ի՜նչ հղաԱ Խկու
ԽյոդիԱեդ\
- « Ցառաշ »ի մէշ, ժամանակին
գրահ էիք
երկ-ւ
^այ որրերոս
մասին; Եթէ չեմ
մոռցահ
մեհր Հովանասորահ էր կապոյա Խաչր,
դնելով
Վիթրիի
նահանգային
արՀեսաից
վարմարանր ,
փոքրի Համար Հովանաւոր կր փնառէինք։
կրնա՛՛մ
իմանալ
, թէ թնչ եղան այգ աղաքր ;
=
Ի՜եչ""՛֊ ոչ, թերեւս
ուրիշներն ալ Հեաա -
քրքրէ այդ թնգիրր։
կ՝արմէ որ ձեր
Հ արցում
թն
պաաաս խանեմ
Հրապա րակալ
յ
Այո, մեհր ՝ Աարգիս թաթարեան
, Աարղոլան–
ցի, եղաւ, ու մնաց
ււաւՅը 1ւապււյսւ Խ ա չ լ ւ ։
Երեք
տարի չարունակ
Հ.
կապոյա
Խաչի
Ալֆորվիլի
մասնաճիւղր,
նաեւ
Շրք– վարչութիւնր
Հողացին
աղուն ոչ միայն
նիւթականը.
Հագուստ - կապուս–
աը, եւ եղան Հարազատ
մայր
ոլ քոյր,
ամէն
չա
րաթ եւ կէրակի
օրերին, տօնական
ել ամաոնպ–^"
յին արձակուրգին
լայն բանալով
անոբ առքեւ լն֊
տանեկան
յարկի
քերմացնող
գուռը %
Աարգիսը
սովորեց
նաեւ
Հայերէն, գրել կար -
գալ,
բայց ոչ աղատ խօսիլ, քանի որ քիչ էր Հայ
կական
միքավա յբում
անցուցահ
իր
մամս/հակը%
Այնուամենայնիւ,
նա գտաւ իր ազգութիւնը,
սի -
բեց էբ ազդր, եւ ամէն տեղ Հպարտութեամբ
է
ասում էր Հայ
՛լինելր։
Այս տարի նա վերքացրեց
գպբոցը,
արՀեստով
միասին,
ել որպէս յառաքագէմ
աչակերտ , դըպ–
րոցի տես չութեան
թե լադրո ւթեամ ր , ի՛ր ուսում
ը
շարուննակելու
Համ ար , ո ւզա ր կո ւե ց Ո՚օչֆժրի
օ–
գս/եաւա
յին
զինուո րական վարժարանը :
տապարտ ոլահ է ել ձերրա կալուելով
կախաղան
պիտի առա
քնո րգո լի , խորՀ րղարանէն
գուբս
ելահ
ատենը։
ի^այց Փեթքով
շարունակեց
նոյն վճռա. -
կսւն շե շաո վ .
