ԱոՆադապատոՀվ
խ . ՄիութԼան
միաՀեհանքյ,
ՀաւՆաքարդ
(լՐսւ–
րաչախա)
ընկեր Սթալին,
օր մը կորոշէ
փողոց
իշնել, անձնապէս
հաըցոլփոըձ
ընել թէ որքանն են
ղինքը սիրողԼեըն
ու. աաողները։
Այս առաչագրոլ.
թեամբ
անմիչապէս
գորհի
կ՝անցնի
ել. անցոբգնե–
բուն զատ զատ կը Հարցնէ .
-
Գ""^ կք Սթալինէն
։
Այ
մ արգ
անոբ անունը
մի տա՛բ ,
քիղերս
աոք կր Հանես
...
Այս
մռրգը,
գորհի
գլուի
գտլէն ի փեր,
Աիպերիոյ
մէչ
սորետլներոփ
/եցուեցան, կր արանի
յ ուրիշ մրէ
Եւ. այսպէս,
ամբողք
*՚ԲԸ
.1
Կր
Հարցաքննէ
Հա–
ղաբաւոր
քաղաքացիներ
, բոլորէն ալ
արտունձներ
լսելոփ։
կրեմ լինւ փերաղարձահ ատեն, ճամրան կր
Հանգիպի
ԼենիԼականցի
կինտոյի
մը եւ կր Հար–
ցընէ .
Ընկեր,
կը խնղրեմ
ճշմարիտն
ըսէ, ՚>՚"յր
Աթալինէն
գո՞Հ ես ւ
-
Կինտօն որ փարպետորգի
աղուէս
մըն էբ ,
ձայնէն
կը Հասկնայ
անոր ոփ րլլա լր , անմ
իքապէս
ւ
՚նքզինքր
Հաւաքե լոփ կը պատասխանէ
Ե՞նչ ես ասում, ընկեր քան՛՛՛ Ո"փ կայ որ,
մեր ամենակարող
Հայր Աթալինից գոՀ չլինի
՚՚՛
ա յղպի" ինեբինւ ես Համա րում եմ , ապերախտ՝
ղա
ւաճաննե
ր , Ս ո ցիալիզմի
թշն,ամ ինւեր խազա գոլ -
թեան գալաղիրներ
, պատերազմի
Հրձիւլներ՛՛՛ ես
կր մաղթեմ
որ նա Հազար տարի կեանք
ունենայ
. ՚ ՚ երբ նա ^ " ր ^ ի
Գէուիս եկաւ
, մեղ
սոփորացրեց
աղա տ ո ւթ ի ւնւ , տբգարոլթիւն
, ՀտնգսաոլթիլՆ
. • ՚
նա մեզ տուել է այնպիսի
մ ի քոցն եր ,վէտ բթամ ապ՛
րելոլ եղանակ
, որ Արարիչն
անղամ չէ մտահել. • ՚
երանի թէ րհկեր Ս թա լին
ս րանից երկու
Հարիւր
աարի աււաք եկահ
լինէր :
Այս պատասխանին
՛Ա՛այ
, Աթալին
անմ իքա -
պէս
գիմակը փար Հանելոփ
1լ^
րսէ •
-
Ընկեր
, խնգրէ ինչ որ կամենում
ես , եւ ես
պիտիւ տամ՛ քեղի
է է՛նչպէս կր տեսնես
, ես Աթա
լինն եմ ".
^–ՒՐ
Ը^և^Ր Աթալին
, ի՞նչ պաՀան քեմ
՚ ՚ ՚ գու.
մեզ ամէն ինչ տուել ես եւ ո րե ւէ բան իկա բ իք
չու
նենք, խորՀրգային
երկիրր ղբաիստի ես փե բահելէ
Այո եւ սակայն
, միայն գուն՝ ճչմարիտ
խօ
սեց՛ար : ի^ացաււարար պիտի
րՀեմ քեղ , ինչ որ
ուղում ես, պաՀանքէ
...
