լ ը Բէ^աււէ^ ՉՍօւաւըԻ1 ճաաւտւտւ ըիյ ըա օրը \
5՝ՕոԺ6 « ո 1925
քէ. 0. 8. 376.286
1)ս–6€է6ա–Րքօբո^է8Մ6
֊.
Տ€Ո. « 1 Տ Տ ձճ Ա «
17, քՀս6 ՕՑաշտաշ - Ր^1Տ (13)
Վհյամս. 800 ֆբ • , Տար • 1600, արտ– 2500 ֆր–
1ա^6Օ6715–70
Գին 7ֆր– Շ.Շ.Բ.Բտա 1678-63
26ՐՈ ՏԱՐԻ - 26^
^օո66 ք1օ,
6234–՚նոր շրջան թիւ 1645
1«Տք(Ա 22 Ճ0Ս1
1950 Երեքշսւբթի 22 ՕԳՈՍՏՈՍ
Խմբագիր՝
Շ.
ՄԻՍԱԲԵԱՆ
ԻՆ2(քի ԶԵՆ աՐԳԱՐ
Տեսանք թէ Հայերէն
գիրք
կարգաւ/ոէյներոլ
թիւր
ՀեազՀեաէ
սլակսահ՝ է վերքին
երեսուն աա
րիներու
րեթացքին :
Հայ
գրքերր
վաճառումի
յարարերարար
փայ
լուն
չրքան
մր րոլորեէյին
Ֆրս՚՚եսայի
մէք
միայն
վերքին
պաաերազմ
ի րնթացքին
1942—1944,
երր
աււ ււա, գրամ կար Հրասլարակին
վյւայ :
Հայերէն
թերթ չկար. ասլազրական
մամուլր
անգագար
րանեզալ
Հայերէն
գիրք ասլելու Հա -
մար ;
կարգ
մր գրասէր
Հայրենակիցներ
առիթէն
օգաուեցան՝
Հայերէն
գրքերու
մաաենագարան
մր կազմելու
Համար։
Ուրիչներ
Հազուագիւա գր
քեր
ւչնեցին՝
իրենց գրամր ^աեզաւորելու
» նկա
աում ով :
Ասիկա
չի նչանակեր
սակայն թէ
Հայերէն
ԳէրՔ
կարգացուիներոլ
թիւր չատցալ
: Ո՚֊րիչ
բան
է գիրք գնել՝ մաաենագարան
կազմելու կամ գբա
մր ասլաՀով
ապրանքի
մր կապելու
Համար, ու-
րիչ բան՝ կարգալ ;
՛իմ բաիստա բար
կա բգացոզնե
բու
թ ի ՚ ֊ ր ԳՐքե
~
բու վաճառմ
ան քանա
կին
Համ եմ աաութեամր
չէ
ալե լւլահ– նո յնիսկ ա յգ
փա
յլուն
չրքանին :
Մնաց որ այգ բացառիկ
չրքանր չուտոփ
վերք
գաաւ։
Արգէն
5 6
տարիէ
ի վեր գարձեալ
Հա
յերէն
գրքե ր բ «անչարմ
կա լուահ՜՝» գարձահ՜ են ,
գրատուններու
գարա կնե բուն
ամուր
կառչահ՜ :
ինչո՞ւ
չեն կարգար :
Գլխաւոր պատճ առներ ր կարելի է
ամ փոփե լ
Հետեւեալ
ձեւոփ
.
