Ւ 1 ^ \ 1 1 ^ 7 € է 1
քօոճշ
60
1925,
^.€.Տ. 376.286
17, 1Հս6 ՕՅտշտաշ -
ք ^ 1 Տ
(13)
IV1շէ^օ: 1 0Լ8 ե \ ն
Վհցամս. 1100 ֆբ– > Տար. 2200, Արտ. 3000 ֆբ–
161. Շ06.
15-70
ԳիՏ 10 ֆ ր • Շ.€.Ր. Բտա 1678-63
Օւա
&Օէհք
7 ՕշէօհքՏ
1951 Կիրակի 7 ՀՈԿՏԵՄՐԵՐ
Ո բ գ ՏԱՐԻ - 27
Խա^
«օ.6579–Ո;ււր շրջտԹ թիւ. 1990
Խմբագիր՝ Շ՛ ՄԻԱԱ՛ԲԵԱՆ
ՄԵՐ ԽՕՍ-ք^Ը
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի ն
ԼՕԷ\ ՏԷ՛Բ, ԵԻ Ո%ՈՐՄԷ...
Վերքերս
չ՚՚րս Վարգաւգեսւներ
էքմիահ-ի՜հ–
գա
ցին
, եսլի սկո սլո սանա լու Համար ՝. Լ Երեքը՝
Երու -
սաղէմէն
, չորը"րգը
քիռւմանիայէն) :
Վերագարձին
, էորո նորասլսակները
աւեաա
-
րեր լուրեր
Հաղորղեցին
Հայրենիքի
եւ
էքմիահնի
մասին ;
Հրաաա րակո լահ
աե
ղե կո ւթ ի էննե րէն " ^
կարելի է իմ անա
լ Երեւանի քաղաքական
առա -
քագրոլթեա1ց
մասին :
Նորապսակներէն
ո՞՛ ր մ էկր պիաի
Համ
արձա -
կէր
Հարցում
ուղղել
այգ
մասին;
կամ ոեւէ մէ
կուն Հագորգել
իր աեսահն՛ ու լսահր ;
Միայն
էքմիահնի
մասին խօսահ աաեն է որ ,
Ե րուսաղէմ
ի պատր • սւեղապտՀ ր , Եղիշէ
"՛րք •
Տէրաէրեան
կր յա՛յանէ Գէորղ Զ՛ի րաղձանք
՜ե
՚եր
ր ՚
1.— ի կե(ւ1դանյււթ–եա1ւ |էւ5ռրոցհլ էջմիածւՕի տա^
՜նա,րր :
2.— Իր բո|սր հաւյրենակ|աբօտ զսւէսսյկները օր
մր հաՅրենիքին մջ հաւաք ա ած տեսնել ; «Ե՛– ըսաւ
Վեեյափաս.ը ինք ն1ավստահ շեշտով ^ — Պիտի ապ
րիմ եւ տեյւ^եմ ա յ դ գ եղեցիկ օ ր ը » ։
3.— է՚ջմի|աւծինը դաբձ)նել բովսյԹդակ Հայո ւ
թե ան միակ խորէրդաւնշսյնը :
Եւ գարձեալ
ամէնէն
Հիմնականր,
իրրեւ
Լոր–
րորգ րաղձանք
.
— « Վերջ տալ մեր դար1՚ո՚ւոր. ողբերգութես՜ւն,
մ ե զմ է իյլուած հայկ ա կ ան նսւհանգներոււն վհրս., -
ղա րձո ւիլը պաեանջել » :
ճէքմիահին՝»
ամսագրի
1951
Տունուար
- Աար
աի. թիլին
մէք, խմրագրական
մը կ^երեւար
Հե -
աեւեալ
խորագրով
•
«Նոր
Հիսնամյակի
Հյեմ -
քին–» :
Ակնարկ
մր նետելով
քսաներորգ
գարու աոա
քին
յիսնամ եակին
վյ՚ա
յ , խմ րագր ականր կը պա ր–
զէր
նաեւ Հայկական
իրականութիւնր
: Կը գանէր
ղա յն աւե
լխ
քան
փա
յլուն՛ , չնորՀիլ
սովետական
կարգուսա՛րքին
է
Հաւաստելէ
վերք թէ Հա յ
մողովուրգը կը
ղտնուի
՛էիր իսկական
ոսկեղարում»
, խմբագրա–
կանր կ^եղրակացնէր
, յանուն
Ամենա
յն
Հա՛յոց
կաթողիկոսութեան
-
— « ՛Նււր յիսնամեակոււմ Հ ա յ Եկհղեցու իղձ՛ն
է, որ արդա|լաւթիւ1նր թա գ ա ւորի
|աւշյսարհռՆմ .