՝
ԳեՀլալ,
ընկեր մարաքախտ,
կ՝ր"է Կին
տօն ական քխն ետեւր քերելոփ,
քանի որ կր պրն -
գես,
էն մամանակ,
ինւ^ մ,ի ^լքտնցագիր ւորւբ աի –^
աասաՀման
դնէմմ • • •
X
Վերքերս
թուրքիոյ Ագգ– մողովին
մէք
25
մի–
լիոն ոսկիի վարկ մր պաՀան քուեր է որպէսզի
քա
րոզութիւնն կատարուի
աբտասաՀմանի
մէք,
թուրք
լեղուն
ճանչցնելու
, տաբահելու
Համաբ
է
Ներկայ
երեսփոխաններէն
մէկր–, որուն
Հայրր
յայտնի
քարղարար
մր եղահ եւ իր
կողոպուտոփ
տղան գպրոց Ս՛կահ է, ոաքի
կ՛՚ելլէ ու կ՝րսէ •
ինչո"
լ
ղու֊ր տեղր
25
միլիոն պիտի հախ -
սէք, արաասաՀմանի
մէք։
Մեր «էրմէնի» ախպա–
Ր1՚կները
յօմարակամ
կը կատարեն ա յգ պաբտա -
կանութիւնը
I
X
Նոր
թուրքիոյ
Հիմնաղիբր՝
Աթաթիւրք
, երբ
" Բ ՞ չ ե ց աբաբական
տաււեբր փանել,
անմիքապէս
մողովփ կը Հբալիրէ
նախաբարներ ու
բազմաթիւ
մտաւոբականնե
ր , եւ կր յայտնէ իր
^րազի՚րը։
Օեբկաւերէն
յայտնի
Հայատեաց
թուրք
մ Հ/
որ
Հայկազեան
բառարանը
կողքոփ
կլլահ էր , կ՝առա.
քարկէ.
Հա յկական տտռերր
լնգունինք
, թուրքե
րէնը
մ՛իմիայն այգ տառեբոփ
կբնայ
ճչղրիտ դբ–
,.լիլ :
Ա յս առաքարկին
վբ՛"
յ նաիսաբա ր
մ ր
ոտքի
կ՝ելլէ ու կ՝ըսէ .
Ընգուն
ինք . սակա
ք՛հ չմ ոռնանք
, էֆէնտի -
նւեր , ոբ Հայկականւ ատո ե ր ր Հլքեալ
ղո յք»
չեե • • .
Ե՛– կ՝րն՚զունուի
լատինականէրէ
Տարինւեր վերք
I՛։յո մանւրաղէպը
յիչեցի
, երբ
իմ՛ացայ թէ մեր գեզեց
ի։կ
Մ եսբոպեան տառե ր ր ,
Հազօթք
զա րձահ երկաթաւլիր
. ՚ .» դրեբր,
վախել
կ՛՛ուզէ Պ՛ Զիթունին
, առարկելով՝
« ա Թոնք ա ղ ա ֊ ո ր
յ ե ն ,
երկսւր հըՆեր ռ ւ 6իտ ո ւ ֊ ն ի ն » . - . ;
ՀԱՅԿ
ՌՇՏՈԻՆԻ
Ի՞ՆԶ Կ՝ԸՍԵՆ
ԱՄԵՐԻԿԱՑԻՆԵՐԸ
ԳաղոՆթհ
(թսղոՆթ
ՄՈՌՑՈՒԱԾ
ԷՋԵՐ
(1)
Ս Ե ՐԵ Ն
Հազիւ տարի մը կար, ոբ Պոլիս եկեր էբ Աե.
