« 6 Ա Ռ Ա Ջ »
փաղանց
լաւաաեսոլթիւն
եւ. կամ անճոռնի
յոռե -
աեսււլթիլն
կրնայ
աիըել, Հետեւարար
• • •
Զեր
րարձրաղոյնէէարժարանին
մէք
Հայե–՛
րէնի ո՞ր ճիւղերուն
վյւայ
ղասաւանղութիւՆներ
աեղի կ՚ունենան
այմ՜մ ւ
Գրարար , աշիւարՀարար
, թրքաՀայերէն
եւ
կովկասի
Հայերէն
կ^ուսոլցոլին :
ՓարիղաՀա
յ
ղրական
ղՈ
րհո էձէ ո ւթե
ան
մասին
ի՞նչ է ձեր կարհիքր %
Հակառակ
անոր որ նիւթական
անձուկ
վի
ճակ
մր ունին,
Հտյ ղրչի մշակները
կը
պայքարին
ԱաՀակ - Աեսրոպի
աւանդը
ճոխացնելու
Տ
Հայերէն
այրուրէնի
մասին
ի՚^նչ կր խ՛՛ր -
Հիք :
Ֆօ&էթ֊իքի
աեսակէաով շատ ճոխ եւ այղ
շրքանին
Համար
Հանճարեղ
սաեղհադո
րհո
ւթիւն
մը կարելի է որակել :
•— Մեր այբոլրենր
կամ
ուղվաղրոլթիւնը
բ է ^
ֆ օ ր մ /
մը կր կարօտի՞ :
Ասիկա
անլուհելի
Հարց մրն է առ այմմ ,
քանի
որ սլաշտօնական
Ակադեմ ի մը
ունեցող
Ֆրանսան
անղամ նմանօրինակ
խնղրի
մը լուհում ր.
տակալի
չէ յաքողահ՝– ձեռք րերել
է
« ԱՐԻ ՏՈԻՆ ԵԿՈՒՐ »
ԳաղոՆթհ
գաղութ
Ուի լերմ Աարոյեսյն
մեհ– փ ափաք ունէ ր Հե -
գէնակը
Հանդիսանալու
երդի
մր , որ անմ ոռանալի
րլլայ,
ինչսլէս կոմիտաս
վրդ՚ի
տոՀմիկ
երղերրւ
Վ,երքապէս
յա^լղահ է իրադ՛որհել
իր այդ վւա -
փաքր
, ե րամ շա ա կան աշխարՀ ին նուիրե էով
«Արի
տոմն եկոլր՝^ Հայերէն
երդր,
որուձ
Հեղինակն
են
է՛՛՛քր Աարո յեան եւ Րօղ Պ աղաա սա րեան :
« Արէ , տուն եկուր
՛ֆը Համադրոյթ
մրն է
Հայերէն
բաւլմաթիւ
երդերու
եղանակներուն
ել
կր վա
յե լէ
մ եհ
մողո վրդական
ոլթիմււ \
« I 939/՛
Նո լեմ բերին
ին^^ա շարմի
պտո
յաի
մ ր
րն թացքին
՝ Րօղ Պաղտասարեանի Հետ
յդացանք
սւ յս երդր , ոո բաղմ
աթիլ
ձե
լա
փ ոիս ո ւթ ի ւնն ե ր է
վերք* ստացաւ
այսօրուան
վիճակը^ , կ^րոէ Աա —
բոյեան,
աւելցնելով
թէ Րօղ Պաղտասարեան ՝Րա —
լիֆ ո րնի ա հնահ
լնկերուՀ
/
մ րն է ել դեր սանձ–
նահ
Աարոյեանի
դորհերէն՝
«Ջեր ղուարթ
պաՀե–
»/ մէք :
^՜^՛
՚Օճ™^ 6ռ •։այ՛
եօՍՏՇ
^Տ/'/
տուն եկուր)ր առա–
ԴիՆ՚՚ս^նկամ՝
երդուեցաւ
Աբեւմ տեան
Ամ երիկա
յի
եւ Նիւ Ե ո րքի
Հա քկական
շրքանակներուն
մ էք ;
^առաքիկա
ք եղանակին
Պրօտուէ
յի մէք պիտի
ներկա յացուի Ա արո յեան
«Զաւակբ
՚ֆ
, որուն մէք
պիտի երգռւի
նաեւ «Արի , աուն
եկոլբ՚^ը
յ
ԾԻէքԱՂ՛
Առաու
մր անդլիացիէ
պատուելին
իբ աան դրան առքեւ
է չու
մր գի՚ակր
կր դտնէ
է
Անմ իքապէս
ղէսլքր կր Հեռաձա
յնէ
ոստիկանու -
թեան
՚.
