ԿԱԳԻՆԱԼ Ա%ԱՋԱՆԵԱՆ ՎԻԷԱ
ՄԷՋ
ՎԱՐԳԱՆԱՆՑ
\500ԱՄԵԱԿԸ
ԼՈՆՏՈՆԻ
ՄԷՋ
ՎԻԷՆ,
(Յաււաջ) -
Յուլիս
Յին քաղաքս
ժա
մանեց կարդինալ
Աղաշանեան
, իր Հեաեսսրդնե -
րով
միասին : ժամր
19
էր եւ այդ պահսլն
կր ղօ -
ղանշէին
Աէն Ա արթէն
մայր աաճարին
ու
Փիփէի
Տիրամօր
եկեղեցիին
ղանգակներր,
ի պաաիւ.
րարձրասաիճան
հիլրին
։ կարղինալր
ինքնաչար -
մէն իքաւ աաճարին աՎեւ,
ուր
խռնուած էր
ֆրանսացիներու
ել Հայերու
Հոծ րաղմ ութիւն
մր՛.
Գիմաւորուեցալ
փոխնահանղապեա
^^ձ. Ասձշի ,
քաղաքապեա
IV]. հստտշ1/,
Իղէրի
ծերակուտական
Ա.
ԻI0V&է/,
Աոե,,որ. Աենեակի
նախազաՀ
0 -
^ՅՈէ/
եւ ոսաիկայապեաներ
Իձե՜աի եւ Ա.
ձշ^ՕզՈշի կոզմէ ; Փ՚՚քրիկն
Նովէզեան
կարմիր ծա–
ւլիկներով
վւունք մր նուիրեց ։
Տաճար
մանելով,
կարղինալր
աղօթեց՝
Հայ
վւսքրիկներու
ղպրաց
ղասին
եւ ֆրանսացի
ու Հայ
վա րղա սլե,,,ներոլ
րնկե րակցո ւթեամ ր :
Եկեղեցին
թնդար
մեր քաղցրալուր
«ԳյՎեա
Երուսաղէ -
մ»ո,ի, ել Պաաարաղի
մեղեդիներո,է։
կ աաա րուե -
ցաւ
նաե
է.
Անղասաան
:
ԱյնուՀեաեւ
ֆրանսացի
ել Հայ վարդապետ -
^երր րարի դալուսա
մա,լթեցին
կարղինալին
: Աեր
վարղ-ասլեար
ի՚նղրեց
Հողեւոր պեաի
մր նչանա -
կում ր Ֆրանսայի
Հայ կաթողիկէ
Հասարակու -
թեան Համար,
նոլիրապեաական
Հեզինակու -
թեամր
եւ ապա Հիմնո ւմր ղիչերօթիկ
վարմարան,ի
մր,
Մ իքին Ֆրանւսա յի Հա յ պաաանինե րուն
Հա -
մար՝– «Այս
երկ,ւլ աոա քարկն,ե րուն,
իրաւլործումր
այլապէս
կարեւոր
իմ,սստ մր սլիաի աար ձեր այ
ցելութեան » :
կարղինալր,
նախ ֆրանսերէնւաի
եւ ապա
Հա–
յերէնուի
չնորՀակալութիւն
յայանեց
իրեն, ի պա -
աիւ ե,լած
րնղ,,
ւնե լութեան
Համար : Հայերէն
խօ
սեցաւ
քա,։ որղ մամ եւ սիրո յ , Հ ամերաչի,
ոլթեան
ու մ՛ե ր աոՀմիկ
մ չակո յթին
ե ւ կրօնական
աւան -
ղո ւթեանց
Հ անդէպ
Հ ա ւաա ա րմո ւթե ան յորդոր -
ներ աուաւ ներկաներուն
է
թելադրեց
Հայերէն
խօ
սիլ րնէ տանե կան
յարկերու
մէք եւ չմ ոռնալ
աղօ
— |
թելոլ
սլարաականութիւն
ր ; «Հա յրենասիրութիւնր
\
մի բամնէք
կրօն,ւ,,սիրութենէն
ել ,լւլուչացէք
այն\
քարոզիչներէն
, որոնք Հայրենասիրութիւն
ներ -
լ^ւչելու
քօղին տակ կ՝ուղեն սպաննել
կրօնքր։
Մեր
նախաՀայրերր
