Բէտ\ււա ցսօւաւըիյ
ձէ^ււԻււԸՒյ
ա տաօբտ
Ւ1^ԱՀ>\7՝Շէ1քՕսյէ
1925, 11.€.Տ. 376.2&6
17. 1Հս6 Օ&ատտաշ -
(13) ա է ա ։ 10Լ6ԱՇ
Վեցամս. 1100
Փ Բ
՛ ՛ Տար.2200, Արա. 3000 ֆ ր -
ա. €06 .
15-70
Դին
10
ՓԲ–
^՚^^^•
Բտա
1678-63
Շաբար– 25 Օգււստյւս
ՏՅատժւ 25 ճօսէ 1951
27րգ ՏԱՐԻ - 27 ^1166 հօ.6542 - Նռր շրջան թիւ.1953
ՄԵՐ
ԽՕՍ֊քԸ
Խմբագիր՝
Ծ.
ՄԻԱԱ՚ԲծԱՆ
ՆՈՐկ^Ն ՊԱՌԱԿՏՈԻՄ
Ընգղիմագիբ
(հուսեբոլ.
միացեալ
ճակատէ
կազմոսթեան
Է"՚–ՐԸ ^""էէ՛– ^ագոբգուաէէ,
թ՚՚գ՚^քէ
ձայներ
կր լսուին ։
ը
Հէն Վէճե՛^րն են որ կբ էԼերսկսէն :
Աո-տշէն աբձագանգբ
կուտայ
Լոնտոնէ Հ Տէյ
լի Մէյչ »բ, Պերլինէն
, էր մասնաւոր
թղթակցին
րերնռՎ
(23
օգոստոս)
տ
— « Փսխանակ միացեալ, սերաօրէն կապւււած
ըն դ գ իմ ա յլիր նակատի մ ը , ինչ պ է ս կը հաւ1ասաէր
Պ. կերենսկի, կըթոՆի թ է տ արա գիր Օ֊ուսերը այ
սօր շատ աւելի պասակտուած են քան աորսջ » :
Մ իեւնո
յն աւլբիւրին
Համ աձա
յն , րողոքներ
եւ
Հակարոգոքներ
իրար կր Հրմ շտկեն
տասր-տասներ–
կոլ
մ աէրր իսմ րակց ութե անց
կողմ է , պղտ
որ ե լուի
Միւնիխի
ռուսական
մթնոլորաբ
:
Այսպէս
, Տարագիբ
Ուղպէկներոլ
Գա չնակցու
թեան
մէկ բանրերր
կր յայտարարէ .
— « Կ ը րուլոքենք ա յն միակռղմս^նի յ ա յ տ ա –
րարւււթեան դ է մ ր է կռմիսւէ մը կացմււ՚4
;Մծ
է քեռւ–
•սասաաւնի ժողււվա-րդին ա գ ա տութեան համա ր :
« կերեւնւսկի ժողո վ դ ումարա ծ է ափ մր ներ–
կ այա ց ո ւ ցիչնե ր ռ ւ հե տ ե ւ մի ա յն հարիւր հո գ ի
Օերկ այա ցոլա ծ են Աղս1տութե|տյն կ ոմիտ էի հին գ
իւմբակց ո ւթ ե անց կ ողմէ » :
քւ՚-րիլ
ը է այս անգամ
(հուս , կբ տրտնքայ
•
— « կերենսկի Միւնիիյ գտւնուած ւատեն չհա–
մարճ(ակեցաւ հրապսլրակ ելլել : Միշա մնաց դււր՚ն1–
փակ, գերմաւն գաղտնի ոստիկաններու պաշտպաւ–
ւնութեաւն տակ »;
էւ–
վերքապէս
միշտ Համաձայն
թղթակցին
վկայութեան
Ո՚-կրայնայի
