Հ8
ԱՌ ԱՋ »
Կովը
ՊՈՒՏ՝Մ
ԾԻԾԱՂ,
ՄԻՋՈԻՐԻՆԱԿԱնԲ
...
Խ– ՀԱՅԱՍՏԱ՛ՆԻ ԳՐԱԿԱՆՈԻԹԻԻՆ
ՀԱՏԱՍՏԱՆԻՆ
Նկարագրե՛՞մ
գինք : Երկրէ
երկիր կր
աարրե
րի • Ա ինչ մեր աեղերունր
փ՚՚ՔՐ
է Ր ՝՝ Հ"", Ե՚֊րո ֊
պա
, գելի պէս խոչոր
է ։ Աւ. գրեթէ
միչա չէկ :
Երր
երեւի
Հեռուէն,
էոաոչներր
ցիգ ու լե -
ցուն
փորով,
փեՀափառ
երեւոյթ
մր ունի։
Բալ–
ուահքր
արքԼսլիսկոպոսի
էամ կարգինալի
կր ն ր ֊
մանի։
Տարբերութիւն
մր սակայն։
Հեղ է ուՀա
մեսա։
Ալ կր թոյլաարէ
ոբ մէկր
փիղէն
պախոլրղ
մբ
անղբնԼ
լոփ առաքնո րգէ
ղ ի ն ք ։ Մինչ
արքն
ու
մարքր
իրենք կր յաւակնին
"ւրի^երր
առաքնո
բ–
գել։ Ալ կր բաղմանան
, ինչքան
աղգին
^ Ի ՚ ֊ Ր
պղաի1լնայ
• . .
Կ՚՚վր
• ՚ .
Ա^՛
այժմէական
է Հիմա
, պատե
րաղմ ի օրե -
բուն, ու մեհ
կչի"ք անի ։Աւ
թէեւ
Լիթ^"Իր
տրայգ
կ՝աղգէ
պաաե
բաւլմ
ի ն փրայ,
Րէէայ
կենղանի
,
առաւել
եւս մեռահ։
կովբ
մեհ բան է Հ իմ ա
ու
այնքա^ւ
ղանղառ։
ԱրոփՀԼւոեւ
յարգի :
Երէկ ես պատ
իւր
ունե
գայ
կ՚՚՚Լ
մ ր աեսնե
լ ո ւ :
Ալ խանգափաոոլթիւն
եւ ում եկաւ
վրաս։ կոփ մր
չէկ ու սիրուն.
Հեզ ել բաբի
աչքեբոփ։
Ի ՞ ն չ
մեզ–
քրս
պաՀեմ
, գարգ
բնաւ
կարեւո
րութիւն
աոլահ
չէի
իլ՛ սեււին։
Աւստի
նա յահ չէի այնքան
Հետա–
քրքրա
թիւնով
ինչսլէս
Հիմաւ
Աւաող
աչքերով
թերեւս
, քանի որ աէրր
ղասկոա
ինհի նա ւեցաւ :
ալով որ կբ կ լ լեմ
մեհաղօր
կենգանին
:
թերեւս,
ինչո՛՛ւ
չէ , միսի,,
կաթի
, ճարպի
եւ
կաչիի
այս չափաւոր
օրերուն
:
Այս
օրերուն
, երբ չ ա փ կուաայ
կոփր
, թոն
կուաայ
կ՚՚փր
՝• Իբրե՛– ասաուահ
մբ
ս՛մենաղօբ
:
Կ՚՚փր
՚սսաոլահ
է Հ իմ
III
: կենսաաու
եթէ կայ :
Եւ
կեն
II ՛սո ու՝ թէ որ չկ՛"
յ • Կ"փր ա յգպէս
է Հ ի–
մա : Ա՛՛լիս է ան : Աա
աար
բե բութե
ամ բ ոբ
նեգոս
Հարաւ
մնաց, եւ մենք
էէպայի
ախուր
աեսքոփ կր
մ խ
ի թ
ա
բ ո
լ ի ն ք Հոս :
Այս
օրերուն : Ա՞՛Լ
կրնայ
առանց
կովի
ՐԼէաէ
այս
օրերուէ՛ ու մամանաելնեբուն
: ք՚ոլորս
մսա —
՛լո րհ ի խանութին
ա՛լ քեւ
