բիկայի
բոլ՚՚Ր
երկիրները
եւ. սաՀուն կերպով
կը
խօսի անգլերկն,
ֆրսւնսերկն
ել.
գերմաներէն)
,
տակաւին
կը մնայ գեկին
դլուխը
ամրօրէն
,
մինչ
շաւո մը «արեւելքւլի՝»
Համայնավարներ
սպան -
նուաձ– են : Եւ վերքապէս
, Պուլկարիոյ
մէք,
աւելի
քան
մէկ երկվեցեակ
գօրավարներ
ու այլ րարձ -
րասաիճան
սպաներ
, որոնք իրենց ամ բողք
կեանքր
անցուցած– են քիուսիոյ մէք եւ ծառայած
են կար ֊
միր րանակին
, անողորմօրէն
Հաչուեյարգարի
են -
թարկոԱւցան
1950/՚1/ :
կր թուի թէ «թիթոյականութիւնր»
այս մաք
րագործումներուն
միակ սլաաՏառը
չէ , թ է ե ւ զո -
Հերը պաչաօնապէս
կ՚որակուին
«թիթոյական
գործակալներ»
: Միայն
կոմոլլքայի
մասին որո -
շապէս գիաենք,
թէ ու-Լցած
է թ ի թո
յա ս ի րական
կեցուածք
եւ րացէ ի բաց,
1948/»
ամաոբ, Պոլ/։ա -
րիւրո
յի նիսաերուն
մէք Հակաո ա կած
է կոմին
-
ֆորմի
որոչ ման
Թիթոյի
դէմ։
(հայք,
Բլեմենթիս
եւ Բոսթով, րնգՀակառակն
, պախարակած
են Թի–
թօն։ Բոսթով,
մինչեւ անդամ սաոբադրած
է կո
մինֆորմի
Հակաթիթո
յական
ոբոչումր
Պուքրէ
չի
մէք,
1948//
Տունիսին
:
Ա յս
բո լոր
յան ց ան քն եբ ր
կր բա ց ա ա ր ո լին
«ազդա
լին չեզում ուի» եւ ւլո բծուած
կ^բլյան Մոս
—
կոլայի
դէմ : Լիլիարի
Մթ՚-՚ց
•,
1948/
Աեսլաեմբե
-
րին իսօսե լով լեՀական կեդբ • կոմ իաէի
նիսաին
մէք չեչտեց, թէ ազզային
չեզումր
կր
կայանայ
երկ
ւնե.
•ծէհ.
1 )
Հալաաքի պակաս
քց .
Ս իութեան
Հանդէպ
եւ
2)
Հաւատքի պակաս
Ա՝եծն
Ե թալինի
ուսուցման
ղօրութեան
մասին։
Մ ոսկուա
, երեւան
Հանած
եւ անվնաս գար
-
ձոլցած
է իր ղ էմ ր դո բծուած
այս
ոճիրներր
:
Մաքրադւպւծումներոլ
ղեկո յցնե րն ու մաՀավճիռ
-
նեբր քիչ տարակոյս
կը ձդեն այգ մասին
: Բոս
—
թով
ի
«,գալադրոլթիւ1ւր»
, օրինակի
Համ ար , Առ .
