յ ո - ո ւ – ք– ս " ս " ս"" " *
բ^աւըւ^
Չսօւ՜աւըԻւ
ճա^ւօտ՚ւէյ^
Ըւ\
աւ^օբտ ^
Ւօոճշ «օ 1925, ».€.Զ. 376.2;»6 Տ
17. 11ս6 ՕՅաշտաշ ֊ Բ>\ք<13 (13)
աՀւօ։
10Լ6 ե \ €
Վեցամս. 1100
ֆ ր • , Տար. 2200, Արտ– 3000 ֆ ր •
1«1. €06.
15-70
Գին 10 ֆր–
Բտա 1678-63 1
ւ^շքՕ-շճւ
8
ԻՏյ\ձ1
1951
Չ որ ե քշա րթի Տ Օղոստոս #
27ր4 ՏԱՐԻ ֊ 27
* ւ ա 6 6
Տօ.6528–Նւէր շրջ^Ա թ ի ւ
1939
ՄԵՐ
ԽՕԱ՚ԻԸ
ՄԱՕՆԻԿՆԵՐ ԵՆ ՈՐ ԿԸ ԳՈՐԾԵՆ
7,
1–
ծմթագիթ՝
Շ.
ՄԻՍԱք
ԵԱՆ
Օ Ր Ը 0 Ր Ի ն
Ը"ինք
թէ էոմգոյկք պաակեր
մքԼ կքէ ներկայս։––
ցնէ մեր ւլաղոլթր, Հավառակ
իր Հաւէ՚րալին ։
Ի
Ղ"՚֊ր
կաղմավերսԼսւկան
կապեր
պիէոի
փնաււէք
Փարիղէն
Աարսէյլ,
կամ
Լիոն\՚ն
Վալանս, բացի
աէրաէրներոլ.
փո իւանա կս ւթենէ
կամ րանկալի
Հաչփւներէ
:
Սչ մէկ
Հիմնական
ծ՜րաղիր , ղաղութի՛ս
րյ*–
րօրոլթեան
ել անմիջական
Հողերու
կարղագրոլ–
թեան
Համ ար ;
/էչ մէկ
մաաՀողոլթիւն
, ի նա իսաաե ս ւ։ ւթ իւն
ապաղայ
անակնկալներու։
Բարենշան
րչլան, թէ
չարա չուք ;
՝Րիչ
ձ քնւ ալ , եւ Հայկական
Փարիզր
սլար–
պուած պիտի
րլլայ իր րոփանղակոլթենէն
, իրրեւ
կեղրսնաձիգ
ում։
Իւբաքաէնչլււբ
Հայաչատ
րոյն
ինքն իր
գլթուն
ձղուած
լչլչալով,
կր վարէ
Հտեղական
քաղաքա^
կանութիւն
մր» :
Այոպէո , երկու
ղլիսաւոր
կեզրոննե րր , Փ"՛–՜
բիղ եւ Ա արսէյլ,
րոլորոփյքն
տարրեր
աչխարՀ–
ներ են։
Առաքինր տակաւին կր պաՀԷ
աղնոլապեաա–
կան
Հսփ
ձ ր, յաճախ
ամ իբա յական
չա րմո
ւձելեր
վարձելով^։
Բայց մնալոփ սաՀձ՚անափակ
եւ
ամուլ։
Իր եկեղԼցրն
ե ւ յարակից
գործերր
վարող
տարրերր
իրրեւ
Հորիզոն
ունեցան
րա՚եկալյւ,
իր
Հձլնկալեալ
սովո բութ
իւննե
բովթ :
Կրթական
կոչուած
գո բծունէ ո ւթիւնն
անգաձ՛
քանի ձ՛ր գասրնթացքնե
րէ անգին
չանցաւ։
Տակաւին
կրնայինք
րսել թէ եկեղեցին
ան ՝-
գամ գարձաւ
կեղրոնախոյս
ազգակ
ձ՛ր,ԱորՀիւ
իր
չրքա պատին
