« 6 Ա Ռ Ա Զ >
ԱՐԵԻՄՈԻՏ՛ԲԻ
ՃԱՄԲԱՆԵՐԸ
ՍնԴ ՈհնՍ ե Ր Ո Ւ
Աափչէիչ
Մ արգար եկաւ. : կլորիկ , ժպւոուձ ,
յօ՛նքերր
կ՚Նաահ՜
,
փողկասչր
Հաղար ֆրանք : Րայց՝
կինր խանոսթ ր էէ ր :
Ա արգար
շաա •ոսրաիլ եղաւ, այս աիւոլր րա
-
նին Համար ու. խնղաց : Զեռքերր
շփեց ,
փո րձեց
զանոնք
իրրեւ. մանեակ
անցնել
օրիո րգ
Ա ոնա
յի
՚ԼէԳԸ.
•
Ոա յց շուա ոփ Հ անգար տեց
ալ.
,
երր , նայե -
լով չուրքր, սաուգեց
որ ամէն ուչք իր
Վր՚"յ
է
Տ
Աարգար
Հասկցաւ
որ Հոս ընելիք
չկո՛յ : Բարե -
րախաարար
կինն ալ չկտյ : է, ուրեմն
մնաք րա -
րով , ես գացի
է
Անացաձ՜ը
գուք
կ՚ւաՀեցէք
,
երբ
մ էկը կ՝աճաւղարէ ; Ա ՚ովւրիչ
Մ արգար , ճամ բա յ ե–
լա
լ
արա ՛լաք այէ՛–
կեցիր , րոէ իրեն , քեղի լնկերանամ
,Հի —
մ
ա
կր ՛լոց ուի խանութ ր
:
Ա անաւանգ
ա յոօր գո բ–
ձ՜ագոլլ
է , ոտքով
սլիաի երթամ
ու ճամ բան չեմ
գիաեր
I
Ա արգար , հ՚ուղակն
ինկահ՜ , սաիսլուեցաւ
գէչ
թո՚ղփ՚ն
Հաճելի
գէմք
ցուցնել
ու
տՀաճ-ոլթիւնը
Կւյե լով ՛ղատա սխանեց
;
0 ՜
յ
էոկ ես ատ
ճամբաները
Հին կօչիկնե
-
րուս պէս կը ճան չնամ ; ՚ԲսանրՀինգ
տարի է
Փտ–
րէղ կը բնակիմ
յ
՝ԲսանրՀինղ
ղտր , Համարձակեցայ
ճչդել :
իսկ ան ուչադբութիւն
չրրալ
գտբ
բառին
,
ու
սկիւռի
ոսաում ով
մր ան՛ւ ր վրու յէն , եկաւ
կենալ
խե լօքիկ , Հոն , ուր էինք նե րկա յիս ,
քստնըՀինգին
Հ ամ եսա
՚լլվսուն
ւէքտ յ ;
Աարզաբ
թարմ է, ՚լուարթ
: Ան
"՚յդսլէս
է
միչտ երկուչաբթի
օրերը , երբ խանութ
կուգայ
:
իսկ կոււլայ՝
երբ չաշփսատիր : Եւ
ուրախ է
ոլէ
չաշփւատիր ; Աարգար
բանաստե՚լհ՛
է ,
կեանքի
գրական
քերթո՚լր
: Ա
,
ա
՚ւտուլնէ
իրիկուն
ածելին
քսել մա՚լադաթէ
գէմքեր
՚՚լ,
քերթել՚՚՚է
ւլանոնք
; ^
կամ սանտբել
նեխած փարսերր
վ՚արի՚լե ան ցայ
- 1
գաթիթեռնեբոլ
; Տտժանակիր
տչխատանք
է ա յս
, I
որ երկուչտբթիին
կու–տւսյ բացառիկ
գ՛ոյն
ու ^
փայլ
:
|
Հի՚քա
մտիկ
ըրէ , սկսաւ ան , երբ երկուքս ՚.
