% տ ԱՌ ԱՋ »
ՆՈՐ ՏՐՈՎԱԳԱ՞
ՄԸ ԿՐԵՏԷԻ
ՄԷՋ
ԱԶԱՏ
ՐԵՄ
ԱՐԻՒՆԻՆ
ԶԱՅՆԸ
կ՝քւսեն թէ պսւսւմութիւնչւ
կը կրկնոէ.ի : Երեք
Հազար տարի առաք, Տրովազացի
Պարիս , կ՝ ա -
ռեւա՚նզէր
Աւզարթայի
թագաւոր
ՄենԼլասի
կինր՝
գեզանի
Հեզինէն
, ել Տրովագայի
արիւնոտ
ոչա–
տերազմ
ր ծայր կուտար
Հելլէններուն
եւ ասիա -
կան
ցեզին
Տրովագացիներու
միքեւ
:
Նոյնր
ւգիաի
կրկնուի՞
արգեօք
Միքերկրա
-
կանի սլատմ ական
ափերուն
փրա
յ • • •
Արգարեւ,
կրետէի
մէք, չքնազ
թասոլլան
,
գուստրր
ազատական
կուսակցութենէն
երես -
փոխանի
մր առեւանգուած
է կտրիճն
՚Բօսթասի
կոզմ է
եզբա
յրր թագաւո րական
ե րեսփոխա
-
նի մր ;
թէեւ
այս սիրափէպի
Հերոսները
Համաձայ
-
նութեամ
բ փախած
են , բա յց , իրենց
սլա րագա
-
ներբ
նոյն
զգացումները
չունին
իրարու
Հանգէպ :
Աբգի՞ւնք...
Շ "՛սւ ծանր է ։ կրետէի
մէք
Հ ռ ֊
չակուած
է պատերազմ ական փիճակ , եւ
կաբեւոր,
թիւով վաշտեր , թիզ առ թիզ , փնտռտուքներ
կբ
կատարեն
կզզեակներու
մէք,
գտնելու
Համար
փախստական
զոյգր :
700-000
ֆր • պարգեւ
անոր՝ որ կր բերէ
խեղճ
՚Րօսթասի
գլուխբ
, եւ
250
Հազարական
ալ ՚Բօս -
թասի
իւրաքանչիւր
մեզսակից
ի
որպէս
գլխագին
:
Ամբողք լեռ մը պարպուած
է իր րնակչութենէն
եւ
զինուո րականութիւնբ
ա յնտեղէն
քշած
է
Հովփւ–
ներու
խում բ
մ բ իրենց
70
Հազար
ո չխա րնե րոփ :
Յունաստանի
փար չապետ
վենիզէ
լոս
անձնա–
պէո կբ զբաղի
այս խնգրով
—. թէեւ
կղ
՚ւիի
կ՛" ~
ռավարիչր
յայտարարած
է թէ ՚Րօսթաս
կր նկատ
ուի որպէս աւաղակ
ել պիաի զատուի
ոբպէս
ա
յգ–
պիսին;
Րայց ագան, երեսփոխան
եղրայրբ
Տալ—
տարիսի
յա յտնած
են ոբ ե թէ ա յս սիրափէպր
եր
քանիկ վեբքաբաԿւ
մ ր չունենա
յ , Յունաստան
կրր–
նա
յ գառնալ
երկար
եւ արիւնոտ
վր իմ առո
ւթեանց
թատերաբեմ
մբ։
կրակմար
յա յտարա բուտծ
է կղզիին
մ էք
, եւ
գրականութիւնր
սեղմ ում
ի
կ՝ենթարկէ
տեղական
մամուլր։
կ՝բսեն
թէ , լեոներուն
մէք ,
գեզանի
թաս ուլան
ել իր «առեւանգիչ»ր
ամ ուսնաօած
են
քարայրի
մր երգիքին
աակ , եւ բնութեան
ծոցին
մէք
կր վայելեն
իրենց ա րաասովո
րմ եղրա լուս
ի ն բ 1
Պաշտօնապէս
թէեւ
չփ Հասաատուիր
՚"յս
էո՚-րրք
րայց
տղուն պարագանեբր
Համոզուած
են
ոբ ան ճշգրիտ
է
յ
Հոմերռս
, անմաՀացուց
$րոփագան
:
Այ"
նոր
տ
րոփագան
ալ
անմ աՀա
ցնե
լո
լ
Համ ար բա -
նաստեզծ
մր պիտի գտնուի
արգեօք
:
կան կաճառբ։
Շատ
մր գիրքեր
եւ գրքոյկներ
պի
տի Հրատարակեն
նաեւ
Հա յկական
լու-սաւորոլ
-
թեան
նախարարներր
• քաղաքական
եւ
գիտական
գիտելիքներու
տարածմ
ան
Հա
յկ ,
լ^ւկե
բութիւնր
եւա յ ^ ;
Ամէն տեսակ
Հբատարակութիւններոլ
