է1ճ11ճ7€^քօո<^6
1925, &.Շ.Տ. 376.286
1.7, Զս6 ՕՅտտտաշ - ք>;\1Հ1Տ (13)
ԱԽօ։
10Լ61ձ€
27ււդ ՏԱՐԻ - 27 *ՈՈ6Տ »օ.6497–^ր շրջ՚^ն
1908
Վեցամս.
ւա
ֆի– , Տար. 2200, Արտ– 3000 ֆՐ ՜
1 6 1 ^ 0 6 ^ 5 - 7 0 ԳիԹ 10 ֆր • €.€.ք. Բտա
1678։։63
աաօսշհ© ւ ^ Ս ւ Լ Լ Տ ւ
1951
Կիրակի
1
ՅՈ1ՎԻՍ
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
Ր Ը 0 Ր Ի V
ՀՈԳԵՀԱՆԳԻՍՏ
ՀետզՀետէ
սովորութիւն
վր ղաոնայ պատմա–՛
կան յիչատակներ
յարղեչու
գի՚֊րի՛՛
^1֊ աժզոյն
ե–
ղանավ
մր,
ՀոգեՀանղիստ
:
Անոնք
որ ուչաղրութեամ
ր կր Հետեւին
Հայ
կական
մամուլին
, անչուչտ
նկատաՆ
են այս
պա
րաղան
է
Ամէնէն
աւելի,
Հայր.
Աիութիւններն
են
որ
կր փայլին
այս ճակատին
վ յ ՚ տ յ ;
Որ եւ է թիւրիմաէյոլթիւն
կանխելու
Համար,
րսենք անմիքապէս,
թէ երրեք
մեր միտքէն
չանզ -
նիր
մեզ ագրել
սերուե գէ
սերունգ
փոխանցուած–
ա լանղո լթ ի ւնն ե ր
յ
ինչպէս
անՀատներր
, Աիոլթիլններն
ալ ա -
զատ
են լնտանեկան
կամ Հաւաքական
ոուզերր
ո -
ղե կոչելու
պատարաղ
նե րոփ , Հ ո ղե Հանւլ
իս՜սւներով
ե՜լ ուրիշ արարողոլթիւններով
:
Ոչ ոք իրաւունք
ունի
վիրաւորելու
ոեւէ
մէ
կուն ղտւանանքր
կամ
րա րե սլա շտական
ղզացում
-
ներր
:
Աեր
րոելիքր
ուրիշ րան է ;
կարղ
մր Ա իո ւթիւննե
ր իրենց տարրական
պար
տականութիւնր
կււքտարած
կր սեսլեն , ՀոգեՀան
-
գիստ
մր սարքելով,
նուիրական
տարեղարձի
մր
աււթիւ
%
կոտորա՛՞ծ։
Հե րոսամքս՛՛ րտ
՚. Պատմական
յի -
շատա՚^կ
մր.
