Օււնայււի ուաււ–մնասի|ւմաճը ե լ |ւսյգ կսւ1եւ1սաւրի
յւսասւաա |ւՆյւսւցմաԱ|ւ սւշա1ւերա1յեյւի կալմից »;
Տեղեղագրիս
Համաձայն,
ղգալասլէս « ամրա–
պնգոէ^հ
են բարձրագոյն
ուսումնա1լան
Հասաա -
աու-թիւեներր
–3,
(ԻՕՒՀ) ւ Հալուետոլ
ժամանակա–
շյ
,լաԽին
այգ
Հասաաաութէսննե
րէն
շյ,չանալարա
ելահ
են
3>
Ձ5
մասնագէաներ
յ
ԳՐՏԱԿԱՆ
ՃԱԿԱՏ
Զեղուցույ
լլ կարգ
մԱ յաԼոգոսթեանց
Հեա ^
լուրչ
թերութէւններ
կլ, մաանանլէ
նաեւ. գիաա.
կան ճակաաէն
վ^այ;
Գէաա-Հեաաւլօաական
Հիմ–
նարկներր
մլակահ
ել. Հրասլարակահ եե չարք մը
կարեւոր
ա չի՛" աութ իւններ Հասաեղագիաո
լթ իլն ,
վայրի
բոյսեր
եւն՛)
յ
Գրակա ձութեան
ինստիտուտլէ
(ուսումնարան
կաճառ) Հրաաարակահ
է
գրականութիւն
պաա -
մութեան
գասաղրքի
առաԼին
երկու
Հ աաորներր •
պատրասա
է
երրորգ
Հաաորլւ։
՚1/աամութեան
ինստիտուալլ
տպաղրութեան
յանձնահ
է « Հայ
մողովյւղի
պաամոլթեա
^Խ
Ա՛
Հատորր : Պատրաստ
է ի
.
մասին
նախագիհլլ :
— « Գիտ|ա( - եետադօասւկաև իԱստիսաւտնեշւի
աշլսա,տ.ա11±է1ււ.մ եզա ծ լ1ւււաճւււմ՚լւեյւի կոզ±՜|ւ1ւ շաւ–
լւււսԱակռւ–մ են ցյւյոսթ-իւԼւ ոՆ11եէսալ ւԱւսեւ
խոշււյւ
թ-եյսւՆթ-իւււաայյւ:
Հասալւակական (ընկեր|՚յւյի.ն.) գիսաւ.թ–իւնէւերի
բաժանմ՚ւււԱքը աւսբաւայւար չյսւփւււլ է մշակււււ.մ ևյւբ,
(լաւյւա(յոյ
|ւյ|
ե ւ ւ1յւսւԱստւյւյւապէս լավ1ւաակաԱ ժա.մաք–
(ւակաշրջաԱի պաամութ֊եայս ե ւ ց.յւաւզա
||յւււ
–թ–եա1ւ
ակսաՆալ ե ա րց ե րը :
Գիտւււթ-իւ֊ււԼւերի ակայյ.եմի1այի աբււԱւսաի սեկ–
սայւլւ յյ-եւս չի երաաաշւակել կերպալաւեսաի, ճատրՒ–
աար,ապետւււթ֊եա1ւ)ւ եւթատլաՍի վերաբելԱւալ ոչ
մի աշլսատութ֊իւէւ:
Լեղուի
ինսաի տուտի
ա
չվսատան,^ ալ ^ ան–
րաւարար » գտնելով, կեգր՛
կոմիտէին
քարտու–
՚լարր
կր թոստովանի
թէ Հաստատութեան
՛է էք կր
տիրէր «
ա
՚Լտաևելվէ
ռէժիմ », անխնայ
կը Հետա–
պնգուէին եւ գիտական
Հիմնարկներէ
կը վռրն–
աոլէին
այն բոլոր գիանականները « որոնք
չէի՝^՝
ղաւանում
Աառի Հակամարքսիստական
կււնցեպ -
ցիան » , մինչել
որ • . - օգնութեան
Հասալ
Ա թա
լին^, իր լեղուարանական
աեսութեամբւ
կեղր. կոմիտէն
ինքն այգ
