*6
Աքք– ԱՋ
»~
Պէյրութ
մնացահ– էր եւ. Հետեւահ՝ էր Ազմիներու.
մարգասսչան
հրագիր%հրու.
դորհաղրութեան
, կր
Հալաոաէ
որ ան Լիրանանի
500.000
մողովուրդին
3/4ր,
այսինքն
375.000
մարդիղ,
անօթի
մԼոցռց։
իր
վաչիու֊թեան
շրքանր
անցոլց
սսլաոնա լիքով ,
կողո պուտ ով եւ անվե րք
սսլանութիւննե
րով ;
Աղմիի գորհակից էր Պէյրութի
փոլիս միՆտի–
յլին՝
Մ ուՀիատին
րսո ւահ
ղաղանր՝
դարձեալ ա–
րիւնկղակ
Հրէչ
մր, որ կնոք կոդմէն
աղդական
էր թալէաթի
յ
Աղմիի ելԱոլՀիտտինի
քանքերով
էր\ որ
Հայկական
քարդերու
երկու ականատես
վկաներ
(մին՝
Հէրիսրն
Ծէյնրրա,
Պիթլիոի
քալպին վը -
կո՛յ
1
մ իւսր՝
Տոքթ
. Ֆլո
յտ
Ամ իթ ,
Տի"՚րպէքիրի
քարղերուն
ականատես
վկայ)
Պէյրութի
մէք փոր–
ձեղ ին
ւղա տե րաղմ ական ատեանի
առքեւ դատել է
ք՝"՚յց
երկու
Ամերիկացիներր
ճարպիկ
խաղով
մը
չող ենա
լուի
կհիկ
դրին :
Աղմ
ին է ր , որղրկեղ ոսաիկանական
տնօրէն՝
ՄոլՀիտաինր
Ալրֆա
1916/ւ
ամ առր՝
ցորեն
բե րե–
լու սլատ րուա կուի՝ կողոպուտնե ր
չար ունա
կելու
եւ
ղողօնր
կիսելու
Համար
իրեն
Հետ։
ՄուՀիտ -
տին յաքողահ էր
80
Հաղար տոլարի
արմողու -
թետմր
ոսկի
ձեռք
ձղել եւ վւաիւչիլ
դէպի
Պո/իս։
Ա-՚Ր^ի անմասն
մնալու պատճառով
կատղահ՝ բռ —
՛՛՛ե ք տուահ էր Ա ոլՀիտտինր եւ գրամ
ր
ձեռքէն
աոնել
տուահ։
ԱուՀիտաին
անձնասպան
եղահ էր
1916/՚յ՛
Ցուլիսին։
թ՛ալէաթ
գիակր
Պոլիս
տանիլ
տուաւ եւ չատ լացաւ
անոր կորուստին
Համար ,
որ այնքան
լալ ղորհիք
մրն էրիր Հայաքյինք
հրա֊
ղրին Համար :
Աղմի
նախանձէն
կատղահ՝
արղելք
եղահ էր
նաեւ
Տուլիս
18, 1915/՚5՛
ամերիկեան
նպաստին
Հայ տարտղ իրներուն
րաշխուելուն
եւ
նոյնիսկ
Նոյեմբեր
29, 1917/՚5/,
ձերբակալել
տուահ էրԱ–
մ ե ր ի կե ան Ա իսիոնի
ղ լխաւոր
պաշտօն եան՝ քա -
քասիրտն
Մր • Տանան եւ րնտանիքով
Գոնիա աք–՛
սորել
տուահ էր։ Մր՛ Տանա
երկու
ամիս
յետոյ
Պո լիս ապաս տան ահ էր :
Մ • Տանա
չէր քտշոլահ
Պոլսոյ
մէք
ղիմակա–
ոերհ
րնե
լու
Աղմիի
անւլ թու թ իւննե ր ր , ե լ
նոյնիսկ
քանիցս
իրեն
անձին գէմ
րրահ
ս պան ո ւթ ե ան
սսլաոնալիքր,
50
Հաղար տոլար
փրցնելու
Համար
X
\յլ Տանա՝
յաքողահ էր Աղմ
ին պաշտօնանկ
րնել
Պէյրութի
փալիութենէն
: Աղմի՝
Պոլիս փութա -
ղահ
էր
,
եւ ոբպէս
փոխվրէժ
, պատե րաղմ ական
նախարարութեան
մ իքոցաւ
քանյսց
բանտարկել
տալու Մր՛ Տանան, որշ^արՀիւ
գերմ • ղեսոլա —
նա տան
հովա
յին կցորդ՝
՝Բէ րթ (ն ֆոն Հաասի ,
(որ
մ տերիմ բարեկամն էր էնվէր
ի ստո րաղ ասին
գնդապետ Ա է յֆիին
) աղատ արձակուեցաւ
Ա եպտ .