« Մեր լնտանի քր արգէն
տուահ է
երկու
զոՀեր ,
յանու11ւ՛
ազատութեան
,
Հա յրս եւ եզ -
րա յրո : *հիտեմ որ իմ ճա կա տ ա գի ր ս ալ տարբեբ
պիտի
չրլլա
յ , բա յց կ՝ ուղեմ
մեռնիլ ,
ո
րովՀ ետեւ
այղպէս
պիտի ազատի
ւղուլկար մողովուրդր »:
Յետոյ
բեմէն վար իքնելով պոռաց , ^ կեցցէ
Ազատութիւնր
» ;
Երեսվւ • մոզովի
նախազաՀ
ը կր պատրաս -
տոլէ բ քո լէ ա ր կե լո լ բանաձեւր
, երբ
լնղ դիմ ագիր
երեսփո իսա ններր , ղուրս
ելլելով
սկսան
երգել
Հայրենասիրական
երգը
՚^օղք է՜» :
,
Ա՚եմիքապէս
ներքին
նախաբարին
մէկ
ազգա^
նշանին վրտյ, մեհամասնութեան
ե րեսվա
խաննեբը
ղին
ո
ւահ ատրճանա կնե րով եւ
մետաղեա
յ բը -
ռունցքնե րով , վա
յբենօ րէն խո յա.ցան մեր վրա
յ
յ
Ա եր լնկե բներէն
շատեբր
հեհուեցան
մոզովասր–
բաՀին
մէք, իսկ անոնք ոբ դուրս
ելանբ
անգթօրէն
խոչաանւգուեցանր
ապաՀովութեան
պա չտօնեանե -
բուն կոգմէ :
կէս
գիչեբին
քնքոլահ էր Ն՝ Փեքթովի
ան -
ձեռնմխ ե լի ո ւթ իէն ր , բայց
հեհ կուե ցանք գեռ եբ
կաբ ատեն : Իէնգդիմադիբ
երեսփոխաններու
գբե -
թէ կէսր փիբաւորոլահ
էր հան րապէս :
Նիքօլա Փեթքով
ղիչեր անւց բանտ
փոխագ -
բդ/և.եցաւ ոստ իկանո լթեան սեւ կառքով :
թ. Ա. թ.
կապոյտ
խաչր
շարունակում
է իր Հովանա -
ւորութիւնր
, ու պիտի
մնայ
միշա
մայր ու քոյր
նրա Համար :
Փոքրին
Հա՛մար՝
՚էյՈրայբ՝
Փարիզր
չաբձա -
գանգեց ոչ իր ոբրախնամ , բարենպատակ
միու -
թ իւննե րով , ոչ էէ անՀատական
Հ ովաԼ աւո րով ;
ք՝ա յց «Յառաքղի
յօղուահր
ունե ցաւ
իր ար -
ձագանգը
ել պատասխանր
Հնչեց Հեռաւոր Աարո–
քէն
իիապա
:
Աաբզուանցիի
զաւակ , Աարզուանր
չյէչ"Գ
)
քանի որ վ՚ոքբ տարիքին է Հեռացել
Համրեն իքէն ,
Պ֊
3՝
Գազանճեան
տէրր
՝\/էՀ%է1
«^V1օՈ
Ր - շ ք ս ց Շ » / )
^յւրցաւ անտարբեր
մնալ
Հայորգոլ
կանչին։
Առանց ճանա չե լո լ աղուն
հնողները , կեա՛նքին
Հմ տօ րէն հանօթ
մի անձ , ղիանա լով
Հանղերձ ,
թ է որքան գժուա ր է որ բանո ցում
մեհացահ , ա ~
գարակներում
ինքնագլուիս ապրահ
13 ֊14
տարե
կան մի աղու Հովանաւո րե լր , կանգ չառաւ
ոչ մէկ
դժուարութեան
առքեւ։
ք՝ ո լո ր հախքերր
Հոգալով,
կապո յտ Խաչի աքակցութեամ
ր , առաւ տղան
որ–
րանացի
տես չո ւթենէն , ել տարաւ
իբ մօտ , էհա -
պա : Գրաւ ֆրանսական
արՀեստից
վարմա րանւ. ,
եղալ
