լ ը րսաւտէ^ Չսօւաւա ^\աք։Իււըիյ ը^յ ըաօրտ
Տ ՝ Օ Ա ճ 6 6 Ո 1926
8. 0. 8. 376.28»
17. քՀս€ Օտտշտաշ - Րձ1^1Տ (13)
Վհցտմս– 800 ֆր • , Տար– 1600, արտ. 2500 Փ Բ ՛
ւ^Լ^ՕՕՏ. 75-70
Գի Տ
7
ՓԲ– Շ–Շ–Բ.ԲՅՈՏ 1678-63
յ^^5ք1քՏՕՄք~^950
Հ ի ն ^ ր թ ի 3 ՕԳՈՍՏՈՍ
26րգ ՏԱՐԻ ֊ 26՛ ձոոէշ «0. 6 2 1 9 – ՚ 1 ւ ո ր շրջան թ-իւ 1630
ՄԵՐ Խ0Ս՝(4Ը
հւմբագիր՝
&.
ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
ԵՐԵՒԱՆՆ է ԻՕՍՈԻՄ
ՊԻ%ԱՏՈՍԱԿԱՆ
Տանն
Կւ՚չիկի"յ
կաթողիկոսր
^
խայաառակոլ.–
թիւն » կոչած էր Պոլսոյ
ազգային
անցուգարձր,
Նիսի
ւք՛էք, պաաասխանե
լոփ մեր թղթակցին
Հար
ցումներուն
՚.
Սաուգեցինք
թէ
նոյն րառր կրկներ է
այսաեղ
" ՛ լ , անցեալ
կիրակի
, երեք անգամ
շեչաելոփ։
Այս
առթիլ
րացաարած է թէ ՝ էնք աեղապա–
Հական
խնգիրր
քննած
եւ տեղեկագիրր
էքմ
իածի՛ն
ղրկած ատեն,
կր կարծէր
թէ որոշ
պայմանաժամ
պիտի
սաՀ մանո
լի
կախակա
յո ւմնե րուն
Համ ար
,
միեւնո
յն ատեն
փոլթացնե
լոփ պատրիարքին
լնտ–
՚ րութիւնր
;
Մ ինչգեռ
լնթեբցողներր
գիտեն
արգէն
էքմ իածին
իր « փախճանական
փճիռր » կր Հա–
Գ"Րգէր
կարգալոյծ
Հռչակելոփ
Հինգ ամրաս տան–
եալներէն
երեքր,
եւ մէկ տարի
եւս
երկարաձգե–
լոփ
միւս
երկուքին
կախակայումր
(մէկը,
Ս ե–
Ր"փբէ քաՀանայ
Պարմայեան,
չատոնց
մեռած
է)
X
Կր նչանակէ
թէ պղաոր
ձեռք
մր խառնուեր է
այս
գործին
ալ,
ճնչելոփ
Գէորգ
Զ՛է եւԳերա ֊
ղ ո յ ն ԽորՀուրղին
փրայ։ Ատորագրել
տալոփ պատ
ժական
վճիռ
մր, որ ոչ իրականութեան
կր
Համա
պատասխանէ
, ոչ ալ տարրական
տրամարանռլ -
թեան :
Եւ
աՀաւասիկ
Հեաեւանքր
,
կաաարեալ
քաոս
գաղութի
մր մէք որ փուչի
փյւայ
նստած
է տարիներէ
ի փեր :
Հեռագրական
փճիռր
Հաղփ
յգապաՀր
,
Գէորգ
ԱԿԱԳԵՄԱԿԱՆ
ՀՐԱԶԵԱՅ
ԱՃԱՌԵԱՆ
փեր -
քերս աւարտեց « Համեմատական
՛Բե րականու -
թիւն » լիակատար
աչփւատութիւնր
, որ Համ աչ -
խարՀային
նչանակութիւն
ունի
եւ որուն
Համար
Հեղինակր
տքնած է
25
տարի : « Համեմատա -
կան
՛Բերականութիլն
»ր կր րաղկանայ
10
Հատո
րէ, իսկ իւրաքանչիւր
Հատորր
1000
էքերէ՛՛
Պրո–
ֆէսէօր
Աճառեան ա ւս ա
ատու
թեան
Համար
լ ստացած
, ապե -
րք •