Աղգ՛
ՊաՀակներու
ներկա յացուցիչներր
մ երմած
են մ իանալ
կերենւս–
կէէ կաղմած
ճակատին
է
-
Անոնք վստաՀօրէն
կր Հաւաստեն
թէ
Հ
էրենց
աս պատ ակութ է ւննե րր յաքողութեամբ
կր չարու
նակուին
Ուկրա յնա
յի
մ էք ,
թորՀ րգա
յին բանա–
կին
գէմ
Թղթակից
ր կ՝բսէ թէ զանաղտն
իմբակցոլ -
թիւևնեբ
անձնական
յարձակումներ
ալ կր կատա
րեն կերենսկէէ
գէմ
, յէչեէ"վ
անոր անցեալր
•
— « Այս այն մսւ;րդ1(11 է որ ձաւքրան հ ա րթ ե ց
համայնա վ ա րութե ան հ1աւքար, ամէ՜ն րան
ի յ ո ս տ ա –
նալով ե ւ ամէնւ րանի դաւա՜նանելով •» :
Ան չո ւչտ չատ աւելի
մ ռա յլ պատկեր
մ ր կր
ներկա յացնեն
վերո յէչեալ
իսմ րակց ութ եանց
ռու
սերէն
Հրա տա րակութ է ւննե րբ
, ղորս
ձեռքէ տակ
չունէնք
տակաւին
։
Երբ անգլէական
այն ալ թունդ
պաՀպա
նողական
^^Ր^ ^Ը.
փ"՛–^**՛յ
Հրապարակաւ
յայտնել
այս նոր պառակտում
բ, կբնչանակէ
թէ
խլրտամ
ր սովորական
Հանղամանք
չունի
ւ
Աանաւանդ
որ, դմղոՀնեբր
մէայն
Ռուսեր
չեն
, այլ եւ ուբէչ
աղղեր
, էնչպէս կբ վկայէ
թղթակիցր
ւ
Եթէ աարաղիր
քիուսերր
իրենք
իրենց
մէք
միացեալ ճակատ
չկազմեն
, յանուն
ազատութեան
ել մողովրղապետոլթեան
, ի՚*նչպէս
կրնան վստա–
Հութէւ1ւ
ներչնչել
իյ • Ա իութեան
այլազան
մողո–
վռւրդներոլն
:
Արգեօք
երկղիմ
ի ղործակալնե՛^
ր սպրգած
են
տարազի րնե րռւն
մ էք , անգամ
մ ր եւս պզտո րե
լու
Համար
ք"՚–րերբ՛
ԵԼ կամ Պ • կերենսկի
անՀրամեչտ
ուչագրու^
թէւնր
չէ՛՛ րնծա յած
ո չ֊ռո
ւս ազղու թեանց
, անան ց
պաՀանքներուն
եւ աե սակէ տնե րռ ւնւ , ամէն
բանէ
առաք
նե րքէն ճակատ
մ ր կազմ ելո լ
մ աաՀոգու–
թեամր
է
կարելյէ է երկարել
Հարցումներուն
չ՚՚՚ՐՔԸ,
1
առանց
որոչ եզրակացութեան
մ ր յանգե լու ;
Տագնապր
մ ասամր
լուսաբանելու
Համար
,
անՀ րամեչտ է աչքէ առքեւ
ունենալ
նո բակաղմ
ճակատէն
քաղաքական
ծրադէբբ, որ առ այմմ
գաղտն ի կբ պաՀուէ ՚.