ալ թեթե
լ
՛՛ան գուբս ցատկեցինք
խանութի
ճնշիչ
մթնոլորտէն,
՚լորգի
՚իոշիաի
ու ազտով, քեզ ոլի—
տի տանիմ այնպիսի
տե՚լեբ
ուր բնաւ չես գացած
գեռ։
ԵԼ պիաի ցուցնեմ
այնպիսի
Հլ՚աշալիքնեբ
,
որոնք Փարիզ գալով
չտեսնո՚լը
խըմսլըլ
է պար
ղապէս
է
Այս. եղալ արգէն
ճամբէ
չեղւէւմ , մտածեցի
,
քիթս
Ա
Լ
Է^՚Գ
ձեռք տուած։
Ր արեբախաաբաբ
Ա աբ–
զար ղուչակ
չէ , կամ շատ
՛լէ չ գուշակ ,
ուստի
սկսալ
Հրամայել , կարեւորութիւն
չտալով
մ
աա–
ծումիս
:
՚Բալենք ։
Մ ինչ մենք կր քալէինք
արղէն , առանց
"՛յգ
սաբսավւելի
ազւլան չանին : ՝Բալելը խօս քո՞ վ կ՝ ըլ
լա յ թէ ոտքո՚է : Ու մտցոլց
զիս Հին , նե՛լ , մութ ,
փոքբ , անշաՀ փողոցնե
ր
,
՛լորս տեսնսղր
խ ը մ պ ը լ
է ինքնին
։
Ներողութիւն
Համ ա րձակոլթեանս
, բա յց
ասոնք վ՚ոզոց
չեե; Առտուն , մինակս,
աւելի
ազ -
ոլոր տեզերէ անցայ •%
Աս մեբ աունին կարճ ու կտրուկ
ճամ բան է։
Ա անկ րսէ որ Հասկնանք
:
Համբերէ
քիչ մը, պիտի տեսնես : Ղ՛ուն
մօրգ
փորը ի նչպէս
Համբերեր
ես։ Մէկ,
երկուք։
Աք,
ձախ : ՛Բայ լ առաք . . . :
Ու իրապէս յառաք
կր քալէ ինք
յ
Երբ
փողոց
ներու
զիկ՚լակ
ու նսեմ խո զո վա 1ր՚ե բր
փրթան ,
Մարղար , երկու
ձեոքերր
ուղղաՀայեաց
պաբղած
կտրեց առքեւս , ու թանկազին
խռտուկր
Լկոկ,որգ)
եբեք
Հազի Հարուածով
քրգեղելէ
վեբք
վերսկսաւ,
այս ան՚լամ
աւելի Հանղիսաւոր չեչտով,
իբրեւ
թէ
դլխէս
քօղ մր վերցնելով
աչքերս
նոբ բանար , իր
քանդակած
յուչարձանը
բաց՛ող
աբուեստաղէաին
պէս
I
ԱՀա Հրապաբակ
: Եւ աՀա
լոյսեր
: Լուս -
աբչալը
կը սկսի քիչ քիչ։ Փարի՛՛դ,
Լոյս
՝Բաղաք։
Փարիղփ ամէնէն
չքեղ տեղն է այս։
Փարիղ
ոտք
գնողին
գալիք
առաքին
վայրը
Հոս է։ Տես
չուըքի
չէնքեբր
:
Արդէն կապիկ չկաբ մեր չուրքր,
չէնքեր
էին
բոլոբր ել մեր տեսածները
իրապէս
ու պարղտպէս՛
չէնքեր
:
Տեսա՞ր մատիս
կողմր, պատչղամին
՚Լբայ,
այգ չբքանակաձել
լո յսր : Իմ բնակած
տունս է :
՚ԲսանրՀինւլ
տաբի է Հոն կը բնակիմ,
ես,
սափրիչ
Մարղաբս
: Լաւ Հասկցա՞՝ր
:
— կԴնթադբեմ
:
էՏա , խա , խա : Պաբոնը չի գիտեր , կ՛են -
թադրես
: Այս ենթադրական
էակին
Հետ
գործ
1Ը.Ա"՚Ր–
Խելքը