չե՚^նք
ղոզաբ
անո ր մէկ
էիոքր
մ ասն իկին
Համ աբ
, ոբ մեբ
չաբաթական
բամ
ինն է : ինչո՛՞ լ պարկե չա ^Ըէէա է խոստովա
-
նելու
այս։
կո՚էր
կենսատու
է Հիմակ,
միակ
կեն–
սաաուն : կովբ կբ գիրնայ
, որպէսզի
մեզ գէր եւ
պաբարա
պաՀԷ : Յաբ՚լանք
ուրեմն
կովերուն
եւ
Հո րթե բուն : Անոնց
անցեալ
ու ներկա
յ սւ ՛լ ալոց
ճեաե
բուն : Առանց
կսվի
կեանք
չկա
յ ու
կարելի
չէ ի՛՛կ ե ր ե լ՛" կա
յել
՛լտ
յն :
րքաււ^^^^ճէա^^1յ^^ռ.ր
առանց
կովի
Աւ
սք^^^^^^^ա^^ւսւու^ղ
անոր
, ոբ անւլամ
մր
ինչ
կ՝ րլլա յ
՜իՍ^^^^ա^
՜ա՛աւ
Աց աՍոր,
որ
եւ չատ անգամներ
, մեհ քարգին
, մեբ
կեանքր
փբկեց
Հ
Երբ փախստական
է ինք
Հա յրենի
լեոնե -
բուն
փրայ։
Բոպիկ։
Աեբկ։
Անօթի։
Բացառիկ
օրեր
էին անոնք ալ ներկային
պէս։ Աւ
այսպիսի
մամանակ
կոփն ալ բացառիկ
արմէք կր ստանայ
:
Կր փճռէ բախտբ
ազգերու։
Վախճանր
պատե —
բազմներու
: Ջաբկ
կուտայ
կեանքին
ու կր ղարրնէ
զայն : Ու երբ մենք Հպաբտ ու ինքնաՀալան
քոփէն
կ՝անցնինք
, կովն ալ չի զիքանիր
մեր վրայ
նայիլ։
Միայն կբ թրքէ, պատկե րազա րգե լով
իր տրՀա -
մարՀանքր
մարգուն
Հտնգէպ
, որ թէեւ
ինքզինքր
մ՛եհ՜ մեհ բանե բու տեզ կր գնէ , բայց
կո՚էին փո
րին աստիճանէն
չի կրնար
վերցնել
գլուխր,
գայն
Նոբ
րա՛^ ռ
մ ր ։ Ռսւս գիտնական
մլն է Մ ի չ"՛–՜
րինբ։
Բնութեան
մեհ վվերափոխիչ»
:
է^րաչքներ
ղո րհահ է ան,
վգե
կավա բո ւե լո վ
դիսւլեկտիկակաՍ մսւսւերիալիզմի
սկզբունքով :
Իոյսեբու
՛ոե սակտղո
յացմ տն
եւ
տբմատակաւորե—
էու աե սակէտէն՝
Հ իմ քր
ղբահ է մ արքսի ստա
կան
— մատ
ե ր իա լփստական
փ ի լփսո փա յութիւնր
Հնա —
րաւոր
գարձնելու
,
վե բափո խե լու՝
Համ աձա
յն
մեր ցանկութիէննեբուն
,
յօգուտ
աչփսատաւոր
գանգուահներու
չաՀերուն
... ^ :
Շունչ
առէք։ կր վախնամ բան չՀասկցաք
այս
նոբաստեզհ
ոճէն :
Ուրեմն
պարզաբանենք
բոլբժուա
-
յեաագի
մական
ոճով :
Միչուրինբ,
գլուխ
յոգնեցուցահ
ե լ
ժամանակ
Վ
՛Ա
անահ է , բնութեան