ֆիաքի ղեկո քցին բառերով,
«ճն չուե ցաւ
ճիչգ մա—
մ անակին»
, «մարա քախա Ա թալինի
իսո րա թափանց
աչքին
չնորՀիլ
միայն »:
Թ՛Ա՛Թ՛
նկաաուի
Զակրէպի
արքեպիսկոպոս
եւ
այմմ
բան–
տաբկոլած
Աթէփինաքի
, փնչպէս
նաեւ
Հարչավա–
յի ոլ Փրակայի
աբքեպիսկո պո
սներո
ւն
անոլանու–
՚^ը։ Հ,աւանական թեկսածուներու
մէք կը գտնուին ^
նաեւ Աբմաւլի Հիբլանտա) , կրէնատի
եւ Թարակո–\
նփ ՀԱ պանիա), Պոսթընի
ել Ֆիլատէլֆիոյ
ՀՄ ՚ ՝
ՆաՀանգնե
ր) , ինչպէս
նաեւ Փարիզի
աբքեպիսկո–
սլո սնե բը :
Կարգինալնեբոլ
ՓողուԼփն մէք^
իտալացիները
կորսնցուցած
րԱալով
իբեևց
մ եծ ամ ասնութ
իւն ը
յ
թերթը
կը կարծէ ոբ յաքորգ պապը կրնա յ օտա
բա կա
Լ
մը ըլլալ, ինչ որ
շկ
եղած
Հ՚^ձձէն ի վեր ,
երր
պապ
ըՍարուած
էբ Ատրիէն
Ի՛ • , Հոլաեաա
-
ցի
մը։
կաթո
լփկ
Եկեղեցին
պիտի նախընտրէր
ա
յ ս
անւլամ ել Արեւելքի
մէք իր աղգեցութիւնը
ղՕրա
-
ցնելոլ
Համար
, ըետբե
լ արեւե լեան
սլապ
մը , ինչյ–
պէս Հայ կաթողփկէ պատրիարքը,
կարդինալ Պետ
րոս Աղաքանեան
ւ
՝Լատիկանը
, նմանապէս
, մեծ
կարեւորութիւն
՛էը
պիտի տար
դէպի
կաթոլիկ
աչփւար֊,ը
վեբա -
դարձին կարդ մը արեւելեան
(յկեղեցիներոլ,՝
ո -
րոնք զատուած
են Հռոմէն,
քաՀաևաներու
ամոլ -
րիո
ւթե
ան
Հարցին պաաճառով
;
Հռոմ էական
Եկեղեցին
տրամադիր
պիտի րլ -
Լա՞ր ղէքսւմներ
լնելու
այս դետնի
վբայ,
միու -
թիւնը վե րաՀաստատե
լու սիրո
յն
:
Ենթադրութիւն
մ
ըև
է այս,
զո բ անՀաւանական
չեն գտներ ՛Լատի–
կանի կարգ
մը
չրքտնակները ։
ԱՆՋԱ »Ի
ԳՈՐՆՈՒՆԷՈՒԹԻԻՆԸ
Գաղուււյէ գաղութ
^Հայ
պապ
Վը*
Այո
ենթախորագբինւ
տակ,
« Փարի Փրէս »
երեկոյեան
թերթր
կր ղրէ, թէ Պիոս ԺԲ • անցեալ
ամ Լւս պԼւտի դում աբէր երկրորդ
կարգինալ^ւե
բու
էիոգովր : Բա յց
սւ յմմ կր կարծուի
, թէ
մողովր
պիտի չդոլմ արուի յառա քիկա յ ձմ եռնամ ուտէ ն ա–
ռաք : ՝ Առաքին
մողովին
, որ դում տրուեցաւ
\
950^
Փե ա բո ւա ր ին , րնտրուեցտն
32
կարդինալներ
Լթիլ
մը որ աննախլ^թաց
էր՝) ել իտալացի
կարդինալ–
նեբր կորսնցուցին
իբենց
մ եծամ ասնութիւնբ
, զոր
ունէին
աւանղօրէն
: Այմմ
, նոր մողովին
մէք պի
տի
ն չանա
կոլթհ
20
նոբ կարգինալնեբ
եւս : իտա
լական
թերթի
մր
Համաձայն
, պապը
պիտի
օգտուի
այս առիթէն,
յտնդուզն
րարենորոդում
—
նեբ
առա քա ր կե լո լ Հ ամ աբ կարդինալներու
մողո -
վփն։ Պիտի ՛ուզէ «ե ր իտասա րդա
ցնե
լ» մոգովր,
ուր
այմմ
60^՛^
՛Լար
6
Կարդինալներ
կան միայն։
Պիտի
•ուզէ
նո յնպէս
, որ աչխարՀի