է
Ա արսէ յլր աւելփ մողովրգական
է , իր ազգ ՚
կեղր՛
վարչռլթհամր
ե ւ թեմական
կազմակեր–
պոլթեամբ
է
Եւ սակայն,
աւելի
փայլուն
վիճակ
մր չի
ներկայացներ
է
թերեւս
նիւթական
անձկոլթիւնբ
թոյլ
չի
տար
լայն եւ կենղանի
չարմում
ստեղծելու։ Ե՛–
կամ կբ պակսին տրամաղրելփ
ումեբ։
Ամէն
պարագայի
մէք, կբ կարծենք թէ
Մարսէյլբ
կրնար
ն՝ոյն իսկ օրինակ
Հանգիսանալ
Փարիղի , եթէ նոբ ճիգ մբ
փորձէր։
Մանալանգ
որ , այգ Հայաչատ
ոստանր
չբբ՜
քապտտուած է թաղա
յին
կազմ ա կե բ պո ւթ ե ան ց
լա յն
ցան՛ցով
մբ։
Բո լո րն
ալ պատրաստ՝
ամ էն
ղոՀողութեան
։
Զենք
ուղեր
մանրամ ասնութեանց
մէք թբիէ >
^լնելով
միւս
Հայա չատ
կեղրոններուն
վիճակբ ;
Գիտենք
որ Աղգ • Միութիւններ
ունին
Լիոնր,
վալանսբ , Կրընոսլլր , Աէնթ
էթիկնբ
ե ւ
ուրիշ
քանի
մր վայրեր
: Տեսակ
մր ^տեղական
ինքնա–
վարոլթիւններ^
, որոնք իրենց
է՚–գ"ՎէԼ էբ տապ
կուին :
Կրնաք վստաՀ
րլ/ալ թէ չաաեբբ
իրենց
մ աբ–
գաՀամարն
ալ չեն գիտեր :
Բանի
մբ տարի
առաք
մանրամ ասն վիճա
կագրութիւն
մր պատրաստած
էր վալանսի քա^
Հանան ։
\
Այս տաբի
Լիոնի Աղգ՛
Վարչութիւնբ
կարգ
մր թուանչաններ
Հաղորղեց , քաղաքի
եւ չրքանի
Հայութեան
մասին ։
Փարիզ մարգաՀամարի
ձեռնարկած
էբ
երկու
տաբի առաք, բայց կր կարծենք
թէ կէս ճամբան^
մնացին
։
Այսպէս , բնղՀանուր
եւ սերտ, ղործօն
կապի
մր րացակա յութիւնր
, սաՀմ անափակ
Հոգեբանու
թիւն
մր եւ ուրիչ պատճառներ այս
րաղմաՀայ
գաղութր
վերածեր
են անչարմ
կալուածի
մբ ,
աղղա յին գործունէութեան
տեսակէտով
:
Գլուխն
բլլալով
Փարիզր :
Զենք ուրանար
ղործոլլէռւթեան
ուրիչ պա–
րաղաներ, • մչակոյթ,
կուսակցական
ե ւ մար
ղաս իր ական ձեռ^-աբկնեբ
։ Հայրենասիրական եւ
Հա յրենակցական
զոՀողութիւններ
։
Բայց
կեղբոնաձիգ
ուղեցո՛՛
յցր։
Մասնիկ
ներ են որ կր գործեն,
տեղակա՛ն
մտաՀ.ոգոլ–