որ Մայյր Հայրե՛նիքին վերադարձռւե՚ն նրանից ա».
նարդարացի իւլա|ած Աբեւմտաւհայ շ;բջաններր ե ւ
հնա ր ա ւ ո ր ո ւթիւն
ս տ եղծ ուի
հայրենակարօտ
Սփիւոքին գալ ճ՚աււաքուել իր սիրելի
Հ ա յր ե նի -
ք Ռււք » ;
Ուրեմն
,
եւ մաղթանք,
ինչւղէս դարերէ ի
.լեր։ ինչպէս
1914 - 1918/
Աեհ Պատերաղմէն
ա–
ռաք
եւ վերքր
՝՛ Ինչպէս երկրորդ
ԱշփսարՀամարտի
րնթացքին
: Եւ մ ինչեւ
ս–.
յոօր :
Ուրիչ խօսքով
,
բո
լշե
լի կե ան
իչխանութիւՖն
ալ Հողեւոր
պետերու
մ իքոցաւ է որ կ՝օրօբէ
՛ո ւս
րա ւլ ի ր բաղմ ութ իււներր % Գաա
կր պաշտպանէ
,
յոյս
կր ներ^չէ
աղօթքներով
եւ
մաղթանքներով;
կաթողիկոսական
օբՀնո լթեամբ :
Նորէն վեղար ել կոնդակ ; Նորէն բաղձանք
եւ
Հառաչանքէ
ին՛չպէո ցտրականւ իշխանութեան ա -
տեն,
երբ ոչ Հայրենիք
ունէինք
, ոչ պետական
կո
րիդ
I
ոչ ալ ձեւակեբպոլահ
պաՀանքներ
մ իքաղ -
գա
յին գաչնւագրով ;
Երէկ՝
մասնաւոբ պատո
լի րակութ
իւԼնե
ր
կր
ՀետասլՆ
գէին
Հ՛" յկ • Գատր,
նախ
Հա յրապետա
-
կան
, յԼտո
յ
ւղետս.
կան
լիաղօ րութեամ
ր
Այսօր՝ պետական
կոչուահ
ի
շխ
ան ո լ.
թի
ւն ր
իր
պատեանին
մ էք
կհ կո ւե լո վ , նո րէն
կ՛՛ ււպալինի
կա
թո
ղիւ
կոս ական բարե
իսօս
ութեան ;
Տաոա՞՛ք
գ ա ց ե ր
ենւք թէ եա ;
Անոնք
որ
Հետեւահ
են գէպքե
րո
ւն , պիտի յի–
չեն
թէ Գէորգ
Զ–
1945/1/
յուշագիր
մր
"՚-գղեց
Երե ք Մ
եհե
բուն ,
խնէգրե
լով ներկա
յ Լա
յաստանի
կցել Ուէլորնեան
սաՀմաննեբր :
Այսօր
նոյն կաթողիկոսր
սլաքներ
կ՝արձակէ
^անդլեւամ
եր
իկեան
պատերաղմ
ի
Հ
րձիգնեբուն
ղէմ»,
միեւնոյն
ատեն մաղթելով
որ
Հմա
յր
Հայ -
րենիքին
վերադարձուին
արեւմտաՀայ
չր^ան -
•ներր» :
Գէորդ Ե– «Վչտալիւ»
կր
ստորագրէր;
ի՞նչպէս
պիտի արձանագրուի
Գէորգ
Զ՛ի "՚–
նոԼնր, մամանակակից
պատմութեան
մէք . . .