Այս
վրգ՚՚վիչ
անսաոլդութեան
մէք , մեղի կր
մնա
յ մ աղթե
լ որ ան յապազ
Հարթուին
թիւրիմ ա–
ցութիւններր,
ներքին թէ
արտաքինէ
Ամէնէն արդար գատն ալ չտբաչար
կր տումէ
,
երր
զա յն
Հ ե տա պնգո ղնե ր ր իրար չեն Հասկնար :
Տակաւին
քանի
տաբի այս ներքին պառակ–
տումներր,
երբ իրենց գիմացր կանգնած է Հսկա
յական
ում մր, գաման ել սպառաղէն
: Ա էչա
պատրաստ՝
արիւնազանգ,
գղրգագէն
փլուգում–
նեբ
սարքելու
• • •
5 •
Օ Ր Ը
0ՐԻ ն
Մ Ա Ք Ր Մ Գ Ո Ր Ծ Ե Ն ՚ Ի
Գիտուններ
, բտնգէտնեբ
, լեղռլազէտհեր
կամ
ակաղեմ իկոսներ
Համաղումար
Համագումարի
վր–
բայ կր սարքեն
մ եր Հեռաւոր
մ ա
յրաքաղաքին
՚^Է
^Հ
ապացուցանելու
Համար թէ այսպէս կոչ -
ուած՜ աբեւմ աաՀա յերէն
ղրական
լեղու
չկայ % Ենչ
որ Վարուման,
Ա եծա բենց
, Աիպիլ,
Զա րդա րեան
,
ԶօՀրապ
ղ ռբծածած
են իրենց ղրական արատ -
գրութեանց
Համար
, Հասարակ
բարբառ
մ լն է եւ
կապ
չունի
բուն
Հայերէն
լեզուին
,
Արարատեան
ղաչտի
մողովուրղնեբու
մայբենիքին
Հետ՛.
Այս
վճիռէն
վերք, որ յոտնկա
յս ել մ իաձա
յն
րն գո ւն ռ ւած է կուսակցական
Համ ագռ
ւմա
րին
մէք,
կ՝անցն։խն
լեղուն
մաքբելոլ մեծ աչխատանքին
I
Մ աքրել օտար
, աբեւմ տեան
ազւլերէ փոխ առնը–
ւած րառերէն
, տեղր գնելով. . . ի՛՞նչ,
« իհսաց
լեզու
^էն առնուած
Հարաղատ ^ բառեր
,
որոնք
պիտի ծառա
յեն մեր լեզուն
Հաբստացնւե
լու ճոխ
րառամթերքով
մր եւ մաքբելոլ
օտար - էսոբթ
ներ֊
մուծումնեբէ
;
Ջ^՞
որ « Հանճարափայլ
՝»ին լեղուական
լուսա
սլա յծառ
տեսութիւններր
կո չուած
են ա յս՝
գետնի
վրայ
եւս ծաոայել
մոզովոլբղնեբու
րարօբոլ -
թեան %
՛Օրինակ
, եթէ « Հանրասլետութիւն » բսենք
,
խորթ է , իսկ « ռեվւիլպլիք
–^ր օտաբ
, արեւմտ
եան։
Բայց երր « ռեսպոլրլիկտ ^ րսենք, Հ քիսաց
լեղու ՚^էն առնելով
, իրրեւ թէ ռուսական
բառբ,
արտա յա յտութիւնր
կ՚՚րլլայ
ճիչտ
եւ մեր
լեղուն՝
ալ
մ ա քբ ո ւած
I
Ռէակցիա
բառր
նո յնպէս
ռուսերէն
5
րլլալով^
պէտք է րնզոլնիլ
, ինչպէս
նաեւ « պարտիա ^
(կուսակցութիւն)
,
է վ ա գ ուացիա, լսաւրիաա, ռե–
վ ոլուցիա
եւ ուբիչ
անՀ ամար բառեր
, յանուն
լեզ
ուի մաքրագո
րծմ
ան ել ճոխացման
է
Գալով ^ այսպէս
կոչուած
արեւմտաՀա
յերէն՛^
Սւիալեկտի1& ,
անոր մաքրագործումն
ալ մենք կբ
