ՊՈԻՏ՝Մ
ԾԻԾԱ%
« ԱՅԼԱԿԵՐՊՈՒԹԻՒՆ
- • •»
« Տեառն, մեբււյ Յիւաւսի - ՚է^րիստոսի»,
կ՝ըսէ
պլօնացոյւյը
֊.
ՀՎարգավսւէւ»
մկրասւհ
ենք Հայերս
՚ " յ "
սւօնր
« Նաւասարգեան
աօն»ի
Հոմանիշ
նկաաահ են
ղա յն
քր
ի ս տ
ոն է ո ւթ
ի լ.ն ր
օաա րամ ուտ
նկաաոգ
սլատմ ագիրնե
րր ;
Ես չեմ կրղահ
վերլուհել թէ՝ ինչո՞ւ
Հին Հե
թանոսական
կրօնքր աղգա
յին
կրօնք
նկատելով
Հպարտաղահ–
են անով, ի"կ
քբիստոնէութեան
սանկ քիթ - սչոունքով
նա
յահ
են մեր գրեն
ինեբր։
Ե ր կո
ւքն ալ Հա յկական
աբիլն
ներարկուահ՜
կրօնք , ինհի Համաբ :
Այս
աոթիւ,
կ՝ենթագրեմ
որ Զիթունին
վւաս–
տերու
կարաւանով
մր Հրապարակ
պիտի ղայ,
Հաստաա ե լու թէ՝ ինչու
վար գավա
ււր
ղուա Հա -
՚յաաօն
մրն է :
Ան Վ^անա յ
Հ իմնագրութեան
օրէն
սկսե
լով
մինչեւ
մեր օրերր,
չ " ՚ ր ք ի ուետի
կեղնէ սլաամա -
գէտներն ու բանասէ րներր
Համողե
լու
Համաբ թէ
« Նաւասարգեան
Տօն»ր
աոաքին
անգամ
Վանի
մէք
աեղի
ունեղահ
է ։ Այգեստանի
եւ
՚Բէնտրքի
փողողի
մ իքեւ սաբքուահ
են «Նաւասարղ
եան ա -
II աքին
հ) աւլե ր ր» , նախագաՀութեամ
ր
Շամ
իրամ
թ ա
ղ ուՀիին է
Ր անա վէճ
ի տեղի չտալու
Համ ար , ես կանխիկ
կ^լնգու^ւիմ այգ աեսութիւնբ
:
Այսօր , սակա
յն , մեր երկրին՝
Տարօնի
մէք ո վ
կր սլանհացնէ այգ տօնրլ :
V -
պտ
, վերքին գնգակով
մըն ալ անձնասպան
կ՝րլ -
լ ա յ ։
« Հատիկնե՞րն»
են խոնարՀ
Հերոսներր
,
որոնց
իւրաքանչիւրր
Հետագա
յին կր գաոնան մէկ մէկ
տիպար
յեղափոխականներ
, նուիրուտհ
գոբհիչ -
ներ եւ ղեկափաբն/ւբ
• • •
« հ)ամա՞ս»ն է սլարղ Հերոսոլ
Հին ,
* ի տ լ ո
յ ի
ստեղհահ
անկե րսլարան
փիճա/չին
մէք իսկ ոչ մ ի–
այն
«ոաքի
փրայ» կր մնայ,
այլեւ,
կր գորհէ ,
գերաղա՚էւցօրէն
յանգուգն
ձեոնարկներ
կը էլատա—
րէ , գաւաճաններուն
սարսավւ
աղգելոււ աստիճան
:
«Աղ՚ոթամաբի
երկու
սանե՞րն»
են սա իւսնարՀ
Հերոսներբ^
Աղի՚/ր եւ Տակոբր
որոնք
անՀաւասար
քաքութիւնբ
