€ & Աքհ
ԱՋ »
ՀւպկւսէսւԱ Վը ԱւսխաԱնեքՈէ Վկ
ոտք
ղը -
րտհ– Իգէոի
մայր քագաքր,
առաքին վւափաքս
կ՝1լ1~
լտյ
տեսնել
աղգավիւյներ : Ն"՚խ
կր
Հանգիպիմ
տեգւոյն
ծանօթ
Հւս յրենակիցնե
րկն Պ՛
Աիսչեանի,
է՛ր ամփովւ պատկե
րր կուտայ
Կրքնոպլի մօտ
800/
Հասնոգ
Համ եստ
Հտյ գագութին
,
մասնաւորասլէս
^ո րՀաւո րե լի իր հ՜ագկոփնե րով եւ կասլո յտ
Խաչի
պարախում
րով։ Այգ աոթիւ,
խօսակիւյս կր
յայա–
5՚Հ
որ քիչ առաք Հոնկէ
անցահ
էին Մարսէյլէն ու
Փարիգէն ի մի Հաւաքուահ–
արենո յնե ր ու ւլայ~
լիէ)՚եր որ կ|^րթային
գա չաա րնակո
ւ թ ե ան քագա–
Ք^ն
13
քիլոմեթր
Հեռու
Աաբէի
լեռնտյին
րար–
ձունքր :
՚Օ՚լաուելով
պատեՀ
առիթէն
, յաքորգ
օրն իոկ \
Հայրենակցի
մր
րնկերակցութեամբ
կ՚երթայ
նսյն
վայբր։
Հեռուէն
կր ն չմարենք
արդէն
ձոդի
մբ վրայ,
Հայկական ու ֆրանսական
ղոյգ եռա -
գո յննե բ ր որ /լր ծահ՜անին : կայանատեղին
, սէ^ -
բալ
իր բնգո
էնե
լու թ իւն
մ բ /լ բ1էեն մեղ
րնգՀանուր
խմ բապետւէլՀէն
, դուստր Պ • Աղդին
Մ արտիրոս–
եանի
ե լ
վախ խմբասլետուՀին
Օր՛
Րիրանեան
Հաւլիւ տեսակցութեան
սկսահ՛ երկու
վաքրի/լ
"՚ -
բենէէլՊնե
ր մ
/,էլ
կր Հրամ ցնեն արգէն
եր/լու
մեհ/լակ
գ աւա
թնե բով
Հա յ/լական
սուրճր
, վաղուան
Հայ
տ ան
էո
ի կինն
/ւ
լա
լ
ճարպիկութիւնն
էր այգ :
Րտց
դաչտի
ւԼրայ , դհ՜ագբական
/լանոնաւո
- 1
րութեամբ
, լա րուած
են սսլիտա/լ տասնեակ
մ բ՜,
վրէսննւ,–ր , որոնղ
/լալքԼւն չարմէսկան
ԼսսՀանոց
մր
րոլոր
էղիտէսնի սպասներով
:
45
արեն յ՛ներ
են , ՚
35/՛
Մարսէյլէն
եւ տասր
Փարիղէն
, /լան
նաեւ
տասնե ակ
մ ր գա
յլԼ՚/ւներ որ ա յս
մ իքոցին
ւչ ացած
են
մ օտակա
յքր արչալի :
փատեբր կր մօտենան
մւգտալփց
, բա յց կան ,
ոբ անաարբ/,ր
ե/լոդ — ղացողներու,
/լբ մնան
Լւ —
րենց տեդր
, Լւրենց
մ ե ղուա քան
ա չէսատանքէէփ ,
մ անաւանդ
էէւշԼսատանք
մը յանուն
/լւէէ բղապաՀէււ–
թեան
, Հնաւլանդութ/,ան
եւ
Լէ
չաՀ լնգՀանուրին
:
Կր
ղ
Լ
՚տենք ղեոատի
աբենուլնեբր
որ իրենց
նուրբ
ձեո քերով կր կատս^բ/^ն
մ անչե բու