բանի տեզ
չխներ,
կ՚ենթազրէ։
Ի՞՛նչ րսիր , Հա ,
կԳնթագրէ
: Հիմա
ղուն
կ՛ապ -
րի՞ս թէ
այգ
եւս
կԳնթաղբես
. . •
Կ՝ենթաղրեմ
է
Տէբանսական
շա բմ տն կա բին մէք
լաւ
ԳԷՐՔ
զրաւտծ
մեր տաղանղաւոր
բեմաղրիչր,
Պ Աչոտ–
Մալաքեան
(հշՈՈ
) I
Մաբսէյլի
մէք
սկը֊
սած
է չարմանկարի
առնել
IVI3^^61
ձ^աէի մէկ վէ՜–\
պը
— « Լ Յ
յ Յ ե 1 շ
ՅԱՃ
^^ՇV^տ
»
—
որ
ԱէՈՁսձօէիէ
դրական
մրցանակին
արմանացած
է եւ կը
նը - ՝:
կատուի
տաղան՚լալ-ոբ
գրագէտին
լաւագոյն
Հե -
՚լինակութիւններէն
մէկը
:
՚
Գիւղական
կեանքէ առնուած
է վէսԼՐ եւ Հա–
րւս՚լատօլ՚էն
կը պատկերացնէ
գէ՚֊գացի
Հողատէ–
րի մը արկածներր , առՀ ասաբակ
արղիւնք
թէ՚֊բէ՜
մացոլթեանց
ել վէպի
Հերոսին
տդիտութեան
Տ
Հեղինակը
վարպետօբէն
արտայայտած
է դիւղա -
ցի մաբղոց
Հ ո ՛լե բանո ւթ ի ւե ը, յատկանչական
բո
լոբ կողմերով , բոլոբ
նբբու թիւննեբով
:
Գի՚-գին
երգը կարելի
է կոչել այս գիրքր, ուրկէ կը ծաւա
լի սէրը, գոբ շինականը
ցմաՀ կր տածէ իր ար -
տԼէն , Հողին , բաբքերուն
ու սովո րութեանց
Հան–
գէպ
։
Պ՛ Աշոտ Մալաքեան
մեծ Հմտութեա՚քբ
մը կը
վարէ խաղին բեմազ բութ Լ՛ւն ր : Ան ՚լիտէ որ մա -
պ՛ս լէնի
մը պատրաստութեան
մ էք աննշան
մ ան -
րամ ասնութիւններ
չկան , ա յլ կան
միաւո բնե ր ,
որոնց ամէն մէկր կ՝օմանղակէ
ղործին
՚Լեբ^ա
-
կան յաքողութեան
: Այս դիտակցութեամ բ ալ, իր
չար մանկա րչա կս/ն ղոբծիքր
կր սլտտցնէ
Աարսէյ–
ւէ ձՐք՚"Կ՝"՚յ
գիւ՚լերուն
մէք։ ժապաւէնր
դեռ
չվեր–
քացած
ալ կրնանք
ՀԼ՚՚սնալ
այն զե՚լեցիկ
վայբե
-
բուն վրայ, ղորս
ք^, \^6Ո16Աւ1
նախրնտրած
է
իբրեւ
բեմազրաէԼայր
: Օրէ օր մապալէնր
կ՝երկարԼ՛
եւ
կը Հիւսուի
Հետաքրքրական
գրուա՚^եբո՚Լ,
եւ ,
այմմէն
կարելի
է րսել, թէ կատարեալ
յաքո՚լոլ–
թ Լււն մր ՛՛լի տԼ՛ րլլա յ ան :
Տաքողոլթեան
մէկ
ուրէչ
կաբեւոբ
ւլրաւա
-
կանն է այն, ՛ւր խազԼ՚ն
ւլլԼսաւոր
՚լերր
ս՚ոանձնած
է
անու՚սնի
տ բուե ս՚ոա՚լէտ
կատակերդակր
,
1
՚6ա
<1Ույ61յ
ուրիչ արմէքաւոբ
՛լե բասան - դերասա–
Ոքվ աքցոէն՚ք&նքս
Ո՜Վ արցունքներս, ի՜նչ ակէ
մր բխէ ց ա ք դ ս լ ք ա յ
սօր,
գարնանազտյր հեղեղի նըման սրտի մը Ժայւլէն.