ԶԻԹՈՒՆԻԱԿԱՆ-Բ
Եոարան
Զիթունին
վեբքերս
քար
մը
գլորեց
« Այոօբ՝^ ի մէք, ել աՀա թե բթ
ին լնթե բցողնե
րն
են ոբ քարե ր կր տեղան
ե՛ ւ յՕղոլահագրին
ե՛ ւ
իսմ բաւլրութեան
դլվսուն
է
Ամ էնքդ
ալ ղիտէք պատմ ութիւնր .
թան -
գարան
դնել
Հայերէն
տյրոլբենը
ել լնգունիլ
լա
տիներէնէ աաոերր
, ինչպէս
րրալ Ա , ՛Բէմալ ;
ինչպէս
միշտ,
այս անգամ
ալ ալեւոր բանա–
"էրր
սա բէն - ձորէն պաամ ութիւննե ր կր յի՛չէր ,
ցուցադրելու
Համար
իր յան գգնո
ւթ ի/ւն ր
Համայ–
նւադիտո
լ թ ի ւն ր եւ ուրիշ րաղմաղան
արմանւիքներ;
— Ես էի որ.
. . Իմ՝ «ՊԹինկօս» ձայ՚Օագրեցին
երեք եբաժշտ ա գ է տ եեր: Երգեբս եւ արտասանա. -
թիւՏնւերս տարԱւծուեցաՏ ի սփիւռս աշխարհի
(կր
համր է վ այրերո վ ե ւ աւնսւններով) ...
. . . ճաշս կ էս ձզե լ ո վ շնչասպաո. վ ազեցի Ա–
յւեԱյլագէտնեբու համագումա|րիՌ • • - Կարւլ1ւսւցին .
հիացաՏ , ծավյյյհաբեցի՝ն: Եւայլն :
Իր վերքին– ե լո յթ"վ
1 ասպարէղ
կը կարգա բ
նաեւ Հայ խմ րա գի րն ե րո
ւն ;
— « Մեր թ ե ր թ ե ր ո ւ լսմբագիրներէն շատերը
վայսցած են նււր յեղաշրջիչ զտդափ-պւներէ » (21
Ս ե պ տ ՛ )։
Այս
առթիւ
կր պատմ էր
թէ՝
40
տարի առաք
« Գսլրո՛^ց թէ Հիւանդանոց
»
խո րագր ով
յօգուահ
՛քր գրկեր է Վանէն
Պոլի՛ս, ել ՀԲ
իւղանգիոն»ի
իսմ րագիրր տպեր է
«առաջին էջիԹ վ ր ա յ , ամբողջ
վեց
Աիւ
|նաւկներովր»
Հսաորագհողն
ալ ինք է) :
— « ՝|^էչե1տ։ն ին չ ո ՞ ւ չվարանեցաւ, կսյմ
ա|յ–
մամաւնակ չհամարեց ա յ դ
յանդուգնէ
գ ր ո ւթի ւ ն ս ,
իսկ քառասուն աարիներ եաքր, Փարիղ լուսաքա)–
ղաքին մէջ, իրե՛ն (իր) մէկ պաշտօնակիցը
չհա ֊
մV1::|րձակեցալ տպել» :
Ուրիշ նախագասութենէ
մր կ՛իմանամ
թէ իր
ակնա րկահ
օրաթերթին
խմրագիրր
տպեր է Հար–
գիտցմ
սն կտմբարեփոխում
ի փեբաբեբեալ
չորս
գրոլթիւններէն
երկուքը
միայն»։
—• « Միւս ե ր կ ո ւքը ետ ղրկուեցանւ: Խմբագի.
