լը
Րք^աւա^ ց ս օ ւ ա ւ ա
^\1Թյա>յ
ըսք^օւ^Ւ։
Ի Լ / \ 1 \ / \
1
1^11
0– 8. 376.Ճ86
ա«շէ611ք–Բքօբո6էւա՚6 : Տ € » . Ո 1 Տ Տ ձ ճ Ա Ո
17, 1Հս6 Օ&ատտաէ - Բ^1Տ (13)
Վհցամո . 800 ֆր • , Տար • 1600 , տբտ . 2500 ՓԲ*
ա.
006. 15-70
ԳիՏ 7 ֆր • €.ցԲ.ԲՅք1տ 167&-63
V^ո^^^^ժ^ 1 Տ6^է6ահ« 1 9 5 0 ^ ^ բ ^ ՜ ^ 1 ՜ 1 յ ԵՊՏԵՄՐԵՐ
ԱովԿԱեդ
չեԱ
^ե7
^ս^քյա^ ՄԱա
Աէ^ԱպսէԽվոէթեաԱ
ԻաԽ
^էՐդէԱ
26րդ ՏԱՐԻ - 26^
Ճւա66
ք
<օ
.6243
–՚Սոր
շ ր ջ ա ն
թիւ 1654
ՄԵՐ Խ0Ս՝8Ը
ԳԱՇՆԱԿՑԱՅԻՆ
ԵԻՐՈՊԱ
Ս թրազպւււրկի
մէք ղում սւրուահ՝
Եւրոպայի
Խ
որՀրգա
ԿԱ
ական Տ՝"գ"՚1 ր րնգՀաաեւյ
իր
նսաաշր–
քանր , յառաքիկա
յ նո յեմրերին
կրկին
Հաւաք ֊
ուելու
Տ
ամ ար %
Վերքին
պաաերազմէն
ի Վեր էլրոպայի
մոզո–
Վոլրզներուն
մէք ՀեազՀեաէ կր զար՜գանայ գաշ -
նակէյային
գազափարր,
աեզի աալով
րաւքարձակ
անկախութեան
սկղրունքին
, որ զարգ
աիրաոլեաող
վարգաոլեաոլթիւեն
է եզած :
Համա շվսա րՀա յին երկու
պաաերազմներր
ի -
րենզ աւերիչ
արգիւնքնե
րով , մտքերոլ
մէք
յեգա–
շրքում
յաոաք
բերին։
1914:^1՛
առաք էլրոպան
երկու մեծ ճակաանե–
բու բաժնուած
է բ : Վեց մեծ պե ա ո ւթ իւնն ե ր էն
երեքբ՝
Անգլիա
, Ֆրանսա եւ Ռուսիա կր
կազմէին
Երրեակ
Համ աձա յնութիւնբ
, ի"կ
Գերմ անիա ,
Աւստրիա–
Հունգա բիա ել իաալիա՝
Երրեակ
Զի -
նա կցո ւթի ւնր ;
Տեաազ ա յ գէպքե բբ ցո յց առլին՝ որ
ուժերու
Հաւասարակշռութեան
ա յս
գրութիւնր
իսախուա
էր
Արգարեւ
, իաալիա
, Երրեակ
Զինակցութեան
անզաժ ր,
1914
Օգո սառս ին ո՛չ ժիայն
չժիացաւ
իբ
ղինակիցնե
բուն՝
կռո ւե լու Համաբ
Երրեակ Հա -
մ աձա
յնու թեան
պե առւթեանց
գէմ , ա յլ
1915/՛՛^
անցաւ ա յս վե րքինին՝ ա յսին^^
թ^ամ ի ճակա -
աին
կողմր։
իսկ Երրեակ
Համաձայնութեան
անգամ Ռու -
սիան
1917/՛*՛՛
պար աուած՝
զինաթափ
եղաւ եւ
Գե րմ անիան ապաՀոփուեցալ
թիկունքէն
։
Ե րկրո րգ