ՈՍՏԻԿԱՆԱՊԵՏԸ
Գիակներոլ
թաղման
պաշ–
տօնր
ձերն է , յարդելի վերապատուելի :
ՊԱՏՈՒԵԼԻՆ–
Րայց
իմ առաքին պաբաակա -
նութիւնս է ընտանիքին
լուր
տալ.
ւ
ՀԱԼԷՊԻ Ուսումնական
քտ՚ռբՀոլբդը , Հոդա -
բարձոլթիւնը
եւ դպբո ցնե րոլ
անօրէննե րը խառն
նիստ
մ ր ղում արահ՜ են , ճչդելու
Համ ար ուսու -
ցիներու
ել Հոդա բարձութեան
փոխադարձ
պա բ–
տականոլթիւնները,
ոբոնք յաճախ
տեղի
կուտան
թիւրիմացոլթետնց
: Նոր կաղմական
ներքին կա
նոն ազր ի եւ կրթական
հրաղրի
մչակոլմով
պիտի
ճ չդո լին ռւսռլցչա
կան կաղմ երու եւ
Հոգա բաբ -
ձո ւթե անց փոխ
յա րա բե րո ւթիւննե րր
:
Ե բկրո
բգ
մ տաՀո գութ իւնն է եղահ՜ աբաբե րէնի
գասերուն
բաղմապատկումը,
իսկ երկու օտաբ
լեղուի
ու -
սուցումը
կը ձ՜անրաբեոնէ
աչակեբտը։
ժողովը
ո–
րոշահ է որ արաբերէնի
ում արուի , իսկ
էբՐ^՛–
օտար
լեղու
մ իա յն ֆրանսերէնի
կամ
անդլեբէնԼւ
Հետեւին
աշակերտները
Լ"լ՚Բ՚՚1"է
դասարանէն
։
Երկուքէն
մ էկուն
ընտրութիւնը
պիտի
կատարեն
աշակերտներր կամ հնողներըւ
Ուսումն
՚ հրադի–
բը վա ւե ր ա ցնե լէ վերք , յանձնա րա րո լահ է անոր
տպա դբո ւթի
ւնր
ին չպէս
ել դո րհահ ո ւթիւնր Րե -
րէո յ
թեմ
ին աղդա յին
վա րմա րաննե րո ւն
մ էք :
՝Րաղաք՛
մողովր գնաՀատահ է Ուսումն •
քՕոբ —
Հուրգի
գրական
աչխատանքներր
՚ Ա •
Հրատա րակութիւնր
արդիական
դասադրքե րո ւ ;
Ր •
Մ չակո ւմր վարմարաննե
բու
կաղմական եւ
ներքին
կանոնաւլբ։։լթեան
, ինչպէս
ել
կրթական
հրաւլրին
: ԱյնուՀետեւ
Ուսումն
՚ ԽորՀրդի
ու -
չադ բութ եան
յանձո լահ՜ է «Ուս՛ուցիչներու
ղասա
ւո րմ ան ել դասակարգումի
Հարցր
, եւ
Ուսուցիչ
ներու դնաՀատմ ան ՝ եւ տարեթո շակի
յաւե լմ ան
իսնղիրր
, որպէսղի
բարձր
մնա յ կբթ • մ շակի
տն
տեսական
կացութիւնր
, ո ւ մ անաւանդ
ասպարէղը
դառնա
յ Հրապուրիչ
երիտասարգ
ումերոլ •
Ուսումն . ^ " րՀ ուրդին