Նախ
Հա յերէն
գիտ գոզ գրասէր
Հ ին
սերուն
դէն չաաեր
30
տարուան
լնթացքին
անգա
րձ կեր–
պ"փ
բամնուահ–
են մեզմէ :
Երկբորգ
միքակ
սեբունգր
(չափաՀաս
որրեբ
- ու
ո ր բո ւՀ ինե բ) լնտանեկան
Հոգերոփ^
հ՜՛է՛ ^րա–
բեռնուահ՜
, չատ քիչ կր կարդա
յ ;
ք
Երրորգ՝ Նոբ Ս երունգի
Հա յերէնի
հ՜անօ -
թութիւնր
չատ տկար է եւ անբաւաբար՝
Հայերէն
՚էէԲՔ
Ը. կարդալու եւ Հասկնալու ;
Բայց այս չէ ամէնր։ կան բազմաթիւ
ուրիչ
պատճառնե
ր տլ , որոնք
մ իա յն Հա յերուն
յատուկդ
չեն,
այլ կր պաաչաճին
րոլոր
ազգեբուն :
Շաբմանկարր
, անթելր
, պարն ու
մաբզանքր
աւելի չատ կր Հրապո ւրեն ներկա
յ
երիտասար -
գութիւնր քան գիրքր
՜
Արագութեան
դարն
է. մաբգիկ
գրքի
լնթեր–
ցանութեան
տրամագրելու
մամանակ
չունին :
կր նախլնտրեն
չտրմանկաբր,
որ մէկ մամ ֊ •
ուան
մէք ամբոզք
գրքի
՚^Ր բոփանգակութիւնր
կոլ
տայ
Հաճելի
ձեւոփ, առանց աչք եւ ուզեղ
յոդ ~
նե ցնե
լու :
Անթելր կր բանի
գիչեր
ցորեկ, աալոփ
ամէն
ճա չակի
յարմաբ
երամչտական
կաո րներ , գասա–
խօսութիէններ
եւ տեզական ուքազաքական
լու —
բեր :
Մարզանքն
ու
պարր կր լրացնեն պակասր :
Հակառակ
այս բոլորին,
գիրքր
իր պատուա
ւոր տեգն
ունի
րո լո ր քա զա քա կի բ թ մոգոփուրգ
~
ներու
մ օա :
Ֆրանսա
յի
մ էք տասնեակ
Հազաբալո
բ նոր
գրքեր
լո յս կր տեսնեն
ամ էն տարի , կամ՛
Հ ինեբր
կր փե բ ա ա պո լին
մ ի լիոնաւո ր
օբինակներոփ
:
թուզթի
սլակասբ ա ր գե լք կ՝ րլլա
յ աւելին
տ սլե
լու
Ի^է"1է"
թերթերու
Համար :
Հա յերէն
գրքերու չատ չհ՜ախուե
լուն պատ -
ճառ
ցոյց կր արուի
նաեւ
գիներու
սզութիւնր :
Այս պարադան
ճիչգ է մանաւանգ
աբտասաՀ—
ման
տպուահ՜ գրքե րուե Համաբ։
Ֆրանքի
աստի -
ճ
ճանական
անկումր
բաղգատմամբ
օտաբ գբամ -
Տ
ներու՝
սաեզհ՜ած է այնպիսի
վիճակ
մր որ չատ
ա
կը. գմուարացնէ
ուրիչ
երկիրներէ
եկահ
գրքերու
վաճառում
ր
աԼ
Ֆրանքի
անկման
մասին գազափար
մբ կազ -
տ
մելու֊ Համար, կր բաւէ
յ ի չ ե լ միայն թէ՝ պատե -
^ա^րաղմէն
աււաք
25
սան թ իմի
ծա խոլոզ
թերթ մր
ա«Ա/ԱՕ/՛ 10
ֆրանք
կ՝աբմէ
, այսինքն
40
անգամ ա–
պ^.–
Այս Հտմեմտտութեամբ
պէտք է ոբ
1939/5՛
10
ֆրանք
արմոզ
գիրք
մր
400
ֆրանքի
ծախ -
Կլի
այսօր
•• Բայց այգպէս չէ մանաւանգ
Ֆրանսա
".պուած Հայ գրքերռւն
Համար։
Օրինակ,
«Հայ
Դագէանեբու
Բարեկամներ»ու
Հատորներր որ
20
%անք
կ՝արմէին
, այսօր կր ծախուին
300
ֆր .ի
ՏԽՐՈԻՆԻ
Խոր ցաւով
կ՝իմանանք
մաՀր
Տունաստանի
մեբ
պաչտօնակից
«Ազաա
0/՛»/՛
խմ բաւլիբ
լնկեր
ՍԵԳՐԱԿ
ԳՈՀԱՐՈՒՆԻի
=
Հանգուցեալբ
բնիկ
Մաքլնիսացի
էր, երիտասարդ
տարիքէն
յարած
Հ, •
8
.