Համ
աբ
Հանրապետութեան
մէք
1950/՛*՛
պիտի
Հրատաբակ–
ուին մօտ
870
անուն
գիրք ու գրքոյկ
1552
տպա
գրական
պրակոփ
ել
4.532.000
օրինակ
յ
ՊԱՏԱԱԽԱՆ
Պ • Զիթունիի
յօգուածր,
«Յառաք»ի
22 0 -
գոստոսի
թիլին
մէք կարգացի
եւ միտքս եկաւ ու
րիշ աղղա յինի
մ ը պարագան
որ մեր քազաքր
կբ
բնակի
, գործէ
քաշուած
ատամնարո
յմ մը։
Այո
ազզայինն
ալ Պ– Զիթունիին
նման ձեռնարկած
է
Հայ
եկեզեց
իէն
գուբս
լնելու
օտար
սոլրբեբր
:
Այս
բարեկամ
ը , սակա
յն իր սկզրունքնե
բր աւե
լի
գո րծնապէս
կբ կիրարկէ
ել Հալատաբիւ1
կե ր պո վ
քլաշփսաաի : Այսպէս , ան քաքութիւնր
ունեցած
է
իր
ձեռքը
գտնուող
մեծածաւալ,
\ ՚ յ ր գ զաբէն
մր—
նացած. Հին
Յայս ւք ա Լ ՈՆրք է
մբ գուրս
վանելու
րոլոր օտար
սուրբերր
, անոնց յատկացուած
եւ
զեղեցիկ
ղա րղանկա րնե
րո վ
ճոխացած
է^երր
պատռե
լով
եւ ազրանոց
նետե լով : Այնպէս
ռր իր
Հոյակապ
մատեանէն
Հազիւ
քանի մր էքնռց
վտի՚ռ
Հատոր
մր մնացած
է , գեզեց
իկ
կազմի
մ բ
մ
էք
լողացոզ
: ճիշգ Հնավաճ առէն
իրեն շատ
մ եծ
Հա
գուստ
մ ր առնողի
նմ ան
:
Այս
ազզայինր,
որ բարբարոս
քաքութեան
մր
օր ինակր կուաա յ , գոնէ կը գոՀանա
յ իր ստաց
-
ուածքր
քարգե
լով
, առանց
ուրի^երու
,
արգէն
խախտելոլ
վրայ եղած
Հաւատքին
ու մտածողու
-
թեանց
գպելու
:
Ես անձնապէս
, Պ • Զիթունիի
առաքարկր
կր
ծավւաՀարեմ
, ո րովՀետեւ
արգէն
րնալո րութեամ
բ
բո լոր արտառոց
ութե
անց
կանխաՀամ
աձա
յն
մ Է1լե
եմ : կր բաւէ որ ա րտառոցութ
իւն մր րլլայ,
որ
մաբգիկբ
իրար
անցլնէ : Ոչինչ
կայ աւելի
զուար
ճալի քան
մ արգոց
իրարանցում
ր :
Աակայն՝
եթէ
Հ ամ աձա յն եմ Պ •
Զիթունիի
Հետ
, չեմ ուղե ր իրեն պէս կէ"
ճամ
բան
մնալ :
Մաքրագործում
, լալ, րայց
պայմանով
ոբ կա
-
տարեալ
րլլայ
ան։ Ապա
ուրեմն
կ^առաքաբկեմ
ոբ
նմ անապէս
քնքեն
Հ րեշտակներբ,
որոնք
Հա
յ չեն :
թող
Պ՛ Զիթունին
ոլբի^եր
գտնէ Գաւիթր
պաշտ
պանելու
Համաբ , Մ "րայ
Մ ե լիքին
Հարուածնե
-
րէն։ Հապա
՚Րրիստոս
Հա"յ էր
. չէ , ինչո՞ւ
զայն
կբ պա շտենք : Գրիգո
ր Լոլսալոբիչբ
ո՞վ րսաւ որ
Հայ
է ր իսկական
ել
յետո
յ թագէոս
եւ Րարթռ
-,
ղիմէոս
առաքեա^երր
Հայ չեն, ի^նչ
իրալունքոփ՝
եկեր նստեր
են մեբ եկեղեցիին
մէք ,
Ասլանեան
՝
տեղապաՀին
՚ղէս
ել
իրենց
տեղէն
չեն չարժիր
: ,
Այս
ամէնքին պէտք^
աբձակոլբգ
տալ,
մաք–
րել եւ բարենորոգել
մեբ եկեղեցին
եւ
օրացոյցրէ՜
Ա յս
մ աքրագո
րծում
էն վերք
նստինք
եւ
Պ •
Զ ի թո
ւն ի ին
Հ ետ նոր սուրբեր
նշանակենք
, զաա -
րի՛ն
Հա յերէ
կազմ ուած
եւ մեր նորագո
յն սլատ–
մ ութենէն
առնուած
:
Այս նպատակով,
նախ
ել
առաք
