^ՀԱԼ^»Ի
ԱՒԱՐՆԵՐԸ
Խ Մ Ր — ինչ պ է ս գրա ծ էլաք, Թու–րքխւյ Աղգ*
Ժողո վը օր|ւնագ|ւծ մը պատրա՜ստսւծ է, եա պսւ–
ճանջելոլ համար « Հ ա լ ք » (ժոզովո՚ւ-րդ) կուսակ
ց ո ւթե ա ն իւրա ցուց ա ծ շ էնք ե րր , որոնց թ ի ւ ր 1200ի
կը ե ա սնի:
Պոլսոյ թ ե ր թ ե ր է ն կը քաղենք հետեւեալ տե–
զեկութիւՕներր , այս (յայթա կղո ւթե ա ն մասին
կառսւվարութիւնշ
Ազգ • Ժ՚՚ղո՚էին
յղեց կա -
րեւ-որ օրի՚եաղիձ՜
մը, որով
Հ"՛ լք
կուսակցւթեաև
ձԼււքէն
սլիաի առնուին
Հարիլըաւոր
կալուաձ՜ներ
եւ աղգային
սեփականութիւն
պիաի
նկաաոլինէ
Արդէն
ի՛՛կ սլ՚ս՚որասաուահ– է Հա լքէ ՛Լինե րո լ օրի–
նաղիքքը, որ նոր կարղագրութիւններ
կը նաԼսա–
աեսէ այղ Հասաատութեանց
Համարէ
0 րինա՚լԼ՚հ երր
վ Լ՛ճաբան ո ւթե ան պիաի
ղրր–
ուին քանի
մը օրէն Ա՛լդ • Ժ՚՚՚լ՚՚վԼ՚ն
մէք, եւ ս/ն–
Լուշա
առ Լ՛թ պԼւաի աան փոթորկալից
Հակա&՝ա–
ռոլթԼ՚ւննեբոլ
:
Հալքեան
օբկաններր
կրակ կը
մայթքեն ա յս
առթիլ
Աանան Ա կնտէրէսի
, ինչ -
ոլէս նաեւ
Համաւ՚լլլաՀ
ԱուպՀԼւ
թանրրքէօփկրի
գէմ
, որ թիւրք
Օճաւլներոլ
թնղիրր
յուղաձ՜ էր՛
Ո՚֊լուս
^Աէնաէրէսի
ի՚աղըֆիարագբին
աակ կր ղրէ
թէ
Հ"՛ լքէ վինե րր
*)՚եմ ոկրաա
կուսակցութեան
օՀճաղ
՚կեբբ
՚գիաի՛ սլիաի՛ րլլան
, Համ աուլ լաՀ Աուպ–
Հի առաք ուց
Համււձւոյնահ է Աանան Ա էնտէրէսի
Հե՛ո ել Հտ լքէ ւիիներն ալ քաղա քտկ ան քարողու
-՚
թեան
բո յներու
սլիաի վերաՆուին
:
Համ տո լլլաՀ ԱոլպՀի ա յս
մ ա՛սին
յա րտարա -
բահ՛ է •
Ամ րողքովի՛ն
ան ճիշգ են ա յղ
տեղե -
կութիւննեբր
,
ոշ մէկ ղաղանի
Համաձա
յնութի՛ւն
կնքաձ– եմ Ա է՜) աէրէոի՛ Հետ, Թիէ֊րք
Օճաղները
գեմ ոկրաա
իշիսանո լթ ե ան
՚իոիսանցե լու
Համ ար ;
Ի) իւլաիս սուտ
մ լ՛ն է աս • երրեք խո րՀաէէ չեմ ա
յգ՝~
պիսի՛ րան մ ր : Րացարձս. կ
յե րիւլ՚անք է
նաեւ
III
յն վե րաւլ րում ր թէ Ջան.գայայի
մէք,
օւլիի
II
Լ -
՜ ղանի մր աոքեւ
, որոչեր
ենք եղեր թիւրք Աճագ -
րաղասէները :
Ար մը պատաՀարար կը Հանգիւղի
դԼ՚նք մատ
նող
վ.ճք±աճանին , պաՀ մը ի րարո
լ աչքերու մէք
կր նային : Ա՝տանիչր
ղի՚մաւյինին
աչքերուն
մէք՝
կր
կ՚սրղ ա յ իր
մ եգքին
հ՜անրութ իւն՛ր , կր մտա -
րերէ իր Գ"^երր ղոր յանձնահ– էր թուրք ոստի -
կանո ւթե սէն՛, ե լ գէմքին
մկանները
կը կհկոլին •
ալ էէ կրնմւր սպասել
ու Հոգեկան
ղալարումով
մը
կր փսփսայ •• « ԱնմաՀ են անոնք որ ղոՀեցին
ի՛
րենց կեանքը
Հայրենիքին
աղատաղրութեան
Հա
մար։
^
Հիմա
ինքն է որ կր Հեաապնգոլի
Համա
ձա յնականննրու
կողմէ։ Ւսկ վեր՚սսլրող
կի՛նր կը
լսէ
որ Հայաստան
աղատաղրուաՆ է։ Րաղմիցս
կը
տւձ՚նէ Աայիս
2Տի լուսաւոր
թուականը
, րայց չի
կրնար երթալ
Լ՛ր ցանկացաք
սրրաղան
Հայրենիքը
ու կարօտը
սրտին, կր փակէ
աչքերր
Փարիզի.