Գաչնակցութեան
: Աաճախած էր Երուսաղէւէ
ի
Ժառանգ
աւո բաց
վւս րմ ա բան ր , ո բուն կր պարտէր
իր Հա յե րէնի
Հմ աութ իւնր :
Իզմ իր էն Աթէնք ապաստանելէ
վէ՛րք , մամ ա–
նակ
մր զբազեցաւ
Հ իւսուածեզէնի
գո րծով , դտ–
նուեցաւ
Լիփազմ ա ել Փաթրաս
, պա չաօնավա
րեց
իբրեւ
ուսուցիչ
էիփազմայի
աւլւլային ու Հ. Կ՛
Խաչի
փարմարաններուն
մէք :
Ընկեբ
ԳոՀ արո
ւնի մասնաւորապէս
1944/5՛ ,
Աունաստանի
փե բականգնո
լմ էն ետք ,
բացառիկ
տեզ մր գրաւեց
Հ՛Ա՛
Գաչնակիցոլթեան
Տունաս
տանի գեկա փար
ութ եան
մէք : Ան" ր ճիգ երուն աբ–
գիւնքն է «Ազատ
Օր»ի
երեւումր։
Ընկեր
Աեգբակի
չնորՀիլ
փե րքին տաբինե րր վե րակազմ ուեցան
Հ •
Կ . Խաչի
մ ասնաճիւգեբր
եւ մ չակութա
յին
գետնի
վրա յ եւս տենդոտ
գործունէութիւն
ունեցաւ
։
ԳոՀար
ունի
վեբքին
տարիներր կբ տառապէր
ստամոքսի
Հ իւանգութենէ
. ուրկէ եւ իբ
մաՀր։
կ՝ ա չփսաաակցէ բ նաեւ
«Տ ո ՚֊ս ա բե ր» ին Ա •
Գի–
սակ
ստորադրոլթեամբ
:
Մեր
ցաւակցութիւննե
րր էլնոք եւ ղաւակներուն
:
Օ Ր Ը
0 Ր Ի ն
Հեււհնակաճ տագԱապը
Ա՛ւատականներու
պետ Վենիզէլոս
ղեռ չի կր
ցաւ
կազմել
նոբ գաՀլվւճր, Հակառակ
անոր որ
խօ
սակցո լթիւննե
ր ր կր չարունակէ
միւս
կուսակցու
թեանց
պետերուն Հետ :
ԱնՀամ աձա յնութեան
գլիսալոր պատճառր
այե
է որ Աղաատկաններր
կ՝ուզեն
խստութեամբ
չար
միլ
Համ ա յնավարներու
զէմ , մ ինչ
Հրամաբեալ
վարչապեար
ղօր՛
Փլասթիրաս
մեղմութեան
կողմնակից
է եւ վերքերս
մաՀուան
դատապար -
տուած
֊,ամա յնավաբնե
բուն պատիմբ
սլիտի թե -
թեւցնէր : Նոյնիսկ տյս մասին
Հրամանազիբ
մր
որ պիտի
Հբատա րակո ւէ ր , եա առնուեցաւ
փեր
քին
սլաՀ ուն :
Մ եգմ ութ եան
Հ ակա
ո ակ։՛ րւլնե ր ր.
