ւտ ԲIտV1^ԸIՀ ցսօւաւճԻւ ճ1Հւ\ւււ\ւտյ^
ըսւ^օրը
ա Ա ւ ^ յ Շ Ւ ւ
^օւձէ
6ո
1925, 11.€.Տ.
378.286
17, ՏՀս6 Օցատտատ - Րճք113 (13>
ա է ա ։
10Լ8ե \ €
Վ
^եցսւմս. 1100 Փ
Ր
–» Տար. 2200, Աբա– 3000 ֆ ր •
ա. €06. 15-70
ԳիԹւՕֆր.
€.Շ.Բ. Ր&ա 1678-63
V6Ո
(1
^6ճ^
24 ;^օսէ
1951
նւրրսւթ 24 Օգոս-տյւս
27բդ ՏԱՐԻ - 27 *ււււ« »0.6541 - Նււր շրջտ-ճ թ ի ւ 1952
ՄԵՐ ԽՕՍ-քԸ
ՌՈհՍԵՐՈԻ ՆՈՐ ԶԵՌՆԱՈԸ
թաղիք՝
է՛
ՄԻՕԱ*ա%
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
Ջորեքչաբթի
օր կարղ մր
աեզեկութիւձնեբ
Հաղորգսւհ
էինք Հակա բո լչե
լիկ
(հուսերոլ
նոր կակ–
մակերպութեան
մասէն,
քաղելով
միքաղգային
մամ
ոլլէն
յ
Լուրին
աղբիւրր • Ալեքսանգր
կերենսկին
էր
,
1917/՛
առաքին
յեղափոԼսոլթեան
վաբչա–
էղեար ;
Այս
առթ Լււ , Հեռաղրական
գո րհակա լո ւթ ի ւն
ներր ղիաել կուաա յԼւն թէ մողովր
աեղի ունե ւլահ
է բա ւլա րձակասլէս
ղաղտ՛նի
, Շթոլթկարաթ թէ
ԱիւևիԼսի
մէք։
Ա ասնակցահ
են ռուսական
Հինղ
րնղղԼւմաղիր
Հ՝ոսա
\1ւքներ
, որոնք աարբեբ
անուններ
կրելով Հան
գերձ, կր ղոբհեն
միեւնոյն
ուղղութեամբ,
աղայ–
քար քիսւսասաանի
աղաաութեան
Համար %
կերենսկին
ինքն
է ր որ կր
յա յաարարէբ .
— Ամէնքս միայյած ենք
միեւ.(այն աււաւջսւ–
դ ր ո ՚ - թե ս ւմբ , ֊ մեր կարե|ին կատարել, որպէս զի
Ռուսասաանը վւբկռւ ի /ւս.քւ1ւղորմ թշ՚սսւմիէնւ, հա)–
մայնավարական դիկ տ ա տ ուրայէն ;
Այո նսլաաակււվ,
ղաղանի
մողովԼքն մէք ստեղ
հուահ կ նոբ կաղմ ակե րսլու թիւն մր , « քիու–
սասաանի
Ժո ղովո լրղնե բուն Աղաաութեան
ի) ո
ր–
Հոլբգր » , որ իր քաղաքական
հրագիրր
սլիտի
սլարղէ յառաքիկային
յ
ինչսլէս
կր Հաղորգէբ Հրատարակուահ
Լուրր,
նոր կաւրք ակե րպութեան
անմիքական
ղորհր
սլիաի
րլլայ « ^"՞՛֊/՛/
Համայնավարութեան
գէմ,
անթե–
լուԼ ել գրաւո
ր քա ր ո ղո ւթեամ բ » :
ՈւրԼ՚չ տեղեկութեան
մր Համաձայն
, Պ՛ կե–
րենսկի
սլիաի ձեռնարկէ
մ եհա գում աբ
Հանղանա
կութեան
մ ր , սրսքէս ղի կարենան՛
իրենղ
յատուկ
անթել մր Հաստատել,
տիրաբար
գոբհելու^
Համար;
՝իակ.ի որ լրացոլլյիչ
տեղեկութիւններ
կր սլակ
սին
, արձանագրենք
անցուգարձր.