412
մ իլիոն կաթո -
լԼ՚կնեբր, Վատիկանի
մէք ունենան
աւելի
արզար
ազդային
ներկայացուցչութիւն
մր , ինչ ոբ պիտի
գիւբա ցնէր Հարաւա
յին Ամ երիկա
յէն
, Ա եքսիկա
-
յէն,
Գոլոմպոյէն
եւ Հնգկաստանէն
նոբ կաբդի
-
նաւերու
անո ւանո ւմ ը : Ամէնէն
աւելի
սաո յգ
1լը
ԱՆՋԱն (Հայ Տա՜բագիբներՈլ
Օգնող
Ամեբիկ
եան կոմիտէ)
ամէն
միքոցի
գիմած
է ապաստան
մ
ը գտնելու
մօա
450
Հտ
յ տա րա դիրն ե ր ո լն
որոնք
կը ղտնուին
Գերմանիա
, իտալիա
ել
Աւստրիա
,
ըայց չեն կրնար գաղթել
Ամ՛երիկա : Ասոնք ծեր են ,
անկար եւ կամ Հիւանգ,
ել չեն կրնար
Ամ՛եբիկա
երթալ
: Տեղեկաղրի
մը
Համաձայն
,
փերքերս
այլաղղի աաբադիբնեբ
, ԼեՀեր,
Լիուսեր
, իտալա ~
ցիներ կր նեբկա յանան
«Ան չա»
յի
գրասենեակը
^ Հ
Օգնութիւն
իսնգրելով
•
դ
Այն տարագիրներր
որ գազթած
են Ամ՛երիկա ^
արդէն գործերու
աիրացած
են ; Օրի՛նակ Լօս Ան -
ճէլըսի մէք Լսում՛ը մը նորեկներ Հաստատած
են կօ՛
չԼւկի ւլործաբան
մը : Անոնք միացած
են նաեւ օգ
՛նութիւն
Հասցնե լու իրենց եբէկուան բախաակից
-
ներուն։
Աբոչած
են ամէն մէկ նորեկէ
1.50
տոլար
տուրք
առնել այգ նպատակով
ել
կազմակերպել
ւլանաղան ձեռնարկներ
ւ
ՇԼ՚քակոյի
մէք ղաաաւոր
Նաղաբէթ
Պ՛արսամ -
եան եւ ի՛ր յանձ՛նախումբը
լալ աշիսատանք կը կա
տարեն
, դործ ու բնակարան
գտնելով
նորեկներուն
ել կ՚օդնեն
որ ծանօթանան
ամերիկեան
կեանքին։
Վերքերս բաւական
թիւով
նորեկներ
Հասած
են Նիւ Եորք։
Ասոնք մեծ մասո՚Լ
իտալի՛այէն
էին
եւ լծւգունոլած
ե՝ն դլիաւո րութեամ
բ Տիկին Զա -
պէլ
Աեբոիեանի
Լկ. Խաչ)
ւ
ԿՌՓԱՄԱՐՏԻԿ
կարպիս Զաքաբեա-մ, որ թուր
քիոյ Ա՛ գասակաբղի
ախոյեանն
է, դացած
է Հա -
լէպ, ուր,ինչպէս
եւ Պէյրութի
մէք,պիտի
ունենայ
քանի մը մբցումներ
է
ՏկՐ ԵԻ ՏԻԿԻՆ ՃՕՐՃ ՄԱՐՏք՚ԿԵԱՆ
Հասնելով
Կալկաթա
դի՛մ՛ա ւո րո ւած են Ա. քՀն
յ . Աիրզա յետ
նի , « Նոբ Ա՚լղարար»ի
իսմբազիր
Պ՛ Զ՛ Հանան -
եանի, Աաբղասի՚րական
ճեմարանի
տեսուչ
Պ՛
Վ՛
Վարգանեանի
, ուսուցչական
կազմ ի՛ ել բաւական
թիլով
Հայրենակիցներու
կողմէ։
Անոնց ի պատիւ
սարքուած
Հաւաքո
յթին մէք Պ՝ Հանանեան
չեչ ֊֊
տած
է, թէ այս Համայնակուլ
մ՛իքա՚էայրի՛ն
մէք
կան
ՀնղկաՀայԼբոլ
աղգապաՀպանման
սլատնէչ–
ներր,
զոյդ դպբոցները,
նիւթապէս
ապաՀովուած
եկեղեցիները,
ղանազան
ակումբները,
միութիւն
-
՚^եբր,
«Նոբ Ազդարար»
իր պատասիսանատու
ա -
ռաքելութեամբ
, եւն՛։
Պ– Մարտիկեան
դոՀունա–
կութիւն
յայտնած
է եկեղեցին
այնքան
՚Լայելուչ
պաՀուած