Արսլանեան
փութաց
կառափարութեան
Հաղորգել
գայն,
որ—
սլէս զի օգնէ գո րծագրութեան
:
Տետո
յ պաչտօնական
ղեկո
յց
մ ր Հ րատարտ -
կեց , որոփ կ՚աղգարարէ թէ անփաւեր
պիտի
Հա–
մ արուին
կարգալո
յծներուն
կողմ է կատարուած
. ^ ^ " ՚ ւ ք ^՚-^Հ՛" ^ ՚
« որ եւէ արաիողութիւն
, պսակ , մկրտութիւն՛^^
՚ ՚՛–^– Ղ՛^^՛
• ^ է ՚ ՚ " " ՚ ՚ ^ Ր " ՚ Վ է ՚ "
նի
Յ
^րգ տարեգարձի
առթիւ
: Գիրքր պիաի
րէէտյ
ռուսե
րկ ն ել Հա յերէն
լեղո ւնե րոփ , եւ պիտի
ներ
կայացնէ
փերքին
30
տարիներու
նոլաճումնե
ր ր ։
սո ւմնասի րած է
554
քե ր ականա կան
գրքեր
,
ռու
սե րէն , գե րմ անե րէն ,
ֆրանսերէն
\
անգլերէն
,
պարսկերէն
, վրացերէն
, յունարէն
, իտալերէն
եւ
"՚-րի
Լ
ւեղուներով
: Այս աչփւատութիւնր
Հնարա -
ւորութիւն
կուտա
յ լեղո ւա բանն ե րո ւն
ո ւսո
ւմնա–
սիրե լու նաեւ
ուրիչ
լեղունե
րու
քե րականո
ւթիւնր։
Պրոֆ
. Աճառեան
<ձ Համ եմ ատական
Բերականու–
թիւն » պատկառելի
աշխա տութ իւնր
նուիրած
է « աշխատաւոր
մարգկութեան
սիրելի
առաքնոբգ
րնկեր
Սթալինին
»: (19
յուլիս)։
ԳԱԲՐԻԷԼ
ԱՈՒՆԳՈՒԿԵԱՆԻ
ԾՆՆԳԵԱՆ
125–
ամ եակր
մ եծ շուքոփ
տօնուեցաւ
նաեւ
իր
ծննգա–
Վ՛այրէն՝
Թբիլիսիի
(թիֆլիս)
մէք։
Բաղաքի
պե
տական
թատրոնին
մ էք տեղի
ունեցաւ
Հանգիսա
ւոր
նիստ
նուիրուած
թատե րագր
ի յիշատակին
:
Խօսք առին
ւէբացի
նշանաւոր
ա րուե ստագիաո
ւՀ ի
Հյալփիա
Թ՛աթիանա
եւ ակագեմ ական
"րիշաշվիլի,
ո բ նե բկա յացուց
Ա ունգուկեանի
թատե բական
ար
ուեստբ
, շեշտելով թէ մեծ
նշանակութիւն
ունե
ցած է նաեւ ւէբացական
թատրոնին
իրապաշտ
ուգ–
գութեան
Համար : Ա ունգուկեանի
գործերէն
կար
գացին
Աուրէն
Թաշճեան
, Ապաշ^ւցէ , Զ<*րավաշ -
վիլի
ել
Թրի
լիս իի
Հայ թատրոնի
արուեստագէտ
Ա ուր
էն եան : Ա ովետ
Վ^ր աստանի
կառավա
բու -
թեան
որո շում ով,
ի յաբգանս
Ա
ունգուկեանի
Թբիլիսիի « Լերմոնթով » պողոտայի
վրայ
պիտի
գետեգուի
մարմարեայ
յուշարձան
:
(22
յուլիս)
:
« ՀԱՏ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ
ԱՆԹՈԼՈԳԻԱ » մր
Հաւաքածո
յ )
լռ յս
պիտի
լնծա
յուի
յուղաբկաւո
րութիւն
եւ այլն,
եւ կանոնական
վր–
կայագիրներ
չպիտի