Գնա
եկեղեցի
, սակարկէ
, Հոգե
-
Հանգիստ
մր կատարենք
յառաքիկայ
կիրակի
:
Գիտէք
թէ ինչպէս
կր կատարուին
ՀոգեՀան
-
գիստներր,
մասնաւորապէս
Փարիզի
մէք :
Պատարագէն
վերք , աւագերէցր
թուղթ
ձր կր
կարղա
յ
ե րբեմն
րառերր
իրտր
իւա ռնե լով
քքւ
I կ՚իմանանք
թէ
ՀողեՀանղիստ
սլիոոի
կատարուի
գոր . Անգրանիկի
, Թ՛որոս
- Աալւկոսի
, Աարտարա–
պատի
Հերոսներուն
կամ
ա՛զնուաշուք
Արի սողո
-
մին
Համ ա ր :
Ամէն րա՜ն « ի միքի
այլոց
» :
Անուններր
այնքան
իրար խառնուած՝
են
որ ,
յաճախ
գմուար
կ՝րԱտյ
զանազանել
մէկ
եւ
միւս
Հւոգե Հանղիստր
:
Տիչատակի
յարգա՞նք,
թէ պարղ
ձեւակեր
-
պութիւն
,
Հազուագէպ
է որ աչխարՀական
Հաւաքո
յթ
մլձ
ալ տեղի
ունենայ
, ՀողեՀանղիստէն
վերք
:
Անփառունակ
նաՀան ք մրն ալ այս,
ուր գրմ
-
րախաաբար
առաքին
տեղը
կր րոնեն
ա՛յն
Հայրե
նակիցներր
որոնք աՀաւոր
կամ փառաւոր
պատ
-
^մութիւն
մբ ձգա՛ծ
են իրենց
ետին։
, , կր թուի
թէ ափ։յափոյ
կատարուած
արարո
-
ղութիւն
մր աւելփ կ^արմէ , աւելի
կր խօսի
տա
-
բագիր
րաղմոլթեանց
սրաին,
քան յիչատակի
երե
կոյ
մր
Հա յ ր ենա ս իր ա կան
րո փան ղակութեամ
բ Հ
Այս ք^թացքով
, տակաւին
քանի"՛ տա՛րի կրր -
նանք
գիմ անալ օտարութեան
փո թո ր իկնե րո ւն
եւ
փորձութեանց
:
Տարէցներր
գիտեն
թէ օր մր պիտի
յողնին։
Ուրեմն
, պարտաւոր
են «մառանգո
րգնե ր»
Հասցնել
նաեւ
այս գետնին
ւԼրայ, :
Պարտաւոր
են ոգի
եւ Հաւատք
, Հպարտոլ
–ւ
թիւն
եւ կորով
ներչնչել
իրենց
զաւակներուն
կամ
ուրիչ
երիտասա՚րգներոլ
:
Գեռ
աւելին
: Պարտաւոր
են որոչ
ձեռնարկներ
կատարել
, պատմ ական
տա րեղա րձնե րո լ առթիլ .
ինչպէս
ՀոգեՀանգիստներր,
ամէնէն
Հանգի
^
սալոր տօնակատա
րութիւննե
րն ալ պարղ
ձեււս .
կերսլութիւններ
կր ղառնան,
առանց
Հիմնական
,
գործնական
ձեոնա րէլնե րու
:
Ամէնէն
Համեստ
Հայր.
Ա իութիւնն
ալ կրնաք
էր ծննղավայրին
պատմական
յիշատակր
յաւեր
^
մտցնել
տեւական
ձեոնարկով
մր :
հս այս տարի
երկու
սան
ոլիաի
պաՀեմ՝
այսինչ
ճեմարանին
մէք :
Անցեալ տարի տասր տղայ
եւ ազքիկ փրկե–
ցինք օտարացումէ
,
Հայերէնի
ղասրնթացքին
ղրկելով։
Այս տարի տասր
Հողի եւս պիտի ղրկենք..
֊
Աիութեանս
անղամ
չեն կրնար ՐԱալ
անոնք
որ Հայերէն
չեն սորվեցներ
իրենց
զաւակներուն
:
Որո՛՛ւ սրտին
չեն իսօսիր այս տարրական
թե -
լաղրո
լ թի ւնն եր ր :
Թող իրենք մտածեն
աւելի
փայլուն
ծրաղիր
-
ներոլ
մասին :
Ի վերքոյ
որո՛՛ւ Համար
են ՀոդեՀանզ իսանե րր^
֊–~ մեռելներո՛՞ւն
թէ իրենց
Հողին
Հ տնղսաացնե
լո լ
Համ
լ
7–.