Հայբ նրա Համ աբ , Հողաց ոչ միայն
ն իւթա–
կտն/ր , եղաւ
նյաել դաստիարակ
, ուղղելու
Համ ար
տղուն
նկա րադր ի թերի
կողմ երբ :
Նորայրր
ինչպէս
նաեւ մեհ եղբայրր
ուշիմ
Հայոբղի էր, եղաւ լաւագոյն
աշակերտր
իր կար
գէ մէք, ուղղեց
նաեւ իր վարքը, ու այսօր
գոՀու
նակութեամբ
լեցուց
իր բաբե րարի սիրտր : Պ • 3 •
Գազանճեանր
Հեհանիլ է գնել
՚Լորայրի
Համար,
ոբսլէսղի
եբեկոներր
տուն
ղայ, եւ ապրի։ րնտա -
նե կան
յար կում : ՛Լք երկա յիս կ^ուզէ
Հ ոդալ
նաեւ
մէկ
ուրիշ որբի դպրոցական
հաիսքերր։
Անտէր չեն մնար Հայ որբերր,
քանի գեռ կան
Հայ ազգի մէք կասլ. Խաչ եւ Գաղանճեաններ :
ԷԼԼԷՆ
ԲԻՒԶԱՆԳ
ՀԱՅՐԵՆԱԿՑԱԿԱՆ
ԳԵՐԱԱՆԱՑՒ
ՄԸ
ՈՐ ՀԱՑ ՄՕՐ ՄԸ ԶԱՒԱԿՆ
ԷՐ
՚Լերքեբս
Հալէպի
մէք, Աիմէնթի
մեհ
զորհա–
տսն
մր քարտուղարր ճաչ մր տուահ է Լ՛բ զերմա–
ն.ացի երկու ճարտա րաւլ է տնե րո ւն :
Աեղս/նին սպասարկող
աար իքր
առահ ^այ
սպասուՀին
Հետաքբքրութեամ
բ դի տահ է
Հիւրե
բէն մէկուն
ձեռքին
վրայի մասնաւոր
նչաններր ,
ապա չկա րենա
լ
ով
դիմ ա՚էւա^^էսրցուց
ահ է Գեր -
մ՛անա ցիին ո՛" լր հնահ եւ ո՞րոլ ղաւակր
ՐԱալբ :
Գե րմա՚ւ. աց ին պատասիսանահ է թէ ՚առաքինւ Աեհ
Պատերազմին
հնահ է Աիքին Արեւելքի
մէք, սա -
կա
յն հնողքր
կո րսնցոլցահ
Բէք
^ալով , իբրեւ
*^ՐԲ
եղբօր ր Հետ Գե բմ անիա տարուահ է :
Տ րուահ
տեզեկոլթենէն։
,
^ա
յ
սպասուՀին
ճանչցահ է տարիներէ ի վեբ կորսնցուցահ
ղա -
լ-ակբ :
Լաց , դիրկրնգխառնում
, Համբո յբներ
- . . Ու
նեբկանւերբ
մասնւակից
եւլահ են իրար ղտահ
մայր
ու զաւակի
եբքանկութեան
է
ԱՏԱՑԱՆ-Բ
ՏՒԳՐԱՆԱԿԵՐՏՑԻՆԵՐՈՒՆ
ՏիզրԱւԸակհրսւի Վերսւշինաց Միութիսն՚ը եհ -
աեւ-եւսլ կռչը կը հրատաբակէ —
ԱԼ՚րելի
Հայրենակիցներ ,
Տիգրանակերտի
Վերաշ. Ա իութիւնր
Ֆրէղնո
յի մէք
իր
1951/
տարեկան
լնդՀ -
անդամական
մողո վին մէք կա յացուց
Հետեւեալ
ոբո շում ր :
« Պատբասաել ուՀրատարակել
Տ իգբան ակե ր–
աի նաՀանղիՀա
յութեան
պաամ՛ ո ւթիւն ր՝ ան ոբ ազ
գային , քաղաքական
, մշակութային
, աեղագբա -
կն , էԼաճառա կանւ ա կտն , ար Հ ես տագիտա կան ու յե
զավւո խական
բո լո ր մաբղե բով , մինչեւ
1915/
տա
րագրութեան
դէպքերն ու մինչել
մեր օրերը րս -
փիւռքի
մէք» :
Այս նպատակին
Համ ար
առաքագբուահ
է
պիւտճէ մը եւ լնտրուահ է յաաուկ
յանձն՛ախումբ
մր , որ Տ իղր տն ա կե ր տ ի ուբիչ