րլլալուն
Համ ար ; «Հպարտ
եմ , րսած
է
ան, գտնուելուս
Համաբ պատմական
եւ պատուա
կան դագութի
մբ մէք, ոբ տուած
է տիպար Հայ -
բենասէ բնե
ր ել ն ո լի րաաո ւնե րո
ւ սքանչելի
փա -
ղանգ
մ ր » :
ԱՐԺԱՆԹԻՆԱՀԱՏ
գաղութր
400
Հազար փէսօ
գրած
է Հանրապետութեան
նախաղաՀին
տիկնոք
Եւա
Փերոնի տրամ ադրութեան
տակ
,
խնդրելով
որ յատկացնէ
Ընկերային
՚Օդեութեան
Հիմնար
-
կութեան
: Պ ա տղամ ալո բութ իւնը դլիսաւոբած
է
Պ • Արմէն Պեբկամալի
;
ՕԼԻՎԼ)ԱԻ (Հար. Ամերիկա)
Հայկական
դա -
ղոլթը
կը բաղկանայ
250
ընտանիքէ
։ Աակայն
ղրր՜
կոլած
է ղւզրոցի սեփական
շէնքէ :
ժ՛ամանակի՛ն
՚
ղՈ
յութիւն
ունէ բ ղպբոց մր 3)լորիտա
յի
ւքէք ,ոբ ,
կր պաՀոլէր
ՏԼ՚կԼ՚ն
ԶարուՀի
Թումանեանի
նւքւէր–
|
նե րոփ : Ա յմմ ու գսլրո ցր կրնա յ մէկ օրէն
մ իւսը
•
փակուիլ
ու պատճառ
դառնալ
քսանի չափ փոք -
ւ
բիկնե բու
փ՛ողոց մնալուն : Ա եփական
շէնք մը կբ– |
նայ գառնալ
նաեւ եկամուտի
աղրիւր
,
կր
Գրէ
Պուէնոս
Այրէսի
« Արմենիա»ն :
յ
ՏքցՐՈէԴԻ
հ՚աչի՚կ
Թաչճեան
մե՚ւած
է Հայ– I
ֆայի մէք,
52
տարեկան
Հասակին : Մասնալոբա
-
բա ր Պ աղես տին
ի՛ մ էք
Հ տն ր ած անօ թ ղէմք մրն էբ է
^նած է Ուրֆա
, որդին էր տեղւոյն
աւլւլա յին երե
ւե լիւներն Տակոբ էֆ ՚Թաշճեանի
, որ երկար ատեն
,
^որՀիլ
իր գ իրքին
, սատաբած
էր քա՚լտքի
աւլւլա–
յին մշակոյթի
վերելքին։
քցաչիկ
,
տար
ին եբով
Հայֆայի
մէք եղած է տեսակ մբ անսլաշտօն
Հիւ
պատոս : Համ ակիր Գաշնակցութեան
,
նի՛ւթապէս
ել բս-րոյապէս սատաբած
էՀայֆայի
մէք
անոր
կաղմ ութես/1ւ եւ յառա քդիմ ո լ թէ ան
:
ԱՅՆՃԱՐԻ
մէք Աիբ՚ոնան)
Աայի՛ս 28բ աօն -
ոՀւսծ ՜ է մ եծ
իսանւլ ավառո ւթեամ
բ
Ա՚լ՚լ • «Տառաք^
վաբմաբանին
մէք : Հ • Տ • Գաշնակցութեան
մե -
տաքսաՀիւս
մեծադիր
զինանչանին
Հետ կր ծածա
նէին
Հա յկական
եո ագո
յնր եւ Լի՛րանանի
գրօչը
:
Արիներր,
ղայլի1լներր
եւ արծուիկներր
բարեւի
կեցած
էի՛՛ն երկու
շարքի վրայ,
իբենց
գրօչներովէ
Օրուան
՚լլխաւոր
բանախօսն
էր
րնկեբ
ՎաՀան
Փտփա՚լեան
,ոբ պաբղած
է աղատադրութեան՛
չար
մոլմր
Հ . Տ • Գա ^ակց
ո ւթենէն
աոաք ,
յէլելով
իսրայէլ
Օրի, Աովսէփ
էմին, Ներսէս
Աչաարա -
կեցի եւ ոլբի^եբ
: Գրոլատիքն
րրած
է
Հ՛Տ՛
Գ • ֆետա
յթ՚ե լ՛ու , ո րոնց
պա յքար ր
յանգեցաւ
Աայիս
2 8 / ։
Այս աոթիւ
Հ. Տ՛ Գ՛ չարքեբուն
մէք
մտած են
22
նոբ լ^կեր
, կնքաՀայբութեամբ
ընկեր
կոմսի։
աՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(99)
1|.