Հարեւանցի Լսոր–
Հբղահոֆ-թիւններով
;
Առաքին անգամ չէ ոբ մ իացեալ ճակատ
կաղ–
մ ելու փո բձեր կր կատարեն՝ Հակա բոլչեւիկ
Լիու–
սերր , արտասաՀմ
անի
մ էք
:
Ո՜րքան
ձեռնարկներ
ձաթողեցան
,
վերքին
երեսուն
աաբինեբու
րնթացքին
: ԱաճաԼս
աւելի
թ ո ր ա ցնե
լո վ պառակտում
ր։ Ոչ միա
յն Հակամ
արտ
Հոսանքներ
ու , ա յլ ել նոյն կուսա
կցո
ւթե տն
մէքէ
Փոխաղարձ
կասկահամ տո
լթ
իւնն ալ մեհ
աւերներ
կր
ղորհէրէ
Օտարոտի
նե ր չնչո ււքնե ր կր լրացնէին
մնաց—
եալր : Ա անաւանղ
երբ
հ անր
ո
ւթ
ե ան
կեղրոնր
կբ
գանուէր
Ա ւրոպա
յի
մ էք : Փարիղէն
մինչեւ
Պա
լ–
քաններր
է
1յւ երբ աւելի բարձր կր խօսէին
միա
պետական
տարրեբր
, ցա րական
օրերէն
մնացահ
աւանղո
լթ
իւնն եր ո վ
է
Կբ թուի թէ
սւյմմ աւե լի Հասո լն ցահ
ել ղօ–
րացահ է մողովրղական,
մողով րւլա վ ա ր
Հռսանքրէ
Անչուչտ
եբկրոբղ
աչխարՀամաբտն
ալ
օղնեց
չատ
մբ նախապաչարումնեբ
եւ պատրանքներ
փա–
րատելու
Հտմտր ;
ՎերքԼն տասր տարիներու
ր7ւթացքԼն
,
իրաբ
խառնուեցան
1920-22/՛
տարաղիրն
ու
1939-45/
ղե–
րԼներր եւ փաիսստականներր
։
Անոնք առԼւթ ունեցան
լրացնելու
իրենց
քա
ղաքական
եւ լնկեբային
ղիտելիք\ւեբր
% Փոխա–
ղա
րձա բա ր :
Ուրեմն
, կարելի է ենթաղ
րել թէ չատ աւե
լի
պա յհառ ղաղափար
ունին ա յոօր
, ներքին թէ ար
տաքին
կացութեան
մասին։
կբեսնամեայ
փորձառութիւնն
ալ իբրել
լր–
բացսլցիչ
ղասլ^ւթացք
;
Որքան ալ ղօրաւոր
րլլան,
ամլութեան
ղա–
տապարտուտհ
են րոլոր միացեալ
ճակատներր,
եթէ
պիտի
ղոբհեն կանխակալ
կաբհիքներով,
ներ
քին թէ արտաքին ճակատի
վրայ :
Գետերով
տրիւն
Հոսեցալ,
երկու
աչխարՀա–
մ արաներ
ու լնթացքին
, քիուսաստանի
անհա յրա–
^իբ տաբահո ւթեանց
վրայ : Առանց
յիչե լու
լեռ–
նա/լուտակ
փլոլղումներր
: կամ Հայաքինք
Ա աբ–
սափներբ
, սաՀմ անէն
ասղին ։
Լիուսական
րլլան թէ Հայ/լա/լան կամ այլազ–
ղփ՛ , ա յգ արեան
բա՚լնիքնե
րր
ամկն բանէ
ա՚ւաք
Հատուցում կր պաՀանքեն : Արղարութիւձն
, ա՛լա–
տութիւն
եւ Հաւասարութիւն՝
բոլորին
Համար :
Առանց մեհ ու փաքրի