տբուին » :
կարգալոյծներր
երկու վարգապետ
եւ
քա
Հանայ
մբ
չեն Համակերպած
ոչ էքմիածնի
վր–
ճիռին, ոչալ այս աղգա րա րո ւթեանց
:
կաբգ
մ բ Թաղ
. ԽքրՀուբգներ
կր
շարունակեն
իրենց
եկեղեցիներուն
գուռներր
բաց
պաՀել ա -
նոնց առքեւ
, պատարագի
, յուղաբկաւո
րութեան
կամ պսակի
առթիւ
։
ինչպէս
սլա շտօնական
մարմիններր,
ժոգո -
վուրգր
եւ ժաժուլն
ալ երկու
մասի բաժնուած
են ։
Եւ ամ էն
օր ա յլանգակ
տեսա րաննե ր ՚ ա յո՛ ,
<; խա
յտ առակո
ւթի էննե ր » կր պարղուին
թաղէ
թագ։
Թղթատար
բ ամէն
օր պատկե րաղարգ պատ–
մութիւննեբ կբ Հաղորգէ
:
Ամէն կիբակի
կամ
տօն օբեր յայտնի
եւ գաղտ
նի ոստիկաններ
կր Հրաւիրուին
, Հսկելու
Համար
բարեկարգութեան
վրտ
յ :
Անշուշտ
լնգՀա
րումնե ր ալ կր
պատաՀին,
երկու ճակատի
բաժնե
լով Հաւատացե
ա լնե ր ր ։
Միւս
կողմէ , երկու
կոգմերն տլ մրցում
ի ե–
ղած
են իրարու
Հետ , կառավարութեան
վստա —
Հութիւնբ
շաՀելու
Համար :
Երկսւքն
ալ
ունին
ինչպէս
իրենց
օրկաննեբր,
նոյնպէս
թարգմաններն
ու փա ստա բաննե ր ր , որոնք
պարրեբարար
ափ
կ՚առնեն
կառավարութեան
գուռներր
, Պոլսէն
մինչեւ
Անգարա
:
կրնաք վստաՀ
րէէա է թէ Թուբքիո
յ
ներքին
գործերու
նախաբարբ
, վա րչապետբ կամ Պո լսո
յ
կուսակալբ շաա աւելի
բան գիտեն
ամբոգք
անց–
ուգաբձի
մ աս ին , քան
էքմ իած
ինր , Անթիէիասր
ե ւ
միւս
Հասաատութիւններր
։
Ե՛՛՛բր էին տեսած
այսքան
անտիրութիւն,
ի—
րենց ուգածին պէս գոբծելու,
մեր տունր
կարգի
ղնե
լու
Համ ար • • •
Անտիրութիւն
ոչ միայն
տեղին փրտյ, այլ եւ
գուրսր
:
Ամէնքն
ալ Հանգիսատեսի
, եթէ
ոչ
Պիղատոսի
գիրք
մ ր բռնած
են : Այն տպաւորութիւնբ
^գե
էով
թէ խնգիրր
մեղի
Հետ կապ
չունի։
Ա բտառուչ է , մ ասնաւո րապէս
, բարձրաստի -
ճան
կո չո ւած
կգերին
փափկանկատութիւնբ
։ Կր
փախնան
ոբ նուի բապե տութ իւնր կրխանդա
բուի
եւ գիւրա ղդած
ութ իւններ կբ փ իրաւոբուին
,
եթէ
փորձեն
ելք մր գտնել,
թելադրել։
Որո՛՛ւ
Հոգ մնացեալր
, «
խայտառակոլթիւն–
^^ԲԸ. *՛ ԷՐ^՚^Ց
անղաբմանելփ
Հետեւանքներով։
(24
յս՚-լէս)
։
ՊնւժխսԱ
խաղաղհցաւ
Երկու
օբ եւ երկու
գիչեր
եղերական
թսրՀրր—
գակցութ