կ՚առաքարկեմ
որպէս
նոր սուրբ Հաստատել,
Ապրիլ
\էն տօնե -
լու Համաբ , «Աուրր
Զիթունի
Բարենսբոգիչ՝»բ,
օ ս ւ ց ս շ տսսա •
կր
խորՀիմ
թէ , երբեմն
պէտք
է գրա
կանութեան
ենթարկե
լ ,
Հրատարակելէ
ա–
ռաք,
գրոց
բբոցներռւ
գրիչէն
ու
խելապատակէն
ելած
գրոլթիւններր,
տաբօբինակոլթեանց
ա -
ռաքքր
առնելու
Համար։
Այս ալ կաբեւոբ
բան մլն
է ազղապաՀ պանման
տեսակէտէն։
Ժընեւ, 23 Օգռստոս, 1950
ՀԱՅԿ
ՄՈՒՇԵՂԵԱՆ
«Նորէն կ՚երթամ թափսւռիլ քաղաքին
մէջ ղոհերուն»։
Դ– ՎԱՐՈԻԺԱՆ
Արիւնով
ներկուած
մեր երէկէն
վերքր
աւե
րակներէն
մոխիրներու
կայծեր
գուբս
ելաւ, վի -
րալոբ
գէմքերով,
արիւնոտած
ձեռքեբով,
մոխ ~
բացած
Հա յրենիքին
սուրբ
յիշատակր
վառ
պա
-
Հե լու Համար
:
Հա յրենիքին
սուրբ յիշատակբ
վառ
պաՀե լու
տամ ար , ո բ րե բու բանակբ
Հ իւծեցաւ
, անօթի
ու
ծարաւ
, անապատնե
բու
մէք, ա յրե ցաւ
, արե
լուն
^ւ՚՚ւիչ ճառագա
յթնե բուն
,
մերկ
ու
Ր"՚գէ^
*
վաղուան
արշալոյսներու
ի խնգիր
աւեբակուած
ու գանկտո ւած
Հա յրենիքին
փլփլած
չէնրԱ
բարձրացնելու
. • • ;
Որբերբ
մեծցան
, ուռճացան
, Հասակ
առին
,
ն չեն ինե
րո
լ
պէս , փառփռոլն
ու խանգավառ
, լա–
փեցին,
ինչ որ Հինեբէն
մնացած
էր,
՚ոակաւին
նո բ Աստուածնե
բու Տաճարր
մ ուտք կր գո րծ
է ին ,
աղօթելու,
ե րկբպագե
լու ,ու Հեթանոսարար
Համ
բուրելու
Համ ար Ա եսրոպեան
լո յսր
, որ
աննմ
ան
պաշտամունքն
էր , ողքակիղուած
"րր սե րունգին
:
Նոբ
արշալոյսներու,
նոբ խ իզա
էսո
լթ
իւննե —
բու,
թռիչքներու
մէք,
Հ ազիլ
շաղախոլած
, աՀա
նենղամիտ
ու գալագիր
գա
շո յնն ու ղնզակբ
, Հա
յոլ ոճրածին
ձեռքոփ
կր խրուի , ո բբի
մ ը փիրա
ւոր
սրտին . ՚ • ել աՀա
զա րձեա
լ , արիւն
, արիւն
,
արիւն
Նո
յն գա
շո յնին
արիւնոտ
գո յնէն
,
գաւաճան
ձեռքր
, խելագարոլթեան
նոսլայէն
րռնուած
, ցե–
զին
արիւնին
մէք կբ թաթխէ
, իր թունաւոր
շբթ
նե ր ր , ու կբ սկսի սլարել,
որբ եղբօր
մր
գիակին
չուրք
... :
Ա՜խ , Գեղունի ես «նորէն կ՚երթամ թափաոիլ
քաղաքներուն մէջ զոհերուն» որ անմահ հոգիիդ,
արեան ձայնը հղուլ :
Ա–
ՀՐԱՆԻՆ
ԿԱԿԻԿԻՆ
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆԸ
Երկու
Հոգի
Հանրակառքի
կր սպասեն
:
Ներողութիւն
պարոն
, կ՝րսէ
մէկը,
աբգ
-
եօք
մամր
քանի՞ն
էէ
Ղ՚մբախաաբաբ
պիտի չպատասխանեմ
ձե
զի պաբոն
;
—
Ր ՚ " յ ց
ինչո՞ւ
ՈբոփՀետեւ
եթէ
ձեզի
պատասխանեմ
,
գուք ալ պիտի
ըսէք՛
«ՇնորՀակալ
եմ» : Ես
ալ
պիտի
րսեմ «կ*աղաչեմ
պարռն»
.գուք
գարձեալ
պիտի
պնգէքւ
Ե՛– որովՀետեւ
չատ
Համակրելի
էք ,
ձեղի սրճարան
պիտի
Հրաւիրեմ
ել թ է յ մր պիտի
Հրամցնեմ.