Տիեղերքն իմ թ ե թ ե ւ ց ա ւ ձեր 1ււորեռւրղ.խԸ մէջ
հըղօր ,
Ձեր աղն ռւ կր՝"կր
«աաեցին ղիս
Օււրէն:
Անհուն կարօտն ո ւնէ ի ըսփոփանք ի մը աղոսւր,
Ձեր ղաղտնահոս աււբիւրէ<ւ ւի այաղո ւր դ րմպեցի,
Ու ես ահա՛ վերրստին աեսլայարււյց ո ւղե ւ ո ր
Որ կր յ ո ւ ս ա յ ղտնել տա^արւն անուրջի - • •
Ո՜վ
արցուն՚ք՝հ1յրս, ր ր խ ե ց է ՚ ք ամէն անղամ որ
պղտոր
ի մ է ո ւթե անրս մէ ջ է ն ձեր շիթե ր ո ւն ծարաւիմ,
Ձեղմով հողիս պիտի միշա հասնի ափունքն իր
անդորր .
Ուրաիւութեան թ է ցաւի սոսրբ կ այլ ա կ նե ր։
կր
իյոբհիմ
Թէ երբ ձեոքեր1ն իմ ձեղի ըլլան սըկիհ մը անբիծ ,
Պիտի զայն միշտ ընդունի ձե ո ^ն Ա ս տ ու ծ ոյ
կա^
րե կից ...
ԱՐԱԷՆ ԵՐԿԱԹ
նոլՀիներոլ
րաղմութեամր
մը, ինչպէս
IVIՅ^^^
1Ա
&Ա-
եՅՈ, 061աօոէ,
^11^^^6X,
6^^V^1, Տ Յ ւ յ օ ս \ , քՀշոտ Շշուո,
ՕհՅՈւշյ՛,
ե՛ն՛,
որոնց ամէն մէկր կարծէք
կր
դե–
րաւլանցէ Լ՛բ նախորդ
Ստեւլծ ագո
լ՚ծո ւթի էննե րը
յ
ԱՀա
թէ Լնչու
այմմէն
կրնանք
ըսել
, որ \\,
\՚6քՈՇԱւ1/՛
զեկա՚Լարու թեան
տակ
ւզատլ՚աստոլած
այս մապաւէն
ը պիտ Լ՛ ըլլա յ չա բմ ան կա բ ի
աբ -
ո ւեստ Լ՛ւ՛ բոլոր սչաՀան^ներր
բաւաբարոզ
գործ մը
եւ արմանավալել
ըեգունե լութ իւն մը պիտի
ղտնէ
Հանրութեան
կո՚լմէ
:
ԱՈ-ԼԷՆ
ՓԱՓԱԶԵԱՆ
Ան չէ ամա,
գուն
կը քնանա՛լս թէ
ար -
թուն
ես :
կը թուի
թէ կԳրազեմ,
կէս
քուն
,
կէս
արթուն
:
Զօ , դուն չաւիր անցոլցիր
: Ուրեմն
չարու
նակէ ենթադրել,
իսկ ես խօսիմ
1
Աարգար
Լսան ղավառուե լով այս առաքին
յա–
քողութենէն
, ցատկեց
ոգեւորութեան
բարձր
թե–
ւերուն
մէք :
Հիմա սա անկիւնը
նայէ, աչխարՀի
, ամե^
նամեծ
սինէման
է : Տունէս
մէկուկէս
քայլ
I
Գիտեմ,
Հինգ Հազար
Հո՛լի կ՚առնէ
յ
Վեց
Հազար , ճչգեց
Ա արգար ,
Անգլիացիի
մը չո ր չե շտով
:
Ես
Լ՚՞նչ
մե՚լք
ունիմ
ՀինգԼ՛ ել վեցի տարբե
րութեան
մէք։
Այգ
թէ՚֊Ը
տոլոզր
իբ կԼնն
էբ ^
ք՚սնի
մր օր առաք;
Ուրե՚քն
այր եւ կնոք
միքեւ
բացարձակ
թիւբիմ ացոլթ
իլն կա
յ : Թող
ԸԼլա
/