իւննե ր կատարելէ
փերք,
Լէոփոլա
Գ՛
վերքապէս
սաո րադբե ց երեք
գլխաւոր
կուսակ
—
ցոլթեանց
Հետ կնքուած
Համաձայնագիրբ
: Երեք
շաբթի
գիչեր
ս/նթելր
անրնդՀատ
կր բանէ ր :
Թգ–
թակիցներբ
չէին քնացած
48
ժաժ է ի փեր : վար–
չասլե տն ալչափաղանց
յողնած
րլլալով
, փոխա–
նոբդաբար
կրթական
նախաբարբ
թղթա
կիցնե
բուն
Հագոբգեց
թագաւորին
յա յտարարութիւնբ
, ոբ
կ՝րսէր
թէ որոչած է խնղրել
կառափարոլթենէն
եւ
խորՀ րգա բանէն
օրէնք
մ ր քուէարկել
, իր
աղուն
փոիւանցե
լու
Համ աբ
վեՀ ապե տական
ի բալոլնք -
ներր : Տետո
յ թախանձաղ
ին կոչ
մ բ կ՝"
՚֊զզ է Ր
մ ի–
ութեան
եւ խաղաղութեան
:
Այս
յա յաաբաբոլթեան
վրա
յ , ետ աոնուե ցա՛ո
ղործադոլլի
եւ ուրիչ
ցոյցերու
ՀրաՀանգներր՛
թէեւ
լ^ւկե րվա րականնե ր ր եւՀամ ա յնավա
բնե ր ր
չատ
ղոՀ չեն , կբ պաՀանքեն
նորէն
աքսո րե լ թա—
գաւոբբ
Հ
Հաւանական է որ Լէոփո լտ Գ՛ ինքնաբերա
—
բաբ
Հեռանա
յ , իբ առաք արկած
օրէնքին
քուէար–
կութենէն
փերք։
Ամ էն պարագա
յի
մ էք , ե բկիրր
խաղաղած է
ա յժժ :
Հաղոբդակցութիւններբ
փերաՀաստատ
ուած
են , ե րկաթուղինե
ր բ եւ օդանաւերբ կբ բա
նին , սովորական
կեանքր
ՀետղՀետէ կր վերա -
Հաստատուի
:
ԳաՀաժառանդր
, իշխան
Պոտուէն
, \
9
տարե–
կտն է ՛յժմ , եւկրնայ թագաւոր
Հռչակուիլ
ան
միքապէս,
բայց
սաիպուած է սպասել
մինչեւ
1 950
սեպտ •
7 I
րստ դո յացած
Համ աձա յնութեան
:
ԼԱ ԱԻՈԹԱ6ԷՆ կրՀագոբգեն
թէ կիրակի
օր
վեց
օրիորղնեբ
ծովափ գացած
աաեն , կառքբ սլա—
տի մբ ղարնուելով,
երկուքբ
կր մեռնին։
Գժրախտ
գո Հերէն
ժէկր
ՀայուՀի
ժ լ ն է ,
Օր •
Վաբսենիկ
իսրա
յէ լեան , Պէյնիցի
,
24
տտրեկան
, որ
Հաղփւ
մէկ
տարի առաք
կոբսնցուցած
էր Հա յրբ
։ Մ իւ"
չորս
օր իո բգնե
րն ալ ծանրապէս
վիրաւորուած
րր–
լալով,
Հիւանգանոց
փո խագրո ւպծ
են ։
ԲոէոԱ
րաՍավհճ
ԱպաեւվոդեաԱ
խաԽւդիԱ
ՅԻ Գ Է Մ 8 ԶԱՅՆՈ Վ ՄԵ ՐԺՈԻԵ ՑԱՒ
Խ– ՄԻՈԻԹԵԱՆ ՐԱՆԱՑԵԻԸ
ինչպէս
Հաղորգած
էինք,
ԱպաՀովութեան
ԽոբՀուրգբ
նիստ
գումարեց
երեքշաբթի
օր , նա
խագաՀութեամբ
իլ . Միութեան
պատուիրակին
Պ՛ Եակոբ
Մ ալիքիդ
որ ժողովներուն
չէր մաս -
նակցեր
անցեալ
յունուարէն ի վեր :
