լ ը ր ա ^ ւ ա Չ ս օ ւ ւ օ ւ ա ^ ^ ա տ ՚ ւ ըի ւ Թ1 ւ ա օ բ ը
Հ Վեց ԱաԽվճիռ
Յոքդանանի վկ
17.
ՕՅատտաշ - Բ ճ ա Տ (13)
ա է ա ։
10Լ81ՃՇ
Վեցամս. 1100 ֆ ր • , Տար. 2200, Արտ– ՅՕՕՕ ֆՐ ՚
161. ՇՕՏ. 15-70
ԳիԹ 10 Փ
Բ
–
€.Շ.ք. Բտա 167ծ–63
1951
Հին գ շ ա րթի
30
Օգսսսաս
յքսժւ 30 ճօսէ
27րգ ՏԱՐԻ ֊ 27 ; Ա ւ ւ « ք*0. 6546 - •Նոր շրջս^ն թի ս
1957
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
էԻՆԱՐԱՐ ՋԵՌ՛ՆԵՐ ԱՄԷՆ ՏԵ՛Լ
0րո՞՛ւ֊ սիրտր թունգ
չելաւ պաՀ մը, կտրգա–
չով Պաղտաաի
Նորաշէն
աւանին
չինութեան պատ–
մոլթիսնը,
երէվուան
ՅԱՌԱՋի
մէի
Պտամուլն էր գիւղապետը
ինք, անգամ
Իրաքի
Աղգ– ընգՀ • մողովին
եւ ՚իաղաք.
մողովյին։
ԼԳըմ–
րախտաբար
տողերը
իրաը խառնուահ– էին երէկ^ :
Աեր պաչտօնակիցը,
« Գոյամարտ », անչուշա
նոր
տեսավցոլթիմններ
պիտի Հրատարակէ
,
լայ
նօրէն
պարղե լով
շինարար
ձեռքե րու
ղո րհահ՜
^րաշքները՝
Ավւրատի եւ Տիգրիսի
ափերուն
վրայ։
Որքան ում տս/հք ա յս կարգի
Հրա տարա կու
թեանց
, վաւերական
վիճակագրո
ւթիւննե
րո վ ;
ա յնքան կր րարձրանա
յ տա րաղի ր րաղմ
ութեանց
բարո յական
կորովր : կ՝աշխումանա
յ
ինքնավստէո՛
Հութեան
եւ ձեուԼեբէցութեան
ոգին :
Ի վ ե ր ի յ լալկան
բուերը
չեն որ պիաի
ներ
կայացնեն
Հայկական
ԱբտասաՀմանի
սեւն ու
ճեբմ ակր
;
ք1չ սնոտի
շռա
յլա բան
ութի էննե բ , ոչ ալ վայ
բերան կանչեր :
Երեսուն տարի է անցեր արգէն
, եւ աաբբա–
կան
ո ղ ի տութիւնր
կը պաՀանքէ
ի րականութ
իլն ը
տեսնել
այնէէլէս ինչպէս որ կայ :
Ոչինչ կր շաՀինք
մռայլ
կամ վարգավառ
գոյ՜
ներ տալով,
քմաՀաճօրէն
: Ա^/լտնց
փաստացի
պրպտումներ
կատարելու
;
Պիտի
ուղէինք որ մեր ղաղութին
մէք ալ այս
պիսի վէոբձ
մ ր կատարուէր
, Հարցարան
մր բա
նալով ել նիւթեր
Հաւաքելով
:
Աենք ալ ունինք ամբուլք շբքաննե ր , ղիւղեր եւ
աւաններ
, ուր Հա յկական
ձեոնե բէցոլ
քմիւնր
Հրաշքներ
ղորհահ է :
Փարիղի
շյւքակսւ՛ն եր էն
մինչեւ
կեգբոնական
Ֆրանսա
ել գկպի Հարաւ
, մասնաւորապէս
Ա աբ–
պւ
՛ՐԸ
« Հտ–
"էյԺ
չրքանին մէք,
փողոցներն
յերէն. կր խօսին » :
Պատմ ութիւնր
կ՚րսէ թէ անապաանեբը
,
Հիւ–
ղաւաննեբր
հաղկասա աննե բու վեր ահ ո ւե ց ան՝ Ա
ու–
րիա - Լիբանանի
մէք, տարագիբներու
ձեռքոէԼ,
Այստեղ ալ, ամայի
տաբահութիւն
մր, լերան
մր ստորոտը
վւռոլահ
թափուր գետիբ մը գաբձան
չէն բնակավայր
, շնոբՀիլ
նո^ շինարար
բաղոլկ–
ներուն
:
՝Լեբագառնալով
Նո բաշէն
Պաղտատ
ո^ բ–
քան
խռովիչ է աւանին
շինութեան
պատմութիւնը։
Գեռ չէ փարաաահ
1915-16/
սարսափներուն
մղձաւանքր
։ Գիմացը՝
Եփբատն ու Տիղրիսը
,
իրենց արիւնաթաթախ
ուլյւերգութեամբ
։ ԱՀա
փո..
