HARATCH, du 1er juillet au 30 décembre 1951 - page 62

« 8
ԱՌԱԶ^
ՍԵՐՈՒՆԳԻ ՓՐԿՈՒԹԵԱՆ
ՀԱՄԱՐ
3–
նԱխ ն ե Ր ՔԻն ՇէնՔՕ
Հիմա որ Միսիթարե ա՛ն՛ներր գիտեն՝ թէ ի՛նչ կր
նչանակէ
«գ՚՚ւ֊ք
բ*"ցէք , մենք կ՝օգնենք»ր,
միան­
գամ
րնգ միչտ որոչած– են ոչ
մէկուն
չուանով
քրՀոր
չիքնել, մանալանգ որ անձ ալ չունին,
նոր
արկածախնգրութեան
մր մէք
մխրճուելու Հա -
մ ար :
՛Բանի որ այսոլէս է, ուրեմն
ի՛՛նչ պէտք է լ^
ն,ել։ Հարցր ՛պարղ է։ Պէաք է որ աշիսարՀական -
ներր , առանց գաւանանքի
, կուսակցական
ել է^սե–
ռի խտրութեան»
, ինչպէս կր թելագրէ
«Յառաքգի
խմրագրապեար,
անմիքապէո
գործի
ձեռնարկեն
ւ
Եո ա՜նկեղծօրէն
Համ ողուած
եմ , որ եթէ "բոչ
ծրաղրի
մր չուրք Հաւաքուին
իսկապէս
աղգասէր
՛մարգիկ , նո յն բարձր գաւլավւա րականո ւԼ ,
նո յն
կորովովդ , կամ քի նո յն յամ առո ւթեամ ր ղինոլած ,
կաբող են ոչ թէ մ՜էկ, ՛այլ
երկու
բարձրագոյն
ւիարմա բանն եր
Հ իմն ել Ս փիւռքի
Հայաչատ կեգ -
աննե
I
մէք :
Ըսուած է, թէ գործի
մր քիղբ ղրամն է, կլ
գրամր
կրնայ
զանուիլ, եթէ աղգին
րացատրոլի
ձեռնարկին
անՀրամեչտ
պաՀանյքր։
Աենք
ունինք
սքանչելի
մռզռվուրգ
մբ, սրաարաց , զոՀարեր -
ուող, ամէնւ ղեղեցիկ եւ աղղօզուտ
ձեռնարկինւ ե–
տեւէն
վազող, բաւական է որ ղինքն
առաքնոբգոզ
պետերն
իրեն արմանի
րլլան :
Հիմա՝
բսենք թէ ղրամր զանուեցաւ
, եւ ղրպ՛–
րոցական
էշնւքեբ կաո ուցուե ցանէ կամ ղնուեցան :
Այո ձեռնարկին
արտաքին ճակատն է : Ասով
ղ՛^–
վերքացած
կ՝րլլա՞յ։
ԱՀա
Հասայ
իմ բուն
նիւթին , ռբ ^– Հնախ
նեբ–
Քէ՛^ չէ՚եքր՛^ ) առանց
որոլ արտաքին
չէնքն
որեւէ
նչանակութիւն
չունի \
Ներքին
չէ^քր րսելով կր Հասկնամ
բարե -
կարգ գպրոցի
մր վարիչ
մարմ ինբ , որ պէտք է
ղազմուած
րլլայ մահկավարմ
տեսուչներէ
, տես -
չուՀինեբէ
, զարգացած
ուսուցիչներէ
, մանկա -
վարմ
Հսկիչներէ եւ իսկասլէս
Հայաղէա
ուսոլ -
ցիչ^ւերէ , որոնք զիաակցոլթեանւ
Հետ մ իացուցած
րլլան
նուիրում
ել իրենց րարձր
ա ււա քե լո ւթ ե անւ
ձեււնՀասսւ թիւն :
Ոչ ոքի Համար գաղտնիք է, որ այսօբ Գիո -
ղ ե էսի լասլտե րով
Հազիւ կաբե լի
րլլ"՛ յ
՛լ ՛ոնե;
վւո քրա իմիլ
ձ՝տաւո րականներ , ո րոնք գաս տիա րակ­
չական գմուա րին պաչտօն ինւ Համ ար
սլա արաս -
տուած
րլլան» եւ սիրով
յանձն
առնեն
ծանր պա -
տասիւա՜եատս ւո լիմեան
մբ տակ
մանել :
Հիմ ա Հարց տանք :
Ի՞նչ պիտի ՐԱայ
Հայ գՀզրոցնեբոլ
վիճակր,
եթէ այգ ավւ ձ՛ր մարղիկ անգարձ
մեկնին
այս աչ­
իսարՀէն : Ա՛անաւանգ •որ անոկյց մեծ մասր
տարիքր
առած
անձեր են ;
Մենք Հայերս , մաաւոր տեսակէաով, կր նմա–
նինք այն մսխող ու անՀեռատես
Հարուստին
, որ
առանց
իբ տոմարներր ել զբամարկղր
Հակակչ -
ռելոլ, կր կարծէ թէ տէր է անսպառ Հարստու -
թեան
մր, մինչել
որ իրեն իձ՚աց արուի, թէ սնան­
կացած է :
Հրապարակի
վրա
յ ղիմ աց՚ող
ղործ ի
մ արղե
այն է, որ վաղուան
Համաբ նախաՀող. է , կր
կչ՚՚է
կր ղաաէ , կր ղործէ
֊.