Պ • Մալփք նախագաՀական
աթոռին
վրս՚յ
բաղմելէ
վերք, յայտտբաբեց
թէ Պ՛ Յէանկ
փոքր
իսմ բակի
մր պատուիրակն է, Հետեւաբար
չի կրր–
նար
նե րկա
յա ցնե
լ
ն ե բկա
յ Զինաս տա
նբ։
Պ–
Օո–
թէն
, Ա՝ . ՆաՀանգներու
նե ր կա յացուց է չբ ,
անմի
քապէս
գիտել
տուաւ
թէ Պ ՚ Մ ալիք
իրրեւ֊ նախա
գաՀ
իրաւունք
չունի
այգպիսի
պայման
լզելու։
իրեն
միացաւ
րրիաանական
նեբկայացուցիչր,
պաՀանքելոփ
անմ իքապէս
ձեռնարկել
քուէարկու
թեան։ «Ես ալկր ձայնակցիմ
ամերիկացի
պաշ
տօնակց
իս », րսաւ
Ֆրանսայի
նե րկա յացո
ւց ի
չր,
Պ՛ Ժ՛տն Շոփէլ։
Այսսլէս
երեք արեւմտեան
Աեծե–
քեւ չեշտակի
գիրք
բռնեցին
:
Պ • Մ ալիք խօսք առնելով
, բսաւ թէ ազգայ
նական Զինաստանբ
ոչինչ կբներկայացնէ
, թէ
Մ՛
ՆաՀանգներր
« ՀամաշխարՀային
տիրապետոլ -
թեան կբ ձդտին,
առաքնո բդութեամ
բ
միլիոնա -
տէ բներու
խմ բակի
մր » , թէ Մ իացեալ
Աղգերու
կաղմակերպութիւնր
խաղաղութեան
Հիմնարկու -
թիւն
մրն է, ոչ թէ պատերաղմի »: Ե՚–
բացատրեց
թէ աղդա յնական
Զինաստանի
նեբկայացուցիչր
յավւշտա կած է օրինաւո
բ կառավա
րութեան
ա -
թոռր :
՜~ « Այս Ր"ե"ՐՐ գործն
են Մ - ՆաՀանղնե
բու
ներկայացուցիչին
որ կբփորձէ
իր կամքր պար-
տադրել
րոնութեամր , եւ օդտագործելով
ժողո -
վրր գապետ
ութե ան եւ աղատութեան
արՀեստա
—
կան
ն չանա խօսքե ր : ՛Ան երբ ազատ
ժողովուրդ -
ներոլ
մ ասին կբ խօսի , կ՝ ա կնա ր կէ անՀամ աբ
ժո–
ղովո ւրգնե
բու
որոնք
են թ ա րկո ւած
են
Ա. Ն
ա -
Հանդնե
բու
վարի
չ խժրակին
:
Այն յետագիմ
ա -
կաններբ
որոնք տապալեցան
Զինաստանի
ժողո -
վուրգին
կոզժէ,
այժմ
ազատ
ժո զո վո ւրգնե
րո
ւ
չաբքբ դասուած
են ծառայելով
Մ •
ՆաՀանգներուն
ռր տարեկան
գում ար մր կր վճարէ
ա յգ խմրա -
կին : Պարզ չէ՛* որ ա յսպիսի
խմ բակ
մ ր չի
կրնար
Զինաստանբ
ներկայացնել
ԱսլաՀովութեան
Խոր -
Հուրգին
եւ Ազգաժողովին
մէք » :
Հնգկաստանի
նեբկայացուցիչր
Արր
Պենեկալ
Ո՝օ յայտարարեց
թէ էնք Համաձայն է նախագա—
Հին։
Այս
առթիւ
րացատրեց
թէ
Ջինաստանի
պՍւաուիրակութեան
1սնդիրբ
սեղանի
վրայ է ա՚էՓց
—
՜ք^Փ
եալ
յունուարէն
ի վեր
եւ « եթէ գոՀացուց
ի չ կե բ–
սչով
չլուծուի