աշխարՀամ արաի
նա խօ բ ե ա կին՝
բազմ աթիւ
նման մեծ ու փոքբ
Համ աձա յնո
ւթիւն
ներ ու ղինակց ութի ւննե բ էլնքոլած
էին՝
իրրեւ ա–
պտՀովութիւն
նոր բախում
ի մբ գէմ :
ք*տցի Ա՝ եծե բու զինակցո
լթ
իւննե րէն ,
որոնք
իրենց
ղլխաւո բ գիծերուն
մէք շաա կբ յիշեցնէ ին
1914^5՛
աււաքոլան
երկու
«Ե բբե ակ»նե բբ ,
կային՝
Փոքր
Համ աձա յնռւթիւնր
, Պալքանեան
Ուխար ,
Աաաաապաաի
Ուխտր , եւայլն ։
1939/՛
Աեպաեմրերին՝
երբ փոթորիկր
"լայ -
թեցտւ, այս րոլոր
ղինակցութիւններն
ու Համա
ձա յնութիւննե
բ ր յօդս ցնդեցան
։
Պաամութիւնր
թարմ է դեռ, Հտբկ
չկայ
ման–
րամ ասնելոլ
։
\,երկւս յիս րոլո րոփին փսխուած է աշխարՀ ի
քարաէսբ
։ Փոխուած
են նաեւ քաղաքական
պայ -
մաններր։
խախաած է ուժերու
Հալասարակշռու—
թիւնբ։
ՕօՈՇՇւէ ԸսաթէՇՈՀ^
Հեռաւոր
յիշաաակ
մրն է
մ իա յն :
Երկու
Հսկայ
ուժեր կանգնած են այժմ գէմ
գիմաց :
Մէկ
կողմր
իքորՀրդային
Միութիւնր՝
որ կր
տիրապետէ
Ագր իականէն
մինչեւ
ծ՛ա
յրագո յն Ա–
բեւեյ^ եւիր արամ ագրութեան
աակ
ունի
աՀար
կու բանակնե ր՝ պատրասա
յարձակումի :
Մ իւս կոզմր
Ամերիկան որ նիւթական
ան ~
սաՀման
ազբիւրնեբ
ունի եւ ծրագրած
է սլաշա —
պանել վաանգուած
խաղաղութիւնր
:
Այս երկու
աՀաւոր
ուժերուն
ժէքտեղ
կ^իյ—
նայ Եւրոպայի
այն մասր, ոբ երկաթէ </, արա -
գո յրէն
ասգին կր գտնուի , իր
220—250
միլիոն
բնակի շնե րով :
ԱՀա՛ ւսյս Եւբոպան է , որ ինքնա սլա շ ա սլա -
նութեան
Համաբ կբ ծրաղբէ
Համախժբել
ուժերր,
գա^ակցա
լին Հիժ երու
ւիրա յ կաղժել
Եւրոպա յի
Մ իացեալ
՚Լ,աՀանդներբ
,
ունենալ
«եւրոպական
բանակ»
ժր , ստեղծե լ «քաղաքական
, տնաեստ -
կան,
լնկերային,
իրաւաբանական
եւ մշակու —
թային
Հաբցեբով
զբա զոզ մասնագիտական
կաղ
մակե րպութիւննե
ր »
է
Ֆրանսայի
ա բտաքին
նախարար
Ռոսլէր
Շու
մանի
ծրագիրր
Ֆրանսայի
եւ Գերմանփոյ
Հան–
Խմբագիր՝
Թ.