ղոցներ եւ արտեր, եւ կամ խս/ն մը որոնք
յան
կարհ կը չարչրկեն
յիշո ղո ւթիւնգ՛
• •
Եւ սակայն
, « թէ լանք , թէ քալենք » :
Ու կը սկսին
չինել
(1938-39) է
Գիւղապետն է
ոբ կը պատմէ
— Ես շինեցի իմ
՜սւոՆնս
• երե ք |ամիս միւնակս
ւնյստեցայ ա յն ս ւ ե զ։ Հե ա ցհե ա է իրենց աունեյւը շ ի –
նեցին ուրիշներ ալ, մօա 25—30
ա ո Ն ն :
Դմո ւ ա ր օրեր էին– լ ո յ ս չկար, ջուր չ կ ար :
ինր ամիս ջորիներով ջուր րերել տ ուինք, մին չ ե ւ
Ո|ր
ք աղաքալցետո ւ թ ի ւ ն ը
ջուրը հա սցուց նո բ
կ ա յ ա նը :
ՀետղՀետէ
րնգա րձա կուե լով
, Նորաշէնր կը
գառնայ
Հա յկտկս/ն աւան մը, \
70
տուներով
, ուր
կը բնակին
200
ընտանիք
(1380
<ոգի) ։
Գիւղին
Հ իմն արկութեան
տարին իսկ
գպրոց
մըն ալ կը բանան, սենեակ մը վաբձելոփ,
54
աշա
կերտի
Համաբ։
Մէկ
տարի վերք տուն մը կը վա րձեն
(1 10
աշակերտ)
։ Երեք տաբի վերք, այգ
շէնքն ալ նեղ
գալով,
1944
/5՛
կը չինեն սեվւական գպրոց մը։
Եւ
ա յս
ա չխաաանքւե
ր ր կատարուահ
են
առանց պետական կամ տեւական
ւիա րկե ր սպա
սե լոլ ։
Մ իչտ
ալ պատաՀ ական եգահ
են ա րտաքին
աքակցութիւնները
:
Երբ կը Հրճուինք
Հայրենիքին
մէք կատաբ -
ուահ նուաճումներով,
արգար է ոբ տյս շինարա–.