Հա յբ . մ իութեանց
աքակցութեամբ
գլուխ
Հանէ ա յս մեհ
գորհը ,
յաւե րմա ցնե լու Համաբ
մեբ հննգավա
յբ
քաղաքին
ու նաՀ՚անզին պաամական
նչանա կո լթիւնն ու կա
տարահ
նշան ակե լփ գերը
Հայ մողովուրգի
կեան -
քին մէք :
Կ՝րմրռնէք , Հ ա յրենակիցներ
, թէ ա յսպիսի
պատմ ութիւն
մը, ոբպէ սղի
լիակատար
ԲԼլա
յ
կը կարօտի
կարող աշխատողներու
, ճոխ նիւթե -
բու , Հա յբ ենա կց ա կան սերտ
Համ ագո րհակցոլ -
ԹԱՓԱՈ՚Ող
ԱԼԻ-ԲՆԵՐ
(րանաստեղհութիւն
-
ներ,
1948—1951)։
Գրեց՝
Հ. Եփրեմ Տէր Հազար–
եան. Վենետիկ,
1951:
թեան , լաբուահ
ճիգերու
ել խոշոր
հախսերոլ :
Ա ենք կր իսոստոփանինք
, թէ միայն
մեր
ումերով
անկարե լի պիտի
ըլլա յ Տ իգբտնակեբտի
պատմու
թեան ա յս հբադիրր
գո բհագբե
լ ;
Ուոտի կոչ կ՝ուզզենք
արտասաՀմանէ
ամէն
կո զմ ե բ ը տար աւլնո ւահ մեբ բո լո ր Հա յրենակից -
ներուն։՛ , որ անխտ րօրէն
օմ ան դա կե՛ն մեզի , ան՚Հա–
աապէս թէ Հաւաքաբար,
մեզի փութացնելով
Տ իղ
րանակե րտի
ն ա Հանէ դի
Հա յոլթեան
կեանքին
կապուահ
որեւէ սլատմ ութիւն , Հէքեաթ , աշոլ -
ւլականւ՛ երդ , աւանգոլթիւն
, տեղեկութիւն
, յօղ -
ոլահ , ղրքո յկ , ղիրք , լուսանկար^
որ կրնա յ
օգնել
յանձնախումբիս
, առաքադրուահ
Հատորր
կարելի
եզահ ին չափ անթե րի ել ամ բողքական
լնելու
Հա–
մ ար : Առ ա յգ , կր թե լագրենք
կազմե լ աեղական
մարմ իններ ձեռնՀաս
անձե րէ , խնղրե լոփ որ յա -
րտբե բութեան՛
մտնեն
մեզի Հետ
յ
Կը ղիմ ենք նաեւ
Տ Լ՛գ րան՛ակեբտի
նաՀանգի
Հա յբենակցական
, Ուսո ւմնա սիրաց ,
Վերաչինաց
եւ Մչակութային
բոլոր միութեանց
, քազաքական
կաղմ ակերպութեանց
ել կրօն • Հասաաաո ւթե տնց
ու յաբանուան՚ոլթեոնց
, •առեւտր • տուներու
եւ
մասնագէտներու
, ոբ Հաճ ինւ մե րտր ամ աղբ
ութեան
տակ
դնել ամէն վւաստաթուղթ
, վաւերաղիր
, նր–
կտր կամ պատմական
նիւթ,
որ
Տիգրանւակերտի
պաամութիւնր
լիակատար
դարձնելու
պիտի
օ՚լնէ ,
ղա յն մին՛չեւ մեր օրեբր Հասցնելով
: կր խոստա -
նանք մեղի տրամ աղ րուահ
ամ էն վա ւե ըա թո ւղթ ,
նամակ, լուսանկար կամ գիրք պաՀել
լաւ
վիճակի
մէք ու վեբագա՛րձնե
լ տէրերուն
, եթէ ա յգպէս
փափաքին
: Այս բոլորին
եւ ուրիչ որեւէ
պայմանի
մ ասին կր խնդրե՛նք
անմ իքապէս
Հաղո րգակց՝ոլ -
թեան
մտնել յանձնախումբիս Հետ :
Հասցէ.