րը սւաբօրինակ կ ամ յ ա ն դ ո ւ գ ն գաած է բ գա -
՛նոնք» ;
Ըսեմ անմիքա՛պէս
ո ր ա՛կնարկը
ո ւղղո ւահ է
« Տառս՛ ք »ի
խմ բաղրին :
Ան շուշտ պիտի
ուղէիք
իմ անալ թէ ին՛չո՛՛ լ ետ
դրկուեր
են միւս երկու
յօղոլահներր ,
մէկր
տափակ
, միւսր աւելի քան տարօրինակ
: Բուն րա՛
ռով^
ա յլանւդակ :
ՎԱՀԷ
ՍԹԱԼԻՆ
ԿԸ
ՀԱՍՏԱՏԷ
Աթալվն պատասխանե լով «Փբավտա»
յի Հար
ցումներուն
, Հաստատեց
թէ
Հ իւլէական
ռում բեր
աուն ին
, փո բձեր կատա րահ
՚
են , «բա յց
Հակառակ
են տյղ ղէնքին
՛լո րհահութ
եան
, Համաձա
յնւ՝
ղայն
ա րգի
լե լու
եւ ա րտագբո
ւթ իւն ր
դադբեցնե
լո լ ;
Մ ենք
երբեք
մ իտքէ չենք անց րնե ր յարձակիլ Ա •
ՆաՀանղներուն
կամ
ուրիշ ոեւէ երկրի գէմ » :
ՄԱՆԿԱՄԱՐԳ
ՀԱՏՈՐ
ՀԻ ՄԸ պատճառ
եղաւ
որ
Ապատ անւի՛ անդլ • մ ա սնւադէ տն ե րէն
մէկր նւչանակ–
ոլահ
սլա յմ անամամ
էնւ ե բկոլ
մամ վերքր մեկնի, :
Հ^եռտղիրր
կ՝րսէ թէ Անղլիացին
սիրաՀարահ
րլ -
լալով
1 8
տարեկան
Հա յ աւլքկան՛
մ բ , կ՝ ո լղէ ր
արտօնութիւն
ստանալ
եւ ամ ուսնանա
լ : ի ՛Լեր քո յ
աղքիկր
տեղի տալով
տղուն
սրւդո ւմն։ ե ր ո ւն , ան -
ցտէլիր կր սաան,ա յ երկլ՚է
՚ե
դուրս
ե լլելու
Համ ար :
Երկու
սիրաՀալներբ
Պասրա Հասնելով,
որոչեցին
պսակս,իլ
Միքին
Արեւելքի
մէք, Լոնտոն
մեկնելէ
աո ա
9 ;
ԻՐԱՆԻ վարչապետր
Նիւ Եորք պիտի
երթար
III յոօր
, ԱսլաՀ ովո
ւթե ահ՛ ԽորՀուրդինւ
նե րկա
յա -
նւալու
Հ ամ ար • րայց վե րքին պաՀուն
յետաձգեց
մեկնումր։
Լոնտոնի
թերթերր
կը գրեն թէ
Անւլլիւա նոբ հբաղիր
մը պիտի ներկայացնէ
, ի -
րանւի Հետ
Համ աձա
յն ե լու
Համ ար
, ել եթէ
նորէն
մերմեն
, տնտեսակսն
սլս. տիմնւեր պիտի տնէօրինէ
,
սլաՀանքելով
որ ԱպաՀովութեան
ԽորՀուրղր
դոբ–
^աղրել
տայ
Ա իքաղղային
Ատեանին
՚Լ^Լ՚՚Ը.՜՛
Անւլլ •
մ ասնագէտնե
րր
Լոնտոն
՛էե բ տգա
ոն ա լո վ ,
.քնն՛աղատեցին
ղաՀ լիճին
րոնւահ գիրքր
՝•
Շ՚ո՚ոերր
Համ աձա
լնւ չենւ եղահ Ասլատան ր չքելու :
ԵԳԻՊՏՈԱ պաշտօնագիր
մր ուղղելով, առա -
քարկեց ԱԱԿի ընգՀ • մողո վին օրակարդ ր
անցըԼեք
Աարոքի։
թնղիրր,
ինչպէս
որոշահ
էր
Արաբական
Գաչնակցութիւնը
:
ԱՄԵՐԻԿԱՑի-կԵՐԸ
ՆՈՐԷՆ
ԿԸ ՍՊԱՌՆԱՆ
ԳՈՐԾԱԾԵԼ,
ԵԹԷ՛––
Ա • ՆաՀանգնեբու
Հիւլէական
Ումի յանձնա -
խումբին
նախագաՀը,
Պ– Կ՚՚րտրն
Տին, ճառ մր
խօսելով
՛Բալիֆորնիոյ
մէք, յայաարարեց
թէ այ–
մըմ
ունին Հիւլէական
ղէնքեր
որոնց
չնորՀիլ
կրր–
նան
ոչնչացնել
թչնամիւ պետութեան
թուական
ա–
ռաւելութիւնը՝
ռտղմադաշտին