թողունք
արտասաՀմ
անի
մեր նռր սերունղին
եւ
մ ասնաւորապէս « յառաքղիմ ական » չքախում բին
թնղիրր
արմատէն
մաքրելու
Համար :
ԱՕԱԻ
ԱՊՐՈԻԱՏԻ
ԱՂՈՒԹԻՒՆԸ
կասեցնելու
եւ գէ–
նեբբ իքեցնելոլ
Համար
, կառավարութիւնբ
նոր մի՛
քոցներ կր իսորՀի
։ Աչխատավարձքի
յաւելման
խն–
գիրբ պիտի
քննուի սեպտեմբերին
: Գո րծաաէ
բերր
Հակառակ
են
յաւելմ
ան : կառավաբո
ւթիլնր կը
յուսա
^ 1 0
9^
Գ^ԳԼ^
Լ
իսէն
գինր
, փ ո խա ր ին ելո ւ
Հ ամ աբ Հացին, սղութիւնը
(նոր գինր չէ որո
չուած
տակաւին) :
ԻՏԱԼԻՈՅ
վարչապեար, տէ կասփերի
, Ուո
չինկթլն
Հրաւիրուեցաւ
պաչտօնապէս
, թորՀրր -
գա կցե լու Համար
Հ ա չտութեան
դա^ագրի
վերա
քննութեան
մ ասին : իտա
լաց իներր կր
պաՀանքեն
ոչ
միայն
քնքել զանազան կա չկան դո ւմն եր , այլ եւ
վերցնել
այն նախարանր
որ իտալիան
1լ ամբաս -
տանէ իրրեւ նախայարձակ
: Ֆրանսա
ո րո չած է
ում տալ այս պաՀանքներուն
,
վերաՀտստատելու
Համար
Իտալիոյ
բարոյական
վարկըէ Այս
առթիւ
դիտել կուտան թէ իաա
լիա
Գաչնակիցներուն
միա
ցաւ
1943/՛^,
այսինքն
Գերմանիոյ
ել ճափոնի
անձ՛
նաարութենէն
մէկ տարի առաք, ել սակայն տա
կաւին անղամ չէ Աղղամողովյն
, իրրել
Հետեւանք
Աոսկուայի
րնգգիմռւթեան։
ԱՐԵՒՄՏԵԱՆ
ԳԵՐՄԱՆԻՈՑ վարչապետր
ձայ.
նասփիլռ ճառ մր խօսելով
, րացատրեց
թէ
երկրին
վիճակր
այնքան ալ մռայլ
չէ , գրաւման
ծախքե–
բու,
ածուխի
եւն. խնգիրներր
պիտի
կաբղաղբ–
ուին եւ Գերմանիա
պիտի վերստանա
յ իբ կատաբ
եալ
անկախութիւնր
, յառաքիկայ վեց
ամիսներու
րնթացքին
։
ՊՈԼԱՈՅ
վերքին
թղթաբերէն
կդմանանք թէ
միքազգային
լրտեսական
ցանց մբ երեւան
Հան -
ո լած է \
Զինուո րական
ատեանին
յանձնուած է
Պուլկարիայէն
եկած զազթական
մր, Հասան։ Կբ
փնտռուին
յիսուն
ղործակալներ
որոնք
Թուրքիա
մտած
են կեղծ անձնտգրով
: Թուրք
թեբթերբ
կր
ղրեն թէ Հասանի
ձեր րակա լո ւթեն
էն
վերք ետ
կանւչուած
են պուլկարական
Հիւպատոսր
եւ
Հինգ
պաչտօնեաներ
։
Ա. ՆԱՀԱՆԳՆԵՐԷՆ
ղինուորական
պատուիրա
կութիւն
մր գնաց Ապանիա
, զարկ տալու
Համար
այդ
երկրին
վերաղինման։
ԱԱգփա լիՏհ^սԱ&աք ԴպատաԱեԱ
ԶԻ՚ Ն ՈԻՈ Ր Ա Կ Ա Ն ՄԻԶ Ա Մ Տ Ո Ի Թ Ե Ա Ն ԽՕՍ
՚ք
^ԵՐ
ԻՍԿ Ե ԹԷ ՄՈՍ Կ ՈՒ ԱՆ ԱԼ Խ Ա Ռ Ն Ո ՒԻ՞ • • •
ԹէՀրանի
բանակցութեանց
խզում