ՎԱՐՈԻԺԱՆ
ԵԻ Կ • ԱԱՐԲՍ
« Աովետական
Գրականութ
յուն
եվ
ԱրվեսաՖի
գրաւլաար
քրքրե՛լով
«
Հտյ ։չրա կանո ւթե ան պատ–
մությոլնր»,
կր վերլուծէ
նաեւ
Գանիէլ
փ^արու -
մանի
նուիրուած
գլուխր
:
— « Աւելի լաւ չ է (այն հեղինակի գ բ ա ծր Գա
նիէլ Վ արսւժանի վ երարերե ալ։ Հայրե(ս՝ասիրական
մռտիվների մասին խօսելիս Վ այաւժանր ղսսննու–մ
է ոեւոլռւ ցիյւնէր յ սոցիալական ա֊ աղղային ՜ննշ–
ւքան ր-շնամի :
• • . Երր հեղինակը խօս ո ւմ է Վ արուժանի աց–
գայիւ;; մոտիվների մասին, պ ա բղլ ո ւմ է
որ
ն^ւ»
« տուրք է տտլիս .բուրժոՆական
աղղայնական
տ րամաղրուրիւ նԱերին եւ ա1|ւցեալի
ռէակցիւլն ,
ոոմանաիկական իղէալականացմանր
(էջ 442) ,
չկոահելով, որ անցեալի ոոմանտիկակստն իղէ ա -
լականացումր կարող է յա տ ու կ լինել եւ
մանր
բուրժուակսսււ ղրողներին » :
^Լ"Լ՚Կ
մ ր վառեցէք
, ա յսքանր
մ արսելոլ
,
։է անաւանղ. «Համ՛ամոզաիբղակա՛ւ.»
Հայերէնր
լիու
լի ճաչակելոլ
Համար
%
— « Երբ խօսւոնմ է Վարուժաւնի պեսիմիստա–
կսւ1ն տբամա դբ ու թիւնն ե բի մասին, պարղւոՆմ
է,
որ « Վ արուժանր որււշ չավավ տ ուրք է տուել պե–
սիմիղմին» (էջ 442) : «Ս ա կ այն
պեսիմիստական
արամա դ բութիւնՕերը եւ նրա հեսւեւանք սիմվոլիղ–
մը ՝ չհանդիսացաւն «ՀեթաԹոսակաւն Երցերի լեյտ–
մո տիվր » (էջ 443) •-
կարղ. մ ր Հտկասոլթիւննե
ր ւքատնանչե
լէ վ երք ,
քննագատ
ր էքաէ։նա ւորապէս
կր ծա՛ն րանա
յ Հ ետեւ
եալ կէտին
վրայ .
— « Ե րբ շսօսւում է «Հացլ^ն՛ Ե րզե ր » ի («Եբգտր)
մասին, «իր հողե բ ա նս ւթե ա մբ , հայեացքնեոո.վ ա,
ձղաումէւերով (Վարուժանը) դսսւ1ն՚ու մ է մի սովո
րական մանր արտ աղբող ,
«ցորեանի ծ ո վ երից » ,
կալերից, ամբս/րնեբից ե ւ աո հասարակ
ղի ւ ղի ց
ա յն կողմ չտեսնող ղեղջուկ բանաստեղծ՜ (477) :
Եւ այսպ է ս անվերջ , Վ արուժանը հեղինակի գ ր չի
տակ
դ ուրս է եկել աշլսարհահայեաքից ղուբկ գր–
ր ո ղ » ։
(Աոէէ. Գր.
էջ 104—105)։
Եզրակաղոլթթլկր
•
« Գասաղրքի
որոշ Հե -
զինակներ
շե ն կարողացել
տալ
առանձին
գրողնկ–
րի գասա կար դա
յին
դիմ անկարի
եւ
աշխարՀա
-
Հայեացքի
, նրանց գրական
մառանզութեան
ճիշգ
պատկերր»
;
Ի տեղեկութիւն
,
Գասաղիրքր
պատրաս
֊
տուած
է Հուի անալո րութեամր Հայաստանի
Գի -
տութեանց
Ակաւչեւքիայիւն
,
աշիսաէոակցոլթեամբ
խէքբագբական
մարմնի
մր որ կր բաղկանայ
13
ան
դամներ է , էքեծ մասոէի «թեկնածուներ
ֆիլոլոդիա–
կան
գիտհլթեան»։
ՎԱՀԷ
ՑևտադիմակաԱ
շաքժոէմ
Թոէէքիոյ
Վկ
« ԿՈՏՐԵՑԷք՛
ԲՈԼՈՐ ԱՐՁԱՆՆԵՐԸ
»
Պոլսոյ վերջին թղթ ա ր ե ր է ն կը քազենք հետեւ
եալ տ եզե կ ութ իւններր՛ —
ԱՆԳԱյ*Ա^
22
Այսօբ Անգաբայի
գլխաւոր
պոզռտաներուն
մ էք ցբուեցան
յետագիմ ական
թր–
ռոլց իկԿւե րր , ո րոնք
ղրգռիչ
եւ խռէէվարար
Հան -
գամանք
մր ունին : ԱՀա
թռուց
իկներուն
բո -
վանդակ։։
ւթի լնր .