ո րո շում ով
մ ամ
ուլի
յանձ՚Լուահ է ել շուտով
լոյ սկը տեսնեն
աղդ .նա
իսա կր թա ր աննե ր ո լ Ե • դասարաններու
«Մարգա -
կաղմ ու թեանւ » դասադիրքեբր
Հե ղինա կո ւթե ամ ր
Պ • Տ • ՚իալըսլճեանի
ԼՏնօրէն Գամասկոսի Ա իաց
եալ վ ա րմաբանի
) ։ «Շ ոգական՛^ րնթերցոդնեբուԱ
•
Ր՛ գ. Հատորները
բարեփոիսելու
պաշտօն
յանձ —
նահ է Պ՛ Մ՛
Թէօլէօլեանի։
ՊԷՅՐՈՒԹԻ
ՓԱԼԱՆՃԵԱՆ
ՃԵՄԱՐԱՆԸ այս
տարի տուաւ
ութ
շրքանալա րտնե ր : ճեմ արանին
տեսուչ
րնկեր
Լ. Շանթ
Հիւանգ
րլլալով,
Հանգէ
սր վաբահ է րնկեր Արչակ
ՅովՀաննէսեան
, ոբ իր
ճառին
մէք շե չտահ
է.
«Այս Հանգիսաւո
բ առ
թիւ
չմ ո ուն աք բնաւ
որ մե՜հ մ՜ողովուրգի
մ ը
^ա^;*ճյ
լակն էք եւ պարտականո
ւթիւններ
ունիք
անոր
Հանդէպ։
Փալանճեան
ճեմարանը վառ
կանթեղ
մ րԿէ է Ա երձաւոր Արեւե լքի Հայ դաղթա շիւա րՀ ին
մէք : կ՛՛ուղեմ որ ըլլաք արի , ունենաք
նաիսաձեռ–
նութեան ոգի եւ մասնակցիք
Հայոց
Հանրային
կեանքին
, ա շիսա տ իք աւ^ո լ՛ութեամ ր եւ անձնո
լի–
րութեամ
ր%։
Իքօսահ
են նաեւ րնկե րնեբ
Գառնիկ
Գիւղալեան
ել կ. Աասունի,
որոնք յորղորահ
են
աւաբտականնեբո
լն նուիրոլիլ
Հա յկ • • մշակս
յթին
պաՀպանել եւ ղարղացնե
լ ղայն,
ըլլալ
քաՀակիրը
Հայութեան
աղգային
իաէալին ել Հպարտու -
թեամ բ կրե
լ Հա յ անուն ը ;
ՏԽՐՈՒՆԻ
Թորոնթոյի
մէք (՛Բանատա)
մեռահ է Պ– Լեւոն Պապայեան,
որ հանօթ
էբ Լ՛բ–
րել
բա րեգո րհ ել աղդ ասէ բ Հայ :
76
տարե -
կան
է ր ել առեւտրական
վւա յլուն
գէրքէ
տ ի րաց ահ : ՚Րանատսւ
յի ամ էնէն
աւե
լի
Հ ա յաչատ
քաղաքր՝
Աէնթ
՚Րաթրինա
, եկեղեցի
ունեցահ է
մ ասնաւո բարաբ
Լեւոն
Պ տպա յեանի
ղոՀողու
թեանց
չնո բՀ իլ ։ Նուէ րնե ր կ՝ էնէ ր կտղի րի Թռչ -
նոց
/•՛ռ
յնի կո յբ ո բրե բուն
ամ՛էն տարի , Անթի -
լիասի եւ չրքականե
րոլ
Հա յաստանեա
յց
Եկեղեց
ւո յ կիրակնօրեայ
դպրոցներուն
, Պրաղիլիոյ
Հայկ.