րութիւննե
բն ալ արձանագրուին
պարբերաբաբ
,
իբբեւ
թեան
էեւլհագո րհ ^իգՐ տարագիր
բաղմ
ու–
Խմբագիր՝ Շ՛ ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ՅԱՆՈԻէւ ԽԱՂԱՂՈԻԹԵԱ՚Ն
9 ՝•
Երանի՛՛ թէ այս
քրտինքն
ու վաստակն ալ
Հայրենի
Հողին վրայ
Հոսէին՛՛՛
Ծ–
« Աովետական
Հայաստան
՚» .ամսագրին եւ
Համս/նուն
գրական - գեղարուեստական
պարբե -
րաթե րթին
վերքին
թիւերր
կր յո րգի՛ն խա էլա էլո
լ–
իմեան կանչերով
ու
երգերով։
(յանօթ
րա՛.. աստեէլհնե
րո
լ ել գրաղէանե
բու
Հետ, շարմման
մէք գրուահ
են « Հայ
մողովուրղի
ղուսաննեբր
, ինքնուս
երէլիչները
, բանասացները ,
կոլխողնիկներն
ու բանուորները »:
Բա։.ի մր նմ՛ոյշներ,
էէրոնք անղամ մր եւս
կ՚՚տ–
պացոլցէսնե՜ն
թէ կաէոարեալ
ղմոխքի
մր մէք
Կ՚ապրինք
մենք, տբեւմտեան
աչխարՀի
բնակիչ -
ներս–
մինչ կատարեալ
իսա ւլա էլո լ թ իւն եւ բաբօ -
րութիւն
կը տիրէ անգին...
Հռչակաւո
ր ղուսան
Աշիսումն է որ 1լ աղաղա
կէ բարկաճէսյթ
, խօսքն
ուղղելով «
Պաաերաղմի
Հրձիփ՚սերին
».
Կեանքի ի աղաղ պայմաններր մաւրդկութեա1ն
Մինչ ե ՞ ր բ ցաւ ու դ աւո վ լ ց ՚ ն է ք , դահիճներ.
Մինչ ե՛՛րբ իմ ո րն ե րը ձեր գադանոյլթեան
Անմեղ՚քւերի արե(ամբ շ աղա ի է ք , դսմւիճներ :
Օձերն ա1նգամ ց(։րււա1Թքով են ն ա յ ո ւմ ձ եզ,
Դ ո ւք կոկոբդիլոսներ գարշ ու սեւերես,
Խաղ(ադութեան րն դ դ է մ դ աւերո վ պէս . պէս,
Կ ՚ ո ւզ է ք արեաճ նոր ծով կ ազմէ ք , դ ա հի ճն ե ր ։
ինքն իսկ
ո ւլե ւո ր ո ւե լո վ իր երղէն
,
ղոլսանը
կ՚ւսղգարէսբէ
նոյն
ումղնութեամբ.
Դ ո ւք |նոր ջարդ էք փնտ ռում, մեն|ք ի ա ղ ա ղ ո ւ թի ւ ն
Դ ո ւք մահ է ք տ|աւրածում, մե նք կեանք եւ աւիւն–
Ա յ դ է պատճառր , որրնդհանուր մ ա բ դ կ ո ւթի ւ նր
Մէկ սիրա դ արձա ծ ՝ գերեզմա1ն է վ արում
ձ ե զ ։
Ուրիչ
ղուսան
մր (աչուղ) , Աերոբ, խաղա -
ղութեան
իսկական պատուար
Հռչակելով Աովե -
աական
Միութիւնը
, կը յայտարարէ
բարձրա -
ձա
յն .
Ր ա յց ո՛՛բ սաբքւ1 է սեւ ամպերից վ ա իե ցհլ ,
ց-ոօք ո՛՛ր ծովն է քամիէնհրից ցամաքել :
Զէ՚^ք փորձուիր
Հարցնել .