էն
անմ իքա
պէս վերքբ, Մեծն Րրիտանիոյ
վարչապետր,
էթլէ
մասնաւոր
զիր մը ուղղելով
Անգլեւիրանեան
քա–
Րէ*–գէ րնկե րութեան
, յա յտնեց թէ բբիտանական
սլաչտօնէութ
իւնր պիտի
մնայ Ապատանի
զտարա
նին
մէք։
իրենց
թիւր պիտի կրճատուի
,
պաՀելով
այնքան
որքան անՀրամեչտ է պաչտպանելու
Հա–
մ ար րրիաանական
չաՀե բ ր : Ա իեւնո
յն ատեն ետ
պիաի
կանչոլին
նաւթաՀորերուն
մէք
գտնուած
Անղլիացիներր
:
Վա
ր չա պե տբ
ա յս
յա յտաբարութիւնբ
րրաւ
էրրեւ մէկ մասր արտաքին
նախարարութեան
մէկ
երկար յայաարարութեան
, ոբ կր պարզէ
ԹէՀրա
նի բանակցութեանց
լնդՀատման
պարադաներր։
Լոնտոնի
թեբթերբ
կր ղրեն թէ րրիտա -
նացի մասնաղՀտնեբր
տեղին
վրայ պաՀելու
որո
չումր անակնկալ
մր չէր։ Կր մնայ դիտնալ
իրան
եան կառավարութեան
գիրքր Պ՛ էթԱ՚ի
այս
յայ
տարարութեան։
աոթիւ։
Աանաւանղ
որ, բբիտա
նական կառավարութեան
յա յաա րա րո ւթ իւն բ
րա–
ցոբոչապէս
կ՝ րսէ թէ
Իրան պատասխանատու
պի
տի մնայ Ապատան
մնացած
Անգլիացիներու ապա
Հովութեան
Համաբ;
ինչսլէս
կԳրելայ,
Աեծն
Բրի տանիա
վճռած
է
1 )
ՊաՀել Ասլատանի
զտարանր
, ՛անգլիացի
Հա–
տբնտիր
խումբի
մր միքռցալթոյլ
չտալով
որ Պար
սիկներբ
գրաւեն
զայն.
2)
Ապասել
Պարսկաս
աանի յաքորդ
քայլին։
Իրազեկներու
կարծիքով,
այս որոչումբ
կր
նայ
Հետեւեալ
Հետեւանքներր
ունենալ.
1 •
Իրանի վարչապետը
կրնայ
վերաքննել
իր
մխտական
գի՛րքր
, րնգունելով
րրիաանական պատ
ուիրակութեան
վերքին
ա ռա քա ր կնե
ր բ ։ Այգ պա -
րագա յին Անգլիա տրամ ագիր է վերսկսելու
րա–
նակցութ իւենե րբ
յ
շ.
Պարսիկներբ
տնտեսական
ծանր տագնապէ
մը
մատնուելով
, կրնան
տապալել
Մոսատեղէ
ղաՀլիճր,
ռրպէս ղէ ճամբան
Հարթուէ
եւ կար -
ղադրութեան
մբ յանգէն
Անգլէոյ
Հետ։
3 •
Տեսնելով
որ երկիրր տնտեսապէս
պիտէ
խեղղուէ
, Պարսիկներր
կրնան
րուոն
Հակազղե -
ցութիւն
մը փորձել եւ բռնազրաւել
Ապատս/նի
զտարանր
, իրենք բանեցնելու
Համար : Այգ պա -
րագային,
պիտի միքամտեն
Միքին Արեւելքի անգ
լիական
ումերը՝
ցամ աքա
յին , ծովա
յին ել օգա
նաւա յէն :
Ա Ր ՚ ^ Է Ն Կ Ը Խ Օ ՍԻՆ ԶԻ Ն Ո Ի Ո Ր – Ո ՒԺ Ե Ր Ո Ւ Մ Ա Ս ԻՆ
Բս/նգէտնւեր անՀաւանական կբնկատեն առա
քէն պարագան
: Անգլէացէնեբր
իրենց
յոյսբ
գրած
են երկրորգին