արչաւանքին
գլու–
խ լծէ յսն ցահ– էր, ինչպէս
նկարագրահ
ենք
ժամա
նակին՛
բայց
«
այղ սԼսալն ուղղեց
ընկեր
Ա տա– ^
լիֆի ցուցոլմից
յետոյ
2– է
Գր ՚ Ցարութիւնեահ
, որ աւելի շատ վրացե
րէն
ել ռուսերէն գիտէ քան թէ
Հայերէն ,
լեղուի
մասին ալ կարհիքներ
կը յայտնէ
ղեկուցման
այս
մասին
մէք։
Գիտել
կոլտայ թէ պետական
Հա -
մալսա րանը եւ ման կավա րժա կան
ինստիաոլտնե–
րը. գորհնական
Ք՛այլեր եւ Հետե
լութ
իւններ
չեն
անում
լեղո ւա բանո ւթե
ան
վեբարերեալ
ընկեր
Ատալինի
ուսմունքից »:
— « Այս յւաւնի. հետեւանքով վերան(այսւ.ած չ է
գյէւսւթաբի հին, սիա լ գնա1ւատականը, շալաււնակ–
ւ ո ւ մ է Հ ա յ ո ց լեզուի րա(3|անումլւ ա՝իեւ–ելահայե–
ր է նի ե ւ արեՆմտահայերէնի, միյոց՚նւեր ձե ո ք
չեն
սւււնսւււմ Հ ա յ ո ց լե^լու^^1 նբա ի ո բ թ էէւեբմուծոտւմնե–
բից մա քբ ե լ ո ւ ո ւ զզ ո ւ թ ե ա մ բ , բ ա ց ա կ այո ւմ է րահ–
մաթար պայքաւբը Հ ա յ ո ց լեզուի մա քր ո ւթե ան հաւ–
մար Հայաստսսնի գ բ ոզն ե բի ե ր կ ե բի մէջ »տ
Տաքորգով՝
գրական ել
գեղարուեստական
գոբհունէութեան
մասին ։
ՇԱՐԱԱ%
ՏՈՄՍԵՐ
ՔԱ՚ՆՏԷՐԹԱԼԻ ԼՃԱԿԸ
ՏԱՌԱՋ »Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(130)
կ. ՊՈԼՍՈ8 ԳՐՍւհՈԻՄԸ
* Միայն
յոյն տիկն"ք մը վբայ
Հաբիլբ
յիսույԱ
Հազար
առլքաթէն
աւելի արժէքով
ղոՀարեղէն -
ներ , արհաթ
ղրամ եւ թանկագին
Հիւսուահեղէն–
ներ գտեր
են ՚ մաբղու
մը վբա յ ութսուն
Հաղար
տոլքաթ
կանխիկ
ղրամ : Վենետիկցինեբուն
մեհ
մասը կոբհանեցալ
ե ւ կամ գերի
տարուեցաւ
Փուսկալոս
կ՝ըսէ թէ կալաթա
գտնուող Վե–
նետԼւկցԼւներր
կրցան
մեհ փրկանքներով
աղատիլ։
Թուրք պատմիչեեբ
կ՚ըսեն
թէ Պոլսոյ
էն
կարեւոր
վանքերէն
մէկուն
եբեք
Հարիւրի
մօտ
միաբաննե
րը
Թուրքերուն կատա րեա
լ յաղթութենէն
Համ ալ
ո՛ ե լուԼ թէ ս՛՛րն է ճշմարիտ
Հաւաաքր,
իսլամա–
ցան •
Յէբանցէս
աւելի ղմբախտ
եղաւ
բոլոբ անոնց ՚
մէք որոնց ղժբախտութիւններր
պատմեցի։
Ինքն
Լ՛ոկ մեղի պատմահ է իր տխուր
պատմոլթիլ1,ը •
հյեղճը
ղերի տաբուահ
էր Պելոպոնէսի
Ապտրթա
քաղաքը։
15
ամիսէն
միայն
կրցաւ
աղատիլ։
Իր
կինն ու ղաւակներր
նախ եւ առաք թուրք