արուարձաններէն
մէկուն
մէք, շրքապաաոՍահ
սի՛
րե/ին
Լ րով եւ Հայրենակիցներոփ։
ԱաՀուրնէն
ժամեր առաք Հայրենասէր
կինր գարձեալ
կԳրզէր •
« Տուր
աշիսարՀիս
խաղաղութիւն
եւ Հայ ազ
գիս առատութիւն » :
ԱԶԳԱՆՈՅՇ
Հ Ց Ա Ռ Ա Ջ >
՚
^երը
Հալք կուսակցութեան
փոԼսանցել »:
Ա իւս կողմէ (ձԶաֆէր–^
^^
ԸՒԸ
.
Հետեւեալ
ման–
րաւէ տսնոլթիւնները
կոլաայ
Հալք
կուսակցու -
թեան
իւրացումներուն
մասին՛
Հալքեան
իչ -
խանութիւնը
մինչել
վերքվւն
աարիներս
աՀաւլի՛ն
Հարսաութիւն
գիղահ է պետական
գանձէն, նա–
Հանգա
յին
,
քաղաքապետական
,
վազըֆնել՚ու
պիւտճէներէն
,
թիւրք
Հ)ճագներէն
,
գիւղական
յատկացումներէն
, թափուր
գետիններէ
, եւայԸւ
I
1200
կաոր կալսլահ
ունի ի ձեռին,
այսօրուան
ղրամով
150—200
միլիոն ոսկի : իրրեւ
օրինակ
կըր– ՚
նամ
յիչել
Հետեւեալ
պարագան՛
Անգարայի
Հալքէվփւն
320
Հազար ոսկի արժողութեամբ
ցոյց
տրուահ
է Հա լք կուսակցութեան
արձանագրոլ -
թեանց
մէք։ Ա ինչգեռ
այս չէնքը
այսօրուան աբ–
ժե՛լիւնով
առնուաղն
2
միլիոն
ոսկի է :
«Հաքիմիյէթի
Աիլչիյէ»ի
տպարանը
իր յա
րակից մասե րով
Աթաթիւրքի
կոզմէ քաւլաքա
պե
տո
ւթե ան նոլիըո լաճ– էր եւ յետ աղա
յին
փոգան–
ցուահ պետական
գանձին :
Այս
Հ իմնա րկութ իւնը
7
մարտ
\\)^^ին ար
ձանագրուահ
է Հալք կուսակցութեան
անունին
,
229 –020
ոսկիի
փախարէն :
՚իաըձեալ
ՀԱւլուս՝»ի
մ օտակա
յքը
, Ագգ
՚ էՒ՚՚՚էուԼԼ՛
Հ ա չո լա կա լա կա՛ն Ղ՛ի
ւան
ի եւ Հա լք կուսակցութեան
կեգրոնը պարփւա–
կո՛լ տա րահ ութ
իւն ր Աթաթիւրքի
կուլմ է
Հա
լք
կուսակցա՛ ւթե ան անունին
փ՛ո խա՛ն ցուահ է :
իսթանպուլ
, Ա՛եհ
Կղզի՛ի
մէք , քաղինօ
մը ,
երկու