Երբ ոչ Աոսկուա - սարը սեւ ամպերէն
կը
փախնւայ , ոչ
ալ
Ա ոսկուա - հոփր կր ցամքի
քա
միներէն,
ինչո՛՛ւ
կր
գողայ . . . Աղատոլթենէն
:
կարելի՛" է տեւական
խաղաղութիւն
,
առանց
կատարեալ
աղատութետն
։
ՎԱՀԷ
ԿԸ ՍՏԻՊԷԻՆ ԾԱԽԵԼ ՈՍԿԵ ԱԿՌԱ՚եԵՐՍ,
ՊԱՏԱՌ ՄԸ ՀԱՑ ՃԱՐԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ
կարդալ մե ր նոր թ ե ր թ օ ն ը , «
ԱՆՕԹԻ
ԷԻ »,
որ սկսաքլ ա յ ս օ ր :
ՀԱՅԱյԱՏԱՆԻ
Գիտութեանց
Ակաղեմ իա
յին
՝նա իսաղաՀ ը , աստեղագէտ Վ - Համ բարձում
եան
եւ
ուրիշ
խո րՀրղային
գիանական
մը, Պ ՚
Նեմ
իրՕ
անց
աղ իր ուղահ են Աոսկուայի
ֆրանսական
ղես–
պանատունէն,
Փարիղ
ղալու եւ
աստեղաղիտական
ՀամաշխաբՀային
միութեան
մողուԼԼն
մասնակցե
լու
Համար:
ԱՐԵՒԵԼԱԳԷՏՆԵՐՈՒ
22բղ
միքաղգային
Հա–
մ ագում արին
մ ասնակցե լու
Համ աբ Թուրքիո
յ Հա
մալսարանին
կողմէ Պոլիէէ Հբաւիրուահ է Պ՛ Ար
շակ Աաֆրաստեան
, ոբ Լոնտւնէն
Աարսէ յլ մեկ
նեցաւ
չորեքշաբթի
օբ : Արեւելագէտներու
վեր -
քԼն Համագումարր
աեղէ ունեցահ
էր Փա բ իղի մէք
\ ա ի ն ։
ԶՕՐ՛ Ա6ԶԸՆՀԱՈՒՐ
, արեւմտեան
Եւրոպայի
սպարապետր,
տեղեկաղիբ
մր ուղղելով Ա • Նտ —
Հանղներոլ
Ծեբակէյյտին,
անՀբամեշտ
կը գտնէ
փութացնել
եւ ^ղօրացնել
վե բաղինո
է-մը։ Ես կբ
Հաւատամ
թէ Լիուսերր
այլուր պիաի
ղարձնեն
ի—
րենց ոլշագրութիւնը
, եթէ Արեւմ տեան
Եւրոպան
բաւական
ղօրաւո ր րլլա յ : Կր Հաւատամ՛
, թէ Ֆը՜–
րանսա ել Գերմանիա
ՀետղՀետէ
աւելի պիտի մօ
տենան
իրարու
՝^
X
ՀԱՏԻ ԹՈՒՆԱՒՈՐՄԱՆ
խնգիրր
լուսաբանելու
Համ ար Փոն - Ա էնթ ֊ էսփռի
մեկնեցաւ
առոգքա–
սլաՀ ական նաիսա րա րո ւթեան
լնգՀ . ^նիչր
% Թու
նաւորումը
մ ակտբո
յհ
րո յսե բու կը փերագբոլի ;
3
իմ
արան
ոց փո խաղրուահ
Հիւանղներուն
թէ՚֊Ր
33/
Հասահ է
է
ՀԻՆԳ ԵԳԻՊՏԱՑԻ
եբիտասարգներ,
մէկը աղ
քիկ,
որոշեցին հոմ պաՀել,
մինչեւ որ
քնքուի\936ի
անղլեւեղիպաական
ղաշնաղիբը
;
Ամ մ անի
ղինուո րտկան ատեանը Գշ . օր վե
ր~
քացուց
ԱպտուլլաՀ
թագա
ւո բԼւն սպանութե
ան
յ
ւլ աա աւէա րէէ ւթիւնը : Վեց ամ բաս ատնե ալնե ր մ աՀ–
էէ լան ղատապա րաո ւե ցան
(երկուքը
իւ բաց ակա -
յութեան)
, չորս
Հււգի ալ անպարտ
արձակուեցան
Հմէկը
Հռոմ էական
քաՀանայ
մը) ;
Րացակա
յ մաՀ ապա
րտն
երն են նախկին
գլն–
ւլապետ
ԱպաուլլաՀ
էլ Թէլ ել Ա ուսա ԱՀմէ տ էւ
էյուպի
, որէւնք երկուքն
ալ ԳաՀիբէ կր բնակին
։
Ա
իւօէ
չորս մաՀապարտները
Տոքթ.