բաբի
ծերուկ
ամոլի մր ձեռքր ինկահ
է Լ՛ն , բայց
ետքը
Աուլթանին
ախոռապետին
ձեռքը
անցան։ Այս
սչաշտօնեան
Բիւղանղիոնի
աէԼնուական
րնտանիք
նեբու
կիներէն
մեհ
թիլով
ղնահ էբ ել
աՀաղին
հարսաութիւն
գէղահ էբ ղանոնք հախելով
:
ՀամպիոսկաԱք
Ըստ սկանտինաւեան
ա՚ւտսպե
լի մը վամ
՛գիրը
(թրք՛
խո բ դ լ ա ք)
ուրուականն է մեռելի
մր որ գե–
բեգմանէն
կ՛՚ելլէ ողքեբուն
արիւնը
հհելոլ
Համար։
Այս ^ըէչը՝
ԼՂ"Ր ^՚՛ տեսահ
եմ Լւր ղոՀին
Հեա
Զաքոյի
կուսական
անտառներուն
մէք) թաղան -
թաթեւ
թռչող
առնէտ
մլն է
պուլտոկ^
կերպա -
րանքով , ու հա յրէ հա յր
մէկ
մեթբ
ե րկա րո լ -
թեամբ
թեւեր
ունի։ Աեր տեսահ
քգքԼ՚^Ը
անոր
մանբատիպն է միայն ; Ախալ է յաբալէղ
անուա
նել ղա յն ըստ էութեան
ու բնո յթի :
Այս « Հ ոլամ ուկը ^ կը բնակԼ։ Հասա րակա -
հային
եբկիրներր
մութ անտառներու
, խոնաւ
քա–
բայրներոլ
մէք ու մաՀաբոյր
ճաՀիճնեբոլ
մօտ :
Զափաղանց վախկոտ
ու յոյսէն
- կրակէն սար
սափող
Հրէշ մլն է։ Ցերեկը
կը կտռչի
մայռի
մը
կամ
ճիրանը կը մխրճէ
հառի
ճիւղին
ու կը կախ–
ուի անչաբմ
յ
Ան՛՛բ սատակին
նոյն էոկ՝ ոչ մէկ
կենղանԼ՛
կր մօտենայ։
իր սրք՜՚լալԼւ մաբմինին
վյրայ կր
ղտ–
ն-ուին անՀամար
լուեր
ու տիղեր
(թրք ՚
կէնէ)
ո–
րոնք նոյնքան վտանգաւոր
են :
Ա
՛լ
Հասաբակ
դԼ՚չեր ատեն կր յարձակԼ՛
իր
զոՀԼն
՛Լրայ , անոր քնացահ
կամ
անոլշագիր
մէկ
վայրկեանին
:
Ոչ մէկ արտրահ
կրնայ գիմագրել
կամ
ղիմա
նալ անո ր , որովՀետեւ
մէկ « Համբո յրով » կը
կհէ ել Հաղիւ տեսանելի
հակ
մը կը բանայ
մաս
նաւորապէս
իր որսին
ու՚լեւլին
մօտ։
Ու գայն
թու՛
նաւորելով
կը թմրեցնէ,
անշարժութեան
Լլեն —
թարկէ , քիչ ՛Ս՛ Ըք ՛սն յաղա բա ր Լսմելու ու փըս–
խելու
Համար անոր ամբողք
արիլնըէ
իր մրցակԼ՚ցներն
ուձւի
Բ"է"Ր
արարահնեբուե
մ էք , Համ եմ ատական
չա՚Լ՚ոփ . Լնչպէս , տղրուկ -
ները հաղիկներ , ժանգավաւչեր
, սունկեր , մի -
քատներ , պորաարոյհներ եւ կարգ մը
կենղսւնի–
ներ : Ե րկա ր է չարքե
ու պէսպիսի
նկաբագրոլ
—
թիւններ
այս
նոյն ղերը կտտա րո ղնե բուն
որոնցմէ
են նաեւ. . ՚ մա րգիկ:
Ա արգոց
մասին
մեր րսահը Հաստատող վեբ—