բնա կա րան եւ երկո լ մ թերա՛նոց
ձբիաբաբ
փւոիսանցուահ
են Հա լքի
1
^^1էյք**՚լփ՛ մէք նո
յնսլէս
ձբի
ւլե ա իններ
աււնուահ
են եւ անոնց վրա
յ կու
սակցութեան
չէնք մը եւ ՀալքէւԼԼ՛ մը շինուահ
են ։^
Գատրղիլ՚լ,
*կաՀարիյէ ճատտէսի՛
,
13-500
ոսկիի
փոիսաբէն
՛լն ուահ են սինեմ ա մը եւ թատրոն
մը ,
Րիւսթէմփաշայի
մէք նոյնպէս
Հալքէփի
մը՝
2488
ոսկիի վա իսա րէն :
ՒզմԼ՚րԼ՛ մէք , պետական
գանձէն եւ թիւրք
0~
ճա՚լնեբէ
Հալքին
վ՛ո իսան ցուահ են յաքո րգա բար
15
կտոր տուն
, Լսան"ւթ
, գեաԼւն
, քաղինօ
, սրճա
րան
, եւայլն,
ըն՚լ՚սմէնը
70
Հազար
ոսկի՛ի վ՛ո -
խարէն։
Նոյնպէս
Զէշմէի,
Տիքիսփխ,
ք՚էմալփա–
չայի,
Աենեմէնի,
Աէֆէրի՚Հիսարի,
թիրէի մէք
ալ
Հալքէ՚ԼԼ՚ի
չէնքեր,
իւանութնեբ
, քազփնոներ
,
թավւ ուր
ւլե տ իննե լ՛ Հալքին
փո իսանցուահ
են ;
Տարօրի՛նակ
էզարա՛ւ այ
մ լն ալ կայ :
էբղբու–^
մի
մ էք
70
Հաղար ՛ոսկի՛ի
փոիսաբէն
ղնուահ է
Հալքէվէի
չէնքը, որ
150
Հազար
ոսկիի
արժէք
ունի : Լ1չ ոք Հարցուցահ է թէ ՛լինե բու ա յսքան
կաբեւո բ
տ ա բրե ր ո ւթ ի ւն
մ ը
ինչով
կրնար
արղաբանալ
:
Եւ գեռ անՀամաբ
կալուահնեբ
երկ՜րին • բազ–^
մ աթիլ
կեղրոննե
լ՛ուն եւ տնկիւննե
բուն
մ էք ,
բո լորն ալ ա յս կամ տ
յն
ձեւով
փոիսանցուահ
Հալք կուսակցութեան
:
Այս
միլիոններն են ոբ Հիմա ետ
կուղոլին
գեմ ոկրաա
ի չիսանո ւթե ան
կուլմ է ,
յ
՛բ ուն գէմ
կը հառանան
ըն՚լւլիմագիբները
, սպառնալով ի
Հարկին Հաւաքաբար
Հեււանալ
Ա՚Լգ • ^ողոփէն
:
Յ՚ՊԻՏ
Ա.՛ Այո տարի
խաղոզնիգ
չաա է՛ գոնէ
իսրտուիլւսկ
մր դրԼ՚՚^ք
որթատունկԼ՚ն
վյրայ։
Ր •
Հարկ
չկա
յ . կինս
զրեթէ
միչտ տա
լ–
նէքն է.–>։
........