Ո Լ՛ վաիսնաք
այն անաստուածներէն
, ո -
րոնք
զուր քանքե ր կբ թափեն
սլաՀւգանելոլ
Համա՛ր
սարդի ոսաա յնէն
աւե
լի տկար
վա
լ։ չաձե ւր եւ յե–
գաշրքումնեբր
: Վաիսցէք
Աստուծոյ
զայրոյթէն։
ՄԼ՛ կարւլաք
ղրումաններոլ
եւ ոլրացոէյնե
բու
թեր
թերր
: ՚Բանգեցէք
բոլոբ
արձաններն
ու
կիսանգ–
բիներր։
27
աարիէ
ի փեր
կռա սլա շտութեան
մէք
կ՝ապրի՜1.ք,
այւլ չրքանր պէաք
է վւակուի
այլեւս
,
սինեմանեբր
եւ թաարոններր
սլէտք
է ղոցուին
:
Աթաթիւրքի
Հիէքնսէծ էէար չաձեւր
սեւ արատ
մ րն
է , քանի
որ բացարձակապէս
Հակոտնեա
յ է
մաբդ–
կութեան
ել իս լամ ։։ւթեան
կան։ւննե բուն , ՚ԲրԼ՚ո
-
տոնէոլթեան
սովո բութ Լ։ւննե բր կր կԼ՚րաբկէ
յ ո ւ -
ղարկալորաւթեանց
ծաղկեպսակ
զրկելով
,
եւ
« Ց)աթիՀա»
կարզալոլ
աեղ
ՇօվւէնԼւ
մաՀեբւէր
նր–
ւագել կուտա
յ : Այգ
սեւ վարչաձեւր
տարիներով
անբարո
յութիւն
սլատ ոլա ստե ց մ արւէոց , եւ
քանի
քանի
անմեղ
մարղիկ
իրենց
ւլաւակ՚նեբո՚Լ
քաչ
՜
կռտեց
անղունւլիւն
եւլե րքր
» :
ԸնդՀ . գատաիւտղութիւնր
ք1։նութետն
ձեռ
-
^աշքւակից ԽաՎաԱատադ
ՈՒՐԻՇ ԲԱՐԵՆՇԱՆ
ԵՐԵՒՈՅԹՆԵՐ
Կր թուի
թէ կարելԼւ պիտԼւ
րլլայ
ղինագագաբ
կնքել
՚Րորէայիւ
մէք, ղաւլրեցնելով
աՀռե/ի
արիւ–
՚եաՀեղոլթիլնր։
Ամէն
սլարաղայի
մէք,
բարենչան
են վերքին
տեղեկութիւննե
բր :
Ամերիկացի
ղօր. Րիճուէյ,
Աղւլամողոփփ
բա
նակին սպարապետր,
ուրբաթ
օր Հետեւեալ
Հեռա–
՚ւԻրր
"՚֊զգեց
՛Բորէայի
Համայնավայլ
զօրքի
ընգՀ ՚
Հրամ՛անատարին
.
