ԲI<ը^V1IԸէ^
ց ս օւ ա ւ ա
^ւ\1ՏՒ^ւըհւ
ա
տաօբը
Ա.
0. Ց. 376.286
17. է<ս6 Օաոշտատ ֊
(13)
Վ>ցաւքլւ • 800 ֆր • , Տար • 1600 , արտ • 2500 ֆբ •
ք^. ց06. 15-70
Գին 7 ֆբ– Շ.Շ.Բ.ԲՅք13 1678-63
յտսճւ 10 ^ՕՍէ
26բււ ՏԱՐԻ ֊ 26^
;^Ո0€6
ք*օ.6225–Նոբ շբջան թիւ 1636
^ ^ ^ ^ ^ ^
1950
Հինգշաբթի 10 ՕԳՈՍՏՈՍ
ԱԵՐ ԽՕՍ֊ք^Ը
ՀԵՐԱԶԻՆՈՒՄ Եհ ՈԻՐԻՇ 4ՈԳԵՐ
Ամէն օր կր կարգանք
ու. կր լսենք–
Ապա -
"–""11
՚ն ութե անւլ յաւե լում : Վերաւլինում
:
Զէնար–
շալ;
ԵԼ
կամ պարզապէս
արգիացում
պաշապանո–
զական
միջոցներու
-.
Բառե
րյւ
,
բացատրութեան
ձեւերր
չեն որ պի–
՚"ի
փոխեն
կացութեան
ծանբութիւնր
:
Ըսենք, մէկ անգամ
էն
, թէ կր գտնուինք րա
ցառապէս
վրգովիչ
Հեռանկարի
մր առքեւ
-.
Կր բաւէ
Հարեւանցի
ակ^ւարկ մր նետել
միայն
՚Լերքին
չաբաթնե
բու
անցուգարձին
վբայ :
Ամէնէն
պաղարիւն
երկիրներն ալ տեսակ
մր
խուճապ կր մատնեն
,
Բորէայի
պատերազմէն
ե վեր -
Երբեմն
կառավարութիւններն
են որ
իրարան
ցում կր պատճառեն
, արտակարգ
որոշումներ
՚ոա–^
լով՝. Բայց
րնգՀանրասլէս
ժոզովուբգներր
իրենք
մթնոլորտ
կր ստեղծեն
, զանաղան
մտավախոլ
-
թիւններով
; Գեռ չենք
յիչեբ
շ՚՚-նգալից
ճառերն
/^ւ.
ազգարարութիւններբ
է
Այսպէս
, Ա՛ • ՆաՀանգնե
րբ
որոշեցին ^^^Լ
ղինեալ
ուժերու
մ ասին Հաստատուած
առաւելա–
գոյն չափը, նախազաՀական
պատգամագրի
ժր
վրայ : Եւ մասնակի
ղօրա շարժ
յայտարարեցին
,
ո՚֊րիչ
բացառիկ
տնօրինութեանց
Հետ ,
որոնք
ՀետղՀետէ
պիտի բազմանան,
քանի
երկարաձգուի
Բորէա
յի պատեբաղմ
բ ;
Ա եծն
Բրիտանիա
նոյնպէս
բացառիկ
ժիքոց,–
ներ ծրագրած է ել աստիճանաբար
կր գործագր՜է
,
Հետեւելով
կացութեան
ելեւէքներուն
։
Ոչ
Ժիայն
րնգգիժ ագի
րնե
ր ր , այլեւ
օրուան
փարիչներբ
երբեք
չեն ծածկե
բ կացութեան
ծան -
րութիւնբ
I
Բաւական
չՀամարե
լոփ
զինեա
լ ուժերու
զօ -
րացուժր
, պարտաւորիչ
զինուորութեան
երկադկ–.֊
րաձգուժ
ր ել ուրիշ ստիպողական
ձեռնա րկնե ր ,
բրիտանական
կառափարութիւնբ
ա յժմ
էն
մ իքոց -
ներ կր խորՀի
քաղաքացիներու
պաշտպանութեան
Համաբ : կամաւորներ
կր Հաւաքէ
րնգգէմ
. • .
Հիւլէական
յարձակման
:
Ֆրանսայի
աղգ՛ պաշտպանութեան
նախա -
րարբ իր մտաՀոզութիւնւներբ
եւ տնօրինութիւն
-
ներբ պաբղեց
Ազգ֊
ժողոփի
բեժէն :
Շատ
աւելի
պերճախօս է իր վերքին
յուշա -
գէրՐ\ է պատասխան
Ա՛ ՚ ՆաՀանգնեբու
նախա ֊
գաՀին
Հարցումներուն
:
ինչպէս
կարզացիք
արգէն, այս գժբախտ
եր–
ԿԷՐՐ* որ աՀռելի
կորուստներ
կրեց երկու
աշ -
խարՀամարտներոլ
րնթացքին
, յանձն
կ՚առնէ
նոր
եւ
անՀնարին
զոՀոզոլթիւններ
, ի նախատեսու
֊
թիւն
^Երրոբգ^ի
մր ։
Այ""էէ՚*
• իր գինռւորական
վարկերր
580
ժի -
լիառ
ֆրանքի
պիտի
Հասնին
ին , իսկ
եբեք
տարուան
մէք՝ 2000 միլիառի
՚. Պիտի
կազմուին
15
նոր
զօրաբաժիններ
: Պիտի
շինուին
ժարտանաւեր
եւ օգանաւեր–. Բանակր
պիտի
զօրանա
յ արգիտ
֊–
կան սպառազինութիւննեբով
եւն • ։
Ֆրտնսայի
ել րնգՀանբապէս
արեւմտեան Եւ
րոպայի
մտաՀոգութիւննեբր
բացորոշապէս
պար–
ղուեցան
առքի
օր, Աթրաղպուրկի
Համտգու -
մարին
մէք :
իողովր գեռ նոր բացուած էր, իբրեւ
միաց
եալ
Եւրոպայի
խորՀրգարան
, ել արտաքին նա -
խարարներու
աեղեկագի
րնե
բ բ կր կարգա
քին
, երբ
Ֆրանսայի
ներկայացուցիչներէն
Անառէ
Ֆիէէփ
1
բնկերփարական
եւ նախկին
նախարար
, յտյտա -
րարեց , ի լուր
125
ժո գովականներու
.