աչԼսա տանք •:
՝(քաւէի ճիւղե բու ծուո կամ Հաստ մասերր, կր յրգ–
կուին
ու կր նբբացոլԼւն
սղոցով
ու կացԼնաԼ, Հաս—
տատւահ՝ է արդէն
/լա յանին
մ ուտքի
գրան մէկ
•^ԱՑՍ Ս Տ Ա Ն
«ԻՆ-ՐՆԱՐՆՆԱԳԱՏ
ՈՒԹԻՒՆ»
չրքանին
մէք
/լո լխողնիկնե
բու
մէք քաղաքական
-
ղան
։լո ւահ՜ա յ ին աչխատանք
չԼ։ կաաարու
իր։
Թէեւ
ղիւգՐ
^ռատիոֆիկացոլահ–
1է է, րայց
ակումբին
մ
Հ՜^
էկ՛"յ
ո֊ատիօ - բարձրախօս :
ՄաւլարաքուԼս
գիւղի
ակումբր ոչ ելեկտբա -
Ամ ասԼւայի
չրքանի
մչակոյթ -
լուսաւորական
Հիմնաբ/լնեբու
աչԼսաաանքԼն
մէք լուրք
թերու -
Լմ իւննե ր կան : Գիւղական
ա/լում բնե
րն ու ղրա -
գարաններր,
ինչպէս եւ չրքկեդրոնի
մչակոյթի
տունր
Լւրենց
Հնա րաւո րո ւթ իւննե ր ր չեն
օղաա–
ղոբծեր ա չիատաւորութեան
օրինակելի
կերսլով
սսլասարկե
լու Համար
յ
Շրքակւային
կուսակցական
\ Յբէլ
Համամողովր
պէս րտաւո բ/, ց լրքօրէն
՚1րաւլի լ տ յս Հարցով, սա -
կայն արգէն
բալա/լան
մամանակ
անցահ՜ է եւ գ ե ռ
գործնական
ոչփնչ եղած
է ։ ՄչակոյթԼէ
տանր
մէք
դեռ
չեն /լա ւլմ ակե րպո ւած
ււուսերէն
լեւլուն , երկ–
րաւլո բծա/լւէւն
— մ ասնաւչ Լւտութ Լււն ր , րնէսւլԼւտու —
թիւն , ուէէէւլմնասԼւրոգ
Լսմրա/լներ
, ի"Կ
եղած
մարմնա/լրթէէէնքԼւ
ել թատերական
Լսումբեբն ալ
կանոնաւոր
չեն գո րծե ր :
Լուբք թե րութիւններ
կան ղիւղական
ակումբ -
ներոլ ա չԼստտանքին
մէք : ՈչԼնչ
կ՝ ըլլա
յ ւլԼււղա -
տնտեսութեան
առա քաւո րնե բու
փորձր
ղանգուա–
ծա
յին գարձնելու
, գաչտա
յին
ա չփսատանքնե
բու
մտսը,
երկու
մեթր
լայն եւ երեք
մեթր
րաբձ -
րութեամբ
կամարաձեւ
ճիւղ
մր։ ԱՀա կր Հաս -
նին էԼեցեակ
մր արենուչներ
, բեռնաւորուած
երփ–
ներանգ
փարդերոփ եւ /լանանչ մեծ
ճիւղերոփ
,
քԼ՚չ փերք ծաղկաղարգելու
Համար
չփնուոգ
ղուռր։
կան
լուսաւորութիւն
ունփ, :
լ
չ ալ ռաաիօ–բաբձր
ախօս
թրքանային
եւ գիւղական
ղրագարաններր
նոյնպէս
անբաւարար
կերպուԼ
/լաչխատին։
Գրա–
ղարանապետներր
չեն գիտեր
ւլիրքերու
քտնակը ,
չեն
ԳբաղԼ։ր
՚լրքի
քարոգչոլթեամբ
:
^բք
• ԱոփետԼէ ել
գիւղական
վե.