րենա, եւ ախուբ ու Հմայաթափ՝
իբ Հայբենի
քա
՛լաքը կ՝երաղէր
արգէն
, արգալանգ ու
նկարաղեղ
Պրուսան՝
հաղկի
փունքի մը պէս
բոլբումնա -
ւէա :
Րերա
յի լաւաղո
յն փողո ցնե
րէն
մէկուն
մէք ,
Հոյակապ
տանւ մը
թանւձր
վարագո
յրնե բու
ետին ՝
ճն չուահ
նսաահ
նեղսիրտ
շարմում ով մը կր թբզ–
թատէր
նամա1լներու
, կենգան ազ իրնե բու
անՀաա՛
նում շարք մր, մինչ միտքր թռեր զացեր էբ Աէթ
Պաչիի լուսաււատ
տունը,
որուն պատուՀանէն կր
էոոլէր
Հեղեղին
գոռում
ր
՚էաըը
, լօռուտ խարակ
ներուն
լայն խրամատին
մէք։ Ե՛– կը մտահէր իր
կանանչ վանգակոբմով բաց պատչղամին,
ուրկէ
գիչերը կր աեսնւէբ բոլոր քաղաքր
շքեղ
Հարսնիքի
տան
մր պէս մոմերով
ու. լամպաբներով
լուսա -
ւիառո ւահ
^
Կր
յիչէր աոտուան
արեւը կաս կարմիր՝ 0 -
լէմ պոսի
գլխււլն
վբայ
ՀրզեՀԷ պսակի
մր պէս ,
ու կր ղառնաբ կր
՚Լայէբ
Հիմակ՝
ղիմացր սլատ -
նէչի պէս ցցոլահ
չէնքի մբ սեփ սեւ պատին, ուր
լոյսերը ա յնւքան ուչ կը վառէին
, մեռելի
լապտեր
ներու պէս ղեզնահ
, հալք հալք
սրաՀա1
^եբոլե
ետեւէն :
ինչո"
լ
ելեր եկեր էբ՛ տուն տեղ, լ^ւտանիք ,
աղղական, թեկնահուներ,
ամէն բան Հոն
թողահ։
Աթալինւի
յա յաա րարութենւէն ի վեբ, Հակա -
սական
կարհիքներ կր յա յտնո լին Ա • ՆտՀանգնե
րուն մէք ։
Ա
. ՆաՀանգներու
Հիւլէական
ո ւմի վե րա -
տեսուչր, Պ՛ կորտրն
Տին, սլաշտօնւապէս
Հաղոր -
գեց թէ մ՚ասնւաւոբ
լանձնամողովր
կ՚ուսումնասի
րէ
8
10
տարրե ր տեսա կ
Հիւլէական
զէնքեր ,
որոնց մէկ մասր կ՝աբտաղբուի
արղէն՛, իսկ ու -
րիչնե ր տրամ "՛գրելի
պիտ ի, րլլան
յառաքիկա
յ
աարի ;
Ծ ե րակուտական
^էքսրն
ի կարհիքոփ
,
Ա .
՚(/Ա1–
Հան՚լնւերր
այսուՀեաեւ
պարտալո
ր են
5
10
մի
լիառ տո լար
հաիսսե լ փո խանակ մէկ
միլիառի ,
քանի, որ Խ՛Ա
իու թիւնն ալ ղտահ է
Հիւլէական
ռումբի
ղ աղտն իքր : « Ա ենք աււա ւե լո ւթիւննե բ
ունինք,
բայց ղանոնւք պաՀելոլ
Համար
անւՀբա -
մե շա է կր1լնւասլասւ1լել մեր ^ի՚էե ր ը » :
ՀՆԳԿԱԱ ՏԱՆԻ խորՀբգա բանր բացառիկ
օրէնք
մր քուէ ա բկեց
, սաՀմ ա՛հափ ա կե լո փ մ ամ ուլի ա՛լա՛
տութիւնր
, երկու տարուան
Համաբ :
ՄԱՌԵալ
ԹԻԹՕ քնքեց
Հինգ
նաիսարաբսլ^^^ւ