« Իբբեւ
րնգՀ . Հրամանատար
Ա իացեալ
Ազ~
գերոլ
բանակին
, ՀրաՀանգ ստացած
եմ
Հետեւեալ
՚Լ^Կ."յցՐ
Հաղորդելու
ձեզի .
« Կ՝իմանամ
թէ պիտի
ուղէիք
Հանդիպում
մը
Ունենալ
քննե
լու Համար
ւլէնաղագաբ
մր, ի նա -
^ խատեսութիւն
թչնամութեանց
եւ ւլփնեալ
ումերու
ամէն
դո
րծո,
լութեանց
ղագաբման
՛Բոբէայի
մէք ,
Համապաւոասիսան
երաշփւիքներր
ապտՀոփելով
ղի.
նադադարի
պաՀպանմ
անւմասին
։Անմ իքապէս որ ին
ծի Հաղո րգէ ք թէ
ձեէլի Համար
բաւլձտլի
է
այսպի
սի Հանդիպում
մը, սլիտի
ձեռնարկեմ
իմ
նեբկա–
յացուցիչս
նչանակելու։
Ա իեւնո
յն
ատեն
ձեղփ
ոլիտի առաքաբկէի
թուական
մբ, ուր ան
կրնար
՚>անգիսլիլ
ձեր ներկայացուցիչին
:
կ՝առաքարկեմ
՛՛Ր այւլ
Հանղ իպոլմր տե
էլի
ունենա
յ
գան
իական
. . Հիւանզանոց
-
նալոլ
մր մէք, Վոն՜սանի
նաւա
-
Հանղ իսար
» •
Այս աոաքարկը
, որ ամ՛էնուն
Հաղորդուած
էբ
Թոքիոյի
զինուորական
անթելէն
,
միամամանակ
^րաաաբակ՚ւլեցալ
Ուոչինկթրնի;
թոքիոյի
եւ Նիւ
Եորքի
մէք
ՀԱւլէլամոլլաիին
կեւլրոն ր) :
Համայնա–
՚Լար րհգՀ . ՀրամանաաարԼւն
անունր
չէր նչանակ
-
ուած
(մառեշալ
՝Բիմ ի լս ին , որ
միեւնոյն
ատեն
Հիւս . ՛Բորէայի
վարչապետն
է : Իսկ
ռաղմաճակա
աի Հբամանէոտարն
է զօբ ՚Նամիլ)
: կր կարծուի
թէ
բանա կցութ
իւննե ր
ր
պիտի
կտաաբոլին
Հիւս.
՚Բո–
1՚է՚"յԻ
"պարապետին
Հետ.
իսկ կարմիր
Զինաս
-
տանի
կողմէ
ներկայ
պիտի
րլլան
միայն
դիտող
-
նեբ,
քանի
որ Փէքին
միչտ
կր յա յտարարէ
^է
Վ՚որէայի
չի՛նացի։
ռաւլմիկներր
կամաւորնեբ
են եւ
ոչ թէ րանակի
ղինոլորնեբ
:
Իրաւասու
շբքտնակներոլ
կարծիքով,
ղինա
-
գագէսրր
կրնայ
կնքուիլ
որեւէ ատեն։
Զոր՛
Րի -
ճոլէյի
ՀրաՀանւլ տալէ աոաք, խորՀրւլակցած
էին
Հայն
16
աղդեբր
որոնք
զինուոր
ունին
՛Բորէայի
^լմյէք-Հ Զ°րո§ւիսւ
ր
իՂ։ յէոնՏէւա լ։ա րո ւած
է
չրնդո
ւնի
լ
լ րեւ է ւլի՚նաղ աղ սւբ որ կր՚ևա յ ււրոչ
նաՀանք
մը
ոլարաաւէբել
զաչևտկից
ումերուն
:
X
Լոնտոնի
ել Փարիէլի
մէք անձկութեամբ
կը
սպա
սեն
ղին ա ւլա գա ր ին : Թերթերր
կը
դրեն
թէ
Աոսկուայի
րրիտանական
ւլեսպանն
ալ
տեսակցած
Է^Պ • Կրոմ իքո քի Հետ : Ա եծն Րրիտանիա
մ իեւնո
յն
ատեն
չուղեր
որ խորանան
Մ •
ՆաՀանղներուն
Հետ եղած
տար
ակա
րծ
։։ ւթ իւննե բ ր : Գա
^ակիցնե–
րր իրենց նպաաակին
Հասած
կր Համա բուին
,քանի
Որ 3&ՐԴ զոււլաՀեռականէն
անգին
քշեցին
Հիւս •
՚Րոբէաց
ինեբը
:
Զինագագարի–
լուրերուն
՚Լրայ , կռիւներն
ալ
կորսնցուցին
իրենց թափը։
Աղդամողովփ
շր քանակ–
ներուն
մէք կր կարծեն
թէ
թչնամոլթիէձւները
կրնան դագրիէլ
24
մամէն։
Արգէն
Հանգարտութիւն
կր տիրէ
ղլիսաւո ր ճակատներուն
վբա
յ :
(Լուրերու շա րո ւնա կ ո ւթիւնը կարղաւ գ.