թ ե ր ո ւթ ի ւնն ե ր ր
սրբագբե–
լու : Արարիչ
Աստուհո
յ պակասներր
լրացնելու ,
ինչպէս
իրմէ առաք բրահ էր Հունգարացի
գիա -
Յւական
կրօնաւոր
Աենտէէ բուսաբանր
:
Ա՝ Ի է" ՚–ե՛
1՛՝^
սակայն
, Աաբքսի
աւետարանով
զինուահ է եղեր
բնութեան
օրէնքնե
բուն
ղէմ ,
պրո լետար գանգո ւահնե բուն
չաՀուն
Համ ար : Ա–
նոր
հոլռումուռ
կողմերր
կարգի
գնելու եւ էվելօք
տոկոս
գանձե
լու
բնութեան
տարրերէն
:
՚)՚իա լեկտ իկա կան
մ ատե ր իա լիզմ ով
կբ թե
լու
ղա յն :
իմ պե ր իա լիստական - կապիտա
լիստական
չրքազ իհէն
Հ անե լո՛փ
պրո լետա րական
խոզովակին
մէք գնելու
բնութիւնբ
:
Անչուչտ
ւլրկե լու
Համ ար
իմ պե բիալիստ աչ -
խարՀր
բնութեան
չնոբՀնեբէն
:
Աւելի
յսասւ" կ բացատրուինք։
ՄիԼուբին եւ
իր Հետեւո րգնե ր բ , կաբհր
ցորենր
կակուգի
եւ
կակոլզն ալ կարհրի
՚էեբահահ
են , որսլէսգի ա -
ռոզք ակռայ
ունեցոզներր
առաքին
աեսակէն ու -
տեն
, իսկ անատամներն
ալ կակուղ աեսակով եր–
քանկանան :
Ե րկչ՚սրք
գարիի
Հասկր
վեց չաբքի
վե
րահահ
են : Գարին
ցորենի՝
ցորենն ալ
եգի պաա
ցորենի
վախակեբպտհ
են;
քէքագոգի ոգկո
յւ^ե
բուն
Հատիկներն
աք բագ -
մ՚սցոլցահ
են : Վ
՛Ա՛՛
յ է եկեր ոբթատոլնկի
ճիւզե–
րուն^մեհ
գմոլարութեան
պիտի
մատնուինայգքան
հանրութիւն
կրե լու
Համ ար
եւ
բո ղո քե լո ւ իրա -
ւունք ալ չունին
, քանի ոբ
«
րոգոքՖր
յետագի -
մոլթվււն կր նչանակէ
գեմոկրաստտնի
մէք եւ վբ–
տանգալոր է
յ
Հայաստանի
Հողն ալ մեհ՛ չափով
Հաբսաացահ
է
մ ի չո ւր ինե ան սիստեմ
ին ^ոբՀիւ :
« ԱբմենուՀի
» անոլնո՚է
ցորենի տեսակ մր
ձեռք
բերուահ է։ Աելեկսիոն
կայանի
սելեկցիո -
նէր Ա– Անանեանի
քանքերուն
չնորՀիւ ալ, ^Անա–
Հ իտ» անունով
լոէիկի աեսակով
մ ր ճոխացահ է
մեր
Հայրենիքր :
վրայ
տալու
վախէն։
ՈրովՀետեւ
կովբ
մայրն է
ու ստնտուն
մարղուն։
Անոր Համաբ
կովութիւնր
ամէնէն
ղրական
կոզմն է մարղուն :
Ապացոյց ,
աՀա
պաաերաղմր,
մեհագոյն
կովութիւնր
մեր
օրերու
սերունղին
. . .
