ԼԸ
ՐէՀաւըքՀ
ցսօւաւըի;
^ \ ւ ւ է ^ ւ օ ^ ւ ւ \ ւ ա օ ր տ
^ ^ ^ ^ ^ \ X ^ ^
ք « ^ յ ՛ ^
1՚յ25, &.€.Տ.
376.2Տ6
17. ք^սշ ՕՅատտատ
-
Ր ^ 1 3 (13յ
ւ\1€Աօ։ 10Լ6Լ^€
Վ եցամս.
1100 Փ Ր
՛ ՛ Տար.
2 2 0 0 ,
Արտ–
3 0 0 0 Փ Բ ՛
ւ^Լ €06.
15-70
ԳիՏ
10
ֆր ֊
Բտա
1 6 7 8 - 6 3
1951 Չ ռր ե քշա րթի 1 ՕԳՈՍՏՈՍ
՝^էսքխղի
վհճը կը է1եղմանայ
27րդ ՏԱՐԻ - 27
ԽռՏէ
«օ. 6522-'եոր շրջան թ ի ւ
1933
ՄԵՐ 1սՕՍ՝քԸ
ԱՄԵՐԻԿԵԱՆ ՋՈՒԼԱՐԱՆԸ
Երբ Ֆ բան սա յկՆ անցնինք
Ամերիկա , կքԼ
տեսնենք
որ սլարաղան
նո յնն
է
նաեւ, ա յնաեղ :
Մ իացեալ
՚Հյ՚՚՚Հանղնե
րո
լ
Հսկայ
աարած՜ոլ
-
թեան
վյ՚այ,
Աալանաեան
Ովկիանոսկն
մինչեւ
Խաղաղական՝
150
միԱան
բնակչութեան մէք
կ
՝ասլրին
150 - 200.000
Հայեր
միայն ։
Ջկայ քաղաք
մ ր ուր Հա յերը
մ եհ՜ամտսնռւ ՚-
թիւն
կաղմեն :
Ամերիկան
Հսկայ ձուլարան
մրն
է՝
որ իր մէք
կր Հալեցնէ
աշիարՀի
ր
՚՚լոր
կողմերէն
րախտ
փնտււե
լոլ
Համ ար Հոն ղացողնե
րր :
Հայերր
չէիե կրնար
րացաււոլթիւն
կաղմել ;
Ամ երիկա յի աղատ երկին քին
տակ
,
ամ էնէն
յ՜ո
ղով
րղա վար վար չաձե ւի
րա
ր
ի ^^ե
ր
էն
Հ/՚՞՚-Հ/
Օղտոլուլ
մ եր
Հա յրենակիցներր
Հնարաւորութիւն
չունին
իրենց փոքրիկնե լաւն
Համ ար
մ անկա սլա
ր -
աէւ^ւեր եւ նախակրթա
րաններ րանա լոլ
տ
Ուստի
ել ամերիկաՀայ
նոր սերունղը,
3)րան–
սայինին
նման աչքը կր րանայ օաար
գ՚քբ"ցի
մէքէ
Ծնունգով
ամերիկեան
քաղաքացի
, ամերի -
կաՀայ
վ՚՚՚քրիկր
ամէն աււաւօտ
մ անկա
սլարտէղի
սեմէն
ներս կոխաձ– աաեն
կ^
ողքո ւնէ ամ երիկեան
աստւլաղարղ
գրՕչակը
եւ
Հաւատարմութիւն
կ
՝ե րղնու անո
ր •
Ա անկա սլա
ր
տ
է
ղէն վե րք ամ երիկեան նախա -
կրթարան
, յեաո
յ մ իքնակարղ
վարժարան՝ կա -
տարեալ
Ամ երիկացի
կը ղարձնեն
Խտրրերգէն
,
Ա արաշէն կամ $ իղրանակե րտէն Աւեաեաց
երկի–
ՐՐ
ղաղ
թող
մեր
Հա
յրենակիցնե
րո
լ
ղա ւա կնե
ր
ը
է
Արղէն
երեսուն տարի անցալ
վերքին
Հայկա
կան մեհ՜ արտաղաղթէն
ի վեր : Ա երունգ մը յա -
ք՚՚Բգեց
նախո րղ ին , որ աւելի
քան կէս
գար1էւ
սլատմոլթիւն
ունի իր ետեհ.