վեց : Եթէ կը փափաքԼ՛ , եօթը։
Նոյնն է ինձ Հա -
՛քա
բ :
^
Այս սրճարան բ ել ա յն ճաշարանը
անգամ
մ ր մանես ու նայիս , զարղե րր , սպասաւորները
,
սեղաններր,
աթոոները։՛
՚՛ Նայէ,
նայէ, աե
-
ռ
սա ր :
Տեսայ,
բայց արտասոփոր
ոչինչ
1
Եկուր , Պ • Ա աբդաբ , քանի ոբ այգքան
կր
գո՛վես , մտնենք ու մէ յմ էկ սուրճ առնենք
յ
Խա՛ , խա՛ , ի՛ա , չես գիտեր , որ Հիմա Հոն
սուրճ չեն Հրամ ցնե ր : Այս մամ ուն , Փարի՛լ , ա յս
սրճաբանր
ու Ֆրանսա
յի ամ էն կոգմը,
«ախոր
-
մա բերի՛» ատենն
է :
/^չ,
չեմ դիտեր։
Րայց չէ՛^ ոբ կրնան
եւիել։
Խտ , խա
, խա , չես ՛լիտեր։
Հիմա
նայէ
ա յս
Հբապարակի՛ն
: Հրապարակներու
իշխանն
է
ան։ Աա
՚ղոդոտան
էթ՚՚ւալ
կր տանի։
Աա
մի՚սը
՚Բոնքորտ։
Արեւելք,
արեւմուտք.
Հիւսիս,
Հա -
բաւ. Հ՛ամ,
Հոռոմ : Ես ինչ դիտնամ , վերք ա՛՛լէս ,
րո լո բ ճամ րաներր ասկէ կ ե բթան : Եւ ես , Ա ար -
գար,
քսանբՀին՚լ
տարի է Հոս կր բնակիմ :
Հիմա
Հասկցա ր թէ ով եմ ես :
Այո,
Հաղիւ
Հիմա
:
Հա , լաւ հասկցիր՛, խելք
ունի՞՛ս։
Նայէ,
սա
ղիմ ացի փողոցին
րերանր
նա յէ :
Տեսա՞՛ ր ;
Ըստուերի՚ն
մէք չորս ազքիկ։
Այ՛լ զեո. ոչինչ։
Գի
չեբր Հոս բանակ
մը ազքիկ կր Հաւաքուի
ել այս
Հրապարակին
բոլոր
լոյսերր
Ալընըլ պընըլ
կը փա~
ռին եւ գիշերր կ՝ԲԱայ
ցերեկ : իսկ ցերեկը
ան -
նշան է Հոս , կեանքր
գիշեբն
է :
Բայց այղ կոյսեբր
կրնան Հիւանգ րԱալ -
Հա , գտար
կոյսը։
Այո, Փարիզի
բոլոր
զինուո բեալ
կոյսեբր
սարսա՚իելի
Հիւանգ ենէ
Փի–
ք ի ւ Ո ո Հ
կ՚ապրին,
փ ի ք ի ւ Ո
/ յ ^
:
իսկ մօտն ալ
բան
մր կայ, բայց.՛
Հիմա աես,
ուրկէ՛^ սլիտի եբ -
թաս։
Փուլոց մր ցոյց պիտի տամ,
Փարիղի
րոլոբ
պուաթ1է^ր"է5՛
առքեւէն
պիտի անցնիս :
Որպէսզի
ճանչնաս
Փաբիզը : Երանի
քեղի , ինչեր
պիտի
տեսնես։
Աինչ ես պէտք է տունը
ըչլամ ,
կինս
քիչ վեբքյլ
կուղայ
բաղնիքէն , սեւ
վարղԼւ
սլէս
բացուած
I
— Ի՞նչ է
պ ո ւ ա թշ »
՚ Խա,
Լսա, չե՛՛ս Հասկնս֊բ , յայտաղիր
ու -
նին , մերկ
մարմ իևնեբ ...