չատ
են , ո րո վՀ եաե
լ
կր վա խնան
ո ր անց /-• "՚ լ տա
րիներու
քաղաքային
պատերաղմր
վերսկսի,
մա—
նաւանգ
որ բանուորական
սէնտիքաներր
մեծ մա
սով
Համա յնավաբնե
բու
ձե ոքն են :
Տ ո ւնա ս տանի
կացութիւնը
կբ չարունակէ գմ
ուարին
րլլալ Հակաո ակ ամ երիկեան
օւլ
նութեան
եւ
րմ բոստնե
բու դէմ աա րուած
յագթանակին
:
Աղքա աութ
իւն կր տիբէ եւ օբավա
րձե րր չատ վար
կբ մնան ՀետզՀետէ
աւելցոզ
սւլութենէն : Արտա
քին յարաբե
րութիւննե
բն ալ բարե լաւուած
չեն
թէեւ
Եուկոսլաւիոյ
Հետ գիւանագիտական
յա -
րաբե բութ իէննե րբ փերսկստն
, բայց անկախ Աա -
կեդոնիոյ
կազմութեան
եւ Ալպանիո
յ փյ՚այ
Պել -
կրաաի
ծրաւլիրներր
կան ու կր մնան , ինչ ոբ կը
մաաՀոգէ
Տ՚՚ւնասաանր։
Ասկից զատ
Տ՚՚ւնաստան
Մ իացեալ
Ազգե րոլ
առքեւ
պիտի դնէ Հարցր իր
քսան ^աւլար էլաւակնեբուն
որառեւանւլուած
են :
Եթէ
Վ^ենիզէլոս
չկարենայ
խաոն
դաՀլիճի
մր
կազմ ութիւնր
յաքոզցնե
լ , կր կարծուի թէ խոր -
Հ րղա րանր պիաի
լուծուի եւ նո ր լնտ բութ
իւններ
պիտի կատարուին :
ՆեէքիԱ Ա%սխա^ա^իԱ
ճ ա ւ ւ ; է
ՊՈԼԱՈՏ
ԲԱՈՍԸ
ԱՀա
խոբտդիբ
մր որ այլեւս դասական
դար
ձաւ։
Գրաչաբր
քանի
մր ատենէ ի վեբ չի
ցբուեր
զայն , ինչպէս
«^այներ
Գաւաււէն»ր
, «Մաբղա -
կան՚^Ր, « Օր ՝Օրին»ր
եւայլն։
՛Լեր քին անղամ սակա
յն լուսաւոր
Հեռանկար
մր կը պարւլուէր այդ
խէ,
բագր
ին աակ , «Պաա - ՝
լ՚իարքի
լնտրութիւն՝» : ճիչգ է որ ա յս օրուան -
վազուան
իսնգիբ
չէ , քանի որ կաււավա
րութեան
կամքէն
կախում
ունի , բայց
դոնէ
կիրքերը
կր
մե ւլմ ացնէ :
Ո՚֊րիչ
րարե րար
լուր
մ լն է
Տե էլա սլաՀ ին ՚
Բ ալխֆո
րն ի ա ճամբորգութիւնր՝
իբ մ ի լիառատէ
ր
ազգականին
: Այս ա յցե լութեան եւս կապուած
է ՝
Հեէւաւոբ
յո յս
մ ր : կ՜ Հ , կրնա
յ Հոն մնալ
վեբքա
պէս
ՀբամարելուԼ
աեղասլաՀական
փառքէն
եւ
«Պոլսոյ
Բաոսէն»
:
Հեէւուէն
դիտելոփ
բայց
մօտէն
Հետեւելով ,
կաս կած
մր սպրգեցաւ
սիրտս :
Պ իտի՞ վե րքէսնա
յ ա յէէ անճոռնի
սլա յքարր տե–
ւլասլաՀ ին ձե ,էն թափ
ութ եամ բ : Ոբոչ է թէ կան
մարէէիկ
որոնք
ի՚֊զ կր լեցնեն
այս կրակին