, Վարգանանք եւ ուրիչնւեր , Հայ–
րենփքն ու կրօնւքր պաչտպանեց
ին միամամանակ
եւ
իրենց ,սռաքինութիւններր
մեղի կ,ոակեցին : Հե -
տեւեցէք այգ անմաՀնւերու
ճամրուն։։
Հերոսարար
կուրծք տուէք
րոլոր
գմուարութեանց
,
մինչեւ
այն
»րր երր Արարատի
գա,լ.աթին կր ծագի
յոյսի
եւ
լհյսի արեւր եւ մենք ալ կՂրթանք
Հաւաքուելու
մեր պապերու ազատ
Հողերուն վրայ»
1
ժամերգութիւնր
վերքանալուն
, րոլոր ներկա
ներր, աւանղատան
մէք Համբուրեցին
կարղինա -
լին աքր։ Հաւատացեալներու
այս տոզանցքբ տե -
լեց կէս մամ :
•Ընդունելութեան
յանձնախումբր
այս
առթիւ
սարքած
էր Համեստ ճաչասեղան
մր «Օթէլ
Աանթ–
րաթի
մէք։
Ընթրիքր
անցաւ
քերմիկ
մթնոլորտի
մէք ել տեւեց
մինչեւ
մամբ
22.30 ,
երբ
կարդինալբ
Հրամեչտ առաւ
ներկաներէն եւ
վերադարձաւ
Լիոն , ուր կարդինալ
ժէրլէէի Դ-ք՛ ԷՍշ
Պէաք է այս առթիւ
յիչատակել
, թէ ՚1 ՚
՚1 ՚
ԼՈՆՏՈՆ,
(Յաււաջ)
Լոնտոնի
Համայնական
ԽորՀ ուրդն ու Հայ Գեղա րո ւես տաս
իր աց
Միու -
թ իւնր
մ իասնաբար
կաւլմ ակերսլեց
ին Հանղիսո
ւ -
թիէնմր
Վարգանանց
\^0Օամեակի
առթիւ
։ Հան–
Դէ"Ր կատարուեցա՛֊
Տո՚նիս
2^ի երեկոյեան
, մայ
րաքաղաքի
«Փորթլէնտ
Հոլ» սրաՀին
մէք, որ
ամ–
բ՚՚ղքովին
լեցուած
էր : Հանդիսականներուն
րամ
-
նուեցան՝
այս աււթիւ
անղլերէնով
Հրատարակ -
ուած
ել ւոօնին նչանակութիւնր
բացատրււղ
՚ԷԲՐ ՜
քոյկներ
, Հեղինակութիւն
Պ ՚ Ա՛ Աաֆրաստեանի
:
Ա րաՀին
ձախ
կողմ բ ղետե ւլո
լ
ած է ր
նկար
չուՀի
Օր ՚ Զապէ
լ Պօ յաճեանի
մ ե ծագիր
իւղան կարր ,
«Վարգանանց
ճակատամ արար» :
Գեղ . Ա իութեան
ատենապեար
, Պ • Մ կրեան
,
քանի
մ ր խօսքով
Հանդէսի
բացում ր կատա րե լէ
վերծ
,
18
Հ։,զինոց երկսեռ երգչախումբր, Պ՛ Գրէ՜
ղոր Ման,տռսեանի ղեկավարութեամբ,
երւլեց
Հայ
մողովրղական
երգեբ։
իբական
անա1լնկալ
մրն էր
այս ե րւլ չախում
բր Լոնաոնի
Համար
ել յաքողու
—
թիւնր կբ սլաբտինք Պ՛ Գ՛ Մանաոսեանի
ճիգե —
բուն : ԱյնուՀետեւ
Օր • ՏովՀաննէսեան
դաշնակի
վրա
յ նուազեց
Արամ Խաչատուրեան
ի «թոքաթ -
թա»ն
ել գարձեալ
, իր եղբօրբ
, Պ . Արչամ
Յով -
Հաննէսեանի
րնկե բս,կց.ո , թեամ ի , Ապենղիարեա -
նէն կտոր մբ։ Հայկական։ պար մր դարձան
Օր՛ Ա ՚
ՅովՀաննէսեան