թիլններով
:
Աբղարեւ,
Փարիզր
Հորիզոն
չունի տա
կաւին, եթէ նկատի
չաոնենք
ղանաղան
ելոյթներ
է
Եւ մանաւանղ
կարգ մր ճամարտակռւթիւննեբ
ո–
բոնց մասին սլիտի խօսինք
առանձին։
ՒԵՐ ԹԵՐՆ ԱԼ ԻՐԵՆՑ ԿԱՐԳԻՆ՛
՚
Ու մանաւանղ
առաքին
առթ
իւ :
Ամէն
մ արգ
կ՝ րմբռնէ տնտեսական
տագնապի
մր ծանրութիւնբ
: Ապրուստի
յարաճուն
սղու
թիւն
լ^ մտաՀ ոգո
լ թիւն կբ սլատճառէ
իչվսանո լ -
թիւննե բու , մ ան աւանգ
տ ան։ –տ իկինն ե բուն ։
Բայց Հոս ալ Հաւասարութիւնր
թոււլթի
վյրայ
է ։ իւրաքանչիւր
։լոբծ
իրեն յատուկ
գմուար։։լ -
թի ւնն ե րն ո ւե ի , եւ ատ ոնցմ է չաաբ վիճակ ո լա ծ է
թե րթե բուն :
ԱՀա
մեծ կո ւսակց ութեան
մր պա շտօնա թ ե բ–
թբ կր կրճատէ իր ծաւա լբ ։ Ո՚֊բիչ
մր
րոլռրովփն
կր վ։ ակո
լի : կ՝ ենթ աղբ ենք թէ կան չատ ուր իչ -
ներ , որոնք
Հաղիլ
իրենց
ղլուխբ կբ պաՀեն , մեծ
ճիղեբով:
Երկաբ
սլիտի րլ/ար
թուե
լ պատճառնե
րբւ
Տեւլն ալ չէ ա յս փոքբ աոմ սին Համ ար ; կ բ րաւէ
յիչել
մէկ-երկուքր։
950
յունիսին
լրագրի
թուղթին
քի լօն
43
ֆրտնք
էր։ Այսօբ,
մէկ տարի վերք
95
ֆրանք
է։
Ան չուչտ բամնեչափով
: Ա իւսր (սեւ) կրնաք
ղբւռ–
նել
125-135
ֆրանքով։
Ամ էն գո րծաաէ բ որ քանի
մր րանո ւռր
ունի ,
թող ինք Հաշուէ
թէ թնչ կր վճարէ
իրրեւ
րնկե–
րա յին ապաՀովութեան
տուրք ։ Բաղմ ապա
ակե
ցէք
մ իւս ծախքերր
ու պիտի տեսնէք ոբ անելի
մ բ
առքել
են։ բոլորր ։
Այսքանր՝
իբբեւ
լւնգՀանուր պատկեր %
իսկ Հա յ թերթերուն
վիճա՞ կբ :
Գիտէք որ ա յգ ալ կ ա խում ո ւն ի րն թե
րցողնե–
բու
րս։րեիս։լճո ւթենէն
եւ Հասկացողո
ւթենէն ;
Նախ , չատ մբ րաման։։ րղնե ր
իրենց
թերթբ
կ ոլտան
Հարեւան
ին , բարեկամ
ին ։ Ե բբեմն
ալ կր
ւլրկեն Հեռաւոր
աղղականի
մր ;
Մ իլս կուլմ է ապա
ււի կ ստանա լու
սովո բու ՝-
թիւնր
այնքան է րնղՀանրացած
որ
, այլեւս
աւե–
Լ՚՚քԴ՜
է"Է^Օւ.