3,.1918/.Տ. :
ԸնգՀանուր պատերազմ ի մամանակ՝
Թուրքր
երկրի
զոներր
գոցեց
արտաքին
աշխարՀին
գէմ
եւ գմոխքի
վերահեց
երկրի
կեանքր։
Պատերաղմր
յաբմարազո
յն առիթն
եղահ էր Հայ ազդր
քնքե -
լու Համար , սպանոլթեամր
եւ կողոսլուտով
է
Այդ ատեն
էր , որ Աուրիոյ
դիկտատորր
ղին՛
կառավարիչ
ճէմալ
պէյր՝
(որու
մասին,
ղեսսլան
Մօրկրնթաու
կ՝ր՚՚է շատ ճշդրտօրէն՝ « Միքին գա–
բու
կողոպտիչ
ասպետ
մր») դրաւահ եւ կոզոպ -
տահ– էր ամբողք
Աուրիոյ
մետաքսր եւ ամէն
ինչ
որ
իր ձեռքն
անցահ
էր , դորհակից
ունենալով
թէվֆիգ
անուն դատարկապորտ
մր :
Այս
բոլոր
իրոզութեանց
վկաներ են
Պէյրու–
ՀԱ8ՈԻ
ԶԱԻԱԿ
ՊՈԻԷՆԱԱ
ԱՅՐԷԱ, \0 Տուլիս
ճամբուգ
՚էրայ
Հայ տղայ
մր կամ ազքիկ
մը գտիր եւ Հար
ցուր,
Հա"յ ես :
Ա եհ
մ ասով
պիտի պատասխանեն
՚
Ո՛ չ >
•^այոլ
զաւակ
եմ :
ւ
՛՞նչպէս
սլէտք է պատրաստել
, օտար ափե՛
րու
փրա
յ Հասակ
նետահ եւ տակաւին
նետե
լփք
մեր մատղաշ
սերունգր
:
Ի՞նչ
միքոցներ կան զայն
զաստ իա րակե լու
այնպէս որ, եթէ երքանիկ
օր մր, կրկին
հազի
մեզի
Համար
կենսաբեր
արեղակր,
անոր
քերմու—
թիւնր
զղալու
լնգունակ
տարրեր
ղտնուին :
Հրատապ
Հարց
մ ր՝
որուն ոչ մ ամ ուլր
մ լատ
է գ՚ոնոլահ
տրամ ազ րե լու իր
սիւնա1լներր
, ոչ ալ
սրացաւ
Հայրենակիցներ,
պատասխանելու,
այս
առթիլ
ոլարբերարար
բացուահ
Հարցարաններու։
ԳնաՀատե լոփ Հանգե
րձ
բո լռ ր ին կարեւո
րու -
թիւնր
, կ՛՛ո լզեմ
մ ատնան
շե լ թէ մ եհադո
յն դար–
մ անր
, արտաղաղթին
ղ էմ սլա յքարիլն է :
Նախ,
չ ՚ Լ ՚ ո զ թ ե լ , ոչմէկ զնոփ։ իսկ եթէ ստի–
պո ղա կան
Հանղամ անքներ
, գնեն
կրկին
Հա
յուն
ձեռքր , իրզ ազթի
մ ա շահ
ցուպր ,
ուշազ րու -
թ եամբ քննե
լ նոր
ղ աղթավա
յրին
պա
յմ աններր
,
մ ասնաւորապէս
նկատի
ունենալով
ազգա
յին տե
սա էլէտր :
Երկիրներ կան , որոնք
նոր են , ցեղ
պիտի
կաղմեն,
Հետեւաբար
աւելի
աղղայնական
եւ
Հտմա յնակուլ
օրէնքներ կըմ շակեն , քան դարերէ
ի վեր արմ ՛սա
ձզահ
ազգեր : Նոր
երկիրներու
մէք,
նոր օրէնքներ կըսպառնան
եկուորներու
աղ
դա
յին գո յութեան
:
հ)որՀա"՛հ
էիք երրեք օտար
երկիրներու
մէք
« Հա յ ո ւ ղաւակ»նե