, գաւանանքի կամ աչխաբ–
Հաղրական
գիրքի
խտրութեան
: Աւ առանց նոբ
ցնցումներուէ
5^ •
ԾՈԻՌՆ ՈԻ ՇԻՏԱԿԸ
Արբեմն
վրիպումներ
կը պատաՀին
թերթերու
մ էք , իբրել
Հետեւանք
անոլչաղրութեան
;
Օրինակ, ՏԱՌԱՋԼւ եբէկուան
խմբա՚լբականին
մէք,
ծիրանի
Լպտոլղ)
շարուահ էր
ծիրանի
( ծ օ / ռ ) է
Արղ,
ինչ որ կր մատնան չենք տարիներէ ի վեբ
ել պիտի Լարոււնակենք անրնգՀատ -
գիպուահ
կամ աբկահ
չէ , այլ անՀոգութիւն
,
սովորութիւն
կամ տգիտութիւն
է
Այսպէ ս , Հակառակ
բոլոր
Հրապարակա
յին
ւլասե բուն
, Համ րանք
չունին
Հետեւեալ
ա յ լանղա–
կութիւննե
րր
, ն։ո յն ի՛սկ
Հմ
ոլտ
, փարմ
ղրի ^ե
բու
տակ
••
Ծանուցանեց, ապացուցանե ց , զե կ ռ ւ ց ե ց , մայ–
աուցայնեց
Լպաաարագ
մա տ ոյց) :
կամ աց կամաց
անուններ ալ պիտի
աբձ՚սնա–
ղրեմ
Հթերթ
ել գրող)
X
X
Նո յն անՀողութեամբ
կամ յամ առու -
թեամբ,
Հանրահււէ
՝Լ
՚օթ ղրաղէտնեբ
անղամ կը չա
րունակեն
Հո լոփե լ , թե րթե
բու թէ ղիրքե բու մէք ,
— զբաղուիլ,
շաբժուիլ, յա րձա կ ո ւիլ ,
իյւրուիլ
եւն՝. Լճ ի չտ ը
Ղրաղիլ
, չարմի
լ , յարձակի՛լ
, խ ը–
բիլ)
՝• Մ ոռնա լոփ այղ կարղի բա յերուն
բնական
եւ
քերականական
Հանգամ անքր ;
X
թարւլմ անո ւթե
ահ մր մէք, որ տպուահ է
1912/"՛՛՛,
Պոլիս, Հան։գիոլեցա՝յ
Հետեւեալ
թրքաբա–
նութեանց •
Հագուստնեբնին վբա1նեբնոյւն խրլ–
ուա ծ րլլալնոււն՛ — Ծանրյււթիւ՚նովնին,
եւն.;
Լեռ
ու ձոր կտրահ ենք, ա քգ օրերէն
ի վեր
է
քքԼ
սս՚կտ
յն
նո յն ա յլանղակոլթ
իւննե
ր ր
յաճախա–
գէպ
են ա յսօր ալ % Ն" յն իսկ ար՚ոասաՀմ
ան ի մէք :
Պ ո լսո
յ ^ ժամանակ
Ֆր
Հատլնտիբ
Հաւաքա–
հո յ մ՛րն է թրքա րանոլթեանց
, լուրերով
թէ
յօգ
ուահնեբով
է
ԱՀաւասիկ
պատկեբաղտրղ
նմ ո յչ
մ ը եւս •
« . . . կ արծիքի փոի) անակու թի ւ նն ե ր տ եզի ու–
(նեցան վերջին օրեբււ զզալա պ է ս աւելցա՛ծ կին սւ–
ոեւաւնզելու ե ւ անբյւսբոյ դ է պ ք ե րո ւ շուրջ »; (12
օգոստ
՚ , Գ ՚ էք) ։
X
ԱնՀողութեան
կամ բանգիտութեան
ուրիչ
նմ ո յչներ
, Հետեւոգո
լթեամ
բ ֆրան՛սերէնի
.