յ՝ ՝ ՚ ՚ ՜
• ՝
Նորագոյն
սերուեղր
այժմ չի ղիտեր
նոյնիսկ
թէ
ուսկից գտւլթահ
է
իր հնողքր Ամերիկա; Գա–
ղափար
չունի անոր հննգավայրին
մասին ; Տար -
տամ րաներ մը գիտէ Հայաստանի
եւ
Հայութեան
մ աս ին ;
1944/5՛
Ֆրանսա
եկող ամ երիկաՀա
յ
ղինուոր
ներ էն շատ քիչեր
մ իա յն կրնա յին
մ աքուր
Հայե -
րէն
խօսիլ ; Ա եհամտսնո
ւթիւնր
ամերիկեան
շե շ -
տով աղքատ
Հա յերէն
մ
ր
կր կոտրտէր
է
Ներկա յիս ամ երիկաՀա
յ
գաղութր
Հասահ է
այն վիճակին
, որ մէկ սերունղը
միւսր չի Հաս -
կրնար;
,
Հայ
տուներուն
մ էք տիրասլեաողն է անղլիե
րէն
լեղուն
, որ տղոց միքոցաւ
ղպրոցէն փոխագ -
րուահ է Հոն ; ՛Բոյր եդրայր տան մէք
անգլիերէն
կը խօսին իրարու
Հետ, ճիշգ ինչպէս
Հոս
ֆրան
սերէն կը րարրառին
մեր գաւաքթւերր :
ՖրանսաՀայ
գաղութի
առաւելութիւնն
այն է ,
ար տակաւին
նոր րլլալով
, օտարացում
ր ա յ ն ք ա ն
շեշտոլահ չէ Հոս, որքան
Ամերիկայի
մէք ;
Այս
եղրակացութեան
կոլղանք՝
տեսնելով ,
որ
մ ինչ նոր սերունգին
Համ ար
Հրատարակուահ՜
թերթերր
Ֆրանսայի
մէք կէս - Հայերէն
եւ կէ"
ֆրանսերէն կր խմ րագրոլին
, Ամերիկա
յի
մ էք
Հ
ա
յե րէնի
նչո
յլն անգամ չի տեսնոլիր
ել
անոնք
ամբողքովին
անգլիերէն
լեղուով
լո յս կր տեսնեն
յ
Չունենալով
Հայկական
մանկապարտէղ ու
նախակրթա
բան
, ուր սորվէր իբ մայրենի
լեղուն
,
գրականութիւնն
ու պատմութիւնը,
Հայահին
մա
նուկը աոաքին
օրէն իսկ կը մեհնայ
ու կը ղաս–
տիաբակոլի
իրրեւ Ամերիկացի :
Ֆրանսա դեռ այն առաւելութիւնն
ալ
ոմնի,
ո
բ
^ ո
րՀիւ Ա ամ
ոլէ
լ - Ա ուրաաեան
վարժարանին
եւ Ղ՛պրո ցաս իբա
ցին
, մէկ երկո
լ
Հարիւր տղանե ր
ու
աղք իկներ նախնական
ել երկրորդական
կրր -
թութ
իւե կր ստանան ւ
Գալով Հարաւա
յին Ամ ե րիկա յին , ՀետղՀետէ
աճող գագութնեբ
ունինք Արժան թ ին ի ,
Պրաղիլիոյ
եւ
Ուրուկուէյի
մէք աւելի
քան քառորդ գարէ ի
վեբ ;
Հոս ալ օտարացման
վտանղր
գլուխր
ցցահ
է ,
միեւնոյն
սլատճաոնե րով , որոնց
վյւտյ ւղէտք
է
աւելցնել
նաեւ օտաբ ամ ուսնութիւններ
ր ,
ո
րոնք
արգէն
իոկ սկսահ են յաճախաղէպ
գառնալ
՚.