բու
հնունգ
տալու
վտանգի
մասին։ Այո Հայրենակիցներ
, միայն
«Հայու
զա -
ւակ»ներոլ
, որոնք
իրենց կարգին
, հնունգ
պիտի
|
տան,
Հայու
թոոներու
միայն, եւ ոչ ալելփի : Կր\
կարհէք ք թէ Հա յ ո ւ թոռ եղահ
րլլա լու Հանգա
- յ
մանքր, բաւարար
բլլայ, եթէ օր մր անՀրամեշ
-՝•
տութիւն
նկատուի
, ամբողք
Հոգւով
ՀրաՀրուելու
ել Հետաքրքրուելու
գատով
մը, որր իրենց մեե
Հայրերունր
եղահ՜ պքւտի
րլլայ, եւ այն ալ, խնգ
րո
յ առարկա
յ Հա յրենիքէն
փարսախներոփ
Հեռու
երկրի
մր
մէք։
Ա յդ նոր ե բկի
րնե
րո
լ
մ էք , Հա յր , իր
հնունգ
ւտուահ
զաւակին,
պիտի
չկարենայ տալ, Տիղրա -
նի , Արամ ի , Արտաշէսի կամ Շամ իրամ ի պէս նը–
թի ամ եր . րնգՀ
• Հ
իւպատոս
ր՝ Աւ՛ Ա թէն
լի Հ^լիո
,
Երուսազէմի
Հիւպատոսր՝
կլէզպրուք
, Գամաս -
կոսի
Հ իւպատո սր՝ Ե լնկ , եւ Հալէպի
Հ իւպատո
սր
ճէքորն
։
Ըստ
օրիորգ
Մ րք
Կէէ՚Լ՚^բէէ
փկա
յութեան՝
ճէմալ
Հերովդէս
մր կամ Ներոն
մլն էր, որ թր՜
քութիւնր
ա յգ
օրերուն
արտագրահ
էր : իսկ Ազ–
մի եւ լնկերներ
Հասարակ
մարդասպաններ
էին եւ
պետական
սլա շտօննե րռ
ւ տիրացահ :
Աղմի,
1918
Հոկտեմբերին,
Թալէաթի
րնկեր–
ներուն Հետ Պերլին
ւիախահ եւ
1922/՚5՛
Իաալիայէն
Անթալիոյ
ճամրով
էնկիւրի
անցահ
էր
է
ՀԱՑԿԱՋՆ Գ՛
ՎԱԶԱՐԵԱՆ
(Մնսւցէալը յաջորդով)
ման
Հայաբոյր
անուննե
ր ;
Տեղական
օրէնքին
թոյլատրահ
անուանացանկը
. պարտաւորիշ^ է :
Այդ նոր երկիրներու
մէք, երբ «Հայու
Զտւակ»ր,
որ այս անուանակո
չում ին տրամ ադրահին Լ՚"փ
միայն
Հայ զգալու
իրաւունք
ունի,
երթայ վար -
մարտն
, չատ յաճախ
, իր լնկերներու
կողքին
,
բարեւի
պիտի կանգնի
, լայն
պարղուահ
տեզական
ազդ
՚ գրօշին
առքեւ եւ իր մանկական
ամբողք
նուիրումով,
պիտի
Գ"լէ
բարձրաձայն
•
«Կ՚երդնում՛
միշտ
յարգել
ե լ
պաշտպանել
քե
՜զ»։
Այսպէս
պիտի
դարբնուի
Հայու
զաւակի
Հո
գին : Իր եբդման
գիտակցութիւնր
ւղիտի
զաբգա–
նայ
օրէ օր ել սովորութիւնը
բնութիւն
դաոնա -
լով,
Հայու
զաւակը
ինքզինքը
պիտի
զղայ իսկա -
կական
քաղաքացին
իր հնահ օաար
երկրին :
Հայ
լեզուի
մեր գաս րնթա ցքնե ր ր եւ պատա
նեկան
ղանազան
մ իութիւններ
ը դժբխտաբար