ւ՛նչ որ անՀատի
մբ Համաբ
ճիչղ է , ազգի մ՛ր
Համար ալ ՛նո յնն է ։
Ա յս մռա յլ պատկերր , միա յն արեւմ տեան
եւ
1
արեւելեան
Եւրոպայի
Համար չէ , այլեւ
երկու
Ա—
մեբիկահեբու
ել Մ իք ի՛ե Արեւելքի
Համաբ ալ;
Անցեալ Աեպտեմրեբին
, վ^ենետիկի Ա ուրատ -
Ո՚ափա յէ լե ան վա րմ ա ր ան ի մէք,
առիթն
ունեցա
յ
ճանչնալու Պ՛ Գալուստեանր,
տնօրէն
Լիբանանի
Հա յկական
՚լպրոցի
մր։ կբ զ անգատէր , թէ շատ
գմո ւա րին կացութեան
մատնուած է Հայ
լեղուի
ուսոլցիչ^ւեր եւ գաս տիա րակ
Հ սկի չներ
գտնե լու
Լիբա՛նանի եւ Աուրիոյ
Հայ ղպրոցնեբու
Համար :
իսկ յարմ աբ տեսու^ե
բ՝ ղեռ. աւե լի ղմո լար •
Աե ինծի րսաւ նաեւ, որ Ե՛լի՚սլտոսէն ալ ստէպ
ստէպ
իրեն կր ղրեն,
թ-՚Լբելով
իրմէ
Հայաղէա
ուսոլցիչներ :
Պ՛ Գալուստեան։
ինծի կբ Հաղորդէր
՚"–ր1՚Լ
կարեւոր
պարաղայ
մրն ալ, ոբ երկար
տարիներէ
ի ՛իե բ իմ մասնաւոր
ուչադրա
թիւնս ղրաւած
էր ••
«Եթէ
ւլտնուին
յարմար
մարդիկ ալ , կ*րսէր
ինձ , անոնք չեն ուղեր ոչ ուս՛ուցչութիւն
ր՝–ել , եւ
ոչ ալ Հսկող դաստիարակներ
, որովՀետեւ
արմա -
նաւոր
կերսլուի վարձատրոլած
չեն : Այսօր
կեանքր
պայքար
։քրն է, եւ զաւակներու տէր
մարդ մր
չուղե ր մանւել աղդա յին կրթակա՛ն
Հասաատա -
թեան
մէք, փճացած
նոր սերունդի
ել անգիտակից
ծնողնեբոլ
երեսէն
սիրտբ մաչեցնելէ ել
ուղեզբ
յոգնեցնելէ
վեբք, չոր Հացի
մր Համաբ աչխա -
տիթ :
Որքան։
յ
աիսաւչասութ իւններ , ՛Լոյնքան
ճրչ -
մ արաոլթիէննեբ
է
Ո՛ր Հայաչատ
կեզրոններռւ
վրայ ալ ղարձնէք
ձեր աչքր , նոյն ցաւին
աղս։։լակբ
պիտի Ալսէք
է
Ասիկա մետաղի՛)։ մէկ կոզմն է : Գարձնենւք ա–
նոր միւս երեսբ
յ
Աի թէ Հայ ղ պրռցնւեբու
ղեկավարներր
մլա^ տ
են արմ անաւո րապէս վա րձաարե լու Համ ար
մ աքի
մչակ՚եերր :
Ոչ երբեք %
Պատճառր չատ սլարղ է : Գրամ
չունին
; է է
ա քսօր ինչ որ կ՛՛րնեն անոնք այգ ղպրոցնե բր ոա­
քի վրայ պաՀելու
Հ աձ՚ար ,Հրա չքի պէս րան մրն է։
կ՝ա րմէ ծանրանալ
քանի
մ՛ր