— Հա–
շիմիթեաւն
(Հաշիմեան)
,
մ ա ր ո 1 նիթ
Լմարոնի)
,
մի –
ն ա ր էթ
(մինարէ)
եւն.։
ՎԱՀԷ
ՖէօւԱսայխ ԱևքքիՍ ռոգեդ
Հ Ա Ց Ը ԿԸ
ՍՂե
Պ Ա Ռ Ա Կ Տ ՈՒՄ Դ՛ՊՐՈՑԱԿԱՆ Հ Ա Ր Ց Ի Ն Ա Ռ Թ ԻԻ
Նաիսարարական
իսորՀուրղր
առքի օր
որոչեց
38
^/շ աւելցնել
ցորենին՛ պաշտօնական
՚էինր,
26000
ֆրանքէն
րարձրացնելոփ
36,000
ֆրանքի
(մէկ թո
նը) : Պաշտօն՚սկան
՚լեկոյցր
կ՝րսէ՝
3445
ֆըանք
իւրաքանչիւր
կենգիւն ա ր բ ,
) 55
ֆրանք ալ պարգեւ,
ինչ որ միեւնոյն՛
իմ ասան
ունի ։
Այս
որՈշման
վյրայ, Հացին
ղինն ալ պիտի ա–
ւե^այ,
քձէն
12
ֆրանք,
հանրացնելով
ապրուստի
ս ղ" ւթ ի ւն ը :
Պատերա՚լմի
ղաղաբումէն
ի վեբ, ամէն տա
րի կառավաբութիւնր
անՀ րամե շտ կր ղանէ աւել
ցնել
ցորենին
գինը
,
Որ
միշտ վար կր
մնա
յ
Հսէ–
մ ա շփսարՀա
յին գինէն
;
քյ
ւր ո պա կան
նաւաՀանղիստ
մ ր յանձնուահ
ամ եր իկեան
ցո րեն
ին
մ իքին
գԼ՚նը
(թոնր)
43,000
ֆրանք էւ քաղաքական
եւ
ուրիշ
պա տճ ա ռն եր
թո
յլ չեն տար որ Ֆրանսա
յի կառա
վա բ
ո
ւթիւններ
ը
Համ ա շփսարՀա
յին
մ ա կարղակին
րարձբացնեն
ցորենին
ղինր . բա յց ամ էն
տաբի՛
յաւելումներ
կր կատարեն
:
Հողաղորհներր
38,000
կր պաՀանքէի՛ն
,
բայց
կառավարութիւնը
մերմեց
։ Ա իւս
կողմէ
, այս
տարուան
Հունձքը
մեհապէս
վնասուահ է, Իբըե՛–
Հետեւանք
ղարնան
եւ ամբան փոփոխական
օղե—
բուն
է
Հացին
ղինը
, որ կը աարրերի
նաՀ անգէ նա
Հանգ , ճշգոլահ չէ տակաւին
, բայց
50
ֆրանքէն
պակաս պիտի
չրլլայ։
Այս յաւելումներէն
գմղոՀ
են ոչ մ իա յն ձախե րը , ա յլ ել աքերր
։ Զոր • տր
Կ"լի կուսա
կցո
ւթի
ւնր պարսաւանքի
բանաձեւ
մր
աո աք արկեց
, որ եթէ քուէարկուի
բացարձակ
մե
համ
ասն ութե ամբ
(31 4) ,
Կր^՚այ տասլ՚ս լե լ կառա
վաբութիւնր
։
X
Գպրոցական
Հարցի
մասին
աքակողմեան
ագփէխքաԱեաԱ վեճը
ՐԱՆԱԿՑՈԻԹԻԻՆՆԵՐԸ ԽԶՈԻԵՑԱՆ– -
Ա Ն Ա ֊
ՊԱՏՈԻԻՐԱԿՈՒԹԻԻՆԸ ԼՈՆՏՈՆ ՎԵՐԱԳԱՐ–
ԶԱԻ– -
ԸՆԴՀԱՆՈԻՐ ՅՈ Ռ Ե Տ Ե Ս ՈԻԹԻԻՆ։
Անղլեւիբանեան
բանակցութիլններր
խղուե–
ցան
չորեքշաբթի
օր,
22
օղոստոս
, որովՀետեւ
ի–
րանեան կառա՛վա բութիլնը