ել Պ 3 • Ամ՚իբիսանեան :
Հանդէսին, Ր՛ մասին բեմադրոլեցալ
Վ,սրգա–
նանց պատերաղմ
իւ թատ
րեր էլո ւթե ան
3
ս,րարնե -
րր ; Մ,,,
սն։ա
կց ե ց ան Պ • Պ • Ա՛ ՅովՀաննէսեան
, Գ •
ԶաքւՐաքճե ան , Իզմիրլեան
,
Գ ՚
կիւլպէնկեան
,
Պասման,, Տ՛ Ուղունէեան
եւ Տիկին ԱնաՀիտ
Կոր -
կոտեան, : Ր,էլորհ ալ յաքող
էին իբենց
էլերեբոլն
մէք։
Օրուան
ւլլի։աւոր
բանյ,սխօսն
էր Կիլիկիոյ
րնդ՜
Հանւար Աիութեան
նաիսագաՀ
ել
«Արեւմ՚ուտք»ի
խմ բաղ իր Պ ՚ Մ • Գու յում ճեան , որ մէկ
մամ տե
ւած
իր ճառով խանդաւէառեց
ներկաներր
: Րա -
ցաա րեց Վաբւլ անանց ոլա,ոե րաղմին
սլատմ ական
ն չանա կութ իլն ր եւ ծանրացաւ
Հայ
մոդով
ուրդի
ա յմմ ու կա ց ո լթ ե ան վրա լ : Եւ վե րքա ցնւելո վ իր
ի։օսքր րսաւ,
«Ոչ մէկ կաչկանդում
մեր վբայ է
թալ մեր ե րկի բ ր մեզի վերագարձնեն
, թ" ղ տան
խօսքի
եւ կրօն՛քի ազատութիւն
եւ մենք նորէն կր
չէնցնենք
մեբ փլած
ւիանքերն
ու
տաճարներր :
Ամ րողք սրաՀր թնդաց ծտվ։երով
եւ «կեցցէ
Հա -
յաստան»
բացաղան
չո ւթ իւն,նե րո վ ել
Հանգէսբ
վե րքացաւ
խան,լա,իս։ռ
մ թնո
լո րտ ի մ էք :
Յունիս ՛Հի երեկո յեան տրուեցաւ
Հացկե բո
յթ
մր ի սլատիւ
Փարիզէն եկած
Հիւբերոլ
«Աթբէնտ
Պէաֆոբտ»
սրաՀին
մէք։
Ն ախագաՀեց
• Պ՛ ՝^է*> —
II ,,յնճեան եւ Աապոնճեան
քանիցս տրամ սպ.րեցին
իրենւց ինքնա չարմերր
, կարւլ ինա լի
ա յցե
լութեան
Հետ կապուած
պատրաստութեանց
Համ աբ : Ջեր–
ւքօբէն ղնաՀատելի է նաեւ՝
մեծ մասով
կասլոյտ
Խաչի սանոլՀիներէն
եւ Նոր Աերռւնւգի
15
եբիտա–
է
,արղներէն
կազմուած
երգչա խ^ռ լմ բր , որ, թէ
Լիո
նի մէք երգեց պատարագբ
ել թէ Վիէնի
մէք մաս
նակցեցաւ
մամե րգո ւթեան
, սքանչելի
ասլաւռբու—
թիլն
մր ձգելով
X
ՅՈՎԵԼ
^ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(98)
կ. ՊՈԼՍք» ՀՐՍՒՈԻՍԸ
Գարաճա փաչա յի
կ՝ի յնտր
ամ ենա կա րե ւո բ
պաչտօնր
յարձակման
նչանր
տրուելուն պէս իբ
Բ"լոր զինուոբներր
նետելու
վւոսին մէք այն կէ -
աին վբայ,
ուր կբ գտնուէր
էլլխաւոր
գբամնեբէն
՚^ին
, Հաւան,աբար
Թէքֆուբ
Աարայի
եւ Ա՛
Պոլսոյ
գրան
միքեւ ։
Իսաք վւաչա եւ ՄաՀմուտ փաչա, որոնք անա–^
աօլեան
գռլնգերռւն կբ Հրամայէին՝
պաբտաւոր.