փյւայ ,
ի սլա չտօնէ կամ ի չաՀ ւլանազան
աւարառու -
թեանց
:
Գալիք պատրիարքբ
անչուչտ
սլէտք է մաքրէ
«տէսճարր՝
Փարիսեցիներէ»
, եթէ ինքն ալ
չուզեր
որ պատմ ութիւնր
չա ր ո լնա կո ւի
բիւզանդա
կան
ալանգութեամբ
:
Ընտրոլթիւնր
պիտի կտատրուի
, կ՝րսեն
, րստ
1 862/
ազգ • սաՀմ անտղրութեան
, ինչպէս
Նաբո
յ–
եան սլատ բիար քինը :
ինչպէս
չօրՀնել
Գբ . Օտեաննե բ բ , Ա
եբվիչէն–
ները,
որոնք օմտած են ՜՛այ
մալովուրդը
պե -
տական
օրէնսւէբոլթեամբ
մր, ասկէ
88
տարի ա -
ոէէէք։
իսկ այսօբ
մարզիկ
զայն
պասէԱ
՚ռ
պատաււ
ընել կը վւորձեն
իրենց
յամ՚աո.
եսա սիրո ւթեամ
ր
այսինքն
միայն
15
անգամ
աւելի :
ԱրտասաՀմ
անէն եկած
ւէրքե բր
ււլէ^ք է ար -
մ են
20
ա ն դ ա է ք
աւելի
, աււանց
Հաչուելու
առաք -
մ ան ծախքեբր
պա
յմ անալ որ պաՀեն
տեգական
գրամով
իբենց
նախկին
ւլիներր։
Աակայն
յաճախ
օտար
երկի րնե
բ ո ւ
մէք յաւելում
կատարուած
է
Հ ին
ւլինե բուն
վբ՛"
յ , ի՛՛կ
ն ո ր
տ
սլո
ւածնե
րբ չատ
աւե
լի բաբձր
՛լ
ի ն ե
բով կր Հրատարակուին
: Որով
րացի
սակի
բարձրոլթենէն
, որ
15 20
աո
Հա
րիւր է ֆրանքի Հեա բազդատմամր,
կայնաեւ տե–
՛լական
գինե րու
յաւելումր
:
Այո
պա
յմ
աննե
ր ո ւն ւոակ
անՀնար է
գուրսէն
եկած
գրքերու
մ եծ սպա
էւո
ւ մ
մ ր ունենալ
Ֆրան -
սայի
մէք :
Ի՞նչ
լնել
Հայերէն
գրքի սպառումր
ապաՀո -
էէե
լու
Համ աբ
Տ
^ձՐա–սԱՄւա........
ԱՒԵԼԻ ԼԱՒ է ԽՈԻԶԵԼԻ
ԸԼԼԱԼ ԲԱՆ
ԶԻՆԵԼԻ
Ներքին նախարար Պ՛ Բէօյ գաւառի
մէք
եբքլ–
րագո բծական
Համ ագէււմ արի
մ ր
նա խագաՀ ե
լով
ճառ
մբ խօսեցաւ
ուր ի մէք այլոց
ըսաւ •
«Ոմ անք
1լ աչխատին
երկուքի
րամնե
ւ
Ֆրան–
սացիներր
, անոնք ոբ պաաերազմ կը պատրաստեն
եւ անոնք որ խաղաղութեան
Համար
թուղթեր
ոտորադրել
կուտան։
Մենք
նոյն
բանբ
տեսանք
1914^5,
առաք
ալ , երբ ղինուոբական
փարկերր կր
մերմուէին։
ի՞նչ
կ՚ոլզենք
մենք։ Մէկ բան, ինք–
զինուիս
պաչապանել,
արգիլել
նոր արչաւանք
մր
մեր
երկրէն
ներս ելնոբ մաՀաբձաններ
չաւելցնել
ւ^եբ ճամբաներուն
փրայ :
Այս պատճառոփ
պէտք է գործակցինք
աղատ
ազգերու
կազմին որ ստեզծուեցաւ