կ՚ունենան
Աղթամարէն
մինչեւ Ա -
խավանք
չոգալու,
այն աեղէն
, թուրք սլա-^ակնե.—
բու
քթին տակէն
նսււակ
մր ճարելու,
որպէսղի
Աղթամ աբ
բերեն
վ՛/՛ կելու
Համ ար ֆէտա
յինե բու
խումբր
որ օրերով
սլաչարոլահ
,անՀաւասար
կււիւ
կբ
մ ղէ ր թչնամ
ի
ղ ե բաղանղ
ումե
բու գէմ ։Տա1լո–
բր կր նաՀատակուի
աեգւոյն
վրայ, իսկ
ԱԳԻՂՌ
կ^անՀետանայ
, . • :
« Ա լա՞ քն» է սլարղ Հերոսր
որ կախաղանի
վ բ–
րայ կբ քալէ
իր Հյանղանքներր»
• • •
ՀԱնաոակ»
խումբի
աղա՞քներն
են խռնաբՀներբ
• - -
«Ծիհտ -
նից
Գոլլամե՞րր»
, «Աոկաղի
Գրիղո՞րր»
,
^Շիրի"֊
ն»ր,
«կոաոյի
Հաճի՞ն»
, « Տէր ՝Լարգա՞ն»բ
, ոլա–
տանի
«Ա՝ոննիկ»ր
:
Աեր
պատմութիւնր
երբեմն չատ չոայլ
եղահ
է ոմանց , չափաղանց
ժլատ՝
ուրիչ^ւերու
: Տակա–
Մտատեսոլթիւնով
մր
կրնանք
նկարագրել
գայն :
Ա՝*ա գայլերն ու ագուէսներր
վազքի
մրցում
կբ կաաարեն
: Աղաւնիներու
տեգ ղիչակեր անգ -
ղերն ու բուեբր կր ճաիսրեն
օգին
մէք։
Ագռաւներն
ալ
ձայն կր բոնեն
իբենց
կո կռոցովր • ՚ ՚
,
^՚ոյ քաքարագոլկ
երիաասարգներու
վախա —
րէն
վա
յրի
խոգեբն ու արքե
բր
կ՝ բմ բշմ արտին :
Զեմ
կարհեր
, ոբ ղոնէ , վայրի
է շեր
ւլտնուին
այգ տեղո ւանքբ
փողաՀա ր ի եւ երամիչտի
պաչ–
աօնր սաանձնե լու
Համար • • ՚
Տոյո
մեհ ունիմ : Հայաստան
աչխարՀի
մէք ,
կր աօնեն Վարգավառը
, եթէ լուր
ունին
անչուչտ
այգ տեսակ
տօ
նի մր գոյութենէն
եւ կամ եթէ
ն ա ֊
ցիոնալիստական
1
"Ր"՚ուիլակր
չանկուի
իրենց
գէմ
...
\
՚
ԳաղթաշխարՀ
- Ա փիւռքի
մէք՝ անպայման կր
՚Գ^օնոլի
Վարգափաււր։
Հայոց
աւլնոլականնե
բը
Փարիղի
ել Աարսիլիոյ
Հայոց
եկեղեցիներուն
Հ ր՜
բապարակին
վրա
յ , պիտի
մ ասնակցին
մ բցումնե–
, բուն , ցուցաղբելով
իրենղ
նոբ ղնահ
կառքերր
ել անոնց
վա ճ ա ռան
ի շ1։ ր ր : Ա րտանց
ց աւե լով
ո բ
ա
յգ կաո քեբուն
Համ աբ
վճա րուահ
ղ ում աբը
,
՚ կառքին
կոնակբ
նչանակե
լր
սովորութիւն
չէ ե -
ղահ
. . .