երեւո
յթն։ե բու
վրայ, որպէսզի
Հայկական
ախուր
իրականռւթիլ–
նր երեւան
՛չայ իր բոլոր
մերկռւթեամր
:
՛Օրինակ առնենք Կ • Պոլիսր , որ իր
վ։ա
յլուն
Լբ^ան։ին՝
յա ւա կն ո
լ
թ ի ւնն ունէր
ինքզինքր
դա
ւա­
նելու թ րքաՀա յութեան
գլուխն
ել
առա
քնո րգր ;
Այղ– չրքաններուն , ուբ Հայ ամ՛իրաներուն քով մ ի–
լէոնսււո ր գեղէն
ոսկինեբր
Հաւաքուած
է ին , Հա յ
գսլրո ց ին տնօրէնբ կամ ուսուցիչր
^ չէն
ղ ում աբ
մր կբ ստանային , իբրեւ ամսական եւ այդ ^չին
գումարն ալ անոնց չէր վճ արո ւեր
կանոնաւոր
կերսլուի : Այդ թչուառ
մարգիկբ,
որոնց քուէ Հայ
գաւառացի
րեււնակիրբ
Հարուստ կր Համարուէր ,
կր ստիոլռւէին
շ՚՚՚լոքորթ
միքոցնւերռւն
գի։էել,
ի–
րենց անվճար տմսականներբ
վւբցնելու
Համաբ :
Այգ կէ" - կուչ՚ո , կէս –անօթի
մարղիկր ե -
կեղե ցական
Հանղիսաւո
ր օր մր կ՝ լ^ւտբէ ին , ոբ -
սլէսւլի արմանի
րլլ
"1յին
տեսնելու
ամիրային երե—
սր , ո բ միեւնո
յն մամ սնակ թաղա
յին ղպրոց ին ա–
մէն
ինչն էբ :
Եկե ղեցական պա չտօնր լրանա լէ վերք , տնօ -
բէնր եւ ուսոլցի^եբր
երկու
չարքի կբ
կենային
ղաս^-յ էչ՛– լրս։ Եւ ամիրան,
ետեւ՚ն անցուցած
կինն
•ու ղալակնեբբ,
սիղապանծ
անոնց առքեւէն
քալած–
ատեն, անոնք գեռնէ՜ւ. առնւելով թրքական
րարեւր,
ոզո րմ ուկ ձա յնաէ մր 1^րսէ ին •
« Ոտքդ պաղնւենք , ամիրա. Հրաման
տուր,
ոբ մեզի քտնի մբ մէճիտիէ
վճարեն ,
բնտա՜նիքնիս
անօթի է» :
Եւ ամիրան, ակնւաբկ մբ նե՛տելով
մոզով ուր -
ղին ՚էրայ, կր Հրամայէր,
իբբեւ րացառիկ
չնռրՀ
մր, որ վճարումբ
կատարուի ;
Այս ւիիճակբ
ղ՛ւ ա լի փոփոիսութիւն
մր չկրեց
յ
երբ ամիբանեբբ , որւնք
նոր սերունդէն կր կոչ -
ուէին» , « խալարեւսլն։եր » , Հրապարակէն։
քչուե -
չ՛՛՛է , անանց տեղր եկան
րռնեցին եւրոպական
ու -
սում առած
նռր
մարգիկ ,
«լուսաւո րեա լներ» :
Հայ ուսուցիչր
չարունակեց
մնալ ստո րագաս ա -
րարած
՛քր, եւ անոբ գէմ սնւոլցռւտծ
խորէւն աբ -