-
ՁԱՅ՛ՆԵՐ ԳԱԻԱՌԷ՚Ն
ԽԱՆԱԱԼէՐԻ
ՏԱՐԵԳԱՐԶԸ
ԼԻՐ՛Ն, 5 Օղոստ
Ցուլէս
29/
կիրակի
օրր Վա
րանղեան
կոմիտէի
նախաձեռնութեամբ,
խան–
գավաոոլթեամբ
ու Հոհ բաղմութեամր
տօնուե -
ցաւ Խանասոբի
արշաւանքի
54/՛^
պանհալի տա–
րեղարձր
, Փոն տր հէրիւիի
մէք :
ԼԼ՚ոնէն
մեկնող օթօքաբին կր Հետեւէին
բազ–^
մաթիւ
անձնական
ի\քաչարմեր
, փոխաղ
րելոփ
Հայրեասէր ել ֊ւաւռտաւոբ
րաւլմութիւնը
՚էէոլի
ղ ա շտ :
Գաշաի
մուտքին
վրայ կըհահանէր
մեր աա–
րա՛լիբ
եռագոյնւր
, ֆրանսականին
Հետ :
Րարձբաիսօսր
Հայկական
երւլերր կր տարա -
հէբ
ամէն
կողմ : Նիւթապէս թէ բարոյապէս
ան
սպասելի
յաքողութիւն
ունեցաւ
գաշտաՀանգէսր
:
Աեր
մէքն էբ Հ. Տ– Գաշնակցութեան
Ամերի
կայի
՚լորհիչր,
ընկ. Արամ ԱաՀակեան
, որ գար–,
ձաւ
օրուան
բանախօսր։
Ներկայ
էին նաեւ Ամե
րիկայէն
ընկ– ընկ՛ Գ՛ Տօնապետեան
եւ Ջաբլի
ԱաՀակեան
:
Գեւլարուեստական
բաժնին
իբենց
մ ասնակ–
ցութի՛ւնր
բերին Տէր եւ Տիկին
Հրաչ Վարգան
՚–
եան.
Օր– Աօնա
Պօղոսեան
(Տէոին),
Տէկէն
Փափաւլեան
ԼՏէսէն)
, փոքրիկն
Նորոյեան եւ
.ուրիշն եր։
Օրուան նաիստգաՀբ
,
քնկ ՚ Այ՚Լազեան
ր՛"—
նալաի Հանգէսր
, պանհացուց
Խանասոբի
Հերոս–
ւ
նեբուն
յիշատակր
: Ընկ • Ա՛ ԱաՀակեան
խանղա–
Հ
վառ ճառով
մը մեր բոլոբիս
ուշա՚լբութիւ^ւր
ուզ–
՛լեց գէոլի
III
յն վա
յրբ
ուր ասկէ
54
տաբի
առաք
Հայ
քաքեր ճակատեցան ա րիւնա րրո լ ցեղա իսում
բի
մ լ՛ ղէմ : Ընկերը պատմեց
նաեւ
իր տպաւո -
րութիւններր
Ամերիկայէն
, ղուիեստով
խօսեցաւ
մեր
րնկեբնեբու
մասին : 4ք.Գաշնակց ականր
երբեք
ի՛նքղինքբ օտար չղղար Ամերիկայի
մէք, որով ՚–
Հետել
մեր ընկերներր
այնքտն
զուբղուրանքով
կը
մօտենան
մեղի՜» :
Խօսեցան
նաեւ
լնկեր Գ՛ Տօնապետեան եւ
րնկ՛
Ա.
՛Միրզէ։
Աէն—Աօրիսէն
եկահ
Տ իզրանակերտցիներ
մեհ
խանղա էիա ռութիւն
ստեզհե
ցէն
իրենց
պարեբով
էսկ
իրենց Հա յրենակից
րնկ
. Տօնապետեան այգ
առթիւ
պարողներուն
ճակատր
վէակցնելով
կոմի
տէին
նուիրեց
2600
ֆբանք : Աեր քերմ
;^որՀակսք–
լութիւնր
:
՚
Պիւֆէն
պարւզոլահ
ԸԱաէով,
ստիպուեցանք
նոբ .ապսպբ-անքնեբ լնելէ
... «
իրիկունը
ուչ ատեն, երբ ամէն ինչ վեբքանա–
լու
վբայ
էբ , ԳՐ^չերը վար առնուեցան
եբկիւղա–
հօբէն
I
ԹՂԹԱԿԻՑ
Ա՛
Գատարանին
մէք
ա՛մբողք
ճչմա՛բաու^
թիւնր խոստովանեցա՛"ր
ւ
Ր — Ա յ ո ՛ ։
Ա
՚՛
Ուրեմն