Մ ուսա Ապ
տուլլաՀ էլ Հիւսէյնի
, Երուսաւլէմի
նախորղ
մ իւֆ
թիին գարմ իկը
, իբ եէլրա յրը
Ապէտ
Ա աՀմուտ
Օքքէ , Զաքա րիա
Ա աՀմուտ
Օքքէ եւ սրճա բանա–
պետ
մր Ե րուսաղէմ
էն՝ Ապտէլղատէ
ր Ֆար՝,ատ
;
Վերքին
երեքը խոստովանեցան
իրենց յանցանքը
:
Գաաա սլա րտեա թէե րը
էէե ր ա քնն ո ւթ ե ան
ղէւմե–
լու իրաւունք
չունիե : Խ եամ ակա
լր՝
էմԼւբ
Նայիֆ
կբնայ Հաստատել
ւէճիռը կամթեթեւցնել։ Եթէ
Հաստատէւլի
, մ՛աՀապարտները
պիտի
կախուին
վաղր
, ուրբաթ
, ա յն
մ գկԼ՛թ Լն առքեւ ուր սպան
նուեցաւ ԱպտուլլաՀ
թագաւորը,
յուլիս
ՅՕին, երբ
աղօթե լու
կ՚երթար
: Ա արէլասպանը
, 2\ տարե -
կան երիտասարգ
մըն էր, Ա ուսթաֆա
Աչոլ, որ
սպա՛ննուեցաւ,
թա
էլա լորին թիկնապա
Հ ին կողմ է ։
Ա աՀապաբաեեբէՆ
գնւլ՛ էլ Թէլ Հրամանա -
տարն էր արաբական
այն լեւլէոնին
ոբ Երոլսաէլէ–
մը
պաշաէէլանեց
իսրա յէ լիւ գէմ,
1948
/5՛։
Ատեն
մը
վե րք , գմ տուահ
րւ լալով ԱպտուլլաՀ
թաէէաւորին
Հետ
, Եղիպտոս
փա խաւ
;
Հեռաղիրը
կ՚ըսէ թէ աւելփ քան քսան փը–
կանե ր լսուեցան
ղաաա ւէարէւ լթե
ան
մ էք , որ տե
ւեց տասը օր : Ամբաստանեալսերէն
ոմ՛անք խորա
պէս
յուղուե
լով
բո ւլէ։քե ց ին ե ղահ ամբաստանու -
թեանց
ղէմ : ԸնգՀ
- ղատաէստւլը,
Վալիէո
ԱալաՀ
սլէյ , ոլն՚լ եց թէ կա ըղ մր ամ բաստանեա
լնե բ նա–
իէսւէգէս ւլիաէ ին
ղա լաղրո ւթիւն
ր եւ գիրք
բռնահ
էին
մզկիթէն
ւլոլբս
, սպս/նոլթեան
օրր։
Վկայու
թեան մը Համ աձա
յն , Ա ուսթաֆա
Աչու
, ւլե րձակ
մը որ քաէլտքական
ւլալանս/նք
չունէր
,
Հաւաստիք
ստացահ էրթէ իրեն էէնաս պիտի
չգայ
, եթէ
սպաննէ թագաւո
բը։
Այո
նէէյն վկան ըսահ էբ ,
Տոքթ՛
Ա ուսա էլ
Հիւսէ յնի
թաւլաւորին
Հեէո
խօսեցաւ
15
վայրկեան
Սէէլանութենէն
առաք : Րա յց ոչ Տոքթ ՚ Մ ուստն ոչ
ալ իր զարմ իկր՝ Տաւէուտ էլ Հիւսէ
յն ի Ամարի
մ ըւլ–
կԼ՚թը
մտան։
Ամ բաստանեա ^ե րէն
Աւգէտ
Ա աՀմ
ո ւտ Օքքէ
վէՈրձեց
ՖարՀատի
՚էյ^այ
ձւլել յս/եցանքը.