Ջե՚^ն մսիր այս ցուրտի՛ն , չե՛՛ն ամչնար
յ
Խա , խա , Լսա ՚ . . իսկ այդ փողոցը քեղ
ոԼ–
գիզ կտ յաբանղ
կը տանի
յ
Րայց
ղղո յչ,
չիյնաս ,
Հա։, ոտք՚է կը ցալցնես
է
՝Բալեցի , քալեցի,
աէքերս
չոբսոլկէս
բացածդ
միօրինակ
տարօրիեակոլթիլև–։
Անմիքապէս
գի -
տեցի ոբ նաբ ինքը ս՚լեր է
յ
Խափչիկնե բ ել
սին -
լքոբներ
անկիւններ
կը սլքտային
: Աեւամորթ
մը,
կապս ւտա չուի , .ոսկեգէս
գեղուՀի
մը
Հեծցուցած
մետաքս
փէշան/
մը, կը թռէր
եօթնեբորղ
եբ -
կի^քներէն , Հետը զամբիւղով
լնտիր
ըմպելի,
պը–
տոլզներ , չս՚քար
ու Համեմ : Գինով
1լեիկներ , ի–
բիկնային
այս մամուն
քաղաքը ծախած,
մայթե–
ւ՚Ը. և1Լ ղարղարէին
թրալալաներ
դեզգեղելով։
Մթին
ոլ
նեղ փողոցներէն
կը թռչէին
Հողմավաբ
«Բմիշկին
ղիրքէն
փրցուած
էքեր»,
քչելով
իրենց
առքեւէն փտած
մարմիննեբ
կամ անճոռնի
վէրքերդ
Աաաանը, պատարագիչ
քաՀանա
յի պէս
ղգեսաա–
ւորած , «Ֆաոռսա»
կՀաբտտսանէր
ետեւէս , փոր–՛
ձելով
՚է՚լիս պախոլբց
անցնել։
Ու սափրիչ
Աար
-
գաբի
բութ
ձայնր կը ղօզանքէբ
մամ-ու
ղան՚լակին
սլէս, կարմիր փողկապը
իբբեւ
յեղափոխական
գբօչ պաբղած
ւ
Խա,
խա,
խա , չես ղիտեր ...
Տեիսի
յորղ
ղԼտ մը թաղամասը
կ՚ողողէր է՝
Տուներ,
տանիքներով,
կր խրէին անոր յատակը
է
Աղքիկներ , ճողփելով , կը սուղէին
անոր մէք մպ–
տադին I
Տեսայ
դեղանի
ՀայուՀի
մը, որ
կշ
քչսվՐ
Հոսանքէն։
Զտյնեցի
իրեն
է
— Տ ա լիթա կ ո ւմի ...
ք^՚"յ9
11"ելոլ
զարկաւ
։
Վրաս քրտի՛նք լեցաւէ
Ակսայ
վազել,
խելքի՛*
եկած։
Ինծի կր թուէր
թէ աիսոռ մը նստած
«Վեց–
Հազարետյ>։> կր կարղամ
ու պիաի
անցնիմ
սւոսե–
րամերկ
եօթնզլիսանի
զեւեբու
մէքէն,
երբ, եկե -
գեցի մը, ՛Աշտարակները ցցած, առքեւս
վազեց ^
էրր փրկութեան
փ՛արոս այս անյատակ
անղունգ՛
ներուն
՚իյա՚յ։
Ու, նուա՚լելոլ
մօտ,
չ)՚որՀքով
փո
ղոց մը ի՛նկայ, նոյնքան
չն՛որՀալի
անունով
է
Լաֆայէթ
: Ու առանց աքի եւ ձախի , դի՜
տես - չես դիտեր ի կարեւորութիւն
տալու,
թր՜
« ա / ,
ինկայ կայարան
ու Հասայ
դիւղ,
ցուրտ
ու
խոնաւ
խցիկս,
ռր ինծի
արքայութիւն,
պալատ
ու մամոլ
ի՛ո բան թոլեցալ
։
ՊատաՀմամր,
կաղալով,
առքեւէս
անցաւ
կոտրած
Հայելիս։
Նայեցանք
իրարու։
Ու
Է^^Ի
ցոյց տուաւ
մէկը,
ոզնիի ծնօտով,
յողնած
«*•
խեզճ,
որ վփչտէն
կ՛.արտասուէր
ւ
ԵՐ*
•ԲՈԶԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