էին ճիչգ իբենց
գիրքերուն
գէմր
յարձակում
գործել,
մինչգեռ
իրենց
զինուո րնեբէն, մէկ
մասբ
"ւիաի
քանա յին,
ս ան,լո ւղնե րո վ
պատերն
ի
վեր
ք՚-Աուիլ
միւսներր աղեփերով
, եւ
բաբաններով
պիտի յարձակէին
ւ
Վերքապէս
սատբազամ
Խալիլ փաչա
եւ Գա -
բաճա փաչա, ինչպէս
րսինք,
Աուլթանին
վրանին
Հ՚՚՚^Րք
գտնուող
սլաՀակազօրքին
Հրամայելո,լ՝ գբ–
րամներուն
ամէնէն
կարեւորին գէմ
յարձակում
պիտի գործէին
, Աէն Ռօմէնի դրան յաբձակումբ
,
<ոն ուր կր կւլոլէին
ժան
ճիուսթինիանի
կամա -
^որներուն
վ,ա,լանգբ։
Աուլթանր
ինք ան,ձամբ
կբ–
"^իւ-ի պիտի առարորդէր
իր բանակին այգ բՍտ -
րանին
է
Պաբպարօ կր պատմէ Աայիո
2Տ/՛^ կատար -
Ուած
վերքնական
պատրաստութիւններր
%
Այգ
օբր Աուլթանին
Հրաման։ով
ամէն մէկ
ւլին,ուոր իր գռրծին
՚էլուխր
գնաց.
«աււտոլլնէ
մինչեւ
գիչեր
Թուրքերր
չարունակ
սանգոււլներ
րերին եւ ղան,ոնք սլատերուն, մօտ դրին,
րնդամէնբ
երկու Հաղար Հատ եւ յետո
յ մ անաւանգ վաՀան -
նւեր րերին,
որոնք գուռի
ձեւ ունէին,
որպէսւլի
սանդոլխներր
պարիսպին գէմ տնկած ատեննին
ա—
նոնցմ ովծածկուին
, վերքապէս
նետերու
ճչմ արիտ
լեոնեբ
գիղփցին։
Յետոյ
Հողի կոյտեր եւ
"՛՜Ր է չ
տեսակ
նիւթեր
րեր ին փոսր լեցնելու
եւ յա րձա -
կուզերուն
ճամբայ
բանալու
Համար »:
Բոլոր
այդ
օբր տարրեր
պատ
բաս տո ւթ իւենե ր
կատարուեցան
Պոլսո յ մ էք : Պա չարեա լներր չու -
տ՛ով լուր առին թէ անմիքական
եւ լնդՀտնուր գե–
բաւլո
յն յաբձակումբ
ո բո չուե ր էր
արգէն
X
ինչ
սարսափե
լի ել խենթեցնող
լուր , ինչ
ւլերաւչ ո յն
աՀազանգ
ա յ,է գմբախտ
անՀուն
րնակչութեան
Համ աբ որ ա յն,չա,ի չա րաթնե բէ ի վեր կքած էր
թրքական
դրոՀի սարսափներուն աակ , ել որ
Հիմա
կ՝իմանաբ թէ ւիերքնակտն
քարդի
մամր եկած էբ
ալ :
«Ամբուլք
այդ
Օրր,
կ՝րսէ Պաբպարօ
,
քաղաքին
մէք Հնչեց
«մուրճի
զանւղակր» , որպէսղի
ամէն
մարդ իր ղործին
ա1ւցնի
: կիներն, ու աղաքր
իրենց
կրցածին։
չավւ քար
կրեցին սլարիսպին, մօա,
ղա -
նոնք ո րմ ած ակե
բուն։ մօտ
դիզե լու ել Հոնկէ ալ
Թուրքերուն
վրայ նետե լու Համաբ : Ամէն մարդ
իր
որոչ գործր
եւ աեգր ունէր : Ամէնքն
ալ
քագաքին
մէք կր պատէին՝
Թուրքերուն
սարսափէնւ լալաէ ։
«Պոլ,,ոյ վենետիկեան
գաղթականութեան