Պո
լսո
յ մէք ,Վաբղավառր
պիաի
տօնեն
քանի
մ բ
քաՀանաներ եւ վաբղապեաներ՝
էքմիահնէ
ն ղբ -
կուահ կաբգա
լո
ւհո
ւթե
ան քրաուքով
մր
՚Րաղտքական
աչխարՀն ալ, պիտի
մասնակցի
էՀա
յոց ՚Լարգտվաոի
աօնին՝
՝Րորէայի գ
աշտերսւն
վրա
յ ղինամ
րցո
ւմնե ր սա րքե
լով եւ օգին
մ էք ՚"—
ղա ւնա կե ր ււլ ռմբաբձակներ
թռցնե
լով
• • ՚
Կ-ՊԵՏՈՒՇ
լին
քանի
քանի
Աոննիկնեբ
, Տէր
Վաբգաններ
,
կոաոյի
Հաճիներ կան ոբոնց
մասին
աող
մբ իոկ
ղրուահ
չէ
. . •
Օր մր անչուչտ
եբախտաղէտ
Հայրենիքր
ան—
ելիւն
մ բ , վա
յր մը, կամ փողոցի
մ ր անունր կր
նուիրէ
անոնց
յիչատակին : Ա ինչ այգ մեր
երէց–
ներէն
անոնք որ ապրեցան ու շնչեցին այգ մեհ
խոնարՀներուն
Հեա, պարտաւոր են
անթեւլուահ
մոխիրներու
աակէն
լո լս աչվսաբՀ
բերել ագատա—
գրութեան
ււաղմ իէլ^ւե բո
ւն կեանքն ու ղոբհր,
որ—
պէսզի
նոր սերունգներր
կարգան
,
սերաեն, ու
դաստիարակուին
անոնց
չունչոփբ :
՚
ԱնՀունօբէն
ե րաիստապա
րա
ենք մեր փե թե -
րան րնկեբոք՝
կոմսին
, որերկու
Համեստ
Հատոբ–
.•ներով
միզի ,հանօթացու.ց
երեք տասնեակ • խո -
նաբՀ , բայց
մեհ,
աննման
Հերոսներու
գորհու
—
նէութիւնր :
Կր սպասենք
նոբ Հատորներ
նոյն
չարքէն ;
ՄՒԱԱք՛
ՄԻՐԶԷ
ՎԱԶԳԷՆ
ՇՈՒՇԱՆԵԱՆԻ
մասին ՄԱԿի Եու -
կոսլաւիոյ
սլատուիբակր
տոքթ. Ա. Պէպլրբ
րսահ
է լրագրոգ
Լեւոն
՛Րէչի չեան
ի թէ ճիմ չատ
մտերիմ
րնկեբ
ս էր ձեր տազանգաւոր
Գա չ1ւա1լց ական
մ ր~~
տաւորական
Վազգէն
Շուչանեան : Շատ
գիչերներ
միասին
եգահ
ենք Փարիզի
մէք» : Տոքթ.
Պէպլըր
Հիացոզ
մրն է Շուչանեանի
: Ըսահ՜ է թէ
Փարիզի
մէք
ունեցահ
իր չատ մր լալ բարե կամնե
բէն կբ
յիչէ
նաեւ
նկարիչ
Պետիկեանր :
ՅԱՐԳԱՆք–
ՁԵԶ,
ՏԱՐՕՆԻ
ՀԵՐՈԱՆԵՐ
«ՅԱՌԱՋ»Ւ
ԹԵՐԹՕՆԸ
(123)
յիանէն,
այն խելօք,
Համեսա
ագքիկր, որ Մելիք
ՀԻ՚-՚՚ԿյԻ^Ի
պարհանքն
էբ։ Ամէնքր
յիչում
էին
քա
Հանայի
սպանութեան
օրր, երբ 1ւա
գուբս
պատի
գլուխր
ել բաց գէմքոփ
նայում էր ամբողք
եկ՛
ԺԳ՛
Այրին
այնքան
յուսաՀատահ
էբ, որ սելսել
էր
նոյն իսկ անին ել իր եզբօրր • • •
Այսպիսի
լուրեր
այմմ
Հեչտ
էին գուբս
գալիս
ամրոցից : Զալալր
փորձում էբ բոլոր