Եկեղեցիին,
Նիւ-Եորքի
եկեղեցիին։
1918/
Ա՚պա^
տերաղմի
ա րՀալիբքնե
րէն
աղատողնեբոլ
Համ աբ
Պ՛ Լ. Պ՚սպայեան
իր կնոք Հետ մէկ
միլիոն տոլա
րի
ղում աբ
մ ր կը Հաւաքէ տեղական
քանատական
կառավարութեան
դիմեէ-ւվ։
1923-24
/5/
մեհ դու
մա բ մ ր կր Հաւաքէ որով
Հ արիւր
ոբբե ր կր բեր
ուին դաստիարակուելու
ել Հաստատուելու ՛Րա -
նատա
։ Այսօբ
մեհ մասով
ղտրձահ
են
անձնական
գորհի
տէրեր;
^ ՝
աճՆհՐ
ԳԱՒԱՌԷՆ
ԱԵՐ
ՀԱՆԳԷԱՆԵՐԸ
ՄԱՐՍԷՅԼ
Այս ամառուան
օղերու անկա -
նոն ութ իւնր պատճառ
եղաւ
որ վերքին
պաՀ
ուն
մեր
Հանդէսնեբր
իրար խաչաձեւե՜ն
:
քցանասորի
աւտնդական
տօնա կատա բութենէն առա^ մեր չըբ–՛
քանԼւ ենթակոմիտէներու
կողմ է տեղի
ունեցան
եւ
կ՝ ունենան
դ ա շտ ա Հ անգէ սն ե ր րստ սովորութեան ։
ՆոյնԼւսկ
մէկ կիրակի
քանի
մր աեղ։
Անցեալ
կիրակի,
29
Յուլիս,
^ ՚ ^ ՜ Ր ^ " ՚ յ
եղայ
Սէն
Լ՛ուի «Ակնունի։^
ենթակոմ՛իտէի
կաղմակեր -
պահ դաշտաՀանդէսին
։ Ամէն
շրքան իւր տեւլն
ու
նի , ինչսլէս
ամէն
հաղիկ
իր ղո յնն ու բոյրն
ունի։
Պէտք էր ^•երկայ
րլլալ տեսնելու
այն ապալորոլ ֊
թիւնր
ղոր միայն
Հայ մը կրնայ
՚լ՚էալ,
այն աք
1915/
եղեռնէն վերապրող
Հայ մր։ Հոն է ^այ
մամիլկր եբկբի լաչակբ
ղլիսին. Հոն է Հրաշքով ա–
ղա ա ո ւսէհ՜ Հայ պապիկը
յ
Ա էնւ Լուի
ընկե րնե բը
Հանդէսին
ղե կավա րութ իւնր
ձւլ ահ է ին նոր սե -
րունղին
: Եւ անոնք մեր սրտեբր
ուոեցուցին
Հը՜՜
պարտութեամ
բ ւ ի՛ւնչպէս
վկա
յութեան
Հ^անչել
մե
Ր Ւ
ասա
սա
եղհ՜ը
« Հայը նման է ղետի
մը Հոսուն,
եթէ
ըն
թացքը խափանե լ ուղեն
, չի կենար բնաւ
յորդե -
լո վ Հունէն
, ճամրա
լ կր բոնա
յ կ^րէւթսնայ
նո -
բէն : Հա յը
նմ ան է հառի
մր դալար , դօստերել -
ներ
կը թափւին
Հովէն , մաբղիկ
ճիլղերր կր կտ -
րեն, արմատը
խորն է, հ՜առր կայ նորէն։
Հայը
նման է թռչունին
փիւնիկ,
թչնամինեբ չար ին
չո՞ւ
ղայն կ՝այրեն
, չե՞ն դիտեր ւոր ան իր իսկ
մո
խիրէն,
կը հնի կ՝ապրիէ , կր թռչի
նորէն՝»։
Օրուան նախաղաՀբ,
ընկեր Գ.