նե,
ւլո րծ/լոմն/, ր ր գԼ՚րք ել էլրտ/լանո
ւթիւն
ձեո ք բե -
բ/,լոլ
Համար
ուչագբութիւն
չեն դարձներ։
Գոյք
ձեռք բերե լու Համար յատկացուած
ւլո ւմա րին
60
էոոկոսր ծախսուած
է : կուղիքենտԼ։
, Նո ր ւսղբիւր Լւ
՚Իի՚–/էէ՚"յ1՛
գ Լ՚ւղսոփետնե
բու դործկոմներր
Ղ" ՏՔ
եւ գրա/լանութիւն
ձեռք
բերելու
Համար նախա -
տե սուած
ւլում արն եբէն ոչ մէկ րուպլի
ծախ -
սած
են :
Այ ասիա
յԼ, շրքան Լւն մ չէէէկո յթ -
լուսաւորական
Հիւքնարկն/.րոլ
թե րո
ւ թ իւննե րո ւն պատճաոն
այն
է որ չրքսոփետի
գործկոմր
, անոր մչակոյթ - լ ո յ "
բամինբ,
ւլ իււլսոփետնե
րր եւ սկղբնական
/լուսակ–
ցական
/լաղմա/լեբէէլութիւններր
լալ չեն
ղբաղիր
այդ
Հ Լւմնա բկնե բու աչխատւէէնքոփ
, չեն
մտածեր
էսկումրներու
գրագարաննեբբ
որակեալ
կադրեբոփ
ապաՀովելու
մ ասին ։
Հյ
րքսոփետի
գործկոմր
1949
ապրԼւլ եւ Աեպ -
տեէՐբե բ ամ Լւսնե րուն
լսած է Ջ րաւոր , Աղ ե ղրէ -
կոփ,
Նորաղբիլր
, ՄամուԼս եւ Գետաչէն
գիւղե -
բու
ա/լումբներու
փարիչն1։րու
ւլեկուցոլմր,
նչած
Այգ
քանի
մը փայբկեաննեբու
, լերան այս գագա– է անոնց աչխատանքի
անբաւաբար
փիճակր
Միկիլիոյ
մէք,
երբ
կաթնկեր
եբախան
չնչա -
ՀեղձութԼււն
կր
գգայ
/լաթ ծծած
մաւք անակ
, մ
ա
յ –
րերբ
, կարծելոէԼ
որ
/լաթին
թանձրութիւնն
է
պատճառբ
, իբբեւ
գարման
էէւղաաքեղ
1լ
ր
Լսօթեն
ե–
՚^յա^աէաա^^^ւյ
ե
ւո
ո
յքէն
ներս
, եւ
ե ր ե ք
անղամ
թ
քնե–
.^Ը
՛՛^՛^–՛ ^Ագատքեղ
, անուչիկ
աղաւո–
քեղ
, նօե բացու
ր
ձաղուկիէէ
կաթր»
յ
կարղ
մր
մուլոփուբգնեբու
մօտ
գոյութԼէւե
ու
նի
տ
յն
նախաււլա
չա
րում
ր
թէ աղտաքեղր,
որ —
պէսղի
լաւ
րուսնի
, սլէտք է ցանել
տալ
Լ
,էե
լքէ —
պա/լասի
մբ
ձեռքաԼ։ Այդ պատճաււալ՝
ցէսնողբ
կր
ստիպուի,
երբ
յաբմար
անձր չգանէ ,
գէմքի
ծամածռութիւններ
րնել, անիմաստ
խօսքեր տբ -
տաս
անե
լ
եւ խենթ
չարմումներ
կատարե
լ , ա–
ղատքեղ
ցանելու
մամանակ : Ֆրանսական
ւլփէԼղե -
րու
մէք
սլա
յման
կր
Համարուի
ւլրպանբ
գրամ
չու
նենալ ագատքեգ
ցանելու
պաՀուն :
ՏՈ
՝ԲԹ–
շ–
Ա8ՎԱԶԵԱՆ
թին , մ ենք կբ տեսնենք
/լենղանի
աւէլացո յցր
Հա
յ–
կական
կամքԼ, , ա չխտտաս
Լւրութեան ու չարքա -
չութեան։
Րայց
միայն այգ չէ : ՄերՀարցդւմ -
ներուն
, ա ր /ւնո ւշնե բ ր /լր պատասԼ,ւանեն ա յնէէլԼւսի
մաքուր
, Լ,նքնաւԼստաՀ
Հա յերէնոփ
մր ,
երբեւէն
իս/լ
էէո
բծածե լոփ
այնսլիսի
«բարակ»
րառեր
, որ ,
մե՛լ կր զարմացնեն :
Րոլորն ալ սիրոփ
/լբ Հնազանղի՞ն
ձեւլի ,
չե՞ն
նեղացներ
ձեզ , Հարց կուտամ
էէւղ^ւիւ Լսմ բա– :
պետուՀիին.