վերքին պաՀուն
մեբ -
մահ
էբ բրիտանական
պաաուի րա կո լթե
ան նոր
ա–
ռաքարկը
-^ Անղլիացի
ընգՀ • տնօրէն մը՝ Իրան
եան
Բարիւղի
Աղգ . ընկերութեան
Հրամանին
տակ ;
Այս
մերմումին
՚Լբայ, բբիտանական
պատուի
րակութեան
նաիսաղա
Հր, Պ– Րիչըրա
Աթոքս
(նա
խարար)
յայտարարեց
թէ Լոնտ՚ն՛ պիտի
վ ե բ ա -
ւլառնաԼ
Հինգշաբթի
պռտու
,
օղանաւով։
Թէեւ անակնկալ
չէր խ՚լռւմը
, սակայն
հանր
տպաւորութիւն
գորհեց
ԹէՀրանի
, Լոնտոնի
եւ
Ուոշինկթընի
մէք։
իրանի վարչապետը,
Տոքթ՛
Ա ոսատեղ, Հա -
կառաքարկ
մը ներկայացուցահ
էր
վերքփն
պա -
Հուն
, Պ • Աթոքսի
րնակահ
պալատը
երթալով՛
բա յց անօգուտ : Լ^րիաանական
սլատոլիբակը
յայ–
աարարեց թէ վարչապետը
մեկնելէ
քանի մը վայր
կեան առաք երկոլ
1լնքոլահ
պաՀարաննեբ
յանձ
նահ
էբ , առանց որ ել է մեկնութեան
% Այղ պա–
Հարսններր
յանձնուահ
ատեն
, բովանղակո
ւթի
ւնը
կը Հաղորղուէր
ԹէՀրանի
անթելին
միքոցաւ՝. Պ՛
Աթոքս յայտա րարեց . « Երբեք չեմ լսահ որ բա
նակցութիլններ
կաաարուահ
ատեն
,
վաւեբագիբ–
ներ Հրատարակուին
յ անձնո
ւե լէ
առաք ; Եւ ա յս
ճիշտ ա յն պա Հո լն երբ կարելի
ելք մ ը կը փնաը–
ո֊էին » :
)Հ
ինչպէս
գրահ
էինք երէկ, Պ– Աթոքս պայ
մանամամ
նչանակահ
էր մինչել
չորեքչաբթի
կէս
օր , ք՚րանի կառավարութեան
վեբքնական պատաս
խանը ստանալու
Համար։
Տքթ՛ Աոսաաեղ
իսնղրեց
ե րկարաձղե
լ
պա /մ անամամ
ր , որպէս ղի կարենա
յ
խորՀրղաբան՚ին
կարհիքր
առնել։
Աւ նոյն օրն իսկ
երակո յտին եւ Երեսփ. մողովփն
ներկայանալով,
վստաՀութեան
քուէ պաՀանքեց
; \ք երակո յտը
ան–
մ իւքապէս
վստաՀութիւն
յտ յտնեց
33
ձա յնով
(ե–
րեք
ձեռնպաՀ) , Լ՛ոկ Երեսփ . մողոփը
77
^ա
յնով
(ինը ձեռնպաՀ) •
իր
յայաարարութիւնր
՚ կարղացահ
ատեն,
վարչապետը,
՛որ
79
տարեկան, է, նորէն
մարեցաւ։
Լ^հթե րցում ր շարունակեց
նախարա
բ մը։
Պ • Աթոքս
մ
երմում
կր նկ՚ստէր
փար չապեաին
ճառր՝
խորՀրղարանին
մէք. եւ արղէն պատրաս–
տո։.։(սհ էր
մ եկնելու
, Տոքթ
• Ա ոսատեղի
պա շտօ
նական պատասխանէն
առաք։
Այս առթիւ
յայտա
րարեց .