ՊՈԼՍՈՑ ԳՈ1ԻՈՒՍԸ
Այգ տարօրինակ
Հանդաբտ
ութիւնը
թրքական
բանակին՝
նոյնիսկ
Պոլսեցիներէն
ոմանց
կարծել
տուաւ
թէ սլաշարումր
վերցնելու
կը պատրաս
-
տոլէ
ին անոնք , մ ինչգեռ
ուբիչներ
կը դ՛լա յին ոբ
ատիկսք պարղապէս
ղերաղոյն
յարձակման
նախա–
պատբտստութի՚ւններն
էին : ՏուսաՀատած
էին
խեզճե րը,
յետոյ
իւրաքանչիւրը
գնաց տեղր
րոնել
պատնէ չին փրա յ Հետեւեալ
օրուան
եղե բական
պարագաներուն
պատրաստուելու
ախ րութեամ
բ
լ ՚.
կաթոլիկներր
բո լոր ա յգ
ղմ բա խտո
ւթ իւննե ր բ
Աստուծոյ
րարկոէ թեանւ կր վերադրէին
Հռովմէա
՛կան եկեղեցիիք1՛ Հետ
Հոռոմներուն
անկեղծօրէն
միացած
չրԱալնունւ
Համար
, օրթօտոքսները
այգ
բարկութեան
պատճառը
քաղաքին պաշասլան
սոլր,
րերուն պէտք եղած պատիւը
չտրուելուն
կը վե ֊
րագբէին
:
Փուսկոլլոս
որ Պոլսոյ օրՀասական
վերքին օր
ուան մէք չատերոլն
քաքութի՚^ը
կը գովէ
, չատ մը
վատեբու
խօսքն ալ կ՚ընէ
, ոբոնք կր վազէին պաՀ–
"՚֊ըտիլ
իբենց թաքստոցներուն
մէ^ եւ կամ կր քա–
նային՝ կալաթա
կտմ նաւաՀանղիստր
իսաբսխած
նաւերը ապաստահիլ
:
Այս ճակատաղբական
մամուն
, որ
Արեւելեան
կայսրութեան
օրՀասի պաՀն է, այն պաՀուն
երբ
կ ՚ Պո լիս ԱստուածապաՀ
քաղաքը
, Բ րիստոնեա
յ
Արեւելքի
փարթամ
մա յրաքաղաքը
Հաղաբ աարիէ
աւե լի
մամ տնակէ ի վե ր բո լո ր կռապաշտ
մողո -
վոլրդնեբուն
եւ ԱոլՀամմէտի
րտնակներոմն
գէմ
Բ ր իստոնէո ւթեան
պատնէշը
, վեբքասլէս
պիտի
խորտակուէր
, բարեպաշտ
եւ աւելորգապաչտ
Տոյ–^
նեբր անՀատնում
ազօթքներ
ել անվեբք լաց ու կո–^
ծեր
կ՚ուղղէին
երկի՛՛նք ի՛րենց մեղքերուն
թողու
–\
թեան Համաբ,
որոնց պատճառաւ
այդ պատիմը ի֊
րենց ղլխուն
եկեր է :
կայսեր
Հրամանով,
կաթոլիկ
թէ Օրթոտոքս
,
կղերական
թէ աչխարՀական
, կին, տղայ,
անՀուն
թտւիօրո՚Լ
քաղաքին
գլիստւոր վաղոցներր
անցան
լալով, սլոռալաէ. Հեկեկալովդ
կուրծքերնին
ծե -
ծելով,
մաղերնիւն ւիետտելով,
բարձրաձայն
խոս -
տո՚Լանելով
, աղաչելով
Աստուծո
յ որ իրենց
մ՛եղ -
քերուն
Համար
ղիրենք յարձակողին
մո լիւլին րար–
կութեան
նչաւակ
չթողու
:
Բո լոր ա յդ անՀուն
բազմ ո ւթիւնր