թիւններ
, խնայողական
պՈւաճաււներով :
,,.\՚՜՜յ՝
ԱԱՐՈ՝ՐՒ մասին
յոլշաղիր
մբ սլատրաստահ է
Արաբական
Գաշ՚հ ակա ցութ է ւնը
,
Աղգամո
ղով
ին
նե րկա յացնե լ՛ււ
Համ ար : Ո՚՚՚-չագիբը կ ըսէ թէ
«չէրիֆեան
կա յս ր ութի
ւնւ ր չաւիաՀ ա ս րլ լա լով
, ի–
րաւունւք
ունի անկա իսութիւն
վա յելելոլ » : Արա •*
բականւ Գա նակցութիւնը
կր
խորՀի
աւե լցնե ք
Հիւս. Ավ՚րիկէի
ճիւղին
նախաՀաշիւր,
որ
8000
ոսկի է այմմ
։փաբիղի
մէք ցաւ կր յա յանեն որ Ե–
գիպտոս
յանձն աոահ է պա էտւղանե լ Ա արոքի
՚ւլ"՛–
Հանքները,
Աղգամողովին
առքեւ
ՄԱԼԵԶԻՈ8
անզլ. մարզպտնը եւ Հրաման
տարր, Սրր Հէնրի՛ Կրրնի, սպաննուեցաւ
ըմբոստ–
ԱՐԱԲԱԳԷՏ Բժ՛ Գրիգոր ԱԱՏԱՐՃԵԱՆ, որ
Պաղտատ
կը բնակի
,
ձեռԼարկահ
է շաՀեկան աչ ՚
խատանքի
մը, երկու
ըԱգարձակ
Հատորներով
( ա –
րաբեբէն) , հանօթացնե
լոլ Համաբ արաբ
մողո -
վուբգնե
բուն
Հայոց
սլատմութիւնր
եւ գրականու–
թիւնր։
Առաքինր կր րաղկանայ
450
մեհագիբ է -
քե րէ եւ կ՝ րեգզ հէ Հա յոց պատմ ութիւնր
նախքան
Բրիստոս
է. գարէն
մ ինչու ի. գարու առաքին
քա
՛ւս րղր : Երկրորգ
Հատորը
նուիրուահ է
Հա
յոց
ւլրականութեան
եւ սլիտի բաղկանա
յ
500
էքերէ :
ՏԽՐՈԻՆԻ
Պաղաատի
մէք մեռահ է Տիկ •
Աելի։. է Թագէոսեան : Ծեահ էր Պոլիս
\Տ99ին :
ԱնձնազոՀ
Տիկին
մը որ ՚եոլիրահ է իր
կեանքը
Հանրային
գոբհունէութեան։
1908
/'Տ/
Պոլսոյ
մէք,
իսկ պաաերազմէն
վերք Պ՚ւղտատի
մէք կր գորհէր
եռ՛անղով,
իբբեւ գորհօն՛ անղամ
«Տ ՚" րաղր ելո ց»ի
,
<ձԳեզարուեսաասիբաց»ի
եւ «Տ իկնանց
Ա իու -
թեան–» :
«ԿՐԹԱԿԱՆ
ՀԻՄՆԱԳՐԱՄ»
մբ կաղմուահ է ու^
սանոո ներու Համար
Ամերիկայի
մէք Պ–
Վաբ՚լւլէս
Մկրտիչեանի
(Աոտոսթոցի)
60
Հ՛աղաբ
տոլարի
նուէ բով : Բարե րարր այս
զ ում արին վրա
յ
ամ
էն
տարի նոբ յաւելումւեր
ւզիտի բնէ, բտրգելով
իբ
կտակով
թոզելիք
Հարստութիւնր
՝ : Պ • Մէ^րաիչ -
եան երկր՛ագո
բհա կան քի։միաղէտ է։ \941 ին Հրա
տարակահ է գիրք
մ ր երկրագո բհական
քիմ իաբա
նութեան
մասին։
Այմմ կր պատրաստէ
հ
.՝Օրկ"՚նիք
Աէնթէղիս» որ պիտի բազկա
՜Նա
յ
չ՛՛ր"
Հատորներէ
եւ
լրանա
/ու
վրայ է :
ԷՐԻԹՐԷԱՅՒ
(Եթսվպիա)
մէք կ՝ապրին
35