«Ամէնքն ալ , առանց
բացառու -
թ/,ան , եւ արդէն սկաուտական
կեանքի
մէք ,
նոյնիսկ
վարմարանի
տմ էնէն
անառակ
աղան
,
Հլու Հնազանդ,
բաբի կբ դաոնայ
Լնքնաբեբտբար
,
զ Լ։ տած եմա յգ երկա րամ եա
յ փո րձառո
լ
թեաւք րս»
կը պատասխանէ
ե րիտասա րգ տիկինր
, որ քսան
տարի, անփարան
ու
եռանդով
փարած է այգ տւլ–
զ օզ
էէւտ
գո րծին %
Ջ/էրւքտգինս
սեգմե լոփ ,իր ձեռքր
^ ^ ,Հրյս*մեչսփ .
Լսօէէքե բուս կր մ իացնեմ
էլնաՀ ատո
ւթեան
զզ ա -
ցումնե րս :
՛Րանի գ ե ռ մ ութր չէ պատած
,
Հանդիպակաց
լերան չաա աւելի
բարձրարերձ
ասլաէլամուտ
կա—
տարր , կախա րգի չ աեն քանք
մ ր կոււոէէւյ
ժ եւլԼւ Հ ոն
մագլցելու,
եւ երբ մէկ մամ փերք կբ ՀասնԼւնք տ լգ
դագ աթին
վբա յ գտնուոգ Ա էն
թ՝կ յնառի պատ -
մ
էէէ
կան
ամ բոցր
, \
362
մ եթր
բարձրոլ
թեան փը~՜
բսւյ , եզեւինն/տբու
բնգմէքէն
, յսւոէս/լօրէն
/լր
էոեէւ–
նենք
մ եբ
քո յրեբուն
վ րէէւններր , ոբ մա յրամ
ուէււԼէ
ւԼե րք Լւն ցո լքե բով
լո
ւս սւէԼաոո
ւած
, /լր
վ,ա
յլէին
կարծես
մ էկ
մ էկ ագամ անգնե ր ;
Գն\ԱՄ
ՏԷ՛Ր
ԱՆԳՐԷԱԱԵԱՆ
եւ ար–
է–
մ քա
ւած
Հ աւք ապատաս խան
որոչումներ,
էէակայն
Հեա/ւլած
որո չումնե բու
դո րծագ
րո ւթե ան :
Ամասիայի
շրքսովետի
դործկոմը,
անոր
չ
կո յթ - լուսաւո
րութ/էան
բամ ինր եւ
գի
ււլա/լան
սո էիե տներբ
լուրք
մԼ, քոցնե բու պէտք է գիմ
են
մ ր–
չակո
յթի տան , գիւղական
ակում
բնե
բու եւ գ րա
գա րաննե բու աչխատանքին
մէք
թե րութիւննե
րբ
փերցնե լու , այդ Հ իմնար/լն1^ր բ
մ շակո
յ թ—լոլսա -
ւորական ա շխաաանքի
իսկական
օքտխներ ղար -
ձնե ւու Համար
յ
Մ– Մէմլումեան
Սովեա– Հայաստան
օրաթերթ,
24
Մայիս
ՄԵԵ
ԵՐԿՐԱՇԱՐԺ
մր տեղի
ունեցած է րսին
մասնաւորաբաբ
ամերիկեան
գիտարաններբ
որ
անՀէէէմ եմ ատ
աւելի
ումեզ է քան Հ իւլէ ււո ւմ րի
մ բ
պտյւթիւնր
ե
լ
փրօֆէսէօր
մ ր յա յտարարեց
նո
յն–
իսկ
ո բ «մ արղկութիւնր
աննւսԼս րնթաց
աղէաէ
մ ր
խուսափեցալ»
; Աւ սակայն
Հասած
տեգեեութիւն–
յայաներ:
լա–
ծ
են ,
նե
րր
ցարդ^
աստաւ
ծան. բակշիո բան մ ր չեն
Հնգկաստանի
զանազան
կոզմերր
աւելի կամ պա
կաս
ոլմդնոլթեամբ
ցնցումներ
զդացուա<
սաՀմանափակ
էԼնասներոփ
։
Ա
Աեր ամուսնութեան
գիչերն իսկ մեր
մեզրւսլուսնի
ճամ բո բղո
ւթ իւն ր կատաբեցինք
ինք–
նաչարմոփ,
՛լոր ես կըփարէի :
ր.