Պայ
լր կոչ մբ ուղղեց
իր Հայրենակիցներուն
, անանց
աղաչելով որ պա չտպանութեան
գործին
նուիր -
չէքեան
, իսկ սեղանապետ
րնտրուեցաւ
Պ– Ե՛ Ա֊
մատոլլի։
Խօսք առաւ Պ՛ Ա՛ Աաֆրաստեան
եւ բ–
սալ ի մ՛իքի այլոց. ««Հայա ստան։ր մ՛երն է եւ
չենք
ուզեր
, որ օտար որեւէ
իչխանութիւն
բռնանայ
մեր
վրայ»։
Խօսք առին նաեւ Պ՛ Մկրեան
ել
այս
տողերբ
ղրողր։
Նմանապէս
խօսեցան Պ՛ Պ՛ Մ–
Գույումճեան
եւ Վաղարչակ
Աելիքեան
(Փարի -
ղէ–՛՛) : Աեղանապետր
երղեց Աայեաթ
Նովայէն
եւ
կիլիկեան։
քանի մր Հին երգեր : Ներկաներր
ցբուե–
ցան ուչ մամանակ
, չատ ղոՀ ասլաւո րութեամ
բ :
Յովհ. Չալըգհան
ԼՐԱՏՈԻ
ԱՐՈԻԵԱՏԻ
Կ– ԱՈՄՃԵԱՆԻ
ՆԿԱՐԱՀԱԸԳԷԱԸ
Պայմանագրական
րան մր գարձած
է,
կարծէք,
տարին գրեթէ
երկու անգամ
, ա յս
երիտասարդ
նկարիչին
երեւումր
«կալրբի տր լա Աիթէ»ի
մէք :
Նո յեմ բերի
՚իերքին
օրերէն
ասգին ուչադրաւ
յա -
։ռաքզիմութիւն
մր կ՝աբձանա։լրէ
Աոմճեան
,
«
՚իարիլլի
սիրելի
անկիւննեբուն
նկտրիչր»
։ Գէմ
յանւգիման կբ գտնուինք,
աբգարեւ
, աւելի խիտ
եւ տսլալ.,։բիչ արուեստի
մր։ Բիչ մր ամէն, ՚ոեղ
է,
դաչտերոլ
երկայնքին
,
^Ւ՚՜ԸլՐՐէէ
արքայական
պարտէղր,
Հնամեայ
եկեղեցիի
մբ ղիմաց
ու
մա
նաւանգ
Սէնի ափերուն
ւիրայ, ուր այնքան
կր
սի
րէ յամենալ
իր առօբեայ
թափառումներու
րն -
Մ ոմճեան, քանի
մբ կտաւներ յատկացուցած է
գաչտային
տօներուն
: Ա անկական
Հաճո յքնե լաւ
սաՀմանուած
ատւռհ^էներբ , ներդաչնակօբէն
Հա -
մագրուած,
անոլչ երանգ մր ունին ել լաւ տպա -
ւոբոլթիւն
մր կր
թողուն։
« Ալեքսանգր
Գ՛ի կամուրքր» տեսակ
մր բա–
րեչրքումն է Մոմճեանի
նկարչական
արուեստին
է
էյֆէԼ1՚ աչտարակին
առլնթեր
, ան կբ տարածուի
քինք ու սլա յծառ
մ թնէո լո րտի
մրմ
է քէ նւ , ու
մ եր
աչքր կր պա բուրէ ան։րքա յին
ԳԳ՛" յնութեամ
բ %
.ճաչակի , ւլո յն։ե բու
եւ Համ ագրական
արուեստի
տպաւորիչ
ամ րողքութիւն,
մ ր կբ կազմ են իր
1^011^
Րօւոէ 1^65 ՇհՅաբտ Լ1յ՚տշ6տ, 7հ6&էքշ ^6 \՚6ւճսք€^
եւ
Լ&
IV1^^^Ո6
ղործերր։
կաբասլե,ո Ա ոմճեան տակաւին չաա եբիտա -
սարդ, ,ու մրաքան։ արուեստագէտ
մ լն է։
ՀեաղՀե
տէ կաղմ ուած
, մ իս ու ոսկոր կապած
արուեստի
մր նկարաղիրր
երեւան կուգայ
իր դործեբուն
մէքւ
Աբղար պիտի րլլաբ ղնաՀատե