բայց
տյս
վերքինր պոռթկալով
րսաԼ թէ երկու
եղբայր
ները ւ^ոււլկին ոբ ինք ռումբ մը նետէ,
թագաւորը
սսլաննուահ ատեն, էւրպէս ղի մաբգասսլանին
Հետ
քը
կորսուի
է
Զանաէլան վկաներ
պնւլեցին
թէ գ^գ
•
ԷԼ
ԹԷԼ
ել Տոքթ՛
Աոլսան
է Լն գաւաւլրութեան
Հեղինակ–
ներր ել շատոնց
հրագրահ
էին էւպաննել թագա–
լորը։
3 ո բղանանի
կառավարութիւնր
պաՀանքեց
էէ–
րեն
յանձնե
լ երկու
վէա խստա կաննե ր ը :
Եղիպտոսի
էլա աական
նախարարութիւնը
կը քննէ խնգիրը ՚
Գնղ՛ էլ Թէլ մերմեց
իրեն ղէմ եղահ
ամբաստա–
ն էէւթ ի ւննե բ ր . ըսե լով թէ ^ հիհաղ կը պատճառեն
էնհի »; Ուրիչ
Հեռաղբի
մը Համաձայն
, Եղիպ
տոս պիտի
չյտնձն է երկու
մ աՀապա րտնե բ ը :
Տեղէէւկան
թեբթի
մը թ՚էթակիցը
յատկանշա
կան պա րաէլա յ մը կր յի՛չէ : Ը^գ՛^ ՚ ղատախագը
ւլա յրանա լոէէ պա շտսլան փաստաբանի
մ ը առաբ -
կոլթիւններէն
, յա յտաբարեց
՚
« Աիայն
138
^"գի ձերբակալահ
ենք։
Եթէ
ձերբակալէինք
բոլոբ պատասխանատուներր
, բան
տա
րկո
լահ
սլիտի րլլար Պաղեստինի
մողովուբղին
մե հաղո
յն էքասը ^ :
50 ՎիւիոԱ տպԱէք Եոէկոսւաէիոյ
Մ՛ ՆաՀանղնեբը,
Ֆրանսա
ել Անղլիա
Հաւա
նեցան
50
մ իլիոն տ էէլարի տնտեսական
օգնութ
իւն
մր արամաւլրել
մառեշալ
Թիթոյի,
զարկ
տալու
Համ ար անո ր աքակւյո ւթես/ն՝
զ. յանուն
աղատ
աչէսարՀ ի ապաՀ ուէ՛՛ ւթե
ան : Եւրոպա
յի տնտե -
սական
գո բհակցո ւթեան
վտր չոլթիէնր
հանուցա
նե լով այս ւէրոչումր,
կ՚րսէ թէ աբղէն իսկ
29
մի՛
լի՛՛ն
800,000
տոլար յատկացուահ է
Եուկոսլաւիոյ^
իբրեւ աւ՛ա քին կանխավճար
, որսլէս
՛լի բամպակ
,
ահուխ ել պողպատ
գնէ։ Ա եհն Րրիաանիա
յանձն
առահ է վճարել
11,500.000
տոլար։
Ֆրանսայի
բամինր
կը Հաչուեն
երկ՚՚ւ
մ իլիառ ֆբանք: Առա
քի՛ն մ ասնափճաբր
պիտի
րլլա յ
5-6
մ ի լոն տո լար ;
Թերթերր
կր ՚լրեն թէ Աոսկուայի
եւ
Թիթոյի
յարարեբութեանց
իս՛լում էն ի վեր , Ա ՚ ՆաՀանղ
նե բր
1 50
մ իլիոն տո լար տրամ աղրահ
են Եուկո–
ս լաւիոյ%
Նո ր ՛էա րկե բուն
^ո
բՀիլ , Եուկոսլաւիա
սլիտի
կրնա յ Հում
նիւթեր
՚է^ել
, ինչպէս
եւ տնտեսա -
կան ել ռաղմական
պիտոյքներ
: Պելկրատի
մէք ալ
պաշտօնապէս
Հրատարակուեցաւ
երեք պետոլ -
(Լուրերու շարունւսկռւթիւնը կաւրդա| Դ– էւյ)
Fonds A.R.A.M