ի՛ւնչպէս
եղաւ ոբ անպարտ ար
ձակեցին
քեղ:
ր՛ Եո բոլոր
ճչմարտութիւնր
վւտստաբանիս
խոստուԼանեցայ
, ել ան էր "Ր՝ էմ տեղս ճար -
1
րօրէն
ւես • • •
«ՅԱԱԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(116)
ս. ՊՈաՈՑ ՅՐԱԻՈԻԱԸ
ինչպէս
գիտենք
, ա յս աղաղակներուն պաա
ճառը <^ՐէբքՕբՕրթա–),յէն
նեբս խոյացող
Ենիչէբի–
ներն էին, ոբոնք պարիսպին
մեհ
աչտարակներոլ
մէկ
քա՛ն ի ին վրա
յ կա
յսե րական
գրօչը
՛Լար նե
տեր
ու անոր տեղ ալ յաղթականին
գրօչբ
տնկեր
էին։ Ու Հիմա կայսերական
պալաաին
ու այս մեհ
քաղաքին
վրայ
իս լամ
ին
մաՀիկը կր հահանէր :
Ամէն
կռլմերէ,
նաւատո
բմ ին
նաւե բէն ու բոլո ր
պատե բո լ որմ ահակե րէն
, պա չարոզ ու պաշար -
եալ
, այս անլուր տեսարանր կը գիտէին :
^Անմիքապէս
, կը շարունակէ Պարպարօ , Ե՜
նի չէր
ինե
բը
, բանակին
մնացահ
մ ասը
ետեւէ ն ,
Հեզե ւլի
՛նմ ան քաղաքին
մ էք Լսո յացան
, մէկ քա
նին
ճիուսթինիանիի
բանալ տուահ
պղտիկ
ղըռ–
նէն
, ոմ անք ալ Ա եհ
Պ՛որ իսսլին
սլատռո ւահէն
յ
իրարու
վբա
յ ելլելով
, իբար
Հ բմ չտկե լով քաղա ք
մ տան եւ յաղթական
տարահ ուե ցան
ամ էն
կոզմ
։
Ա ուլթանը
,
լ՛՛է
սաճտճան
չ
գէմքով
, ոտքի վրա ք
կեցահ
, ա յն պատնէչին
առքեւ
,
որուն
վրա
յ իր
մեհ
ղ րօշակբ անկո ւահ
էբ
է
ա յս տեսարանր կը
գիտէր,
որովՀետեւ
առաւօտը
ճաճանչագեղ հա -
գեր
էր •
Յալ՚ձակ՚ւզ
բանակը
շանթաՀարիչ
արաղոլ
ւ–
թեամբ
ներս
մ տաւ
քաղաքէն
,
որովՀետեւ
ամէն
մէկ
զինուոր կր փտ՚լէր կոզոպուտի
յոյսո՚Լ
մոլե—
ղնահ : Աա ալ ստո
յւլ է որ շբքասլատին շատ մը
կէտե բ՚ււն
վբա
յէն ել յաւլ^ա կաննե րո ւն ՀետւլՀե -
աէ րացահ
ղյ՚ւռներէն
միանզամայն
՛նեբս
իսումե–
ցի՛ն։ ՚Րրիստոնեայ
ւիա իսստակ՚սնե բ ը
խելակորոյս
ումղնութեամբ
մր կր խոյանային
ճիուսթինիա—
նիի բացահ
ղոլռնէն
նեբս, շատեբր
ոտքի տակ
կ՝եբթային
ել Թուրքերր
անոնց ետեւէն
ինկահ
, ոչ
մէկուն
կը խնայէԼւն
, ու կտոր կտոր
կ՝լնէին
ւլա
նոնք :
<ձՈրով Հետեւ
,
^ ՝ Ը ՚ ՚ Է
Կ
ր
իտ ո փ.ո ւլո ս ,
թուրք
ղինուո բներր
, նաիս ե րկար
պա շա րմ ան տառա -
պտնքնեբէն
, եւ յետոյ
պաշարման
ատեն,
քանի
մր
յոյն
զինուորներոլ
որմահակերուն
բաբձուն–
քէն արձակահ
հաղրերէն ու նաիսատինքնեբէն չա–
փւա ղանց
ղա՛յրա ցահ –ոլ փրփրահ կը յառաքա
նտյին–»,։
ճի՛չղ այղ պաՀուն