Բորէայի պ՛ս —
տե րազմ էն ի ՛էեր : Զեմ կարծեր որ
անւք իք ական
էիւոանդ մր կայ։
Բայց, բան մր որուն փստաՀեէք
,
պէտք է փաանգին
պաՀուն պաչտպանուած
րլլանք
ապաՀոփութեամ
բ մր։ Այս փԻ^ակր
նիւթական
զոՀոզութիւններ
կր պարտագրէ : Այն պաՀուն ոբ
գանձա
յին փտանդր
ս պա ոնա
լի ց էր առաք բե րուե–
լու
մ եծամ ասնութիւն
մ ր եւ ոսկեդրաւՒ
ը
անմիքա
սլէս
իքաւ։ Այս քաղաքականութիւնն
է լաւադո
լն
ա պաՀոփութիւն
ր երկրագործական
գիներուն :
Արդարեւ
, անՀամբե
րութեան
փա յրկեաննե
ր
կտն,
բայց
աւել իէա՛– է խուզելի
ոչխար
մր
ըլլալ,
քան
երթալ
սպանդանոց
զենուելու » :
(Լուրերու շարունակ ութիւնր կարդաւ Գ* է*^
ամ ուլ փառաս իրութեամր
եւ կամ անուզզա
յ դրր–
պանոմ ո լութեամ
բ :
Կր
մ աւլթեմ
ո բ Խ րիմ եաննե բու , Իզմ իր լեան -
ներու Վտ րմա պե տեաններու եւ Գոլրեաննե
բու ա–
թոոր
ունենա
յ իր արմանալո
ր յաքո րդր, եթէ տա
կաւին ա յգ
խմ որոփ եկկղե ց ականնե ր մնացած են
Պոլսոյ
Աթոռին
Հ ամ ար :
ԱՕՍԻ
ԲԱՈՍԸ ԿԸ
ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԻ
Երէկ Հասած
պոլսական
թեբթերը
աարօրինակ
երեւոյթ
մբ կը պարզեն : Աստուածածնայ
տօնին
առթ
իլ
բո լո ր եկեղեցիներուն
մ էք կաաարուած
են
Հանգիսաւո
ր ա բա բողո լթիւննե
բ եւ խագոզի
օրՀ
նութիւն : Բտյց աՀա պարզուած
երեւոյթր
.
Կաբգազուրկներր
չաբունակեր
են իբենց պաչ—
տօնափարութիւնր
: Ժամանակ
սիւնակ
մր կր նր–
՚-իրէ
Բուրոլչէշմէի
եկեղեցիին
մէք Գրիգոր
եպիս.
կարապեաեանի
պատա բագին ու քարուլին
, ել կր
յիչէ թէ երկու երեք եկեղեցիներ
գարձեալ
«սրբա -
պւլծոլեցան
» :
իսկ
Ս՝արւքսւրա
կր նկարագրէ
մ իւսնեբը
:
Ս՛այր
եկեզեցիի
մէք պատաբագած
է
Հմայեակ
փրգ՛ Պախթիաբեան
եւ քարոզած։
Բերայի
Եր -
րոբգոլթեան
եկեղեցիին
մէք պատաբագած
եւ քա
րոզած է ԱաՀակ փբգ • Փափազեան
, Գլնալբ
կըղ–
զիի մէք նախագաՀած
ել քարոզած
Թ՛ոփմաս
քՀնլ •
ՇիկաՀեր
, եւա
յլն ւ
ԱՆԳԱՐԱ
մամանած է ամերիկեան
զինուորա—
կան օմանգակութեան
բամնին պետ զօբ ՚
Ուիլերմ
Արնոլտ որ կր յաքո րգէ
զօբ . Մ աք Պրիաի
ւ
Fonds A.R.A.M