վրայ;
իր կարհի
քով
, թշնամին
չի կրնար
անմ իքապէս
Հիւլէական
յարձակում
կատարել
ամերի՛կեան
քաղաքնեբու
վրայ,
եթէ իրենք այգ
ղէնքերը
գորհահեն ;
Բանւլէ տներ ա յս
յա յտա րա բութենէն
կը Հե -
աեւցնենւ թէ Ա . ՆաՀա՚ւ.ղնեբր
պիտի
Հարոլահեն
Խ– Միութիւնր
ել իր արբանեակներր
, եթէ
՛Բո ՚
ւ՚էայի
պէս գէպք
մը պաաաՀի : Թէեւ Պ– Տին
չյիչեց
՝Բ՚–րէայի
անունը,
րայց իբ աղգարարոլ
-
թիւն/ր
ուղղուահ
կը Համարուի
նաեւ
Զինաստանի։
Այս
աււթիւ բացատրեց
թէ յեղափո իսական փոփո–
խո լթ ի ւնւնե ր կատարուահ
են Հիւլէական պաաե -
րաղմի
մեթոտներուն
մէք։ «Առաք
մեղմէ
չատերր
կը կաբհէին՛
թէ
Հ իւլէ ա կան պաաերաղմ
ը
պիտի
մղուի
ղարնելով
թշն,ամ՚ի աղգի մր մեհ քաղաքնե–
բր
եւ ճաբտաբագո
րհ ական։ կեգրոններր;
Այո ըմ
բոն
ում ր բո
լո րովին
ճիւչղ չէ այսօր : Նոր եւ կտ -
տարե լասլէս տաբբեր
մ իք՚՚ցն եր ունինք
ա յսօբ ,
նախա յարձա կնեբր կասե ց Լ ե լու
Համ աբ
,
առանց
աչխարՀի
այս կամ
ա յնւ մասր ամբողքովին
քսն -
դելու։
կր մանենք
շրքսւն մր Ուր
տրա՚ք
ագրելի
Հի՛ւլէական
ռումբերու
ք՚սնակր
այնքան
մեհ պի՛տի
րլլա յ եւ տե սակներր
ա յԼքտնւ ա յլաղանւ պիտ ի րր
լսն
որ , պիտի
կրն անւք ղանոնւք օղտ ագո
րհե
լ բտգ–
մաղ՚ւն
եղանակներով։
կր յուսամ
թէ
խօսքերուս
կարեւո
ր՛ւ ւթիւնր
լիովին
՛գիւտի
ըմ բռն ենէ անանք որ
1ւաիսա յա րձակում
կ՝որոճան»
:
՝^Հ^ Ռուսական
երկրորգ
փո րձին
աււթիւ
, ուր
երկու
Հիւլէական
ոումրեր
պայթեցուցահ
է Լ՛ն ,
Ամերիկացիներր
կր կա
րհ ենւ թէ Եւրոպայի
վլ՚այ
աղղե լու ձեռԿւարկ
մ րհ է ոբ կր կաաարուի
: Գոնէ
Ա
՛յս տ՚էլաւորութիւնր
կը տիրէ կարգ մը չրքանակ
նե բու
մէք։
Այս
առ
թիլ
, բարձրաստիճան
պաչտօնատար
մ ր Հետեւեալ
յա յտա րա ր՛։ ւթ իւնն րրալ առքի օր •
« Ամբողք աչխարՀ դիտէ թէ Ա • ՆտՀանգ–
նւեբր Հի" լէական
ռումբր
էէլիտի դո րհահ
ենւ
մ իա
յն
հա յրա
յե ղ պա րաղա լին՛ , լնղՀանուբ
ղինւաբէէէ
խոլ
՛ք իւ մբ ատեն : Ռ՚՚ւս՚ոկան
տեսակէտով,
րսլ՚ւրո -
վի՛ն տարբեր է Հ իւլէ ականէ ո ումբին
նչանակոլ
-
թիւնրէ
Անոր պայթոլմր
Խ– Միութեան
մէք՝
ան
մԼ։ քական
աղդեցութիւն
պիտի
գո րհէ
իր Հարե -
ւաններուն
վրայ » -
Այս
պա շտօնաաա րինէ
կարհիքով
,
Ռուսերր
Հիւլէական
ռումբեր
կր ոչւսյթե ցնեն
,
Հանրային
կարհիքին
վրայ
աղդելու
ել Լսաղաղութեան
խն–
գիբր
սէրհարհելու
Հէսմտր : Ա1ւոնք ըսել
կ՚ոլղեն •
«
Պ՚՚՚ւմ
• Հիմա Հրամեցէք
խօսին՛ք » :
ՈւբԼ՚շնեբ
աւ կբ կարհեն
թէ Ա .