ՄԻԱԱ-ԲԵԱՆ
Օ Ր Ը 0 Ր Ին
Ի՜ՆՉ ԼԱԻ ԳԱՂԱՓԱՐ ԷՐ
« Կ՚երեւի
կամաց կամաց
ճամրու
պիաի գանք,,
րայց
մենք պիտի
չտեսնենք»
, կ՚ըսէին
մեր նա -
խոբզներբ,
մեզի
Համար։
Նո յնը մտածեցի
կաբգայով
Պ • Տ իղ րանեանի
ձեոնարկր
300
ուսուց իքերու
արձակուրդի
մա -
սին :
Ի՜նչ
գեղեցիկ
գաղափար է ունեցած
մեբ
Հայ
րենակից ը , տրամ ագրե լոփ երկու
Հաղար
տո լար ,
(800 –000
ֆրանք) ապաՀոփե լոփ ուսուցի^եբոլ
օ–
գափոխոլթիւնբ
Լիբանանի
գեզեցիկ
լեռներուն
մէք,
մայրիներու
շուքին տակ ։
Ապրանք
մբ որքան
նուաղի
, յարգը
այնքան
կ՚աւե լնտ յ :
Ուսուցչական
ասպարէղին
մէք ալ նոյնն
է :
Մ եբ երիտասարգներբ
Հազիւ կր մտածեն
«փար–
ժապետ»
գաոնալ,
տեսնելոփ
այն զրկանքները
ո—
րոնց
կ՚ենթարկուի
ուսուցիչր
ժեր մէք։
Մի մոռ
նաք որ երեք ամէսր անգամ
մը
ամսական աս առ —
նողնե բ ը ունինք տակաւին
տզզա յին վարժարան -
նեբու
մէք., ուր
2—300
տզայ
իրենց
մայրենի
լեղուն
կը սորվին
ձրի :
կր
թուի թէ մեբ բարերաբնեբը
սկսած են
թոբՀիլ
գպրոցի ու ուսուց չի մասին : Ոոյս
ունինք
թէ վաղր կարղր
կուգայ
գիրքին
ո ւ գրագէտին
:
Ա ո ւր իա—Լի բան անի Հեռաւոր
գիւղե բուն , Տէր
Զօբէն
մինչեւ
Այնճար
գպրոցնե
բու
հախքեբր
կբ դոցոլին
նուէրներով
ել մեծ մասր
Ամերիկայի
Հ՛
0՛
Մ ՛ին տրամտդրած
վարկերով
։
Երկու
ճեմա րաններր,
մանաւանգ
Պէյրութի
Համաղդայինր
, Փալանճեանր
կանգուն է շնոբ —
Հիւ Ամ երիկայի
Հա յրենա կիցնեբուն
։
Եւ աՀա նոր նուէր
մր ուսուցիչ^ւերու
օգա–
էի
ո խ ո ւթե ան Համ ար ; Ուրեմն
մեր կր թական
յտբ–
կեբուն եւ անոնց անխոնք
ւէշակ^եբուն
յարգր "կր–
սած
են ղնաՀատել
գաղ թա շխա րՀ
ի
այս
թոՀ ո ւ
բոՀին
մէք։
կր մնայ
սակայն կարդ կանոնի
ենթարկել
այս
բաբեսիրական
ձեռնարկնեբր,
քիչ ժր աւելի
լայն
օրէն օգտուելու
Համաբ :
Ե՚ֆիպտոս եւՖրանսա ոչ միայն
ինքնաբաւ
են
իրենց
կրթական
Հոգերուն
Կամար,
այլեւ
կրնան
ոբզ եղրե լ Հին ու Նոր Տունաստանի
գպրոցներ
ր ,
թեթեւցնելով
անոնց կրթական
Հողե ր ր ։