այն
քան ալ զօրաւոր
չեն, իբրեւ
դարման այս ալեր -
ներուն :
Գտղփժելր կընչանակէ
ցրուիլ,
տկարանալ :
Նոր ու «խոստմնալից»
զ աղթավա
յրեր
չփնտռենք
այլեւս։
Տեղփ չտանք,
մեհանուն
երկիրներու
Հր-յ
բ ապո
յրին ։
Մենք
իրաւունք
չունինք
անփութօրէն
վար -
ուելու , մեր պապերէն
մեզի
րամին
ինկահ մա -
ււանղոլթիլնը
փոխանցելու
գոբհին
մէք։
Չհեոանանք, կարելի եղածին չափ, հայրենի
քի անւքիջական շրջապատէն»
լաւաղոյն է փոխան
ցել
մեբ զաւակներուն
, մեր
եբեսին
նետուահ
«Օտաբական
»ի
մուրր, ռր կոչուահ է իրենց Հո–
ղիներուն
խորր փառ պաՀելու
իրենց
ցեղին
ձայնբ
ու հադման
զիտակցութիւնր
, քան «Հայու Զա -
ւակ
»նեբ
նուիրել
նոր, ու
բաբղաւաճման
կարօտ
պետութիւննեբու
:
Գարձնենք
մեբ դէմքերր
դէպի
Արեւելք,
ու
շնչենք
լիաթոք
, մեր
յռ յղերն ու յո յսերբ
սեւե -
ռահ մեր Հայբենի
սլաշտելի
սարերուն։
Արքան
մօտ
բլլանք,
այնքան
աւելի
Մասիսեան
Հոփերու
Հայ–
րենաբոյր ու սրբազան
մասնիկներ
կրնան
իրենց
շունչովն
կաղգուրել
մեբ եւ մեբ
ղաւակներուն
Հոգիներր՝
արգարօրէն
Հայրենակարօտ
ԱՏՐԻՆԷ
Մ– ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈԻ
բնտկչութեան
թիւն
է
150.520.000,
Համ աձա
էն
վերքին
մ աբգաՀամ
արին
,
ինչ ռր կր նչանակէ
19
միլիոն
յաւելում
1940/
մարգաՀամարին
վրայ ;
ԳԵՐՄԱՆԻՈՏ
ՀՐԵԱՆԵՐՈԻՆ
թիւր, որ
540
Հաղտբ էր
1933/^,
էք"՛^ է
20
Հաղարի,
Համա -
ձայն պաչտօնական
աեզեկագր
ի
մ ր :
ԱՄ ԵՐԻԿԵԱՆ
հխ իկներբ
ազատօրէն
պիտի
հախոլին
Ֆրանսա
յի
մ էք , Օգոստոսէն
սկսեալ
ՏԱՆՏԻՐՈԻՀԻՆ
Մարի,
երէկ
տեսայ
որ
պատուՀանին
առքեւ
մէկբ
քեզ կբ Համբուրէր
•
ոստիկա՞ն
մբն էրթէ ցրուիչր
։
ԱՊԱԱՈԻՀԻՆ —
Օ՚ամր
րսէք որ ճշդեմ :
•
Ա՛
կինս անտանելի է,
շարունակ
գրամ
կ*ուղէ
ինձմ է : Տունր
, փոզոցր
, շուկան
, սինէմ ա–
յին մէք եւ ամէն տեղ միշտ
նոյն րանր կբ կրկնէ
դրամ տուր ;
Ր •
ի՞նչ
կ՝ րնէ ա
յգքան
ղրամբ ;
Ա՛
Տուահ
չունիմ ոբ գիտնամ • ՚ ՚ ։
«ՏԱՌԱԶ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(132)
ԺԵ
պ–
Նո յնիսկ
Նաղլուն
է լ Հասկացաւ, ոբ էլփ
րելն է լաւ : Եւ ուրիշ ո՞վ էմնում
։
Մ անասբ
՚ . .