Փիլիկետն
Հանղէսը
բանալոփ
Հրաւիրեց
բոլոր Հա յ
հնողներր
ոբ իբենց ղաւակնեբը
փստաՀին
այս կաղմակեր -
պութեան,
փւրկելոլ Համար
տ յլասե րման Համայ -
նակուլ փտանդէն
ել սլատրասաելոլ
լաւադոյն
Հա
յեր : Թաիսանձադին կոչ րրալ
Համ ե րա չթո ւթեան
,
մ իասին
քբե լու
Հ ամ աբ մեր վէոքր ահուն, փոխա
նակ
թե րխսաշ մ ա րղան
ք1
։ե րո փ եւ կո չե րոփ
մ եր ե -
բիտասաբղոլթիւե
ը մ ոլո բե ցնե լո ւ : Յետոյ
սկսաւ
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(114)
Կ. ՚ տ ւ ւ Ո Յ ԳաՒՈՒմԸ
կայսրը
Աելէմպիա
քաղաքր խոստացահ
էբ
Հերոս
Հունիաաի
իբ
օղնութեան
ի փոխարէն
։
Կրնա յ ըլլալ ոբ
ա յս Համ աձա
յնու թեան
մասին
տարտամ
լուրեր
Հասահ
րլլա յին Աուլթանին ,
բայց այդ Համաձայնութիւնը
ինքնին չատ չի յար–
մ աբիբ քիչ առաՀ մեր սլատմ ահ
Հունղար ական
գես պան ութեան
մ ը Աուլթանին
մ օտ ղալու
Լսնղ
բէն :
Տակաւին կր յիչուի
՚Րաթալօնիոյ
թաղաւորր
։ոբ կա յսեր Հետ Համ աձա յնւահ էր Լէմնոս
կ՚լդԼ՚Լն
փոիսաբէն անոր օգնութեան
գալ։
Րոլոր այս պատ
ճառներով չատ Հաւանական է որ Ա ԷՀմ՛էտ
Ր •
դաղտնօրէն կբ վախն ար
որ ա յս օդնութ իւննւե
րէն
մէկուն կամ մ իւսին պատճ՛առաւ
մ ի գուցէ պաշա
րումը
վերցնե
լ ստիպուի
: Եթէ ուրեմն պաչար -
եալներր
յաքող է ին վե ր^ա կտնօ ր էն ետ
մ ղել
մեհ
յարձակումը
ել գոնէ քանի
մը օր ալ գիմագրել
,
թերե՜ւս
Աուլթանր
ստիսլոլէր ետ քաշուիլ։
ճիուս֊
թինի անիի
մ ե՜կնումը
իրաւ գեբադո
յն
Հ արո
ւահ
ը ,
մ աՀտցոլ
Հ արո
ւահ ր եղաւ : Ալ Հիմ ա օդնութե
ան
եկալ նաւատոբմր շատ ուշ պիաի մնար ՚՛ ՚
ճե՜նովացի
Հրամ անա տարին
մ եկնում
ին
ա յս
ցաւալի
միքադէպերուն
ատեն՝ դմբաէստ
կայսրը ,
ափյավայ
շինուահ
պատնէշին
ետին, կր շարու—
նա կէր ամ էնէն
Հիանա լի քա քութետմբ
մ արան չիլ ,
իբ բո լո ր կո րովովր
, քանա լով իրարու քով բերել
՛Լեր քին ումասպառ
պաչտպաննեբր
, Լնք
անձամբ
կռո ւե լո վ անձն ուի րութե ամ՛ բ : Անմ իքասլէս
Լ՛նք
ձեռք առաւ
ճիուսթինիանիի տեղ կռիւփն ւլեկա՝ -
վաբութիւնր
, պա ւլատե լով փախչիլ
ո ւղո ղնե
բուն
որ դերաղ ո յն ճիգ
մ ը ընեն , իը ձա յնովը
ու իր
չաբմոլմնե
բովը
ի՛ր Ք"վ Հաւաքելով
մնացող
Յո
յ–
ներն ու իտալացիներր
։ Այս քանի
մր
քաքերուն
ղլուխր
անցահ
, վերքէն
անգամ
մ բն ալ իսո յացաւ
խառնակութեան
ամ էնէն սաստիկ
տեղը
յուսա -
Հատութեան քաք ումովը պաշտպանելու
ափյա —
փո յ շինուահ պատնէ շին վերքին