Աոլրիան
ե ւ Լիբանանր
թողուլ
Հիւս •
Ամե
րիկա յի : Հոն իւրաքանչիւր
շրքան կամ
Հա յրե -
նակցական
կրնա յ ստանձնել
գաւառական
գպրոցի
մր Հոգբ,
ինչսլէս
ճարապլուսինբ
, Տէր
Զօրինր,
Այնճարինր
, Բէսապինր
եւայլն :
Հարաւ՛
Ամերիկային
տալ իրաքն ու Իրանբ :
կարելի չէ՞ տյս ուղղութեամր
կազմակերպել
իւ.—
րա քան չիւր
չրքտնի
կրթական
Հոգր , առաքնո
րդա-
րաննեբու
նախաձեռնութեամբ
:
ԱՕԱԻ
ՀԱՏ
ԿԱՐԳԻՆԱԼԸ
ՊԱԼԸքՎԸԻ
ՄԷԶ
Հայ Հռոմ էականներու
կաթողիկոս
պատ ֊
րիտրք կարգ ինա լ Ազաճանեան
Պէ յրութէ
ն
Հռոմ
երթալու
ճամ բուն
վրայ
Պոլիս
ելլելով
, պատա -
րագած եւ քարոզած
է :
Հա յ կարդինալր
Օղոստոս
Ղ^ին իր
բաղէքաթիւ
Հետեւո
րղնե րով ա յցե լած է ՊոլսաՀա յոց մեծ դե–
բեզմանաէոունբ
Պալբքլր , ուր նախ օրՀնած
է
Հոն գտնուող
կոմ իտաս քաՀանա յի ղ ե րեւլմ անբ :
Ապա
աքցելած՜ է վազամեոիկ
րանաստեղծ
Մ իսաք
Մ եծարենցի
գերեզմ անբ ուր եւս Հոգւռց
արտա
սանելէ
վեբքբ,
դրուատիքը
Հիւսած է
էՏ
՚եծանուն
բանասէոեղծին
:
կարւլինալր ցաւ յայէոնած է այս պատւքական
ղ եբեղմ անատան
լքեալ
վ իճէսկին
մասին : Պատաս–
խանուէսծ է ո բ Ա ամ աթիո յ թաղ ՚ խորՀուրղ
ր ղ ե–
րեղմ անատան
որմ ա փակում ին արտօն ութ իւնր նոր
ձեոք
բե րած
րլլալոփ , մՕէո ատենէն
պիաի ձեռ -
նարկէ ա շխատանքի
։
քտ յին Հ ա ր ս տ ո
լթ
ի ւնն ե րն ու
ճ աբտաբա րուեստ
ր
՚»^^՚^՚,^՚^՚^Կ
^^.^՚*\»^ւթ՚փ
^–*^՝*՝*՝*՝Թ^՚՚*–^՚՚^՚^^>^<^
Հասարակաց
վաչոլթեան
մր յանձնելու
ել միտս–
նարար օգտագո
բծելու
մասին՝ կր բխի այս նոյն
մտաՀոգու
թենէն :
Եէ
-բոպան
կ՛ուղէ
Միացեալ ճակատ
կազմել
ապագայ
Հաւանական
յարձակումներու
գէմ։ Աւ
ամէնէն առաք կ՛ուղէ ինք իր մէք Համերաշխ
րլլալ։
Ա թրաղպուրկի
մողովր
զուտ
1սորՀրղակցա
֊
կտն Հանգամանք
ունի եւ չ ի կրնար
արձակել
ոեւէ
վճիռ՝
որ լնգունելփ
ՐԱայ
անոր մաս
կազմոզ
սլետութիւններուն
Համ ար ;
Ա ակա յն տարակո
յս չկա յ որ Հոն արտա
յա յ -
տուած
մ տքերն
ու ներկտ
յացուած
.