, շատ չանցած
պիտի
կազմալուծէ
Աղգաժոզովբ։
Այս պարագան
ամենածանբ
Հետե —
ւտնքներ
կրնա
յ ունենա
լ աչխարՀի
խազա
ղութեան
Համաբ » :
ՆախագաՀ
ին
բանաձեւր
քո ւէա րկո ւե լո վ ,
մերժուեցաւ
7
ձայնի
մ եծամ ա սնո ւթեամ ր^ Թեր
քուաբկած
էին Խ • Մ իութիւնր
, Հնգկաստան եւ
Եոլկռսլավիա
: Գէմ քուէարկած
էին Ֆրանսա
, Մ •
ՆաՀանգներր
, Անգլիա
, Եղիպտոս
, Նորվեկիա
,
՚Բոլպա
եւ էքուաթոր
;
Բոլէաբկութենէն
վերք խօսք
ուզեց աղգա
յ -
նական
Զինաստանի
ներկա յացուց
ի չբ
, Տոքթ •
Տիանկ։
ՆախագաՀր
յտյտարաբեց
թէ
պաչտօնա–
պէս
չի ճանչնար
զինքբ,
սակայն
ձեռքի
շաբժու–
մով
ժբ Հասկցուց թէ կրնայ
խօսիլ։ Պ՛ Տիանկ
ուժգնօրէն
բողոքեց Պ– Մ ալիքի
արտայայաու -
թեան
գէմ , աւելցնելով. - « Բայց կր ներեմ , են
թա գրե
լով թէ տգիտո ւթեամ բ գործածեցիք
ա/զ.
լեզուն » : Եւ պնդեց
թէ
ինք ներկայացուցիչն
է
չինական
կառավարութեան
, լնտրոլած՝
չինացի
ժռգովուրգին
կոզմէ։
՛ՆախաղաՀբ
Հակօրինական
Հռչակելով
քուէ -
արկոլթիւնր,
յայտարարեց
թէ է.
Միութիւնր
մ իչտ ապօրէն
պիտի նկատէ ազգա յնական
Զինաս–
տանի
պատուիրակին
նե րկա
յո ւթ իւն ր., պաՀան -
քելով
րնգունիլ
Զին աստանի
օրինաւոր
ներկայա–~
ցուցիչր։
Տետո
յ առաքաբկեց
քննել
իր պատրաստած
օ–
րակարզր
, որուն
առա
քփն կէտր կր պաՀանքէ Ա–
պաՀո վութեան
Խո րՀ ուրդին
մ էք առնե
լ Համ ա յնա
վար
Զինաստանբ
, եւապա քննե
լ ՛Բորէա
յի
խրն–
դիրր
։
Մ– Ն
աՀանգնեբոլ
պատուիրակր, Պ՛
Օսթին,
անմիքապէս
խօսք առնելով
րսաւ թէ միակ
օրա–
կարգբ պէտք է րլլա
յ Բորէա
յի Հանրապետու -
թեան գէմկատարուած
յարձակումբ
, որ
արգէն
կբ
քննուի
ել որու
մասին
ամերիկեան
պատուի-
րակութիւնր
բանաձեւ
մր ներկա լացուցած է եր–՛
կուչարթի
օր ։ Պ • Օսթին
րնգգիմ ացաւ
Պ • Աա -
լիքէ օրակարգին
, ռր թնդիրր
կր բանաձեւէր
Հե
տեւեալ
կերպով
.
. « Խաղաղ
կարղադրոլթիլն
քորէական
Հարցի »: Պ– Աալիք
զայրանալով
դի
տել տուաւ
թէ Ա ՚ ՆաՀանգներուն
օրակարղ
ր քն
նել կբնչանակէ
ապացուցանել
թէ իրենց
ուղածր
խաղաղութիւն
չէ , այլ չարունակոլթիւնբ
ել
քնդ–
(Լուրերռւ շարուն"ւկութիւնր կարդալ Գ– է յ )
Fonds A.R.A.M