Ո՚^ւր տնցոլցիք
մեզրաչուսինր :
Ա՛
Հիւանդանոցին
մէք • • • :
«ՅԱՌԱՋԷԻ
ԹԵՐԹՕՆԸ
(150)
ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ
Ա–
Մանասր
ծիծաղեց
, բայց Ասլանր
ղարմացած
էբ ա յգ տարօրինակ
ազքկա
յ փրա
յ , որ
Հալաաա–
ցնում էբ թէ կէս զիչերԼն
, ամէն
մամ
,
նոյնիսկ
ա չքե ր ր կապած
, կարող է զանել ա յ դ ճանա ււլա ր–
Հր : Միթէ"
խենթութիւն
է ղա , միթէ՞ այդ խե,յ–
^/Լ
Ւր եբսւզնեբն է պատմում
• • . Խմրասլետր
Հաս–
տատուէք
էր որ, ա լո , գատաբկ
բանե ր են , միա
յն ,
խենթր կարոգ է ա լգպիսի
միտք գտնե լ :
Պա/լասն
այն է, որՄանասր
ւլնայ
ամէն
մէկի
ետեւից
, կատաբէ
ինչ ոբ իրան
ցոյց կր աան : Նա
դիտէ
իր գոբծը, նա ձմ/ւռր
չի գնայ
մի
գԻ՚-էՒ
փբայ, ուր տզամարգիկ
Հաւաքուած
են տներում
եւ կաբոգ են
իէէկո
յն
գուրւէ վէէռլել :
Գմուար
է. Հաստատեց եւ Նաւլլու^ւ :
ԳԼէԼ—
գր լի է գելերով
, ոբոնց
մաբգիկ
կեղծաւոր -
ներր
Թուրք ենանուանում
:
Մուխտարն
է լ չաէո շներ
ունԼւ. նբանք
Հսկոլմ
են օր ու գիչեր
՝• Րայց
սրանք
Հողի
են Հանում :
Վերքին
խօսքե
բր փերա բեր
լ
ում էին
Հ րաց
ան–
նեբԼւն : Մ Լ՛ վայր/լեան
սէս
րսւսվէե լով իր
տեսած
գեւերից ու շԿւերից, նա նայեց
փայլուն
զէնքերԼւն
եւ իր Հիացմունքն
արտայայտեց
եբեխայի
նւԲան ,
տաբօրԼնակ
շտբմումնեբ
ղործեց
, էլի ծԼւծաղ
յա– ;
բուցեց : Ասլանր Հաւատաց Ա անասի
Լսօսքե րին .
Լսե լք Լւսկ որ չկար այգ ԼսեզճԼ, ւլլխում :
֊ ~ Ե՚^րբ պԼւտի սրանք
գոււան ,Հարց րեց Նաւլ -
լուն,
ղանգաղ
կերսլով
իքեցնելով
աււասաաւլից
իր Հայեացքր
Մ անասի
վյէայ :
Ե/՚ւ^ գո՛– կըխելօքանաս
,
պատասԼսանեց
խմ բապետր :
Մ ի ցաւալի
, ազե /լաուր
ՃԼ,չ թռաւ
խեէչճԼ, բե–
րանից : ինքն
է լ չէր Հաւատում՛ թէ չուա կր լԼնի
ա յգ բանը
, գիտէր որ երբեք
սլիտի չՀաւաէոտն թէ
ինքր իէենթ չէ :
֊ — Նրան
չա ր չա րո ւմ են • • - Նրան կր տանեն
• •
Րաբա/լ
, սուր
չր թունքնե
րբ
սեղմ ուե ցԼն
մ Լ։–
մեանց , զոզացին եւ նա բառաչեց •
իմ մ մ . • • այ . •րր :
Աբի
Ք^Ղ
վ՚ոԼ՚էենք նրա Հետ • • • Գոլ գնա ,
նա մնա յ . . .