—
IV1^, ւ^ւտհտո 1-1. ՏւատՅՈՅՈ, 353 61
Յ
€1։
Տ–
էօռշ
ճ V 6 ո ս 6
քրշտոօ Լ Ը31ւք.
ՄՈՌՑՈՒԱԾ
ԷՋԵՐ^^^^^^..^
Զ Ա Ր Ո Ի
Ո Ն
Լուսինին պէս խալար պէտք էր ,
որպէսղի
փայլէր– էապէս
տղքամուղքի
ղշխոն էբ այս աղ -
Ու գողը,
իր յարափոփոխ ա
յլակերպութիւն–
նեբովր,
ամէն գիշեբ նոր նոր սիբաՀար
մր կր թր
՛՜է
Բ
էբ աչքին, եւ այսպէս
ամէն Հասակները ու
ամէն գո յներր կարղով
կը հնրազբէին
Լւր առքեւ ,
դիւթական
անուր ք մը չինե լով ամէն
ատեն։
Ա^էգբնեբր
Վասիլէկ
երքանէկ
եղալ
այսպէս։
Բախտին
չէ՛՛ ր նմ տներ քէչ մր ՛ււյս անտես անե
լի
սէրաՀաբր,
որ աշխարՀքր կր կոզոպտէր
՚լէնքր
յափրացնե
լու Համար տմէն ճո խութ ի՛ւննե րո վ ;
Օր մը սակայն
այս ամէնը
հաղրելի
թուեցտն
իր աչքին։
Իր ղտղտազողի
ու թադուն
եբ քանկու
թիւնր
բան մը կր կո րսնցնէ ր այսսլէս
հահուկ
մը–
նալով եւ չկրնա լով
ուբիշնւերուն
ցուցուիլ
: Երե -
ւակտյեցէք
մեհագին ադամանդ
մը, որ
յաւիտեան
տուփի
մը մէք փտկոլահ
մնալու
ղատապաբ -
աուահ
րլլայ
ու չկրնաք
օր մը կրւբհքերնուգ
փր–
րայ
ղնելով
դիմացիննիգ
շլացնել :
Ւր բոլոր
վայելքներր,
իր բոլոր
ունեցահր
ա յս ղոցուահ ագամ անղին տպա ւո րո ւթիւն ր կր
թո զէ ին : ինքը
մանաւանւդ
, ցուցամոլ էակ , չէբ
կրնար գոՀանալ
կեանքի
՛այն ներքին
ու լռին՛ ներ–
գաշնակութեամբը
, որ աՀա իր ձեռքին տակն էր
եւ որ դուրսր արձագանգ
չէբ ձգեր. մարգիկ
կան,
որ գել՚տսաններ
ենւ ա չիսա բՀ իէւՀ^վյւա յ • իրենց սե -
վւա կան կեանք ու գո յութիւն
չոլնին եւ ուի չնե -
բուն Համար
կ\ա պր ին միա յն . Հան՚գիսատե
ս՛ներ
պէտք է ասոնց պէսնեբոն
, ու կեանքր
Հրապոյր
չունի եթէ ղփբե՛նք դիտոլ^եր
պակսին • գերասան–
ներ՝ որ յանձն
չեն կրնար առնել թափուր
սրաՀի
մը ՛առքեւ ներկայացում
տալ ;
Այսպէս էր Վասիլիկ. իր մեկուսացումը
լր -
քում կր նչանակէր. ոչ ոք իր երեսր կը նայէր
փո–
՚լոց ելահ ատեն • դեղին
բոլոր
երիտասաբգները
իր Հրապո յրներէն
կը ղողա յին :
Հիմա
պչրանքի
արուեստր
կը փորձէր
անոն՛ց
գէմ,