ծրագիրնեբր
ՀետղՀետէ
ձեւ ու մարմին
պիաի
առնեն՝
ի չաՀ
խազազտսէր
մարգկոլթեան
։
ՀՐԱՆՏ-ԱԱՄՈԻԷԼ
ՀԻՄԱ ԱԼ ՏՈԻՆԱԿԱՆ
ԽՆԳԻՐ ՄԸ Կ՝ԱՐԾԱՐԾԵՆ
Այսօրոլբնէ
սկսեալ կր գագրի
խորՀրդային
պատուիրակ
Պ • Մ ալիքի
նախադաՀռ
ւթե սն սլաշ–
տօնբ ԱպաՀոփութեան
ԽորՀուրղին
մէք (Աեպ -
տեւէ րե րի լնթացքին
նա խագաՀ ո ւթ իւն ր
սլիաի
ստանձնէ
բրիտանական
սլաաուիրակր
Ա րր Կ լո -
տուին ճէպ) : Բոլոր
երեւո յթնեբր
սակայն
3 " յ Յ
կուտան, որ Պ՛ Աալիք,
որ մինչեւ
Տուլիսի
վերքը
պոյքոթի
ենթարկած
էր ԱպաՀոէէութ
եան Խոր-
Տոլրզր
^ պիտի
շա բ ո ւնա կէ իր մասնակցո
ւթիւնր
բերել
ԽորՀուրգի
աշխատանքներուն
:
Խ ո բՀոլրզի
վերքին
նիստի
ո րակա րգին
վրայ
կան ոչ միա յն քորէական
Հարցին
շաբունակու
-
թի՚-նր,
Ֆորմողայի
վէ^ըե լ չին
Համայնավարնե
րու մեղադրանքր՝
մանչուբիական
Հողին
ամերիկ–
եան օգանաւե բու կոզմ է
ռմ բակոծ ման
մասին ,
ա յլեւ , որպէս
վե րքին
նորութիւն
,
խս րՀրգա յին
որո չում - նախագիծ
մր , որ կր Հրաւիրէ Խոր -
Հոլրզր
^Փ՚նոլթ
իւն մր բանալ
Տունաստանի
մէք
իբրեւ թէ աճոզ «աՀա բե կո ւմնե բո ւ եւ խմբական
գնզ ակաՀարոլթեանց»
շուրք :
Պ՛ Մալիքի այս պաՀանքբ
ցոյց կուտայ, որ
Ա ուիէ տներբ
անշեղօրէն
Հաւատարիմ
կր մնան
ի–
րենց
ղո րծե լակերպին
, այն է՝ րո էո ր մ
իքոցնեբով
անդամ ա լուծե լ ԱպաՀովութեան
ԽորՀուրգի
աշ -
խտտէսնքներր
, միշտ նոր վէճեր
Հ բաՀբե լով եւ
մ իաժամ անակ օդտագործելով
ԽորՀուրգի
բեմ ր ,
իրենց քարողչական
ճառերուն
Համ ար ։
Գործունէութեան
այս միեւնո յն ձեւր
յառա
քիկա յին եւս շարունակե
լու Համար,
Ա ով էտնե րբ
ո րո շած եննաեւ մասնակց իլ Ա ԱԿի
յառաքիկա յ
լնգՀ .ժողով ին : Այս նպատակով
, Պ • Մ տլիք , ա–
Ժերիկեան
արէոաքին
նա խա րա րութենէն
վիղա
ու
ղած է խորՀ րդա յին պատուիրակութեան
վեց ան–
դաժներուն
Համար , որոնք
Նիւ Եորք պէտք
է
գան Աեպտ ՚
17/*՛ ,
արտաքին
նախարար Պ • Վի -
շինսքիի կամ վւոխ—նախարար Պ • Կբոմ իքո յի նա -
խաղաՀո
լթեաւէբ
։
՛ԲՈՐԷԱՅԻ
ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ
ԿԱՏԱՎՕՐԷՆ ԿԸ ԿՌՈԻԻՆ
ՀԻԻԱԻԱԱՏԻՆ
ՃԱԿԱՏԻՆ
ՎՐԱՑ
Բոբէական
կարմիբ
զօրամասերր
երէկ եւս
բուռն
յարձակումներու
դիմեցին
բոլոր
ճակա -
տամասերռւ
վրայ։
Առ՛անձնապէս
ուժեղ
եղան
այդ
յա րձակումներր
ՓոՀանկի