Հայեր : Րոլոբն ալ բարեկեցիկ
են : Հայ երիտա -
սարզնեբր
վերքերս
կազւք
ահ
ենւ
մ իութիւն մր՛,
Համաիսմրելոլ
Համար
փոքրաթիւ
ղաւլութին ան -
գամները :
ներոլ
կողմէ, որոնք թակարղ
մր լարահ
էին, երբ
կառքով
կ՚անցնէր
լեռնային
ճամբէ մր, իր կնոքը
Հետ։
Այս ՚էերքինր
անվն աս մնաս է
ԱՊԱՏԱՆԻ
(Իր՚սն)
անդլ. դրամատան
տնօրէ
նը վւո րէն վիրաւո րուեցաւ
պարսիկ
զինուո ր ի
մ ը
սուինով,
երբ պաշար կր փոխադրէր
երկու ազգա
կիցներու Հեա : Պարսիկ ոստիկան
մը մ իքամաե -
լոփ
զի՛նքր փրկեց
մաՀէն։
ԼՈՆՏՈՆԻ
խորՀրգային
ունկնգիր - կայանր
փակուեցաւ
անգլ. կառավարութեան
կոզմէ։
Այս
կա յանր Հաստատուահ
էր սլատերաղմ
ի բ՜Լ թացքին
ել լուրեր
քթսղելոՎ Աոսկուայի։
անթելէն եւ մա -
մոելէն, կր տարահէր
Անգլիոյ
մէք
5
՝ ԳԱՄԱԱԿՈԱԷՆ կր Հեռագրեն թէ
պե -
տական պտ շտօէ։ եաներ գորհա դուլ
յա յտ.աբաբե ՝
ցին ամ բուլ^ Ա ուրիո
յ մ էք , կիրակի
օբ :
*
ՆՈՐ
ԱԵՐՈՒՆԳ
ՊՈՌՏՕ
Գպրոցական
րնղՀ՛
քննութիւննե
՚
բու
շրքանին
Օր • էօմ-էնի Տակոբեան
իր
մրաքան
աշխաաոլթեամբ
արմանացաւ
առաքին մրցանակի
,
Ըշօ16
1
\1սուշտ316 ՃԸՏ
663սx
ձոդ մէք։
Տեղական
թերթերր
ղռվեստաի կր խօսին Հայ օրիորդին
ու,–
չիմ ութեան
մասին :
Իր հանօթնե
րր
մ տահեր
է ինւ , թէ չէր կրՅ^Ր "է ~
րական
Հորը
մ աՀուան
կսկիհին
ղիմանալ ել կը
Հեո անաբ
իր սուղի առաքին
տարին
ըԼ
կե րութե
նէ քաշուահ ՛ապրե լու
Համ ար ;
Իրաւ
, Ս երենա
Հօրր
մ ե ռնե լէն երկու
տմ
իս
ետքը թողեր էր իր Հայրենիքր
ել մօրր Հետ եկեր
Հասաատուեր էր Գտար
Գի՛՛լ
, ուր , ամբոզք ա -
մ առը
սզ աւո րի –անչուք կեա՛նք
մ ր վարե լէ ետքը ,
անան՛
"կի՚լբր
Րերա ՛իոխազրւ,ւեցաւ
, իբ բնակա՛
վայրին Հետ ապրելու
կերպն ալ էիոխելով :
Այս
ամէն փոփոիսոլթեան՚ց
մէք մայրը
կամք։^
չունէ ր . սլարղ սրտի տէր ան։ոյշ է^իկ
մ լն էբ , ոբ ՝
աղքկանր փրայ
Հողի կուտար
, Հալատալոփ
անոբ, :
ինչսլէս կբ Հաւատար
իր եկեւլեցիին
սւ,ւբբեբուն գ ;
ել Հնաղանւղ ելուի անո ր , ինւչսլէս Հնաւլանւգահ էբ
իր ամ ո ւս ի՛ն ին՝ Բ"է" Ր կեանքին
մ էք :
Եւ Ա երանա ան-ա րման չէ ր ա յս պաչտամ
ուն -
քին
, այս Հաւատքին
: ]'լ։ քաւլաքին։
յաւե րմ աՀա բ–