Հա։է ս։ րՀանւքր ամ ։ի ովա ւած է ե րկու բառե րոլ ձ՛էք •
« վարմա սլետ
քա ֆ ա լ ը » ;
Այս նա
իլ
ատա
կան
րացաւոբռւ
թիւնր
ց" յց կուաա
յ Հայուն
ծա
յր աս -
տիճան տգիաո ւթիւնբ գէպի–,. վարմա պետին
րարձր
պա չտօ՛ն ր
յ
Ա ենք Հա յեբս սովո բութ իւհ ունինք սլաբծե -
նալու թէ աչխարՀի
Հն/աղոյն քաղաքակիրթ
աղ -
ղերէն
մէկն եղած ենք :
Եւ իրօք ալ այգպէս է :
Մեր նախ՚եիքբ ասկէ
) 5 5 0
տարի առաք,
Հաղիլ
Գրոց Գիւտբ կաաարուած
, ստեղծեցին
դրականու­
թեան
ոսկեղաբր
; Եւ ասիկա
այն մամանակ , երբ
Եւրոպ՚ո
յի արգի
մողովուրղնե
րբ տակաւին բաբ -
րարոսնէեր
էին : Այսօր
ի՛՞նչ է պատկերր
: Ոչ մէկ
քաղաքակիրթ
կո չուած
մոզովուրգի
մբ ուսուց
իչր
նիւթական
ա յնյքան։ տխուր
պայմաններու
՛քէք չփ
ղտնուիբ , որքան
Հայ ուսուցիչր;
Ուստի ետ գա -
ցո՛ւր
մենք
ենք։
Օրին ակ մր բեբե չո՛ւ Համ ար առնենք Գերմա -
նիան : Այս երկրին
ձ՛էք ամէնէն
րնտիր
ել առանձ–՛
նա շնո րՀ եալ գասակարգր
ուսուցի ^ե բու գասա -
կարւլն է ;
ինւչո"՛ լ Համ ար ;
Որ ուիՀետեւ
։լե րմ ան պետ։։ ւթի ւնն ել ղ եբմտն
մողովուրդր
այդ ղասակարղր կր նկատեն
զե րման
աղւլին սղնւսւչաբր : Ըստ անոնց , այդ դասակաբղն
է ոբ կր կերտէ
դերմ ան աղուն նկարաւլ իրր , կր
դրո չմ է անո ր մաքին մէք ղիտութեան
Հաստատուն
սկզբունքներր,
սրաին
մէք անյողդողդ
քաքոլ -
թիւն,
վս։։ւ Հա յրեն։ասիր^^ւթի։ն
, եւ ապա, որ ա–
մէնէն։ կաբեւռրն է, երկաթէ
կարղ ապաՀոլթ
իլնր;
ԱՀա թէ ինչու
Համ ար ուսուց չական գաստ -
կաբւլբ նկատուած է ցեղին մչակբ , եւ
նիւթապէս
վարձատբուած
է քան որ եւ է պետական պաէաօն՛–
եա
յ : իսկ Համ ա լսա րանւնե բու
ռ ւս ո ւց չա պե տն ե բր
նաիսարարէ մր աւելի վարձատբուած
են ել ձբի կբ
ճամ բո րգեն չալեկտռքի
առաքին։ կարգի
աոմ սով •
Ասո։ի րոել չեւք ուղեբ թէ Հայ տզան ալ ղեր -
ման
։ողուն պէս ւլառնււսյ մարգ - մեքենայ, կոր -
սրնցնէ իր անՀատականոլթեան
մեծ մասո ել
կոյր
գործիք
դառնայ , իբ առա
քնո րղնե րուն ձեռքր •.