քին վկան է–՛՛ Անգարացի
պայ
Հիւսէ
յն
Աեղէ՜րը,
Հետեւեալ
ււղբեբգոլթեամբ
՚ ՝
• • • Երկու
երքանիկ
փոքրիկնւեբ՝
ոստիկա
նի ղաւակ
Ան՛ղաբտյի
փողոցէ
մր
կ՚ան՛ցնէին,
ձեռք
ձեռքի
բռնահ : Րոլոր
աղղԼւ
փոքրիկներուն
պէո
սիրելի ,
նոյն
իսկ ՛եթէ օձի ձսւղեր
րլլան,
ղեռ միամիտ եւ անմեղ։ Որ ել արեւ
առատօրէն
կ՚ողողէր
անոնց երեսները
ղուարթ
՚ եւ սարեակ—
ներոլ
նման
ճռուողելուԼ
ղէպի
իբենց
մօրը
բոյնը
կը փութայի՛ն
:
Րա յց : Տան մր սեմ ին փրա
յ պա
յ Հիւսէ
յն Ա ե–
զէ՜ ր կը նչմ արէ
ղան՚նք
ա րԼււնահա րա լ ա չքե րոփ •
Եկէ՜ք , ^եղի շաքար ու չոքոլա պիտի
տամ
կը կաղկանձէ
գորչ
գայլը ճիրանափա-կ
կե՚լհաւո—
րութեամբ
:
Խ ե՜ գճ գառնուկներ
՚ բո լո ր ազգի
գտռնոլկնե–
բուն պէս արղաբօրէն
անխոՀեմ
կը մտնեն
ղազա–
նին
որքը:
ԵԼ լրատուն կր չա րունակէ
սաՀմ ռկեցուց
իչ
մանրամ ասնութեամ
բ թէ՝
Լ՚՚՚չոլէս € յիմար » ՚գԼ՜
Գեզե ցիկ ես իրկունին պէս,
Իբկունին պէս մեն|ւսւոբ,
ճ ա կ տիդ ունիս աստզ ո ւ բ ե հ ե զ ,
Վ ըզի դ ՛ մանեակ մը ա զո ւ ո բ :
Գեզե ցիկ ես երկնքին պէս,
Երկնքին պէս կապուտակ,
Աւիիդ վ ըբ ա յ լուսէսակն ու ես
Կը թսաիաոինք մ է ն մինա կ :
Գեզեցիկ ես երազին պէս,
Երազին սյէս ր ա ր ե զո ւ թ ,
^|,սււերն ր լ սիւք կը զրկեն
քեց,
ժ ա յ ո ե ր է ժ ա յ ո , ի ո ւ թ է
ի ո ւ թ ։
Գ եզե ցի կ ես իմ ս իր ո յ ս պէս,
ի մ ս իր ոյս պէս դ ոզահար,
Որ ց օղ ա թ ո ւ րմ վ արդ մը ինչպէս
Այսօր ծըլ ա ւ քեզ հ ա մ ա ր ։
Զուիցերիա
(19
-8
-51)
ԱՐԱՄԱՏԻԱ
ԱՐԱՊԵԱՆ
տակով
այս վանպիրր
կամշւոտը
կր բղկաէ
իր ղոՀերուն
մաբմինը
շերտՀատելով,
ու կը խմէ
ժայթքոզ
բոսոր
արիւնը ու չի յագենար
:
Գեռ
կը Հանէ պատառաքաղով
, ոսկեհամ
աղ–
^ակին
սաբսափաՀար
աչքր սպանղագորհ
սաո ր–
նութեամբ
, միշտ լակե լոփ մարգկային
գա՚լ^
Հե–
Գ՚"–ԿԸ ՚^րակէղ
Լ՛նչպէս
գեՀենի
կրակը։
•— « ճակատագի՜
ր » : կը լսէ ողբալի
ձագուկ
ներուն
մայրր
ու կր
խենղենա՜յ։
Մ իչա լրատուն կր լրացնէ
աւելցնելոփ
թէ՝
Հ վանսլիր - սատիք
»ր
ուրԼ՚չներու
ներկայութեան
Լւր մատներն տլ կը կրհոտէ
ոլ կը խմէ իր սեփա
կան արիւնն
ալ։ Հոս Աեղէ՚ր