՚
խնգրանւքնեբբ
Հ
ինչո"լ
չէք գաղրեցներ
, ֆրանսական
թեր՛
թերուն
պէս
,
1լ բսեն
մեզի ։
- ֊ Պաբզա պէս ապաՀով ե լո լ Համ ար
գիզոլած
սլաՀանւքնեբոլ
ղանձումր
։
Եւ յետոյ,
ղիտենք
որ բամանռրզներբ
մեհ՛
մ ասով կր ճանչնան
իրենց պաբտքր , եւ կր վճա
րեն ուչ—կանոլխ
։
ԱՕԱԻ
ււսուււււ)ւււււււււււււ)ււււււոււոււաււււււււււււււււււււււււււււււււււ
ԱԱ(ԱեէխաԱևաԱ
\ ԲւսԱակցաբիէԹԱեդ
ԹէՀրանէն կր Հեռաղրեն
թէ
րան։ակցութիւն–
ներր սկսան չատ նպաստաւոր
մթնոլորտի
մբ մէք,
իրանեան պարտէղի
մր թորբ^
ուռիներու
չուքին
տակ ։
Րրիտանական
սլատո լի րակութ
իւն բ
ՇաՀ ին
ամ առնա յին պալատր
առաքնոբղոլեցաւ
ղլխալոո–
րութեամ
ր նախաբար
Ա թոքս ի , որ քերմ օրէն
սեղ–
մեց
Իրանի
ե լմ աական
նաիսարարին
ձեռքբ
եւ
ներկա յացուց
իր պաչտօնա կիցներր : Տետո
յ պատ–
ուիբտկներր
չատրուանի
մր եւ ոսկեզհ
յն ձոլկե -
բով լեցուած
աւաղանի մր ե առքեէն
անցնելռվ,նբս
տան
ծառերոլն տակ , թէյ խմելու
Համար : \ցօ
սակցռւթիւնր
տեւեց
մէկուկէս
մամ ։
իրանէ
պատուիրակներր
կր մպտէին , բարեկամ ական
գանե լով
մթնո լորտր ;
Երկու
պատուիբուկութեանց
պետեբբ
լնգ
Հանուր
յա յտարա րոլթիւնե
ր
կա րղաց ին , մաղ -
թելով
որ բարւոքին
երկու
եբկիրներուն
յարա -
րե րո լթ իւննե րր ել լուծուի
քարիւղի
ի՛նգիրր։
Պ • Ա թոքս Ապատան
մե կնեցաւ , կաց։։
ւթիւնր
քննելու
Համ ար : Բանակցութ
իւննե
ր
բ պիտի վեր
սկսին ա
քԱօր
, չոբեքչարթի
:
՚^Հ Աննպաստ
լուրեր
ալ պակաս
չեն ։ Այո -
պէս,
Հեռաւլիր
մբ կ՝րսէ թէ աղգայնացման
թունգ
ախռյեանւր
Հոսէյն Աաքի, մերմած է ԹէՀրան վե–
րաղառնալ
Ապաաանէն , Հակառակ
վարչապետին
յորգո բնե բուն : ^Պ ի՛տի մնամ ո րպէսզի
Անղլիացի–
ներր նորէն
ձեռք չանղրնեն
նաւթաՀորերր » ;
Աղւլայնական
մամուլր
կր չարունւակէ
սլայքար
մ ղե լ որպէսղի
զիքումներ
չկատարուին
։ Տոքթ «՜
Մ ոսատեղ
ծանր կացութեան
մր մատնուահ է*
մանալան։ղ
որ մեծ կրօնապետլ^
ԷյաթոլլաՀ Բա^
չանւի , սպաոնւական
գիրք մր բոն։ած
է : իր
ար -•
րանե ա կն։ ե բր կբ սպառնան
սպաննել
^դաւաճան՛ -
ներբ»
է
Մոսկուայի
Նոէ
Զե՚/ւԱաքկը
Կ՝ԱՌԱՋԱՐԿԷ
ԹՐՈԻՄԸՆԻ
ՀԻՆԳ
ՊԵՏՈՒԹԵԱՆՑ
ԳԱՇԻՆԲ
ՄԸ ԿՆԲԵԼ
Ի ԽՆԳԻՐ
ԽԱՎԱՎՈՒԹԵԱՆ
էս ՚ Մ իութեան
Գեբագո