Նրան էլՀալահում է Հասարակաց
կարհիքր,
նը–
բան էլ մարգիկ դատապարտում
են :
Րայց նա
բախտաւոր է՛ Հեռու բամբասող
ամբոխից , Հեռու
տյգ գատաստանից
,նա գոբհում է, իր գլփ^է
տէրն է ։ Նրան գատասլաբտոզը
ել նրան
արգաբա–
ցնոզբ նբա զէնքն է : Րայց նա Հեռու է եւ ո՚^վ գի
տէ , կաբոզ կբ լինի՞ մի խօսքով
խրախուսել Գա
յիանէ
ին , ցոյց աալ թէ մի աշխաբՀի
մէք
լփնռւմ
են զանազան
կարհիքնեբ
. . ՚
Տովսէփր
անգէտ է , նա տեսնում է իր
քրոքր
եւ ինչպէս է յուղւռւմ
: իքեղճ քռյբիկ.
. . քեղ տա
նում
են բոնի,
րայց գու չես ուզում
անձնատուր
լինել
քեղ չա ր չարոէ^ե
րին : ի՞նչ կր լինի • ժամա
նակն
անցնում է , այժժ
, երեւի , գալիս
են
Զտլա–
լր , Թէոսբ եւ միւս մարգիկ
• • •
Տանկարհ՛ նա ցնցուեց
, մ ի անՀանգիստ
շար
ժում
գորհեց
, որպէս թէ ուղում էբ ոտքի
կանգ
նել ել օգնութեան
վազել։
Ի՛՞նչ է տյգ։
Գայիանէն
՚ոեզից վեբ թռաւ
, բարձրացաւ
բուխարու
քարի
Վբայ եւ պատի ճակատին
կախահ
գէնքերից
մէկր
յափշտակելով,
իսկոյն
էլփ ցահ փքալ
է
ի՛՛նչ էբ նբա միտքր
։ Հբաչալի
բան
՚
կարհես
տոՀմ ա յին
ղէնքե րի
մ էք
հահ կռ ւահ
է ր
մ ի կա -
խարղ ական
թա լիսմ ան , որմի
ակնթաբթում
կեր–
պա րանա փոխեց
Գա յիանէ
ին : Ամ էնքից
մ ե
րմուահ
մաբւլր
այժմ
ինքնափստաՀութիւ1ւ
ստացաւ, նա
զտել էբ ապաՀոփ, անկաշառ
նեցուկր։ Գա մի
շատ
փոքրիկ
արհաթապատ
իյէնջար
էր , որ Հեշ–
տութեամբ
տեղաւո րե ց Գա յիաէնի
հոցում եւ ան–
չափէ ուրախութիւն
պատճառեց
նրան : Ապա ,
դուրս
զալոփ
իր թ՜ագուստի
տեգից , փոքրիկ
՛լէն–
ՔՐ ենթարկուեց
մ անրամ ասն
զննո ւթ ե ան :
Ընտանեկան
աւէսնզո
ւթ իւննե բ ր ուշազբու
—
թեամ բ է ին փերաբերւոլմ
գէպի
Մ ելիքի տոՀ -
մ ա յէն
ւլէնքերր–
Համաբեա
իւրաքանչիւրն
ունէր
իր սլատմ ո ւթիւն
ր , իսկ փ՛ոքբիկ
խանքէրբ
նշանա—
ւոր էր նաեւ
իր
Հնո ւթեամբ : Նա շփնո ւահ
էր
Լէզղիների
երկրում ել Հարիւր
տաբուց
էսլել էբ ,
ինչ
մի կռուի
մէք բնկել էր Աելիք
Հի՚-սէյթէ
պաււլի
ձեռքր
: Նրա պա տե անն է լ ճարտար փար -
պետի
գորհ