սերուն պէս ւԼեՀաշուք՝ անոր դեղձերուն պէս թ՚ս–
ւԼ՚չ ա յտեր
, անոր սազարթնե
րո ւն սլէ" երկար ա՛
ռատ փարսե բ ոլևէր , ել Պ ր՚՚ւոայի
բ" լո ր աղքիկ -
ներուն
ճե րմ ակ ու ր" էո րչփ՛ րաղուկն՚ե
բր ե անոն/ց
վարդ
եղոէձ զով
մ ա անե ր
ը
, որ՚՚նց պիտի՛ վտ
յլէի՚ն
ա շիսա րՀ իս ամ էնէն
աւլ ուոր
մ ատնի.՛. երբ :
Տեղացի
վաբմաւզետէ
մբ քիչ մր կարդալ
՚լրեք
.սորվեր էր , ել տասր տարի շարունակ
ամէն օր
<ձ Արեւելք » կարւլալով,
Հիմակ ազէկ մր կր Հաս–
կբնաբ
Հայերէնյ
լեզուն , առանց
ղայն
խօսելու
:
Ասոր փոիսաբէն կր իսօսէր սակա
յն տաճկերէն։
մբ ,
պրուսացի,
կիներուն
յատուկ
այն
յոյլ արտասա -
նութեամրր
, որ գրգանք
մ ր, Հեչտ ու կախարդիչ
բան
,քլն է ինքնին, եւ այն՛ թատերաբեմի
բացա -
դանչութիւններով,
որոնք փայփայող
չեչտով մր
կլ մարին ,կր Հալին կարհես
իրենց
չրթուն^երուն
վրայ :
Աերե՜եա անուս
կիներու
թարմ եւ առոյգ միտ
քր ունէր, որ բնաւ
յւ։ղնահ չէ խենդ ու խելառ
թեբցումներով
:
Ո՚-ղէ՚լ
դատողութեան
տէր ,
գորհնականր
տեսականէն
՛Լեր դասող,
զգացումը
սկզրունքիե
զոՀելոլ պարտ՚աստ
, իր առոզքութիլ -
նր վայե լչութենէն
աւելի
սիրող ղաւառացի
լուբք
ազքիկև էր , որ իր Հօրը մաՀուամբը
10
Հաղար
ոսկիով
օմտուահ՝
կոււլաբ
իրեն յաբմար
ամուսին
մը փնւտռելու
Պոլիս, իտէալը
բոլոր
գաւառացի
աղքիկնե
բւն :
X
Ամէն տարի, Աայիսին,
Պոչիս իբ
Հ ա յ Լտյյֆշ
Գէ
՚Կէ
Պբուսա։
Րերայի
բարձրագոյն
րնկեբոլ -
թիւնր
, Ե ւր ո պա ցիներ է բաղկացահ
ընգՀանրապէս
՛ամիս
մ՛ը իր պերճոլթիւնր
կը պտտցնէ
Աճէւքլէթ.
տաԼոզ
՚ւլոզոտային
՛Լրայ, որ
1 1 է թ
Պաշիձ^յ,
մինչեւ
քերմոլկն/երր եւ Հոնկէ Աուտանիայի
նալաՀանղիս–
տը կ՛՛երկա
րի
, միշտ
ուղիղ,
միշտ Հարթ,
միշա
լայն։
«Ամ աղոն»նե
ր , ճերմակ,
սեւ, չէկ
ձիերու
վրտյ
Հեհահ
, «լանտօն
»ներու
մէք, թափե լոփ ի -
բենց ճամ բուն
՚Լյ՚ա
յ փետուր՛ներու
, չղա
բ ^ե բոլ ,
դիւթական
փրփուրներու
վէտվէտում
մը, բարե
լաւելու
նոր կերպեր
, չրքաղգեստ
վերցնելու նոր
ձեւեր
, անհանւօթ նոր բառեր
, օտար
Հնչումներ
,
մ իչտ տ ա րօ ր ին ա կին։ , անակնկալին
ել
անհանօթին
դիմ ագրելի
Հրապո յբր :
ԱՒՊԻԼ
Fonds A.R.A.M