է յ )
նարկեց
եւ թռուցիկնեբը
ցրուող
երկու
Հոգի
ձեր
բակալուեցան
: Յայտարարութիւններր
բազմա
-
գրուած
են
իսմ՚ո րատիպ
մ եքենա յով
:
Այս
գէւզքին
մէք կաբեւոր
դեր
մր ունի նչա
-
նաւոր
՝Րէմալ
Փիէաւօղլոլն
, ԹԼ՚ճանի
աղանգին
չէյԼոր։
՛Բէմալ
ՓԼ՚լաւօւլլոլ
եւս Հրաւիրուեցաւ
ոս–
տիէկանատոլն
ել Հարցաքննուեցաւ
: Աղանդը
լ ^ -
գարձակ
կազմակեբպոթիւն
մը ունի Անգաբայի
եւ
չբքակայ
դիլզերուն
մէք։
Աղանդաւորներու
թիւը
80
ՀէՍէլարի
կր յանգի
:
Յետադիմական
չատ
ցաւալի
դէպք
մը
եւս
պատաՀեցաւ
այսօբ,
Հագորգակցութեան
նախա
-
բարութեան
շէնքին
մէք։
Աթաթիւրքի
երկու
գաճէ
կիսանղրիներր
, որոնք
կր գտնուէին
նախարարու^
թեան
Հասոյթներու
ել արձանա։լրութեանց
գի
-
ւաններուն
մէք, գետին
զարնուած
ել փչրռւած
են
՚Բեամիլ
թունալ
անուն
մէկու
մր կոզմէ;։
՚Բեամիլ
եւս կը պատկանէր
Թիճանի
աղանդին
եւ
ատենօք
բանտ մտած
էբ,
միքոց
մրն ալ յիմարանոց
ղըր
կուած
իբբ սաադար
:
՚Բեամիլ
Թունալ
Աթաթիւբքի
կիսանդրիները
՝
կոտրելէ
վե րք , նախարարոլթեան
նբբանցքնեբուն
՚ ^ է ք չուրքը Հաւաքած
է սենեկապաններն
ու ծառա–
՚եերը,
ել սկսած
է պոոալ.
Ալ
կուռքերու
պիաի
է^բկրպագենք
, բոլորն
ալ պիտի
ոչնչացնենք»
:
՚Բեամիլ
ձերբակալուեցաւ։
Հաստատուած
է
թէ կաւղ ունի նաեւ յետադիմական
թռոլցիկնեբոլ
խնդրին
Հետ
։
ՓԵԹԷՆ
մ իքնաբեբդէնւ
մ ասնաւոր
բնակարան
մը փոխաւլրուեցէսւ
Ուրբաթ
օր,
նոյն
աքսորափայ.
րին մէք^ մասնաւոբ պատգարակով
մը։
Աք^բողԼ
Գ"րծողութիւնը
տեւեց տասը վայրկեան
յ
Fonds A.R.A.M