Հի՚ւսէյն
պայ
ազատը
Բ"լոր ուէին կը աարրերի
իրական
վամ պիր է մը,
ե րկու պատճաւնե բով :
Ան բնաւ վանպիր
չէ , այլ պարղասլէս
սովո
րական անգարացի
մր
յիմ ար » աւե լո րգ պիտա
կով,
որովՀետեւ
վա նպիբր
կամ
իուրդլ|աքշ
խօսիլ
ո^ ւրկէ պիտի գիտնա
յ որ ըսէ ՚
Ե^էք
) ձեզի շաքար ու շոքոլա
սլիաի
տա՛ք - • . : Ան
նոյն
իոկ
ինքն
իրեն արիւնր
էսմող
պատուՀտսն է ԱլլաՀին,
իբ պապերուն
աղոխը
քամ ո՜ղ :
Եւ արժանէ՛ Պոլսո յ պատուական
կուսակալին
նորօրէնակ
պատէ՚մին
, ս ր եթէ Հ էտէփսիղ
օներուն
մէքքէն
քուր առնել կուտայ,
իոբդլաքՏյէ^ռճյէք
ող
նասիւնին
Հէ՚նզեբորղ
ոլոքէն ալ ա րէ՛ւն ու
հուհ
քամել պիտի տայ անշուշտ
:
Այս
ղեւէն , ճինէ՚ն
֊— պային կամ
չւոտին՝
Եկէք , ձեզի չաքար
ու շոքոլա պէւտի տամ
Հրապուրիչ
էսա յհն ալ թող խրատ
րլլա յ մանա -
ւանղ Հալէպցի
« թրքասէր , անցեալր
մոռցող,
ե ւ
յանցանքր
որոշ գասակարգի
մը
՚Լվ՚՚լՐ
փաթթող
« Հա յ » լաճերուն » , որպէս ղի ա յս
ստաՀակնեբը
գագրին
թուրք
թղթակիցներուն
« նա զար աճի ՝^
ղառնալէ
: Եթէ լ"ւրր
իրալ
է . . ՚ :
Ցտեսութի՜ւն
։
Ե՛Վ–
ԿԱՐԳԱՑհ՝Բ
ԵԻ
ՏԱՐԱԾԵՑԷ՝Բ
Հ
6
Ա
Ռ
ԱՋ Ը
3)բանցէսէւ
զաւակները շատ ղեղեցիկ
ըլլալոփ՝
Աուլթանր
ինքն ի"կ գնեց սուղ ղնով։
Խեղճ
մայրը
մինակը
մնաց վերքէ՛ն պզտիկ ագքկան
Հետ : Տարի
մ ր ետքը Յէրանցէս
յաքողեցաւ
երկուքն ալ գնել :
Րա յց Աուլթանը
ա յ՛լ պղաիկ
աղքկան ալ գեղեց
կութեան
Համբաւը
լսելով , իր Հաբէմը
առաւ
ղայն։
Այն ատեն
Հաղիլ
14
տարեկան
էր եւ
արղէն
իսկ մեռալ : իսկ իր ^ան մտն՚չ ղաւակր
Հաղիլ
15
տարեկա՛ն , իր աէ՛րոքր ձեռքով
սպաննուեցաւ,
տե—
ղի տուահ
չր//ալ՛՛փ
անոբ վաւաշոտ
ցանկութիւն—
ներուն :
ԱպաՀ ովա րար
բոլոր
այս ղոՀերուն
–ամ էնէն
ղժբախտը
սակայն
մեհ ղոլքս
Լոլքաս
Նոթաբասր
եղաւ , Աուլթանին
՛լե րինե ր ո ւն ամ էնէն
նշանալո–
բր , կա յսրէն
վե րքր
կա յսե րաղուն
առաքէն
անձ
նաւո րո ւթ էււն ր , բ էէ ւ՚լանղա կան
ամ էնէն
մեհ
ազ–
ն ուա կանո ւթե ան ամ ենա կատա րեա
լ տիսլարր :
Գուկաս
ե րկու տեսակ կր ՛ղա ամէ
Ա
ուլթանին
անո բ Հ ետ վտր ուե լու կեր սլր : Ըստ առաքին պատ–