Սակայն
այսօբ ։ւչ "քի Հււ։մաբ ղաղտնիք է ^ որ
յետպատե րաղմ եան Հայ նոր ^ սԼ բք. ւնւդր ուսումէ
ել
Հա յա՛ւ իտութիւնէ
աւ ե լի սլէտք անի
տո Հմա յ ին
աոձոդք ղաստիա րակոլթեան
մր, զօրաւոր
նկա
րա–
դրի մր, նուրբ կենցաղաղիտոլթեան
մր, որոնւղ -
մով
միայն
կարելի է որ Հայ տզան կամ ազքիկր
ճակատաբաց
մուտք
ունենայ
րարձր
րնկերութեան
մր մէք, եւ գրաւէ սլատուաւոբ
ղիբքեր,
ել օղտա^
կար
Հանւղիսանայ
իր ազգին ւու Հայրենիքին :
Նախանձելի
ր)ւտան։իք մր կր կաղմոլի րարե ֊
կիրթ*անգամնե
րէ ։ Ազգն ալ՝ որ մեծ րնտանիք մբն
ՕՐՈՒԱՆ ՇԱՐԺՈԻՄԻՆ ՀԵՏ
քԻէօւթըփ
1աէիւէաՎեակը
Յուլիս
\ \ին մեծ Հանգիսութեամբ
տօնուեցաւ
Հեռազրական
֊ Հռչակաւոր
ղո րծակա լռ
լ
թեան՝
Ռէօյթրրի
(.Մի՚֊թէր) հաստատման
Հարիլրամ -
եակր :
իր Հաստատումէն
առաք, օրեր եւ
չաբաթներ
կ՚անցնէին,
կարեւոր
լուր մր երկիրէ
երկիր Հա -
ղորդելու
Համար։
Լոնտոնի
մէք \2 օրէն
իմացան
Թրաֆալկայի
յաղթանակր,
Փարիզի
մէք՝
աւելի
քան չոր" օրէն՝ Վաթերլոյի
պարաութիւնր
։ 3)բ֊
րանսա իբ Մեծ Րանակին
նաՀանքր
Մ
ոսկուայէն՝
լսեց Նափո լէ՛ոնի անկումէն
վերքր ։
Այսօր , գնդակի
մր աբձակումէն
Հինգ
վայր­
կեան վերք, ամբո,լք աչիարՀ
կ՝ իմանայ թէ մա -
Հափոբձ կատարուած է Թրումրնի գէմ :
ի՞նչպէս Հաստատուեցաւ
Ռէօյթրրբ ւ
ճիչգ ՚^էէ Գ՚"Ր աււաք, եբիաասարգ
ԳերմաՆաւ–,
ցի մր, Րաբոլնէի Բասէլի
որդին, կ՝եբթաբ
Լո՚ււտռն
կր Հասաաաոլէր
, վասն դի Հոն աւելի ազատ էբ
քան Պերլինի կ՛ոմ Փարիզի
մէք։
Անուն՛ս էր իսրա­
յէլ Բեր Յովսափատ
: Բողոքական
դաւանանքն
լն֊
գոլնելով , կոչուեցաւ
Եուլիուս
Ռէօյթրր
։ Եւ իր
ան։ունո։է ալ կոչեց Հեռագրական
առաքին գործա -
կա ւու
թիւններէն
մէկբ ։
իրմէ առաք, Շարլ
Լուի Հավաս , Փորթսլ -
կալցի տարագրի
մր զաւակր,
) 8 3 5
/ ՚ 5 ւ
Փարիզի
մէք
Հաստատած էր Համանւուն
դո րծակա լութիւ՛ն ր ւ
Եբիաասարգ
իսբայէլն ալ այնտեղ
սոբւէեցալ ար -
Հեստբ,
իբրեւ
թարգմա՛նիչ։
Շաա չանցած Հաս -
կնալով գործին
արմէքր, մանաւանգ ռր
Հեռադիրն
ալ նոր կր Հաստատուէր
, վւո րձեց իր
թեւե
բով
թռչիլ
եւ լբատա բ աղալն ի՛եեր ղո րծածեց
մեծ
յա–
քողութեամբ :
Բայց կսքրճ տեւեց աղաւնիներու
չբքանր
;
Հե–
էւագիրր կր րա՛նէր արդէն
է
Զոբս տարի
վեր^Ը ,
ամբողք
Եւր՛ո ՛՛լան։ աչքերր յառած էր Փարիղի վբ–
րայ։ Պատերազմ
պիտի պայթէ՛իր
3>ր՚ոնսայի
եւ
Աւստրիո
յ միքեւ,
1859
Փետրուար
1Լն Լուի Նա -
՛իո լէոն ճառ մր խօսելուի օրէնսդիր
մո։լովինւ
մ՛էք ,
թերեւս պիտի տար այս Հարցումին
պատասխան։բւ
Ռէօյթրր
Լոն։տոնէն Հեռագրեց
Փարիղի
թղթակ -
ցին - « կա՚եխալ
ձեռք ձգեցէք
կայսել։ ճառերր»
:
Թղթակիցր