Երր ա յսպէս
են պայմ աննե
րր
Ֆրանսա
յի եւ
գո
յդ Ամ ե րիկանեբոլ
մ
է ք
, հանր
պա րաա
կանո
լ -
թիլն
կ՝
իյնայ
Ափիւոքի
Հայութեան
պատասխա -
նատու
վարի^ւեբուն
վրայ
լ
՛՛՛՛րք
միքոցներ
ձեռք
առնել աղղ ապաՀ պանմ
ան
Համա ր :
ՀՐԱՆՏ - ԱԱՄՈԻԷԼ
խմբագիբ՝
Շ– ՄԻԱԱ՚քէծԱՆ
Օ Ր Ը
0 Ր Ի ն
ԱՐԶԱԿՈԻՐԳԻ
ԵՐԹԱԼԷ ԱՌԱՋ
Ամ առնա յԼւն արձակուլւգի
առթիւ
քաղաքին
պատերր ղարգաբուահ
են Համաբ — Հաղաբ
գոյնի
յայ տ ա րա ր ո լթ ի ւնն եբ ո վ : իւրաքանչիւրը
կը գովէ
Ֆրանսա
յի ա յս կամ ա յն անկիւնը : Լեռ ,
հով ,
անտառ
.ու գաշտ, Հանքային
քուբեր
, Հով ու արեւ
Լ։րենց
Հրապո յրր փռահ
են պաաի
մ եհ ահա
լալ
հանուցումներուն
վբայ ։
կարելիէ չէ երբեմն կանդ չառնել
անոնցմէ
մէկն
ու մէկին առքեւ, փնտռելով
Հետաքրքրական
ման~
րամ ասութ իւն
մ ր;
Հաա մր կա րգաց ի ա յսպէս .
« Ջ՛եր արձակուրգր
անցոլցէք
Լ1. 1^. Տ. Տ./
(ԽորՀրդային
ՄԼաւթիւն)
մէք, որ է
Ալաաոլթեան
Հայրենիքը»
•
Հեղնական
անշուշտ
է
Հակառակ ատոր , յո յս
մ ը հադեցալ
սրտիս
մէք
, թերեւս
կարելի
էր ագատ կեբսլով
այցելել,
Խ ո րՀրդ
• Ա Լաւթեան
բ՛" գկա
ց ո ւց Լէչ երկիրներն
ալ
որը որ քլ՝ուղէք % Հա յաստանն ալ մ էքր :
Վ^սաաՀ եմ որ ինհի
նմ ան շատեր Հայ կամ
Վրացի
, Ուկրայնացի կամ Թիւրքմէն, ոչ միայն
ոլրտԼսոլթեամ
բ կարդացին
ա յգ պատի
հ՜անուցու–
մր, այլ առանց եբկաբ բարակ
մտահելոլ
, շուն -
չեբնին
առին Հիւպատոսարան
, ա յն Հաստատ
Հա–
մ սգում սվ ոբ վե րքապէս պիտի կարենան
\
5–՛–20
օրուան
Համար
երթալ
իրենց
Հայրենիքը
եւ վե -
րադաոնա
լ , եթէ Հոն իրենց
մնա
յուն
կերպով
Հաստատուիլը առ այժմ դիւանագիտական
կը1ւճ—
ռոա Հարց է ;
Հիւսլատո սա րանէն վերադարձողէ
մ ը տեղե -
կութիւն
Լոնգրեց ի
I
Ջգէ՛ եդրայր,
մեղփ Համար չէ եղեր; Այլ
միա
յն ա յն ժողո վուբգնե բուն՝
Համ ար ,
որոնց
Հա յրենիքր երկաթեա
յ վարագո
յրին ա յս կողմն է ,
այսինք1ւ
ֆրանսացի,
իտալացի,
անւլլիացի,
պե լժ ,
Հոլանտացի
եւն՛ եւն՛; Եւ գիտես թնչ պատճառա–
բանութեամ
բ , որովՀետեւ
մեբ երկիրներուն
Հա —
մար չէ եւլեբ ա յդ
հանոլցումին
մ էք գրուահ