յն քց ոբՀուբղի
նախա
ղաՀր,
Նիկոլա
Շվերնէկ,
օղոստ
՚ ^էն գէր մբ
•ուղղելով
*կ . Թրում՛ լնէ ,
1լառաքաբկէ
,
յանու^է
խոր~,րղայիլ
կառաւխսրութեան
, որ Հէնգ մեծ
պե
աութէւննե
րր գաչինք մբ կնքեն,
ամրապնգելու
Համար խաղազութիւնր
;
Այո գիրր պատասիսանն
է
նախաղաՀ
Թրոլյ–
մլնէ նամակին , որով Ա ՚ ՆաՀանգներու
խորՀրր–
ղարանին
մէկ բս/նաձեւբ կբ Հա,լորգէր
անցեալ
յուլիսին։
Շվերնէկէ
նամակէն
կցուած
է
խ՛
Մ էութեան
Գեբագո
յն
հյռրՀուրղէն
քուէարկած
րսճւաձեւր,
որ նմանապէս կբ պաՀանքէ
խ աղա -
ղութեան
գաչէնք
մր կնքել
Հի՛նգ
մեծ պետու -
թեանց
մէքեւ։
Շվերնէկ էր նամակով կբ յայտարաբէ թէ
՚"յՂ"11"՚Ւ
Գ՚"չէ՚եքէ
մր կնքումր
րացառիկ
նչանա–
կուիմիւնւ պիտէ
Ունենայ
իլ. Ա՛ութեան
եւ Մ՛
Նա–
Հանգնւե
բոլ
յարարերութեանց
բարլոքմս^ն
եւ
խա–
՚լա՚լոլթեան
տմրաս^ղռւմէն
Համար։
« Այղպէսէ
գաչփնք
մբ վստաՀոլթէւն
պի
տէ
նե րչեչէ բոլոբ
մոզովո ւրղնե բուն՝
խաղաղու
թեան
պաՀպանման
մասին։
Անոր
չնորՀիլ կա^
բե՚յէէ պիտի
րլլա յ սաՀմ անափակե
լ սպառազինոլ -
թիւձննեբր , թեթելցնել
զէնուորական
ծախքերու ^
րեռբ որ այնքան ծանր կր կչռէ մողովոլրղէ
ուսե
րուն
ւիլւայ ,
ել
արգիլել
Հիւլէական
զէնքերբ։
« Տարակոյս
չկայ թէ
մողո
վո
ւրգնե բու բարե–
կամ։։ւթիւնր,
որ
։։լ
մասին
կր խօսիք
ձեբ
նամւս^՝
կէ
՜Կ
ձ՛էք, կր տրամագրէ
քաղաքական,
տնտեսա
կան
ել
մչակոլթա
յին յա րա բե բո
լթ
ե անց
զա րգա–
ցում մողովուրղնեբու
միքեւ ,
Հաւասարութեան
Հիման
վբայ։
Նձ՚անապէս
, աարակոյս
չկայ
թ է
այս ւ^ամրուն
՚/րայ
կարեւոր
Հանղրուան
ձ՛ր պէտք
է
կազմուի,
ամերիկեան
իչիսանութեանց
կողմէ
մէկ՚լի
գբոլելով
որ
ել է
իստրոլթիւն Խ՛ Մէու -
թեան
Հանգէսլ
։ ի)ոբՀրգայէն
մողովուրղր
ռբ ե
է
պատճառ
չունէ կասկածե
լու ռր ամերէկեան
մոլլո–
՚Լ"՚Բ՚1Ր պատերազմ
չուզեր »;
Աոսկուայի։
Գեբազոյն
քցորՀոլրգէն
(Աովետ)
րանաձեւր
էց • Մ էութեան
մո զո վո ւրղնե րռ ւն
աՆ–
կեղծ րարեկամ ութե ան
զգացումներր կբ յա յս/նէ
տչվսարՀի
բո լո ր մո
ղո
վո ւրղնե ր ո ւն , մասնալո րւս–
պէս չեչտե լով թէ խո բՀրգա
յին
մողո
վուրգներր
միացեալ ճակատ
կաղմ
ած
են , տեւական
խաղա–
ղութէւն
մր Հաստատելու
ել
նոբ պատերաղմ է մբ
սպառնւալիքր
վւսն։ե լո
լ.