թոյլ
ու երերռլն
քալուահք
մը առահ
էր^ որ
նուրբ
մարմին ին. ամ էն խազերը
կը մաանէ ր , եւ
այսպէս
ցանկութեան
ւո-աք Հով մր կր տարահէր
չուրքր ու օձի նայուահք
մր, որուն Հանւդիպոզը
կը
կախարգոլէ
ր :
Օր մր տղուն ւքէկր կապոլեցալ
անոր ու Հետր
ամուսն՛անալ
առաքարկեց . այն վայբկեանէն
ղո–
՚չէն սէրը ա՛նտանելի
լուհ մր դարձաւ
իրեն : Ալ
չկրցաւ
սսլասել անաբ, գԼ՚չեբներր
լուսցնել, մա -
մ աղրութիւն՛ն
երուն
ղան ւ՛ լիլ , սա պարտէզին
մ էք ,
կամ անւ լերան վրայ, ամէն առթիլ
գանգատեցաւ,
բողոքեց
ու՝, լացահւ. միւսր կր զարմ անաբ՛
ինչո^ւ
այս արցունքր,
չէ՞ մի ոբ ^առաքուտն պէս կը սի
րէին իրար . ի՛՛՛նչ փո յթ մնաց,ահը • Զաբուղոն
իր
առա-նձնացահ
կեանքովը,
միամ իտ
մ արգոլ յա -
տուկ
անհալք գաղափաբնեբը
կը պաբղէր :
Ի՛՞նչ պիաի
րլլայ ասոբ վերքր , կր Հա՛րցն՛էր
Ասոր վե՛՛՛րքը՛
Զաբուղոն
երբեք
չէր
խորՀահ
՛ատոր . լնգՀակառակն
կր փափաքէր , որ Վերքր
էՂ՚"Ր
Ա յն ատեն
յուսաՀ ատահ՝
յօմարութեամբ
բա
մանում
ձեռք բերելէ ա յս նչանտուքէն
, ոբ օրՀ -
՛նուահ պսակէ աւելի ամուր
ոլ Հասաատ
կ^եբելար
գիւտյինխորՀուրղ
մը անցաւ մտքէն
՛ղիչեր
մը ոս
տիկաններր
կանչեց ո ձե րրա կա լե լ տուաւ
Զ՛՛՛Ր" ՛֊՜
՚էոնւ
՛լո
"Ր
՚Բարաչէնւ պատերուն , երկաթէ
ամրափակ
գուռնւերուն
ետի՛ն կր սլքտանւ , սպասե լէ փՀա -
տահ,
կամքի պարտասում
ի մր մէք անզգայ
ել ան
աարրեր դառնալո՛վ
աաբինեբու
անփերք Հոչովոլ -
մին :
Անակնկալ
փրկութե՚սն
մը յոյսը,
առքի օրե -
բուն
ակն կալո ւթի ւնր , շատոնց
լքահ է զիրենք
եւ
Հ իմ ակ նախա սաՀմ անե ալ թուականին
սպասե լոփ
միայն,
կհկուահ
կը մնան այգ տեզ
մամերոփ,
չորս
ղի՚էն բարձրացող
սլա րիս պնե բ ուն տակ բու -
սահ Հսկտյ
սունւկերոլ
նմ՛ան :
Ամ՛էն Հասակներր ու ամէն տարիքԼերը կան
Հոս, այս ղի՚քացկուն
քարէ արգանզին
մէք, որ
թիարան կր կո չուի ել որ ա յս մարգ իկր
պիտի
փերահնւի օր մր, ւղիտի արտաքսէ
իր հոցէն
գուբս
յամերամ
յղացումներով :
(2)
9..
Զ0ՀՐԱՊ
Fonds A.R.A.M