անձկու
-
թեամր
լեցուն
օՏէր Ողորմեա»
կ՚եբգէիէն։
ԲաՀա–
նաները
սուրբ պատկերնեբր
ել իգօնս/հե
ր ր ձեռ -
քերնին
, բարձրաձայն
Հեկեկալով
,
կ^աղօթէին
,
որոնց կ՛ րնկե րանա յի՛ն ամբոխ
իւն յուսաՀ ատ աղա–
չանքնե
րը:
Ամէնքր իբար կը քաքալերէին
, եւ կր
թե -
լադրէ
ին յարձակողներուն
գիմագրել
քաքաբաբ
ու
մաՀը
ան ՛դա տւո ւթեն
էն նախրնտրել։
Աուբբ պատ
կերնեբր
մինչեւ պարիսսլբ տարին
, բոլոր այն աե–
զեբր ուր խրամներր
աՀաղին
էին, ղանոնք Հան -
գիսաւոր
թափօրով
պտտցոլց
ին
Հոն
, տ յնւ յո յսով
,
ոմանց Համար այն բացարձակ
Հաւատքով
թէ ա -
նոնց
մ իքամ տութիւնր
պիտի Հեռացնէ
այգ զար -
Հոլրելի
վտանղր։
Միքին գարու այդ
պարդ
ու
միամիտ
Հոդիներուն
ոչինչ կրնար աւելի վստա
-
Հութիլ1։
ներ^չել
քան այն արարողութիւնը։
Պա -
տերաղմիկ
թէ ոչ, ամ էնքն ալ ա յդ
Հ անգէսներէն
վեր ադա րձան քաքա լեր ուած ել ս րտա պնդուած
I
Երբ այգ Հանդիսաւոր
թափօրին
անՀամար
օ–
դակներր
ի՛րենց չրքանր աւարտեց
իքն , կա յսրր
, ինք
ալ, ՄէՀմէտ
Աուլթանին
պէս ճառ մը խօսեցաւ իր
չուրքր Հաւաքուած
ծերակո
յտի
անգամներուն,
ազնուականներուն
եւ Տո յն թէ իտալացի
զինուո -
րական պետերուն
: Այգ եղերական
պաբագանե
-
բուն մէք , ա յգ ճառր անՀունապէս
վեՀաշոլք
բան
մր ունեցաւ
ի՛ր մէք. բո լ՛՛ ր այգ քաքերր
որոնք ալ
Հիմա ապաՀով
էին մեոնելնոլն
, ոբոնք պատրաստ
էի՛ն ստո յԼւկեան սաոնաս րտո ւթեամ
բ իրենց
ամ -
բո՛ւք կեանքր տալու, երկիլղածօրէն
մտիկ
կ՛բ -
նէին բոցավառ
իսօսքերր
իրենց ամենւասիրելի
կայ
սեր, ՛ւբ իբենց գմխեմ ճակատագիրր
պիտի բամ -
նէր։
իր ճառր
մեզի Հասած է երկու
պատմազիրնե—
բու
չնորՀիւ
մաՀուան
դէմ աներկիւղ
վայսրբ ա—
մէ՛նէն գեզեցիկ
, ամէնէն
մաքուր
լեղուն կր խօսի,
վերքի՛ն քանք մր կ՛րնէ քաք ութիւնր
ի յայտ բեբե -
լու
. իր պատե բաղմ իկնե բէն կը խնգրէ որ
ամէնքն
ալ
ա՚լնուօրէն
իրենց կեանքը
ղոՀեն
քազաքթն
պա շտպանութեան
Համաբ ;
<: Տիսունր
եօթը
Օր
է որ Ա ուլթանը
մեզ գԼ՚շե–
րով ցեբեկով
վւակած
է Հոս իր բոլոբ ումերով
եւ
մաՀ սփռոգ զէնքերով
է
Fonds A.R.A.M