մ ութեան , էլնոքր եւ իր ղալա1թերուն Հետ գերէ՛
բոնուե լէ ետքր , Ա ուլթանբ
է՛րեն Հանգէպ
բտ բեա–
ցակամ
՚էեբտբերում
մր ունեցաւ։
Ն՚՚յնիսկ
ՄէՀ
մէտ
Ր . իբ տխուր
ճա կատ
ագր էն Համ ա ր Համ ա -
կրոլթէւլնր
յայտնեց , ղինուորներ
ԳՐ^եց
ղինքը
պա շտպանե լու Համ ար էւր տանր
մ էք եւ Հ րամ ա–
յեց որ փնտռեն
է՛ր աղք իկն եր էն անոնք որմ էքտեգ
չկա
յին :
Երբ անոնք ալ ղտնուեցան
, Ա ուլթանբ
անոնց
նուէրներ
րրալ
ել Հրամայեց որղանոնք
իրենց
տունր տանին,
նոյն է՛սկ րսաւ Նոթարասի թէ իր
նպատակն
էր զինքր քաղաքէ՛ն կառափարիչ
րնել եւ
կոսաանղէւանոսի
ատեն
ունեցահ
գիրքը
պաՀել։
Այս առաքին
պատմութիւն
ր կրիփուլոս
ալ կը
Հաստատէ , բայց կ՝ աւե լցնէ թէ Աուլթանր
իր նը–
պատակը
չիրաղորհահ
« նախանձոլ
նետերր
աղի
տալի կերպոփ յաղթանակեցին
, որոփՀետեւ
Թուր
քերուն
էն նչանաւո բներէն
մէկ քանին,
էւրենց ա–
տե լութենէն
մղուահ , զա յն Համ ողեցին
որ սպան
նել տա յ Նօթարասը , ըսելով թէ խոՀեմ
ութիւն
պէւտէւ չրԼլար
թողուլ
որ կարեւոր
անձնաւո
րոլ -
թէււններ
քաղաքին ոբ եւ է մէկ մասին մէք բնա
կէին
ել որ եւ է պաչտօն
ունենային
Տ> :
Ըստ Գուկասի
երկբորղ պատմ ութեան , Աուլ
թանը բրաօրէն
Նօթարասի
երեսին տուաւ
քաղաքը
յանձնահ
չր/լալր , ի՛նչ որ բոլոր
ա յս կո
րհանու–
մին եւ այղ քտբղին պա՚ոճառ
եղահ
էբ։ Նօթա -
րաս
ինքզինքր
չքմեգացուց
րոելով
որ ոչ կայսեր
եւ ոչ ալ իր ձեռքն էր ՚ոարբեր
կերպով
չարժիլ։
Ըսաւ նաեւ որ ինք եւ իր տէրր շարունակ
քաքա–
լերոլահ
էին իրենց ղիմագրոլթեան
մէք Ա
ուլթա
՛ն ին անմիքական
շր քանակէն
եկող
նամակներով,
քանի որ Ա ուլթան ր բնաւ պիտի
չյա քողէ ր գբաւե
լ
ոբոնք
իրենցմէ կր խնգրէին
երբեք
Հոգ
չլնել,
քաղաքր :
Ա յս յա յտա րա ր ո ւթիւննե րը տասնապատկե -
ցին , Աուլթանին , իր Ա եհ Եպարքոս
Զանտարլը
Խալիլ փաշայի
մասին
արղէն էսկ սնոլցահ ատե
լութիւնն ու կասկահներր։
Տեաոյ
մեհ
ղոլքսին
Հ
ա
րցուց թէ իր կարհիքոփ
կայսրր
արղեօք
հովէն
կրցա՛՛հ էբ փախչի
լ : Նօթարաս պատասխանեց
թէ
ա
յղ մ ասին
բան
մբ չէ ր ՛լիտեր եւ կա յսեր
քովը
չէր, երբ յաղթական
Թուրքերր
քաղաք
մտան։
Fonds A.R.A.M