լ ճիղր այս եբիտա -
սաբւլին
, որ օրէ օր միչտ
նոր րան մբ
կ՝ա։,լաՀովէ
յաքո լլո ւթ ե ան ճամրուն
վ րա յ ;
Արամ Պհտբոսեան
ԱՐԵԻԵԼԵԱՆ
ԱՐՈԻԵԱՏԻ
ՑՈԻՑԱՀԱՆԳԷԱԸ
Զո բեքչաբթի
օր,
10 ա 6 IVI^^օա€տո^1, «
կալրբի
շ իրվան»ի
մ՛էք կատա րո ւեցաւ
Հան։ղփսաւո բ րա -
ցում ր Արեւելեան
Արուեստի
երրո րղ ց ո ւց աՀ ան -
գէսին,
ղռր կաղմակերպած
էր Հայկական
արուես
տի թանդա բանւ ին րնգՀ . քարտուղարր
, Պ • Ալպէր
Աչճեան :
Ա բաՀր
դռնէն
ղարղարուած էբ գո րգե բով
եւ
ծադիկնեբռվ
։ Ց՚՚ւցադրուած
էին Հնարմէք
գորգեր
եւ առարկաներ
։ Պաշտօնական
աաբազներով բա–
բա,,լաններ
կ՝ լնգո
լնէ ին
Հ իւրերր
է
Հրաւի րե ա լ)։ ե րո լ մեծ
բազմութիւն
մր փոլ -
թացած
է ր , որոնցմ էք՝
Լիբանանի
գեսպան, ր , Պ •
Տառւք
, պարսկական
ել թրքական
դեսպաններուն
ներկա յացռլցիչներբ
, Աբատաքին
նախարար
Պ՛
Շ՚՚ւմանի
կողմէ պաշտօնատար
մբ, Փրոֆ •
Նի՚էլ,
Փոլ տր Վէոլ
եւ
բազմաթիւ
օտաբ
անձ -
նաւո րութիւննե
ր ել
Հն ա բան ո ւթ ե ան ց մ ասնադէտ–
ներ։
« Փարի - էնթէբ»
ձայնւասփիւռին
ներկայա
-
ցուց իչր
տեսակցութիլննեբ
արձանագրեց
մ ասնա–
ւռբասլէ,, Լիբանանի
գեսպանէն
, փրոֆ . Նիէլէն
,
սլա բս իկ
ել թուրք գեսպաննե բո լ ներկա յացո
լցիչ
ներէն
եւ Հայկական
Թանզարանւի նախագաՀ Պ • Ն՛
Ֆբէնկեանէն։
: Այս տե սակցո ւթ իւննե րր սլիտի
Հե–
ոարձակուին
այս օրերս
Փարիւլի
ձայնասփիւռէն
ւ
Այցելուներր
մեծարուեցան
չամփտնեայով
եւ
կարկանղակով :
ՑուցաՀանգէս
ին ստեղծած
Հետաքրքրութեան
մասին, գաղափար
մր տալու Համար
րսենք , թէ
միայն։ րացման
Օրր
2300
Հոգի
այցելեցին
«կալրբի
Շիբվանւ » :
ուին իբենց ամրողք
ումովն
ու կորով՚^վր,
խնդրե
լով որ քաքդւթեամբ
կռուին
ել պատրասւո
րԱան
մեռնելու Աստուծո
յ սիրոյն.
Հայրենիքին
պաչա -
պանութեան ել ամբողք քրիստոնէ ութեան
սլատ
ւո յն Համ ար » :
Այգ
28/՛
օրուան
թրքական
բանակին
անՀուն
լռութիւնր
պարիսպին
ամբողք
երկայնքին
վրայ ,
աւելի ապաւո բի չ եղաւ քան նախորղ
օրերու խառ
նիճաղանճ
աղմ "ւկր : Անոնք ամ բոզք օրր ծոմ պա
Հեր
էին
յ
Հաւանական է որ այդ օրր կէս օրէն ետ
քբ ղինուորնեբուն
արտօներ
էին Հանգստանալ ,
որպէսզի
աւելի առոյգ
րլ լան Հետեւեալ
օրր յար —
ձակման ատեն :
(Շար.
)
Fonds A.R.A.M