էբ • չկար
մ՛ի կտոր
արհաթ
, որ
ցոյց չտար թէ ինչ ճարպիկ
ձեռք եւ
Հարուստ
երեւէսկայութիւն
է ունեցել
արՀեստաւոբր
: Գե -
ղեցիկ էբ մանաւանգ
խէնջարի
կոթր՛
կլոր տր -
հաթր , որի կեզրոնում
էոնկուահ
էբ
արհաթի
մեհ
մեխր,
ներկայացնում
էր աՀաղին
բերանբ
րաց աբահ
մի փիշապ ։
Նա
հիհաղում է եւ տչքր չէ Հեռացնում բե–
րանր բաց վիչապից : Այլեւս
զուրէ
ամ բոցբ ա
յգ
պէս
լուռ
մնում : ի՞նչ
եղան . ինչո՛՛ւ
չեն գալիս ;
Գուռր
պինդ փակոլահ է ելԳայիանէն
չղի -
տէ ,
Որ
Աննա Խաթունր
այլեւս չէ սպասում իր
փեսային
։ Թէոսբ
չուտ
փե րագա բձալ , նա չէր էէ
իքել
գի՚-գր՛
Նա պատմեց թէ ինչ
զարմանալի
գէ՚ՂՔ
տեզի
ունեցաւ :
Գուբս գալով
ամրոցի
դռնեբից
, Ջալալր, տե–
ււաւ
մ ի ղինուո բ , ոբ պառկահ էր աւք րոցից քէէ
Հեռու,
գոների
գիմաց ելքնահ էր, թէեւ
՚էէչեբր
ցուրտ
էր : ՝Րիչ էլ առաք
անցնելով
, Ջա լա լր տե
սաւ
մ ի ո ւր ի շփն , որ նո յնպէս
լնկահ
է ր ,
րա
յց
քնահի
նման
չէր՛ նա շարժուեց
, կարհես
ինչ որ
բան ասաց։
ինչացո՞ւ
էին այգ զինուորներր՛
գու
ցէ իբանց
կաժ քով
էին տ յստեզ
,
դուցէ
ո չինչ
պաշտօն
չունէին
, ուէ գիտէ։
Րայց
Ջալալր
այն
սլէս Հասկացաւ
, որ դրանք
Րէկի
Կ
"՚1
^էց
նչա -
նակուահ
պաՀապաններ
ենեւ պիտի
Հսկեն
Մելի
քի տան վբայ
յ
Եւ ետ գարձրեց
թէոսին
, ասե լով որ
էնքՐ
այլեւս չէ կաբոզ
մի բան անել՛ պէտք է թտդ -
նուել, թէ չէ՝ աշխաբՀր
տակն ու էիբայ կբ գառ
նայ՛
զուր չէ Րէկր
ուր Հասցրել
իրան, ոբ Հե
ռանա
յ այստեղփց : թէոսր
՚լիտէբ
, որ ամբոցի ա–
րեւմ տեան
կողմ ում
ղինուո
ր չկա
յ ,
Հասկացնում
էր որ կարելի է գոբհել այդ կոզմից,
չուաններ
կախելոփ
ժայոի
գլխից։
Բտյց
Խաչէնցին
չՀաւա -
տաց՛ նա Հաժ ողո
ւահ էր, որ Օսմանցիներր գա -
րաննեբ են սարքել
աժբոցի
չուրքր , որպէսղի
րռ
նեն
իրան ։
Նտ
ժ ինչեւ անգամ
չուղե՜ց փեբաղաոնալ
ամ-
բոց , անձամ
ր պատմ
ել իբ իմ ացահբ,
Հ րաժե շտ
տալ
Մելիքի
ք^ռքր՛
այլ կաժաց
գէպի
գիւղր փա
ղեց , ա շփւատե լով
ազժ
ուկ
չյաբուցանել
• ՚ •
ԼԷՕ
\ ՜ք
Fonds A.R.A.M