ԵՐՈԻԱՆԳ
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
135՝
ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՄ
Ա–
Միւս մարգր,
որին նա Մելիք
անուանեց ,
նոյնպէս
ճանապաբՀոբգ
էբ ,
րայց
բո լո
բովին
անաաբբեբ
գէ՚ղի
՚ լ բ " ի եգանակբ։
Ծանր
քայլերով
անց ուղաբձ էր անում
վ ՚ ՚ ՚ ք բ ի կ
խ՚ււցի
մէք, ձախ
ձեոքի
մ ատնե բով
անզ ազ աբ
չո յում էր իր ալե -
խառն
պեխերբ : Ամէն անգամ
, երբ
եբի՚ոասաբգր
պա տ ա ս խաննե բ էբ աալիս նրա Հարցե
բին , տ1,ւլփ
էբ ունենում կարճատե՛. լնգմ ի քում • Մելիքբ խո -
բասոլղլում
է բ
մ աքե
րի
մ էք , իսկ նրա էիքր
ղէմ
քր
ցոյց էր տալիս սաստիկ
սրտնեղութիւն
,
Հողե–
կան
մռայլ
տ րամ ա՛լ րո
ւթիւն
Ե րիտասա
րղր վազ աոաւօտեանից
էր
՚լարմա–
ցահ այգ գէմքի
վբայ, գ ե ռ այն րոպէից , երբ
երկուսր
Հանգիպեցին
միմեանց եւ բարեւեցին
:
Հինգ ամսից
աւել էբ, որ երիտասարգբ
ղնա
ցել էբ Պարսկաստան
, ուր աչխաաում
էր օ՚լ. -
նութիւն
Հ՚սցնել
Վաբաբաալին : Երէկ նա չաա -
պում
էր , չխնայելոէի
իր ձիուն,
որպէսղի
որքան
կարելի է չուտ
տեսնուի
Մելիքի
Հեա։ Նա լաւ
լուրեր չէր բերում
, բայց
՚լգսւմ էր ոբ
Պարսիկ
մեհտմեհնեբի
սառն
փարմունքից
եւ
յուսաՀատա
կան
խօսքերից
խոցոտուահ
իր
սիրտր
մխի -
թաբութիւն
կր գտնէ
Մելիք
Աւանի
մօտ։
Այմմ
նրա
աոքեւն է Գիւղակի տէրր
Հ Րա
յց որպիսի փո–
վա խութ
իւն
Հինգ, ամսուայ
մէք :
ԵԼ
եր իտասա
ՐԳԲ
, նա յե լով սարերի
րուքին ,
մի
բա ւա կան ո ւթ ի էն էր գզում • Հարկաւո
բ է գբ—
նալ
, ա յգ
ձիւնախառն
քամ ինե րի
մ էք,
մոո անա
լ
այս
ւլաոն
իբոգոլթիւնր։
Նա լսեց
Մելիքի
ձայնր
եւ եա գարձալ
լուսամոլտից
:
ԹաՀմաղի
բախար չատե րին չէ վիճակլում
,
րայց ես էէ. Աս լան
, չատ թէ քիչ Հասկանում
եմ
աՀփ՚աբՀի
բանեբր
յ
ի՞նչ խօսք,
Աելիք։
ԹաՀմաղբ
ղեռ
երեիսայ
էր , երբ ղու
. . .
Ես
՚էովում եմ խելքը,
քնգՀատեց
Մելիք
Աւանը երիտասարգի
խօսքր ել ապա չտրունակեց
•
Ես
ինքս է լ թեթեւամիտ,
սնապարհ
մարգ—
կանց թնամին
եմ , պաՀանքում
եմ , ռր ամէն
՛լ՛՛ր—
հի մէք
լինի
խելք , Հեռատեսութիւն
: Րայց էլի
կրկնում եմ՝ Հաչտութիւն
գա հիհազե
լի , ան
միտ
ձայն է մի այսպիսի
երկրում : Հաչաուել
նչանտկում է ՚լլուխ
իքե ցնե
լ ա յն բո լո ր իրողու -
թիւննե րէւ առաք, որոնք կատարուե
լ ե՛ն այստեղ ,
կատարւում
են եւ պիտի կատտրուեն
:
Մենք եւ ՚Օսմանցիներր
չատ
Հեռու
ենք մի —
մեանցից » մեր եւնբտնց
մէք աՀագին
ձորեր կան,
որոնք
լցուահ
են մեր արիւնով,
մեբ արտասու^ւք—
ներով։
Հաչտուել
Հնաբաւոր էր, եթէ կարելի
լի—
նէր
կամոլր^ւեր
չինել
այղ
ձո րե րի
վրայ ;
• • • Մ եզ օղ նութիւն
պիտի
ո ւզա ր կեն ,
բա
յց
փոխաբէնր
խո րՀուբզներ
են ուգարկու մ ...