միքոցներբ,
իսկ
գրանց
ից
մէկն
այն էբ, որ նա փերքին
օբերում
ղրսում
է լ չէր թաղցնում թէ իրան
զրկում
են , ո–
չինչ
են Համարում
: Աանղիմանում
էր բոլոր Վա–
րանգացիներին
, զարմ տնո
ւմ էբ թէ այղ ինչ աե
սակ
երկիր է , ուր ոչ ոքչէ խօսում
, աեսնե լոփ ոբ
կինր աղամ արգուն
ճանասլարՀ է
ցո
յց
տա
լիս
:
Հա յբական
կարգերը ոտի տակ
են տա
լիս եւ չկա
յ
մէկր, ոբ ասէ թէ ղա վատ բան է, թէ
աչխարՀր
աչք ու ականք
ունի եւ չի
թ ո յ լ աայ, որ
ամէն
մէկբ
ինչպէս
ուղում է այնպէս
լինի։
Միթէ՞ այգ
տեսակ
մողովուրգ կայ ՚ ՚ •
Ժողովուրդն
լնգո
ւնո
ւյք էբ, որ այդպէս
է,
բայց
հ-սլուա
Հանել չէբ Համարձակում
, որովՀե -
տեւ
արդէն
Հասկացել էր, որ այդ գորհի
մէք
կայ
Ա իւլէ յման
Րէկր, եւ խօսել
Հայրենի
կարգեբի
մասին, կբ նչանակէր
գնալ
Րէկի
դէմ : Այղ կար–
հ^իքր կազմւռւմ էր այն չչուկներից
, որոնք
Հաւա–
աացնում
էին թէ Մելիքի տան բոլոր անկարգ
ու–
թիւններ՚ւ
սլատճաոր
Մելիքի
աւլքիկն է––– Գա -
Հանդէսին ; Հէնց այդ օրուանից
է լ նա
սառալ
իբ
նչանահից • • . Հասկանալի
էր :
հեղճ
Մելիք
Հփւսէյին
... եթէ
կենդանի
լինէր եւ տյմմ տեսնէր
իր աղքկան :
Նա չէ բ
գիմ
անա
յ . նբա սիրտր կրճաթէ ր . .
Զ՞ էք ճանա չում
մեր Մ ե լիքին • • • Նա իր
ձեռքոփ կր սսլաննէր
իր ազքկան
. • •
ԵԼ
լաւ կ՝անէր
• • . ինչ գեգեցիկ
տղամարդ
է հքաչէնցին
• կատարեալ
կա
թն ու արիւն
խառ–
նուահ
իրար Հետ : իսկ Րէ՞ կր ՚–
կամաց
խօսիր։
Րէկր
նրա մօա մի սեւ սա
տանայ է, թէեւ
այնքան փախ ագղոզ տզամարգ. է ։
Հա , բայց արիաես , ագքիկր
. . .
Աիրտբ երբ կսլչահ է , ոչինչ չես անի։ • • •
Աուտ
չեն ասում , ոբ մի ազքիկ
մի մամանակ
ս ի–
րաՀաբուել
էր գոմէչի
չորացահ
կաչու
փլ՛այ
• . .
Րայց
Թուրքին
, տնօրէնին
• . •
Այ
տզայ , կամաց , Լոոզ կբ լինի • • • Տնա–
չէնբ կարհես
աչխարՀից
տեզե կութիւն
չունի :
էՀ , որ լալ
մ իաք անէք , չէքցաւի • . . Հա
չիւ
աբէք , տեսէք
քանի
քանի
ազքիկներ
եւ
Հարսներ
են փ զազրել
Թուրքեբր
, քան
իսն
են աա–
րել
...
Րայց
իր կամ քոփ,
իբ ոտոփ
ղնալ...
ի,այ–
տառակո
ւթ
իւն է ...