՝ուղղռւթեաժբ
:
Թէեւ
այստեղ
կարժիրներր
չկրցան
կացութիւնր
փոխել ի նպաստ
իրենց,
րայց
դաշնակիցներու
պա շտպանողական
գի^եբբ
ճեղքե լու սպառնա լիքբ
ժիշտ
գոյութիւն
ունի %
կացութիւնր
այնքան
չփոթ է Հիւսիսային ճա
կատին
վյրայ, ոբ կարելի չէ յստակ գաղափար
ժբ
կաղժել
ղաբգացոզ
կացութեան
մասին :
Թակուէն
Փո Հանկ
երկարող
ճակատամ
ասբ գարձած է կա
տադի
լնդՀաբումնեբու
թատերաբեմ
մր, ուր
գիրքերր
ձեռքէ
ձեռք
կ՚անցնին։
կոզմերէն
մէկբ
Հազիւ թէ գրաւած
կ^ՐԱայ
4 - 500
մեթբնոց
աա–
րածութ
իւն մր, երբ Հակառակ
կոզմ ի Հակա
յար–
ձակողականին
փբտ յ կր ստ իպուի
լքել
ղա յն , քա
նի մբ ժամ վե բքբ նոր յարձակում
ով մր
նո րէն
գրաւեո լլ Համ աբ ։ Այս պա յմաններու տակ ռ չ ոք
կրնայ
րսել
որոչ կերպով, թէ ո՛ւր կր
գտնուին
դաչնակիցնեբու
եւ թ^ամիին
գիրքերր :
Այս ճակատամ
ասին
վրա յ ամ էնէն
կատաղի
յարձակում
բ գործուած
է երէկ
ՓոՀանկի
Հարաւ–
արեւմ տեան
կոզմբ, ուր կարմ իրներր Հտսած
էին
քաղաքէն
մինչեւ
կուկէս
քիլմ ՚
Հ եռա լո րո ւթե
ան
մր վրայ։
Բուռն
բնգՀարումէ
մր վերքն է որ յար–
ձակողնեբր
ետ մզուեցան
ամերիկեան
եւ քորէա
կան
ուժերու
կողմէ։
Այս կռիւներու
մասին
ամե
րիկեան
սպա յակո յտէն գնգապետ
մբ րսած է , ռր
<Հ
ՓոՀանկ - Բիկիէ ճակատամարտբ
լրքորէն գտ -
սաւո րուած
յարձակում
մրն է մ եբ գծեբու ամ -
բոզքոլթեան
վրայ,
թշնամին
կրցած է
թափանցել
քաղաքի
Հարաւ - արեւմտեան
կողմէն
ներս , այս
տեզ է որ կբ գտնուի
կարմ իրնեբու
յառա քացմ ան
գծին
ամէնէն
կարեւոր
կէտբ եւ կր թուի թէ ա -
նոնք կ ուղեն
Հ իմա օգտագո րծե լ ա յս
յաքողութիւ
նր մեր ամէնէն տկար կէտբ
գտնելու
Համաբ»
:
Շփէոթ
է կացութիւնր
նաեւ Բիկիէէ
Ժէք, որ
Հարաւա
յիննե բու կուլմէ ղբաւուելէ
վերք
զարձեսէք
յանձնուած
էր կարմիրներուն։
Բուռն
կոիւներ կր
մզուին
միշտ այս քաղաքին
Համար, ոբ շբքապատ–
(ԼուբերոՆ շարունակութիւնր կարդաւ Գ– է « )
ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ
4
ԲԱՀԱՆԱՆԵՐՈԻ
ԽՆԳԻՐԸ
Ամեբիկայի
Հայոց
առա քնո րդա րան ր կր Հա -
ղորգէ թէ Գէորգ Զ՛ կաթողիկոս,
էքմիածնէն
29
Տուլփս
թուական
Հեռադբոփ
մր, Ամերիկայի.
մէք
պաշտօնաւէաբող
չորս քաՀանաներու
ամուսնոլ -
թիւնը րացառաբար
ներելով կր թոյլատրէր
^ սա
կայն «ոչ յօրինակ
այլոց»։
Fonds A.R.A.M