Օգնութի՛ւն
չկա
յ , բացականչեց
եբիտա -
Այս իմ Հայսւստսւնն է,
Աս ծնւել եմ այստեղ,
Ալւեսի տակ այս ջեյւմ ,
Ելւկնքի տակ այս լուրթ ,
ինձ Շիրակի հովն է շոյել քնքռւշ ու մեղմ,
ինձ Սեւանն է յուզել դեո օրերից մանկութ ;
Այս իմ Հայաստանն է,
Այս իմ հայրենիքն է բազմադարեան,
ԵԼ նա|«ահայրերն իմ այս նոյն հողն են հերկել,
Այստեղ են Քուչակն ու անմահ Նարեկացին
էյշնչացել գողտրիկ ու սրտայոյզ եբցեր,
Այստեղ է բոցաշունչ խիցաիւ ՚Րանաքեոցին
Իր արիւնով ցրել «Հայաստանի Վ էրքը» ։
Այս իմ Հայաստանն է,
Այս իմ հայրենիքն է նոր ու վերածնւած,
Որ քայլում է այսօր ճամբով կոմունիցմի
Գէպի գալիքր լոյս.
Իր ջինջ աչքերի մէջ .կեանքի դարունն առած :
Այս իմ Հայաստանն է.
ԵԼ մենք ենք կեանք աւել
Նոր ու բազմահազար այս կայլուցումներին,
էյէնքերին հոյակերտ, ռր խոյացհլ են վեր ,
ԵԼ գոբծարաննեբին այս վիթխարի :
Այս իմ Հայաստանն է,
Սիրում եմ ես նբան
Սիրով մի անսահման եւ խոր, եւ անմեկին,
Ու պատրաստում սրաի մինչեւ վեբջին հիւլէն ,
Տալու կեանքի համար իմ նոր հայրենիքին :
ԱՐՇԱԼՈՑԱ
ԱԱՐՈՅԵԱՆ
Ասկէ եաքր,
Հայաստանց
ինե րբ , պիտի կր —
նան պաՀանքել
իրենց
նպար ա՛Լա ճառէն՝
Հրն
կեր
,
ինհի քաչ մբ կոբկոտցոլ
աբմենուհի
եւքտչ մլն ալ
տոլմացու անահիտ
տուր
, խն՚լբեմ
. . .» :
կենղանինեբն
ալ անմասն
չեն մնացահ
միչու
բինեան
սելեկցիայի
մեթոտէն
: Անոնք ալ
փրայ
գլուխ
չակահ
, կաբղի
մտահ
են :
Հայաստան՝
գմակալռր
ոչխարի
նոր աեսա —
կոփ
մբ օմտուահ է , ա յհե բուն պէս
բաց յետո
յք
չմնալու
Համար :
Կբ
յուսանք ոբ կոտո չաւո ր կենղանինեբն
ալ
պիտի
օգտուին
ՄԻէ՚՚՚-րինի
չեորՀէն : Անոնք ալ ի–
րենց կոաո չներէն
ւլինա թափ
պիաի
Րէլան
, որ -
պէսղի յեղափոխական
ելոյթնեբու
չգիմեն՝
կապի—
տալիստնեբոլ
ղբգումով
:
Հայաստանի
լեոնային
չրքաններն
ալ
րամին
սաացահ են Միչուբինեան
մեթոտէն։
Անոնց
լերկ
գագաթերր
ճոխացահ
են պտզատու
հառեբով։
Գաչտի
բնակիչներուն
եւ պտզավաճաոնեբու
ք ի -
թբ
կոտրելու
ինչ ազուոր
միքոց ...