յետոյ
աւելի
պիտի
մտերմանանք
եւ
մ իասին
թուղթ
պիտի խաղանք
% Ապա
ես
կիրակի
օբ ճաշի պիաի
Հրաւիրեմ
ձեզ
, կինս շաւո
Համ
եղ
կերակուրներ
կ՝եփէ
եւ գեղեցիկ
աղքիկ
մր ու ֊
ունիմ : Գուք պիտի
սիրաՀարիք
անոր եւ
ձեռքր
պիաի խնգրէք,
բայց
ես պիտի
մերմեմ
, ոբոփՀե
տեւ աղքիկս
չեմ կրնար կնութեան
տալ
մարգու
մը, ոո մամացոյց
մ ր փսկ
չունէ %
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(161)
ԵՐԿՐՈՐԳ
ՄԱՍ
Եւ սա , գմ-բախտաբար
, ճիշգ է ,
չարունա
կեց
Մելիքր։
Այստեզ
կայ եւ Հաւատի
գործ,
ինքր, փատիչաՀն
է լ չի արգելի
բէկին
տսնել
մեր
աղքկան
եւ մաՀմ
է տական
գարձնել
• . .
-
Ուրե՛՛մն
. . .
-
Մենք ճար
չունենք
, պատասխանեց
նա ,
իր տխուր
աչքերր
զարձնելոփ
քբոք
փրայ
։
՝Րի^
յոյս
կաբոզ
ենք ունենալ,
եթէ
Գայիանէն
պաբզ
ասէ
, որ չէ ուզում
մ աՀմ էտական
գառնալ
: Այն
մամանտկ
կբ մնայ
միւս Հանգամանքր,
ՇաՀնա
-
գարի պատմ ածբ : Մ ենք
կ՝ ասենք
, ռբ նա սուտ
է
ասել
, որ ա յգպիսի
րան չէ եզել :
Եղել է
I
նա տյգ գիտէ , ես ասել եմ որ ե —
ղել
է...
իո
լ . < •
Այս
Հարցի
մէք այնքան
գաոն
յանգիմանոլ
-
թիւն
կար,
որ Աննա խաթունր
լաց եղաւ ել սկր–
"եց րացատրե
լ թէ ինչ է ինքր ասել
բէկին : Այո ,
չէ
ոլրացել
, որ
Մ անասբ մարգ
էբ ուղարկել
իր
մօա,
րայց պատմել
է եւ այն, ինչ ինքր
ասել
է
անասի
մ աբգուն
...