Այսպէս
է ր գաաում
ամրոխր պատե րի տակ ,
էլորէսհ անկիւ^ւներռւմ :
՝՛
ԼԷՕ
Մեր տարէց
Հայրենակիցնեբէն
լսահներս է որ
գրի
կ՛՚առնեմ
իմ տկար գրչոփ :
Ազաաութեան
գաղափարր
ուռճացաւ
անււնց
արեան
չիթերէն։
Աւ մենք վսաաՀ
ենք թէ երկար
պիաի չտեւէ
սուղի
չբքանր :
Այն
Հ
"ԳԲ որ հնալ
Մեսրոսլներ
, ի)որեն
նեբ, Վաբգաններ
եւ Մուչեզներ
, միչտ
ալ
•լցի -
վառ
պիտի
պաՀԷ ազատութեան
ոդին.։
Վարդաններու
օրերէն
մինչեւ
մեր օրերբ
ղա–
բեբ անցան , եւ սակա
յն 70ական
թուականներուն
նորէն
ի յայտ եկաւ
նոյն
ողին։ Այգ
Օբերուն
՝֊1օ–
,զոս
եպիսկոպոս
մ
բ նե բն
չուե ցաւ
ագզ ա
յին
աղա
աութեան
տենչով
ե լ
քանտց նախ ում տալ
ուս -
ման
, յառաքգիմութեան
: Գիւղե
բէն
պատանիներ
Հաւաքեց
.Ա . կարապետի
վանքր
։Ուսման ֊,ետ զու–
գլնթաց
րոն
կե
ցալ
աղաաութեան
ղ աւլա վւարբ :
Այդ պատօռնինե
բու
չարքին
մէք
կր գտնուէ
ին
Ան -
մաՀ
Հրայր
ե լ
Մարգաբ
վարմապետ : Երբ անոնք
1879/»
չբքանաւարտ
ելան , ուխտեցին
ուսմ ան եւ
ազատագրութեան
ող
ին տաբահել : Արզ էն
Տարօն
կբ խայտար
ՏՕական
թուականներէն
, ունէր
րն -
կերոլթիլն
մր ոբ իր ցանցերր
տարահահ
էր։ Աա
կայն
յառաքգիմութեան
Հետ կբ
կրկնապատկուէր
Թուրքին
ե լ
՚Րիլրաին
Հալահանքր
:
86
թուականին
է
ր որզազան
Մ ուսա պէկ աո եւանւլ ե ց Կ ի՛– լիգա ր ր ՝•
Մէկ տարի վերք
նոյն
զազանր
ողք
ոզք
կ՝այրէր
Յարգտւանկ
գիւզ ացի
ՏոՀս՚նր
Րուխերիկի
մէք :
Այդ
օրերէն էբ որ սկսաւ
Տտրօնի
Հոզր
գարձեալ
ոռոգուիլ
Հերոսներու
արիւնով եւ բոզոքի
ձայ -
նր
մինչեւ
ԵԼ
րոպա կր Հասնէր
Հ
Երբ
ՄիՀրան Տամատեան
եւ Մուրատ
Պօյա -
ճեան
Տարօն
մ տան
, երկիրբ
արգէն
ելաւլմ ակե ր -
պուահ
է
բ նախկին
լն կե
բ
ո լ թե ան գոբհիչ
րնկե ր -
ներէն Վարդան
վարզապետի
, Ներսէս
*/, • քւքարա–
խանեանի
, Հբա յրնե
բու եւ Մ աբզար
վաբմապեա–
ներու
կոզմէ։
կարմիր
սուլթանր
կ՜՚աշխատէր
խեզ–
գել
ազատութեան
այգ չարմում
բ,
բայց
ազատու—
թեան գազափարբ եւ Հայրենիքի
աենչր
այնքան՜^
հաւալահ էր որոչ կախազանր, ոչ բանտր, ոչ ալ\
աքսո
բ
բ կրցան
ազդել : Մ աճկա
լր իր արօրբ
ձղ.եց\
զէնքին
փարեցաւ
, Հովիւր
իր Հօար
ձղ եց
ւձոասաւ
. աոՀեստաւոբր
իր
արՀեքւտր
րաբճբացւ
ձռե
կազմին
մէք
անց.
Գ՚՚Յ
հլասգիլզացի
աէր
՝Րերովբ
քաՀանան
անգամ
իբ ՛քեր քին պատարաղ
ին մէք կբ
յայտարարէր
,
Այո ի՛մ վերքին
սլատարազն
է :
ԵԼ
իսկապէս
իր
12
գպիրներուի
Աասուն
բաբձրա -
ցաւ,
միանալով
Գէո բ՛է Զավուչի
, Գա
լէ ի ,
Մուր՛ս–
տի եւ բո
լոր
Հերոսներու Հեա մ աՀացաւ
յանուն
.ւքտղատԴւթեանւյյևձԼէւյֆ^ճէմ^–
•
յ , = ^
Ա յսօր
Տ Ոա րօն
ի րա՜զմ ա չաբ չար
, մո ւլո
վուրգին
•՚էսո՚ւդի
օրն է ոբ կբ տօնուի : Սիրելի
Հայրենակ
ից -
ներ
, ամէնքս ալ պարտաւոր
ենք
յիչել թէ անոնք
մ եռան
մէկ իտէալի
Համ աբ
.