Ո՚յլ եւս մամափաճառոլթիւն է բանակցիլ,
քանի չէ կա րգա
դբո
լահ
Ապատան՛ի
բր իտանական
պաշտօնէութեան
իսնղիրր
։ Ըսի այ
՛լ
սլաչտօնեանե–
բուն թէ պիտի
չլքեմ
ղիրենք ել խոստումս
պիտի
չգբմեմ : Անոնք
բր ի տ ան
ա
կան ձեռնՀաս
վարչու
թեան մր տակ միայն
կ՝ուղեն
աչիսատիլ։
Բանի մր օրէ ի վեր, Պ. Աթոքս եւ Պ՛ Հէրի
մրն
ամէն
միքոց կր փորձէին
Համողելու
Համար
Տոքթ՛ Աոսատեղը
թէ իրան կրնայ միչտ
մնալ
տէր
տիբա կանր
ի րանի աղգա յնա ցուահ
նաւթտՀո
րե -
բուն
, բբիաանական
ղեկավա րութեամ
ր : Բայց
ան
օգուտ։
Վարչապետը
միշտ այն կասկահն
ունէր
թէ
ա յս առա քա րկր պարղապէս
քօղաբկեալ
ձեւ
մր)ւ է , րրիտանական
վարշութեան
տակ
պաՀելոլ
Համ աբ
ի րանի քար իւղր
:
Պ՛ Աթոքսի
կարհիքով,
Պարսիկներր
կ՚ուղէին
ելքէ ՚^Ռ յ՚"^դՒԼ1
Բ՚"յՑ
քլա՛մ աՀուղողի
մատնուահ
էին
հայրայեղներոլ
կողմէ, եւ կամ չէին
րմբոներ
քարիւղի ճարտա րագո րհո
ւթե
ան
րա բղո
լթիլննե–
ՐԸ՜
Այո
առթիլ
րսալ թէ կրօնապետր՝
էյաթոԱԱէՀ
Բաշանի
, քանի մը օր առ՚սք
իւր մօտ
Հրաւիրելով
Տոքթ. Աոսատեղր,
աղղարարահ էբ թէ ո՛վ
որ
Համարձակի
յարմարիլ
Անգլիացիներուն
Հետ, պի
տի
ս՚ղաննոլի
:
ՆախագաՀ
թրոլմ
րնի
խորՀ րղա կանը
չէ
յոլ–
սաՀատահ
տակաւին
եւ.
նո ր մ իքոցներ կը փնտռէ
I
ԻՐԱՐԱՆՑՈԻՄ ԵԻ ԱՐՏԱԿԱՐԳ՛ ՄԻ5>ՈՅՆԵՐ
Բանակցութեանց
խ՚լումէն
անմիքապէս
վեբ -
քը, րլ՚իտա։.ական
գաՀլիճը արտակարգ
նիստ
ղոլ–
մարեց. Համապատասխան
միքոցնեբը
ձեռք
առնե
լու Համար։
Հաւանական է ոբ զինուորական
կար–
՚լագրոլթիւններ
ըլլան,
Ապաաանի
անգլիացի
սլա շտօնեանե բուն ապաՀ ովո լթեան
Համար : Հան
րային
էլաբհիքր
կը գնաՀատէ Պ՛ Աթոքսի
վճռա–
կան
գիրքը։
Տարակոյս
չկայ թէ երկու
երկիրներն
տլ, ի–
րտն
եւ Անգլիա
, անՀաշւււելի
վնասներ պիտի կը–
բեն՛, իրրեւ Հետեւանք
բանակցութեանց
խզման։
Այս
ձախողանքր
պիտի սաստկացնէ
ազգայնական
ձ՚լտումներր
Աիքի՛ն Արեւելքի
մէք՛ թ է ե ւ
Լոնտոնի
կուսակցութեանց
բանաձեւր
Ազղ. մողովին
յանձ
նուահ է արղէն :
Ընկեր ՛Լար ականները
ել
ոլրիչ
Հոսանքներ
րուռն պայքար
բացահ
են ,
օրինագիհը
խափանելու
Համաբ :
Fonds A.R.A.M