«Ա–
ղատ^ բառը, այլ այցելել
ուղող
ժողովոլրգներուն
Հա յրենիքին
Համ ար է ;
Երտղէս անախորժ տպաւո րութեամ բ արթլն -
ցայ ;
ԱՕԱԻ
ՍՈԻՐԷն
տսմււ^սն
Ցաւով
կ՝ իմ անանք
Պոլսոյ
«Ա ա բմ արա» օբա–
թերթին
արտօնատէր
— խմբադրապետ
Աուրէն
Շամլեանի
մաՀր, որ
տեղի
ունեցահ է
Յուլիս
25/Տ(
^լնեւի
բուժարանին
մէք, ուր գացահ էր
դարմանուելու
; Հանդուցեալր
երեսուն
տարուան
վաստակ
մը ունէր լրագրութեան
մէք եւ
ՀետղՀե
տէ յա՛ռա քացահ էր ինքնա շխատո լթեամ
բ : Աչ՜
խատակցահ է Հայերէն,
թուրքերէն
եւ
Օտար
թերթերու
; ԳԼէտէբ շատ մր լեղուներ :
ՏարԼւնեբով
եղահ է Լ^՚լթակից
եւ կապ Հասաատահ՜
մ իքաղգա -
յին
մ ամ ո ւլին Հետ , մինչել
Լւր սեվւական
^ե
ր -
թին՝ « Մ արմաբա՚^յի
Հիմնումը ;
Ծնահ է \Տ99Լն Կէյվէի
Գընճրլաբ
գիւղը :
Նախնական
կրթութիւնը
ստանալէ
վեբք
,
ԳԲԲ ~
կուահ է Պոլիս Տ– ՀԷ^Գլեանի
«Նոբ գպրոց»ը
, զոր
աւարտելէ
անմ իքապէս վերք նեաուահ է լլէագբա–
կան ասպաբէղ
, աշխատակցելով
ԻգմԼէրԼ՛ «Արե– -
ւելեան
Աամոլլ^ին։
Եղահ է լրաբեր
ել օղնական
խմբադիբ
Պոլսոյ
«մողովուբդի
Ջայն»ի ,
յետոյ
մտահ է «ճակատամարտ»ի
մէք^ Աանուկ
Ասլան -
եանի
խմ բաւլրութեան
օրով; Տարի
մր վերք,
Աս
լանեան ստիպուեցաւ
«ճակատ ա մ ա
ր տ՝ձ
անունր
փսխել,
«Աաբմաբա^յԼէ
, յաքորգ տարին ալ
«Աղ–֊
գտրար»ի
, չորս շաՀա բաժիններով
;
1928/5՛
Շամլեան
բաժնուեցաւ
անկէ եւ Հիմ-
նեց «Շեփոր»
օրաթերթը,
փերքն ալ
«Շարժում»
շաբաթաթերթը;
Պրիւսէլի
մէք «Պելկօթիւրք» ա–
նոէն պարբերաթերթ
մր Հրատարակեց
: 1 934/5՛
փե–
րագարձաւ
Պոլիս եւ աշխատակցեցաւ
«^ամանա–
կ^ի
1
1940^5ւ– /
վեր կր վեբՀրատարակէր
«Աաբ -
մաբա»ն :
Աեր ցաւակցո
ւթ Լււններր
լնտանիքին
(Պոլիս)
եւ քբոքն ու քեռայրին Տէր ել Տիկին Խաչիկ կա -
րապե տեան Լւ (Պ բիւսէ լ) ;
ՋԸՐՋԻԼ
ԿԸ ՊԱՀԱՆՋԷ ՋՊԱՐՊԵԼ
ԱՊԱՏԱՆԸ
Անգլեւիրանեան
քարիւէլի
վէճին
շուրք կաբե–
ւոր վիճաբանութիւննեբ
տեղփ ունեցան
երկուշաբ
թի
օր Անղլիոյ
խորՀրդաբս1նին
մէք ;
*
Ար աաքին նա Լսա բաբ
Հէ ր՚գըրթ
Մ ո բիսլն
կա~
րեւոր
յա յտտ բա ր ո լթ իւննե բ րյւալ : Տա յտնեց
թէ
շուտով