\ ՝) Ազգութիւն
,
2)
Հայրենիք,
3)
Ազատութիւն
: Աչքի
աոքեւ
բերե
լով
անթիւ
անՀամար
՚լոՀեբր,
քարացահ
ոսկոր -
ներն
ու արցունքնեբր
, պարտաւոր
ենք.
1 .
Ամ
էն աարի
յաւե բմացնե
լ ա յդ
նս՚Հ ատ աել
մողովուրղին
յիչաաակր :
2.
Հաւատարիմ
մնալ
անոնց
ուիստ
ին , ա
յն
Հաստատ
Հաւատքով թէ սուգի
տօնր օր մր պիտի
գառնա
յ յազթանակի
տօն
,
Հ՚ս յրենի
Հողին
վրայ :
Միթէ
մեբ բեկորներուն
սրտերր պիտի
ձՐէլա՚՚ն
պաՀապան
մեր նաՀատակներուն,
որոն՚լ
սրրաւլս՚ն
"լխաին
ել զոՀաբերութեան
Հանգիսատես
եզանք :
Մեր նաՀաատկներր
չունին
չիրիմներ
,
՚1
էԻ^
ունենան
սդացողներ : հլունկի եւ աղօթքի Հետ , ա–
նոնց
րնհա յենք
մեբ
սր՚ոազին
յարգանքր եւ Հլ
Ա1Ա՛ ԱէՈՈԼ թիւն.
՛րովՀետեւ
Տարօնր
ինկաւ
Հւրյ
մոզովուրդի
փրկութեան
Համար,
Հայ
Հայրենիքի
անկախութեան
Համար : Ան խաւարին
մէք փառեց
յեղափոխութեան
եւ
րմրոստութեան
քաՀր։
Զէ
մե ռահ
Հր՛"յրի
ոգին, ոչ
՚ուսատու
են
՚՚իլքն
յզլ կրակր որ փոխանցոլահ
էր
՚՚րբ–
րազան
Հա յրերէն : Հրս՛
յրի
ոգին
րաղմ
աՀաղար
Հալ
մ արտ
իրո
սնե բու
արցունքս
ւին ու
արիւնով
ր
մինչեւ
մեղիւ Հասահ է իբրեւ
նուիրակ՛՛՛ն
ժառա՚1ւ–
՛լութիւն
:
Ալ
մենք
յուզում
ով
կ՝օրՀնենք
անոնց
յիչաաակր
Գէորգ
Զավոլչ
1907,
Մայիս
21 ին փակեց աչ
քերր պաչտե
լի Ա պազանցի
Գա
լէ
ի եւ ոիրելի
հքաբ–
սեցի Յակո
յի Հետ, երթալ
միանալու
Աաչքի
Գու–
րանի անփերք
կարաւանին :
Երնէկ քեզ լուսնեակ զոհար պա-տուական .
Անտոք, Ֆ ւ ւ ֆ ռ փար,
Տարօն սիրական
փեզ պիտի գանսւատւքեն հ ա յ հերոսնհրին
Երբ գաս ու անցնիս Մշ ո յ սարերէն.
Սաչքի Դ ո ւր անի( * ) պառկած քաջերէն
Վ ր է ժի ողջոյն տար Անդրանիկ ւղետին :
Յարգանք
Տարօնի
նաՀատակներուն
: Րիւր
Հա՛քբո
յբ
Մ եսրոսյ^ե
բու
, Ա ամ իկոնեաններու
, Ա՛լ–
հննղափայր
Տ ՚"
րօն
ին :
Լ–
ԱՍԱՏՈՒՐԵԱՆ
բիլրնեբոլ,
Զափոլչներ՛
(*)
Սաչքի
Գուրան
Մ չո
յ Զոբո
յ թաղի
Հան -
գիպակաց
լերան
անունն է ուր կը Հանգչին,
Գուր
գէն,
Րաբկէն,
Տիգրան,
Նչ՚սն,
Սէյտօ,
ճնտօ
,
.Գաւէն, Գէորդ,
Գալէն,
Աենեքերիմ եւ ղեո շ՚ստ
՛ատեր
Հ
Fonds A.R.A.M