մնացո րգները :
Ա ուլթանբ
որ փոսին
ղիմ ացի
եղերքէն , սաս
տիկ
յուղուահ
, նե րկա
յ կր դտնուէր
կռիւին
ղա -
նաղան
երեւո յթներուն՝
նշմաբահ էր բոլոր այս
1
րագ ել սւ
.փելի
՛մր ,
ճիուսթինիանիի
Հեռացումովր
, յառաք եկահ
յուսաՀատութիւնը
,
պաշտպաններու
թիլին
յանկարհ
պակսիլր,
ոբոնք
դ աղտն ի կր փախշէին
իրենց կեանքր
ադատե
լու
Համաբ , նաեւ դերմարդկային
յոդնութիւնր
անոնց
որ աակաւին կր կռուէին նպաաակ
ունենալոփ
պաշտպանել
պատնէչին
մ^ւացորղները :
Ամ ենա սաստիկ
ո ւրա իսու թ իւնով
մ ր բո ւոր
ա յս
նշաններէն
Հասկնալով թէ Հոգեբանական
վայր -
կեանր վեբքապէս
եկեր
էր , յառաք
իսոյացալ
եւ
իր ենիչէ րինե բուն պոռաց
քագթա կան
ձա յնով
մ ր՛
« ՚Րադտքը
ձեոքերնիս է , արդէն
ի՛սկ մեղի կբ
պատկանի
, պա շասլաննե բը արդէն
/"Հք
կոնակ
ղ տբձուցահ–
են
մ եղի
, ալ չեն Համ արձակիր
մ
եղի
սսլա սելու Հասա ատօ
րէն : Պարիսպը
լքտւահ է Լւր
պաշտպաններէն։
՛Րիչ մը եւս
յողնոլթիւն
եւ
քա
ղաքր մերը պիտի
րլլայ։
Մ Լ՛ թուլնաք
ուրեմն ,
ա յլ ղէպի
ղո րհ՜ գիմ եցէք քա քութետմբ եւ յաղ -
թական
պիտի ըլլաք, ես ալ
նմանասլէս՛»։
Այս խօսքերր
ըսելով,
կը շարունակէ
կրիտո
փուլոս
, Ա ուլթանը
անոնց դլուխը անցալ
յ
Թուրքերը
փաղելով
,
աՀռելի
աղաղակներ
արձակելով
Հետեւեցան
Աուլթանին եւ կարճ ու
կաաաղի
կոիւէ
մր ետքը պատնէշն
ի վեր մագլ -
ցեցան եւ անոր տէբ եղան
՚Լերքին
պաշտպաններն
ալ վւախցնելէ
ետքը
:
Անկէ՝ պաշտ րեա րւերո ւնւ շատերը
պարիսպին
քովի
Լսո բունկ փոսր նետեց ին ուրկէ ղուրս
ելլելը
դմուար
էր ել ամէնքն
ալ Հոն
քարգեցին։
Մէկ
մ ասն ալ ետ մ դեց ին եւ Հալահեց
ին գկպ
Լտ ա յն գուռր
ղոր ճիուսթ ինիանի բանալ
տուեր
էր աւելի գիւրաւ կարենա
լ Հագո րգա կցելու Հա -
մ ար
լյստ բախտի
շինուահ
պատնէշին
Հետ
։ Հոն
ալ սարսափե՛լի
Հրմշտու ք մ ր եւ քարդ
մ ր
տեղի
•ունեցաւ
, որոփՀետեւ
փա Լսստա կանն ե րրՀոԿւվա
ղեր
էին
յաղթականնեբոէն
ձայնը
լսե^ուն
պէս՝» ։
Կրիտոփուլոս
ա յս ա յնքան կենդանի պատմ ու
թիւնր սա յիչատակե
լի բառե րոփ կ^աւարտէ •
« Հոն է որ ինկաւ կոստանդիանոս
կայսրն
ալ,
իր Հաւատարիմներէն
չբքապատոլահ՝
փառաւոր
կերպով
կռուելով » ;
Րիւղանդիոնի
վերքին վեՀապետին
այս եղե -
րական
մաՀր պատմելէ առաք, քիչ մր ետ դառ -
նանք եւ քանի
մր տտրբեբ
դէպքերն
ալ նկաբա -
գրենք
ա յս գեբագո
յն ու մեհ պատե րազմին ։
Fonds A.R.A.M