ի րան պիտի
ղրկուի
անդլԼւական
պատուի
բա կութ իւն մը՝ նախագաՀութեամբ
նախարար
Ռիչրրտ
Աթոքսի;
Պ ատո
լ ի
բակո ւթիւն
ը նախ
Ոէի՜
տի Հանգիպի Ապատան՝
տեղւոյն
ւԼյւտյ
ուսումնա–
սիրելոլ
Համար ղաարաննեբոլ
խնգիրր ; ԹէՀրա
նի կառավաբութենէն
1սնղրուեցալ
որ Ապատանի
անգլփացի ճա
րաարադէտներն
ու
պաշտօնետները
տեղւոյն
վրայ
մնան առայժմ
ե ւ ղտա րաննե րը
չգրաւուին :
ԽորՀրգարանին
մէք պաՀպանողական
րնդգի–
մ՚ոդիրներոլ
պետ Ուինսթլն
Ջ ըր չի լ խստիւ պա
Հանքեց
, որ Անդլիաց
իք բացարձակապէս
չպար -
պեն Ապատանը ել ի Հարկին
ղէնքով
րնդգի
մանան
Պարսիկներու
գրաւման
փոբձեբուն
է
Նախկին
վ՛արչասլետր
չեշտեց
ոյ։ Անգլիա
իր թոյլ քաղա -
քականութեան
պատճաւլալ
ՀետզՀետէ
գԼ՚Րքեբր
կր
կորսնցնէ
Մերձաւոր
Արեւելքի
մէքւ
Հնգկաստանի
պարպումէն
վերք Եդիպաոսի
, Պազեստինի
ել ի–
րանի մէջ անդլԼւական
քաղաքականութեան
ձա -
Լսռզոլթիլնր
բոլորովին
պակսեցոլցահ՜ է
Ա
եհն
Րրիտանիո
յ Հմայքը :
ՆախագաՀ
Թբումլնի
խոըՀրգականը
Հէրրի -
մ րն Լոնտոնէն
ԹէՀրան
վե րագարձաւ
,
տանելով
անւլլիւակալ կառավարութեան
վերքին պա լմաննե–
րը
յ
Հէրրիմլն
լաւատես է եւ կը յուսայ
թէ բտ -
նակցութիւնները
յաքող
արդիւնքի
մը պիտի
յանգին ;
Մ ո բիսլն
խոբՀ րգա րէսն ին
մ էք
յա յտաբարեց •
«
Մ եր ամ ե րիկաց ի բարեկամները
ուժգնօրէն
պնգեց ին որ լնգո լնինք քա րիւղի
Հանքերու
ազ -
դայնացման
սկզբունքը
; Անգլիո
յ նպատակն է Հա
ւասարապէս
բաժնեկից
դարձնել
Պտրսիկները ;
Պատասխանելով
Ջըրչիլի
, յայտարարեց
թէ՝
Մերձ աւո ր Արեւե լքի
մ էք
հնունդ առահ՝ ազգա
յ -
նական
չարժումր
էիափաքելի
է , սակայն
Հայրե -
նաս իրո ւթիւն եւ օտարատեցութիւն
տաբբեր բա–
նե ր են : Անդլիա պԼէտի
լնդգԼւմ անա
յ
իսրա
յէլի՛
կամ Արաբներ
ո
լ
կուլմ է կատաբուելԼւք
յարձակո -
ղական
ոեւէ չարժոլմի
; Արաբներն
ու
Հբեա՚ներլյ
պէտք է փոխադարձ
ղիքումնեբոփ
Հասկացողու -
թեան մը գան ; Անդլիա աւանգական
դօրալոր բա՝^
րՍկամական
կապեր
ունի արաբական
պետոլ
—
թեանց
Հեա ել կը փւափաքի ամէն կերպով
ամրա
պնդել այգ կապերը;
Նոյնր՝
իսրայէլի