վրայ • բա յց
մ իեւնո յնւ՛ ատեն պատ
րաստ
են գիձ՚ագրաւելու
երրորգ
եւ աւելի
ծանր
պատաՀականութիւնբ
:
Այս
վե րքին պարագան ալ ուրիչ
մ տաՀ ոգու^
թիւն մր կր պատճառէ
,
^ . Ա իութիւնր
կրնայ
մ իքամ տել
, Համ աձա
յն
1921
ի գաչնագրին
։
Անգլիական
թ ե ր թ մր մասնագիտական
պրր—
պտռւմներ
կատարելով,
կ^եզբակացնէ թէ Մ ոս
—
կուա չի կրնար
մ իքամ տել : Իր եղրա կա ց ռ ւթ
իւնը
Հ իմնուած է ԹէՀ բանի գեսպանին
մէկ
յա յտա բա
րութեան
վրայ
(1921),
որուն
Համաձայն
քիուսիա
վերոյիչեալ
ղաչնադիբբ
պիաի
ղործադրէ
մի—
այն այն պարագան՛երուն
մէք ուր պատրաստու -
թիւններ
կր տեսնուին
, ղինեալ յարձակում
մր կա
աարելու
Համաբ
քէ/ • Ա իոլթեան գէմ
» է
Ամէն սլարազայի
մէք, գմուար է նախատեսել
Աոսկուայի
րռնելիք
գիրքը՛
Րրիաանական
մ ամ ուլր կբ գնաՀատէ կա
ռա վար ութե ան վճռական
գի՛րքը
, թելագրելով ա–
ւելի գործնա կան
մ իքոցներ
ձեռք առնել
յ
Նո
յնիսկ
ա չխատաւո բական
^ Տէյլի
Հերլլլտ
»ր , որ կառա
վաբութեան
բերանն
է , բարձրաձայն
կր խօսէ րր՜ ՚
րէտանական
ումերու
ներկայութեան
մասէն, չեչ–՛՛,
տելով թէ Ասլաաանէ
գէմացբ կբ գտնուէն
յած՚ա– (
նաւ
մ բ , չո բս
թո բփէ լաՀա լածնե ր ել ուրիչ
երկու
|
փոքր
նաւել։։
կ՝րսէ նաեւ թէ ի Հարկին
"՚՜րէչ-ւ
մարտան՛աւեր
կրնան
զբկո*–իլ
Մալթայէն
ել Կիպ՛ •
բռսէն
, ել թէ օգանաւա
յին կարեւոր
խարիսխներ
,
կր գտնուին
իրտքի
, Եգիպաոսի
, Պարսկական
է^ո– ՜
ցին եւ Ցորղանանի
մէք։
՚
Ուբիչ
թե
լ՛թեր
Հ ա լան ա կան կբ գտնեն
որ Ա .
ՆաՀանգներն
ալ վալթան
աքակցիլ
Անգլիո
յ , եթէ
զինեալ
մ իքամ տութիւն
կատարուի
: Այս առթիւ
գոՀունտկռւթեամբ
կբ յիչեն թէ ԹէՀրանի
բանակ
ցութեանց
չնւորՀիլ
,
աւելի
նե րգա
չնա կո ւեցաւ
անգլեւամ երիկեան
քազաքա կանն ւթիւնբ ։
X
Անգլիոյ
արտաքին
նախարարութեան
յայ
աարարութիւն
բ Պարսկաստանր
պատասխանատու
կր նկատէ բանակցութեանց
խզման՛ Համաբ։
Ե՛– կը
յայտարարէ
թէ Աեծն Րրիտանիա
Հաւատարմօրէն
կր Հետեւի Լա Հէյի ատեանին
յուլիս
\ի
ոբոչու–
մին, որ կր տրամագբէբ
չարունակել
ք"՚րէ՚–ղէ
ար
տագբութիւնր,
Անյղլեւիրանեան
րնկերութեան
մի
քոցաւ ։
X
Լոնտոնի
թերթերր
կր գրեն թէ
նաւթաՀո–
(Լուրերու շարունակութիւնը կարդպլ Գ– է յ )
Fonds A.R.A.M