Համար ։ Պ ՚ Շվերնէկ կր
իսնղրէ որ էր նամակր
Հաղոբղոլէ
ամերէկեան
մռ–
ււովոլբգէն
յ
ՏՊԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ
Հեռագէրնեբր
գէաել
կուաան թէ նամ
ակբ
մ եծ
ապտ
լո
բութ էւն չէ գործած
Ուա
չէնկթրնէ
մէք՛ ոչ ալ անակնկալ
մբ կբ Համարուէր
։ Ատենէ
^Ը. Ի վյ՛V
ԷԸ. ոպասէէն
այսպիսի
ձեռնարկի
մբ^
Հետեւեալ
պատճառներովւ
Ա եպտեմ րերէ ոկէգ~
բէն էսկ , աբեւմ տե ան պետութ է ւննե րր կարգ մր
վճռական
ձեռնարկներ
սլիտի կատարեն
: Նախ
պէ
տի
ա։։ րազր
ո լի
ճ
ալի
ոնի
Հ ա չտո ւթե ան գա
չնագի–
բր Ս
ան
Օքրանչիսկո
յի մէք ։ Յետոյ
Համ աձա
յնու -
թիւձն մր պիաի
էլնքոլի
քսա
ղսՀղա
կան ի պաչտպա
նութեան
Համար։
Անմիքապէս
վերքբէ
Մ
• ^ ս * ՛ –
Հանղներու , Յէբանսա
յի
ել
Ա եծն Բրիտանիո
յ
ար–
տաքին նախարարներր
մողով
պիտի
գումաբէ^,
Ուաչինկթրնի
մէք։ Բանի
մր օբ վեբք, պիտի
քրն–՛
նուին Ատլանտեան
զինակցութեան
քաղաքական
ե ւ
վարչապետէն
խնղիրներր
:
Վերքապէս , Հոկտեմբերին
Հռոմի
մէք պիտէ
քնւնուէն Աալանտեանէ
զէնակցութեան
մասնագի -
տ։ւ
։կան
եւ ռազմագիտական
Ի՚նզէրն՚եբր
:
կ՛՛են–
թազրոլի թէ այս առթիւ
պիտի
կաբգաղրուէն
Գեբմ անէռ յ վեբաղէնմ
ան , Ա պանիո
յ
խոստացուած
օւլնութեան
, Յունաստանի
եւ Թուրքէս
յ
անգս^
մակց
ո
ւթեան
խն ղէ
րնե
րբ ։ Ուրեմն , Հոկտեմբե -
բէն, Ատլանտեանի
գաչինքր
պիտի
ղառնայ կա–
տարեալ
ամբուլքոլթիւն
մր,
ել
իր
անղամնեբր
պիտի
կրնան
աւելի վստաՀութեամ ր նայիլ ապա>–
գային
։
Բաղաքական
չրքանակներու
մէք
կբ
կարծէի
թէ Մոսկուայի
նոր ձեռնարկր
ուղղուած
է
Ատ
լանաեանի
ղաչթեքին
ղէմ : Ուստի
կասկածա^
ււսւուտատււււււոււսուււււււււււււոււււււււււււււււււււււււււււււււ
Երկուչաբթի
օր
3000
^ոզի
բողոքի
ցոյց
մբ
կատարեցին
ԹէՀրանի
մէք,
Համեբիկեան
աչ -
խարՀակալութեան
ղէմ»։
Նչանատա խտակնե
բուն
վր՚ոյ նաիսագաՀ
Թրում րնի խոբՀրգականր
Հէրէ՜
մէն կ՝երեւար
իրրեւ պատերազմի
Հրձիգ։ Ոս
տիկանութիւնր
ել
ղօբքբ արտակարգ
միքոցներ
ձեոք առած
էին. Հրասայլերով
եւ
գնղացիրնե -
բուէ։
Ց՚՚ւցարարներր
կ՝աղաղտկէին
•
ՀԱ ենւք Հ ր–
բասաքլ
եւ
թնդանօթ
չենք ուզեր՛ աչփւատանք եւ
Հ՚սց կ՝ուզենք » ։
ԱւսՀմանաղրաթեան
^(՝)րգ տարեգարձին
առ–՛
թիլ,
ՇաՀբ
ձայնասփիւռ ճառ մր խօսելով,
գո բ–
ծակցոլթեան
ել Հանգարտութեան
կոչեր
ուղղեց
մողովուրգին
;
Fonds A.R.A.M