Յուսա
՛՛նք
որ մօտ ժամանակէն՝
կարմրասաա—
նի քազաքաց
ինե բուն Հերաթափ
էե րկ
գագաթներն
ալ , Հա յաստանի
լեռներուն
պէս պիաի
օգտուին
Մ ի էո ւր ին ի գիւտէն՝
զա րգա
բո ւե լո փ գանգուր
մ ա–
զախոլրձով
:
Հայաստանի
Հայերէնն ալ Հարստացահ
է Մի
չուբինեան
մչակումով։
Թաթարերէնէ
զատ ,լատի—
նարմատ
ռուս բառեր
տուն
— աեզ եգահ են Հա —
յոց
լեղուին
մէք
աւելի
ճոխացնելով
զայն
. . .
Ա փիւռքաՀա
յութ
իւնն ալ նա խանձելու պատ–
ճառ
չունի ; Հոս ալ , Միչոլրինեան
ձեոնարկներբ
յաքոզ
ճամ
բու
մէք են :
Մրտաչէն
գիւզէն՝
Վրթանէսր
սելեկցիոն
մե
թոտով
կր պսակենք
փաբիզոլՀի
մմզէլ
Իրէնի
Հեա
եւ արգիւնքր
Հիանալի
գուբս
կուգա
լ • • •
Եթէ
Հա յաստան
ունի իբ ՚տԱբմ ենուՀ ի » ցո–
րենր եւ Հ^ԱնաՀիտ»
է"էԻԿր>
մենք ալ ունինք
Օրի -
նա/լ՝
մեր
իլկէտ
- Թագուկներր
եւ Ռոպէր - Ա–
րիստակէսներբ...
կ. ՊԵՏՈԻՇ
սարգր
ոզեւորոլահ
:
Մ ե լիք Աւանբ
ղ արձեալ
յա ՛ի չտ ա կե ց
նրան
նբա աչքերր
փայլեցին
խորին բաւականո
լ թ
իւն ից :
Օ՚լնութիւն
չկայ
, գոնէ չուտով
չի էինի
. .
Ամբալք Պարսկաստանբ
գիտէ, որ Ր՝աՀմազի աչ -
քր Ա է ֆե լինե բի
գաՀին է յառահ : Իսկ ա յղ
գաՀ
ի
փբայ նստելր
Հեչտ
բան
չէ
թէեւ
ԹաՀմազր
այմմ
իրանի
կուռքն է : ԳաՀր թափաւբ չէ . նրա փրայ
նսաահ է մի
մ անուկ
, որի ե բակների
մ էք
՚իազոլմ
է Ա եֆէ
՛Լին երի
աբիւնր ել որին
պա չտպանո
ւմ է
Հոգե լորտ կանո ւթի
ւնր : Պէաք է գրաւե
լ
Հ ոգեւո–
ր կաննե ր ի սիրտր • գ րա Համ ար
թաՀմ ագր
պիտի
իրագո
րհ է
ի ւր ա քան
չի ւր չիա մաՀմ էտականի
նր–
լիրա1լւսն
ուխար
, ա՚լաաելոփ
Բերբալան
Օսմանցի
ների
ձեո քից : Շ իանեբի
մեհ
իմ ամներր
՛լե բու -
թեան
մէք են • Հաս՚սնի եւ Հիւէսյինի
գերեզման -
նե՜րբ պգհւում են սիւննիներից : թաՀմ աղբ
միւս֊
ների
նման
ոզբում է այս Հան՚լամանքր
• նա ամէ—
նից
աո՚սք չիա է եւ երղուել է իմամների
ղերեզ–
մանոփ , որ իբ ա՛ւա քին
գորհր կբ էինի
Բերբալան
ագաաելր
:
ԼԷՕ
Fonds A.R.A.M