կտյսրր, որ Լիկոսի
Հովի
տին
Հի՛ւսիսային
հայրր
խոյացեր էբ, մէկ քանի
պատնէշներու
բարձունքր
յանկարհ
թուրք
գրՕ—
շակներ
հահ անե լուն պատճառը
Հասկնալու եւ
մ անաւանղ՝
Հ՚Րէրքօրօրթա
յէն
ներս խումող
թրչ՜
նամ ի
ւլ ուն՚լերուն
՛լէմ
ղնելու
Համ ար
, տեսնուե
ցաւ որ նորէն ետ կլ՛ գառնա բ իր աբաբական
նը–
մոյ՚լր
Հեհ ահ : Ամի՛քապէս
ափյա՚իոյ
շինուահ պա–
տին,
ուր
իրարու
ետեւէ
Թուրքերը
մեհ բազ -
մոլթեամբ կը Հասնէի՛ն
, տակի
պաանէշին
փրայ
ցատկեց եւ վերքին անգամ
մ բն ալ աշխատեցաւ,
էս էք՜Ս^ւԼ հաւաքել
աւաղ, խիստ ցանցառ պաշտ—
պաններր։ Ու տեսնելով
որ ալ լ՛մնցեր է ամէն բան
,
իբ Հաւատար իմնե բուն պոռաց որ Հետեւին
իրեն
,
եւ
ձիէն վար ցատկելով
Հանեց իր
կայսերական
ղղեստները
, միմիա՛յն իր •ոսկեղօհ
երկղլիսանի
աբհուենչան
կարմ իր կօչէկները
պաՀելով
, սուրը
քաշեց ել վա
Հ անո վյը հահկոլահ
, Լսո յացալ
կռի՛
ւին ամէնէն տաք տեղը, վերքին անղամ
մ լն ալ
Հո յակապ
՛ումով ետ
մ ղե
լ քանա լով
անՀամ աբ
թ^ամ
իներ ը
յ
ԱՀաւասիկ
ֆրանցէսի
սրտաշարմ
նկարագբոլ–
թիւնը .
^Երբ
իմ սիրեցեալ
վեՀ ապե աս ա յս տեսա
րա–
պաղատեցա՛ւ
Աստուհո
յ ել
իբենները
աս
սալ
յոբղորեց
եռանղով
պատերազմելու՛
Աւաղ
, յաղթե
լոլ ոեւէ
յո յս չկաբ ել <ոչ իսկ
Օգնութեան
: Պարղ ձիաւո ր
զինուորի
զգեստով
^
Աամսոնի
նման
, կոստանգԼ՚անոս
, ամէնուն
սքան
չացում
ը շա րժոգ
Հո յակապ
քաքութեամ
բ խո յա
ցալ
թ շամ իին
վբայ
փրվ՚րացոզ
առիւհի
մր պէս
ել
ս ոլրը ձեռքը,
բազմ
աթիլ
թշնամ
ինե ր սպան -
նեց : Արիւնը կը լճանար
ոտքերուն աա՛կ : Աք կողՀ.
մէ Ֆրանսուա
թոլէաոցի
, Աքէէլէ՚՚է
՛աւելի քա -
քութետմ բ , ճիրաններոէին
ու մտզի^երովր
մ իան–
ղամայն
մաքառող
արհիւի պէս կր կռուէր։
Զախ
կողմը
Թէոփիլոս
Րալէոլոկ,
իր կայսեր
այսչափ
Լոէզա իսօրէն
կռուի
լը տեսնե լոփ , ա յս փսեմ տե "
սարանէն
խելայեղ,
արտասուալից ու
մեհաձայն
Գ"է^3 "Բ ինքն ալ մեոնիլր նախապատիւ կր Հա
մարէ եւ խոյացաւ
Թուրքերուն
՚Լյ^այ
,
առքեւը
Հանգիսլահր
սպս՚ննելոփ^
:
՚տՅոփՀաննէս
Գաղմատացի
նո յնպէս
անմ աՀ
փ՛առքոփ պսակուեցալ
, նաՀատակ
ինկալ այգտեզ
:
Հիր
թուրը
գարիի պէո կը Հնձէր
թշնամին,
Կ^ըոէ
րանց էս , կոստանղիանոս
ի
ոոլրը կոտ -
րեր
էր»։
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