Գու
քո ազքկանից պակաս չես խելքգ
կոր–
ցրել
, փնթփնթաց
նա քթի տակ
ել լռեց ։
Ի)եզճ քոյրր
լու՛՛– արտասունքնե
ր էր թափում
•
նա ա յմմ Հասկացաւ
, ո բ իբ բո լո ր աբածներր
ս լւ–
խա լ են եզել
, անխե լքոլթիւն
• . • թոզ ա յզպէս
լ ի
նի , թող իրան
ոչինչ
Համարեն
, մի անկիւն
չպբ––
աեն
; Թող խե լօքնե ր ր
մ ի րան անեն :
Գբանոփ
բան չի ղառնայ
, ա րտասանեղ
Մ ե–
էիքՐ
մ՛ի անողորմ
խստութեամ բ :
Արաասունա^
ՐՐ
"՚ յգ փա յրկեանին
կարծես
աւելի կատաղեցրին
նրան : վաղուց
էր , որ նա
մ ի
մխիթարական
խօսք
չունէր
իբ քրոք Համար . փա–
գուց կր
1
որ նա ոչ ոքին չէր խնայում
: Այժմ էլ
նա չասաց
թէ ինչ մտազրոլթիլն
ունի։
Զժեռուայ
մէք ենք , Թուրքերբ
նստած
են
մեբ
տներում
, շարունակեց
նա
նոյն եղանակոփ
*
Ո՛^փ պիտի
նրանց
զուրս
Հանէ այգտեղից
՚ • ՚
Նա վեր կացաւ
, սկսեց
քալել
սենեակում
•
ծտնր
իրողութիւնր
նորից փաթա թուեց
նրա կո -
կորղին։
Այժժ
այլեւս
Հնար չկաբ
նախատեսելու
թէ
ւ^ւ Վռ
ճ/՛^՛ =
Գուռր Հանգարտ
բացուեց
եւ Գայիանէն
նեբս
ժ
տալ
, բռնեց
Մ ելիքի
ձեռքբ
:
Ե"
Հէնց այստեղ
է լ կր խօսէի, ասաց
նա,
բ՚ոյց
մայր
Հեղինէն
գալիս
է... Մինչեւ
նբան
լսելբ ինձ պիտի
լսես , քեռի
. . . խոստոփանու
-
թիւն
ունեմ
:
Նտ քաշեց , տարաւ
Մ ե լիքին
իր սենեակբ
՚-Այգ՜
տեղ նա ծիծազելով
ասաց
.
Ես լսեցի
ամէն
ինչ, ես ականք էի
զնում
զռան ետեւից : Գու զուր ես ասում թէ
ււ չ մի ճար
ճարը գտել
ես գոլ քո մօր Հեա,
սառն
կերպով պատասխանեց
քեռին
:
՚ Ես գտել
եմ , վազոլց
եմ ղաե
լ : ինչ է լ ա–
նէք
ամէնքգ,
բտյց
չէք կարող
ասել, որ ես Մե
լիք
Հիւսէյինի
աղքիկր
չեմ :
Նա Հանեց իբ ծոցից փո քր իկխէնքա
ր ր եւ պինգ
սեղմեց
իր ձեռքերի
մէք :
ԱՀա ճարը, ասաց նա։
Այո փոքրիկ
եւ
սիրուն
բանբ պիտի
կոխուի
նրա կրեքի
տակ
, ե–
թէ տյգ
չյտքոզուի
, ես ինքս
մինչեւ
կոթր կբ թր–
բեմ
իմ կրծքի
մէք...
Այժժ
Աելիք
Աւանի
գէմքի
վրայ
երեւաց մի
Հեգնական
ժպիտ . ճարը շատ էբ չնչին
• . ՚
Գու
չես Հաւատում
• • •
Գոլ
էլ ես քարա
-
^ել,
քեռի . բա յց գու
չէ՛՛ իր
, որ ինձ
ա յնքան
սի
րում էիր • • • Ե՞ րր եմ ես քեղ մ օտ սուտ
ասել •
ե՞րբ ես գու խաբուել
ինձանից
...
Այժմ էլ կր Հաւատայի
, եթէ • • •
֊
Եթէ՞
...
Զասէին
որ զու սիրաՀարուած
ես
Թուրքի
վբայ
...
Գրան
չե՚^ս Հաւատում
: Հաւատա
, քեռի
:
Ե" սիրաՀարուած
եմ ճիչգ այնպէս,
ինչպէս
փոք
բիկ
սարգր
սիրաՀարլում
է իրանից
Հինգ
անգտմ
մեծ
ճանճի վրա
յ :
Ես սիրաՀարուած
եմ
. • • վկայ
է այս Հրա -
չտլի
խէն քարր, որ իմ ծոցում
էապրում
, որին ես
ուխտ
եմ աբել
, իբրեւ
մի սրբոլ թեան : Աա
ինձ
Հաստատ
խօսք է տուել,
ոբ ինձ կ^ուզարկէ
գե -
րեզման
, եթէ իմ ձեռքբ
զոզայ
այն աՀաւոր
բո -
պէին ել թոլբքր
աղատուի
սբա
բե բանից :
Fonds A.R.A.M