, Աիկիսմունտ
էնկլանտէր , աւրս–
արիացի տաբաւլիր
մր, Փետրուար
1ին կբ յաքո -
ղէր ձեռք անց լնե լ Նափոլէոն
Գ՛ի ճառր,
կնւքոլած
սլւէէՀարանի մր մէք։
իրեն Հբամտյուած
էր չբա -
նալ, կայսեր
խօսելէն առտք։
Ռէօյթրր
Հեռագրա–
կան գիծ մբ կր վարձէբ
միմիայն՛
իրեն
Համա՛ր,
Փարիզէն
Լոնաոն, եւ մի՚եչ Ն՛ափոլէոն
Ազդ՝
մոզո­
վին մէք պատերաղմ կր նախատեսէր ,
էնկլանտէր
Հանգարտօրէն
Լոնտոն կբ Հաղորդէ ր իր
խօսքերր,
ել. բացառիկ
թիլեր
լո յս կր տեսնէին :
Այն ատեն անդբատլանտեան
գիծ չկար ; Նիւ­
Եոբքի
սոլբՀանգակն
էր ոբ Եւրոպա կր բերէր
Ա—
մերիկտյի
լոլրերբ։
Աիւսներէն առաք լուր
տալու
Համար,
Ռէօյթրր
իր ղրօսանաւերր
կր գրկէր
Իր -
լանտայի
րացերբ , որպէսզի
թղթաաաբ - նաւէն
ստանւա յ Նիւ Եորքի
թղթակցին պողպատէ
սնտոլ -
կր :
1865
Աոլրիլ
14/՛*՛,
երբ նախագաՀԼինքրն
կր
է, կր կազմուի այգ լնտանւ իքնե բէ : Ես
երկաբ
տարիներու
փոբձառութեամբ՝
Հասած
եմ ա յն եղ­
բա կաց ութե ան , թէ Հայ մանո ւկր ռւնի լալ խմ որ ,
րնական
ուչիմ՚ոլթիւն
, միեւնո
յն ատեն
Հակում
գէպի
ան իչխան ո լթ իւն , Հետեւանք
դարաւոր ստր­
կութեան
:
Արեւուն պէս պա յծառ է , ոբ մա յրր պէտք է
րլլայ իր ղաւկին առաքին գաստիարակբւ
Այսօր
չատ
քիչ մայրեր կանւ , որ գիտակցա բաբ եւ խզճ -
մրտօբէն կաաարեն
իրենց փրկարար
գերր : Բանի
մայրեր կան, որ սրտի քաքութիւ՚են
ունենան սան՛–
ձաՀաբելու
իրենց զաւակներուն
քմ աՀաճո յքներբ ,
ղսպել՚՚ւ
անոնց անյկարգ բազձանքներր :
Յետ պատերազմեան
Հայ մայրերր
սխալ րմ -
բռնուած
ղ։ս ւակաս իբո ւթ իւն ր Հասցնե լով իր բար–
ձրագո
յն։ կատաբինւ՝
բաո ին
սեղմ
նչանակոլ -
թեամբ՝
անա՛լ ց, գեր իներբ գարձեր
են : կր թ" յ -
լաարեն եւ Հաչտ աչքով կբ նային անոնց վնասա­
կար
լՌազգնեբուն,
եւ ասիկա
այն աստիճան , որ
եթէ զաւակր վւափաք յայտնէ
ինքզինքր գետր
նե­
տելու,
մայրր անվարան
կր՛նայ պատասխանել՛
« Ձ՛ագուկ" , եթէ կր փափաքիս , կրնաս գետբ նետ­
ուի լ» :
Հայ մայրե բու անգիտակցութեան
Հետեւան -
քով , ամ էնէն աւելի կր տոլմեն վա րմ ա րանն ե բ ո ւ
աեսչութիէնէներր։
Վչասնզի անոնք ստիպուած են
Հայ մանուկին
վրայ նախ լրացնել
մայբենի գաս -
տի՚արակռւթեան
թողած պակասր , եւ ապա ձեռ -
նաբկել վարմարանւական
դաստ իա րակո ւթեան ր :
Տամանելի
յուլնռւթիւն
, ։իասնզի չփացած
մ ա–
նուկին վարքն
՛ու բ՚"բքր
չակել կր նչանակէ
ծուռ
րուսած ծառր
արմ ատէն
ուղզե
լ :
Հ՛ ԱԱՀԱԿ ՏԷՐ ՄՈՎԱԷԱԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
1...,52,53,54,55,56,57,58,59,60,61 63,64,65,66,67,68,69,70,71,72,...612
Powered by FlippingBook