Գա
անԼսղճոլթիւն
էր : Ասլանր
բոնեց
Մ անա
սի թե լից եւ Լսնգ րեց որ ա յլեւս
չչար չարեն
գրմ–
րախա
ազքկան
: ^ւլաներից
մէ/լր վերկացրեց
նը—
րան , բաբ/լացաւ
, տաբալ
գոմ Լ, մ Լւ անկիւնբ
, նբս–
տեց րեց ա յնտեզ :
ԱյնուՀետեւ
ուշադրութիւնէ
չգարձբԼւն
նրա
վրայ : Րայց նա խօսում
էր , անգագար
Լսօսում էր :
Նախատեսեց
այս ւլոէքի
լ^ւա
կԼւ չնե ր Լ,ն ,
անուանեց
ամ էնքին
սարի
գլԼսից , քարի
եւոեւից
, պԼւնդ ան–
կիւննեբԼւց
աղւսմ ա բգութիւն
անոգ : Ապա
մ ի խոբ
Հառաչանք
աբձա/լ/.ց եւ մխիթարութիւն
գտաւ
իր
սիրած
մտքի
մէք.
ՐաԼստաւո
րնե ր բ լաց պԼ,տի լինեն.–. Ա պա–
սիր . . . Հէնց էգուց
. . . Գմուար չէ , մայր
. .
Նա , վեբքապէս
, լոեց :
Գ՛
ՀյուտուԼ
լռեցին
Մանասի
գմերր։
Խաւարր
կր–
լանեց
գոմի
ներսր , օքախի
աէրր
մնաց Լւն
ւլ լուխ
՚լւի՚Լ՛ տուած
երկու
/լոճզերբ։
Գոմ ր լցուեց
կծու ,
խե ղզ ոզ ծԼսով : Ամ էն մէկր
փաթ
աթո
լեց կտմ
եափնքու կամ կապերտի
մէք, անչաբմացալ
Լոր
յատակի
՛Լբա յ : Նեզ ե բդԼւկԼէց
նե րս է ր
թափլոլ
մ
սլարւլկայ
ւլԼ,չերուայ
սարսաւիելի
ցուրտը։
Արթուն
էին միայն
Մ անասն ու Ասլանր։
Նբ -
րանք
Հանզ արտ խօսում
ԷԼ՛ն՝ պառկած
կոճզերԼւ
մօտ.
նրանք գատոէլա
թիւններ
էին անում եւ ու—
ՔՒլ
ք՛՛դ էկար ՜. Տղաներր
գործ
չոլնէԼւն
գատոէլո
թԼւլնների Հետ • նրէսնցն
այն էր , ինչ կ՚ասէր Մա
նասր :
Ասլէսնր չբ թագցրեց
, որ իր ա լրուոզ
սԼւրտն
էր
իրան այստեգ
բերել։ Աաա րո ւթ իւ1է ից փերա —
գարձած, նա մի օր է լ չր կարողացաւ
մնալ իր
Հայր/,նիքոլ,ք
. ամէն տեզ կրա/լ էր, որ այրում էր
նրան : ինչ օրեր
են : Մ ինչեւ անգամ
Մելիք
Աւանն
է լ է ււԿւ՚^ել :
—- Հա , Մելիքբ... Շատ մամանակ է մեր տր–
ւլաներր
չեն աեսնում
նբան : Ի՞նչ է ուղում
:
ք^ւ/՚^ք
1 "էԼ
՚^է •
* •
ճար բոլրրին
չկայ ,
յու–
սաՀատոլթԼււնր
էլտտարեա
լ է • • • Մ ե լիքի
դրու -
թԼււնն անտանե
լի է : Մ արգր
ւէււլատ չէ , նմ ան է
մ Լւ Հէէկայի, որ տեսնում է ծոփի մէք խեգգուոզ ա–
ՀագԼն
բազմ ութիւնր
, լնէ^էում է կատարած
ա -
լԼէքների
մէք որ ազատէ
ամ էնքին , րւս ւց
Լոեգ ֊-
ւլ ոլոզներր
քաչում
, ւոանում
են նրան եւնա Հա
զիւ է կարոզանում
ինքն
իրան
պաՀել
քբեբի
երե
սին :
^0
Fonds A.R.A.M