Հեա;
Մեբ–
ձաւոբ
Արեւելքի
մ էք քարիւղ
ունեցող
երկԼւբնե -
բու ել ղրամ ագլուխ
ունեցող օտար
երկիրներու
մ իքեւ Հաւասարութեան
գեանի
փրա յ Համ աձա
յ -
նոլթ Լււն պԼւտի գոյանայ; Եթէ վարչապետ
Րաղ -
մարտն չսպաննուէր
անցեալ Աարտին
իրանի
Հետ
երկուսաեք
ընդունելի
Համաձայնութիւն
մը պխ–
տի
ղո յանար
է
Ապատէսնի
քարիւղի
ղտարանները
փակուե -
ցան
, ինչպէս
ղրահ
է Լնք : Ա ակա
յն
650
անդլիաց
ի
եւ
30.000
պա րս իկ պա շտօնեանե
բ ու ղո բհ՜աւո ր -
ներ
սլիաի շարունակեն
ստանալ
իրենց
օբապա -
Հիկր ։
Ապատանի
750
Անղլիաց ին՛երէն
\
ՕՕշ
պիաի
մեկնԼւն շուտով;
350
Անղլիաց
ինե ր կր ւքնան վեց
քարիւզփ
Հանքերու
մ էք^ որ բոլո բովին
փ ակո ւահ՜
են ; կը բանԼւ միայն
Աղաճարիի
Հանքը , որ
օբՕՒ–
կան
4500
թոն քարիւղ կ^արտաղրէ եւ կ^օգտագոբ–
հոլի ելեկտրականութեան
ել այլ առտնին գոբ -
հահութեանց
Համար է
՚ՐԱՐԻՒՀԻ
ՀԱՆ-ՐԵՐ ԻԱՐԱՏԷԼԻ
ՄկՋ
Ամերիկացի
մ ասնաղէ տներ
Լււ ո լղար կութիւն -
նեբ կատարելով
Պաղեստինի
մէք, քարիւգԼ՛ կա -
րեւոր
Հանքեր
ղտահ են Աեււեալ
կովուն
չրք ա
—
կայքր ել Նէկէպի անապատին
Հարաւր ;
Արղէն իսկ կէս - պաչտօնական
Համաձա
յնա–
գրեր ստոբադրոլտհ
են Թէլ Ավվ՚՚Լի եւ
Ուոչինկթր
նի
կառավա րութեանց
միքեւ,
իսբայէլի
քարիւղի
Հանքերու
չաՀադո բհ՜ում ը Ամեր իկացիներուն տա
լու Համար ;
(Լուրերռւ շարունակութիւնր կարգաւ Գ– է* *
ԻԱՐԱՅԷԼԻ
րնտբո ւթիւնները
տեզԼւ
ունեցան
երէկ՛
Ոգելից
ըմպելիներու
վաճառումը
արղիլ -
ուահ
րլլալով
,
Բ"Լ"Բ
սրճա րաննե ր ր
փա
կուահ
Առաքին
արդիւնքներր
ցոյց կուտան
թէ
Պէն
կուր Լ։ ոնի կառա ւէա րական
կուսակցութիւնը
Ա ա–
էիա
յ (լնկե րվա բական) ստացահ է քուէնեբու
Հա–
բիւրին
40^ :
ՇաՀահ
են նաեւ
սիոնականներր :
կոբսնցուցահ
են Համ ա յնավա
բամ իտ
լնկե րւէա -
րականներբ :
ԺԱՆ
ԺՈՐԷԱԻ սպանութեան
37րգ
տարելիցին
առթիլ
, լնկերվարական
կուսակցութեան
կողմ է
այց մը տեզի պԼւտի ունենայ
այս առաւօտ
՚Րբոլա–
սան
փողոց էէ այն սրճարանը
, ուր
սպաննուեցաւ
մեհ
Հոեէոորը։
ՊԼւտԼ։ խօսի երեսփւոխան
Լքոպէբ
Վէրտիէ ;
Fonds A.R.A.M