ՆաՀանգնեբու\
՛Լա րԼ՛չ չբքանակնեբր
կ՚ու՚լեն
ւիո լթացնել
ել բաղ-Հ
մ ապատկել
Հիլլէականէ
ռում րերու
արտագրու
- ^
թ Ի
'1–
նր , վրգոէի ի չ տեղեկութիւննե
ր
Հաղո րղե լոփ ;
Խ • Միութեան
պատ բաստ՛։
ւթե անց մասին :
Գեո1աԱխ) Խկոէ վաքչապետԱեդ\
դէԱ դիՎաց
՝
Երէկ
, չաբաթ
, արեւմ տեան եւ
արեւելեան ՚
Գերմանի՛ոյ
վա րչա սլե
սն ե րը՝ Տոքթ.
Աաընաոլըր
եւ
Կբ՚՚թվօլ
ճարտասանական
մ ենամարս
մ ր սար
քահ էի՛ե Պերլինի
մ էք , ւղա շտ պանելու
Համ աբ ի -
րենց տեսակէտներր՝
երկրի
երկոլ
մասերուն
մի–
ացմանէ ՛Րասին : Առաքին անգամ
պիտի
իսՕսէր
Տ՛՛քթ • Ատրնաուրր
, երեք մամ վերքր՝
իր Հակա–
էւակո
րգր ; Աււա քինր
հ լ՚աւլիր
մը մ շակահ է ոբ կը
բաւլկանայ
14
կէաերէ;
Աիւսը
պիտի քննագա -
տէր
ղայն,
Համաձայն
Աոսկուա
յէն ստացահ
Հը -
րաՀանգնեբոէն :
ԸնղՀանուբ
կարհիքն
այն էբ թէ Տոքթ– Ա -
տրնաոլըր Հաստատ
պիտի
մնայ իր տեսակէտնե
-
բուն ւԼրայ, իսկ միւսր տրամագիր է
ղիքումնեբ
կաաա րե լու
կամ ն, ՛ւբ սլա յմ աններ
ա ռաքա րկե
լոս
I
Բոլոր թերթերր
կր շեչէոեն այս դէպքին
կա
րեւո րութիւնր
, ոչ մ իա յն
ւլե րմ անական
,
այլեւ
մ իքաղգա
յին տեսակէտով
; Երկու ճառե բն ալ պի
տի
լսուէին
ի սփիւռս
աչխարՀի
: Տոքթ– Ատըն -
աուրբ պիաի իսօսէր Պերլինի
Տ ո ւցտղրո
ւթեանց
պալատի՛ն՝
Լ՛ոկ Կր"^Վ"լ
Օ՚Լ՚երային
մէք, ի ներ
կայութեան
խորՀրգային
բաբձր պաշտօնատար -
ներոլ :
Արեւմ տեան
Գե րման իո յ
վարչապետը
երեք
ւլ ա չնա կից
մ աբւլսլաննւե բուն–
յանձնեց իբ
հլ՚աւլիրը
, որպէսղի
Ա՚լ՚չ ամո գովին
յղեն :
Հեռադիրը
կ՝ըսէ թէ սովետական
խոբՀրգա
-
լոր
պաւհուիրակութիւն
մբ Հասահ է ա
րեւելեան
Պերլին
, ղարկ տալու
Համար
երկու
Գերմանիա -
ներոլ
մ իացմ ան՛ պա
յքա
րին :
X
տ՛՛քթ– Շումաիսրբ,
Գերմանիոյ
րնկերվա
-
(էուրերոլ շա րո ւնա կ ո ւթիւնը կարդալ գ. էյ»)
Fonds A.R.A.M