— « Մենք ձանձրացանք ագաաագբուելէ • ի –
րական
պ ա շ ա պ ա ն ո Նթի ւ ն
կը պահանջենք» ;
Ըսել
կ՚ուզէբ , Փոխանակ
ձգելու
որ Ֆրան
սան եւ ուրիշ
երկիբներ
նորէն
աւեբոլին եւ
յետոյ
փրկուին
, նոբ պատերազմի
մր Հետեւտնքոփ
, աշ
խատեցէք
խափանել
պատերազմ
բ՛. Այսինքն
այն -
պիոի
մ իքոցներ
ձեռք
առնել որ ոեւէ
պետութիւե
չՀամ արձակի
յարձակում
գործել :
Այս
մաաՀոգոլթեամր
, անՀրաժեշտ
կր գտ -
նէր
եւրոպական
բանակ
ժր,
մասնակցութեամր
Գերմ աննե րու–. «Բանակ
մ լԼ ոբ կարենայ
պաշտ -
պանել
մեր սաՀմաննե
րբ »;
Ւր կարծիքոփ,
աղգային
րանակներր
«խաղա
լիկներ են» եւ միտյն եւրոպական
բանակ
մբ կրր–
նայ
իբական
պաշտպանութիւն
ապաՀովել :
Օրուան Հրատապ
Հարցերուն
առաքինն է այս,
^– ապաՀովութիւն
եւ պաշտպանութիւն
-. Ապա ու
րեմն
վերազինում
...
խմբագիր՝
Շ
ՄԻԱԱ-ԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ԳԻԻէԸ
Մ ենք որ երբեմն կր պարծենա
յինք ժեր
ղիւ–
դերոփ,
ժենք որ աժբոզք
գի՚֊ղի
գրականութիւն
ժր
ունինք սկսե լոփ
թլկատինցիէն
ժինչեւ
Հաժ աս -
տեզր,
ժենք որ գիւղացին կբ նկատենք
Հարազատ
զաւակր
ցեղին եւ նոյնիսկ
ժեր
Նարղունին
կբ
պարծենա
յ իր գիւղացիի
Հանգաժ անքով
,
չենք
կրնար բացատրել
ա յն քստժնե
լի պատկեբր
գոԲ
կուտայ
թուրք
ուսուցիչր « իր գի՚֊զԻ »
(Պիզիժ
քէօյ)
ժասին :
Ջէ՞ որ ա յգ նկարագբռլած
գիւզե
բու
կուշտին
մ ենք
ունէինք
ի՜նչ
ծազկուն
գպրոցնե բ , եկե
ւլե -
ցիներ եւ թանկագին
վանքե
բ -, Այգ գիւղերու
կուշ–
տին
Հայ ժողովուրգբ
ունէր
գա լարագեզ ա յգի ~
ներ,
ծփուն արտեր
, ժբզաստաններ
ու այգիներ ,
որոնք
էլ ապբե ցնէին թէ Հա
յբ եւ թէ թուրքր :
Այսօ՚^ր
։ Հայր կբ
ծաղկեցնէ
Պոժոնր
ՈԼ
Ալֆորփիլր կամ Աոլրիան ել Լիբանանի
լեռներր,
իսկ
Թուրքր
չորցուցեր է Եփրատի
, Արաքսի
եւ
Աէիսի գժրոլխտագեղ
ափե
ր ր :
^՚՜ յէէեցի
ԿէլէԿ1՚"յ
Օսժանիէ գաւառակի
կա
ռավարի
չին չատ Հետաքրքրական
ժէկ նկատս
զու–
թիւնբ
..
Թուրքբ կր կրկնէ
բ աժ օթով թէ անվարան կր
ճան^այ
եւ կր զանազանէ
փարսախներ
Հեռուէն
Հայ ել թուրք
գի՚֊գեբր
Հ
Անոնք որ ծազկազարգ
թթենիներոփ
, պտ
ղա տու պարաէւ^երոփ
, Հոսուն
քուրե րոփ ել բան–
քարանոցներոփ
կ՛եբեւան
ճամբորգին
,
Հա
յկական
գիւղեր
են , իսկճեփ - ճերմակ,
արեւէն
խանծած,
չոր
զիւզ մբ ոբ տեսնէք
թբքական
է ,փստտՀ կր
նաք
րլլալ :
Այգ
օրերուն
իր բնտանիքբ
Օսժանիէ
յէն
գրր–՛
կած
է ր Հասան
Պէ յլի
Հա յկական
գէ՚֊գր • ՚ ՚
Ի՛՛՛նչ կարելի է ե ղր ա կա ցնե լ ;
Հարցուցէք
թուրք երիտասարգ
ուսուցի
չին
, |
Մ աՀԺ ուտ
Մ ագալի
, որ անշուշտ
կարժրելով պի—ձ,
տե խոստովանի
այն որ բոլորս
գիտենք։
՝՚1
ԱՕԱԻ
ԶԻՆԱԿԱՆ
ԵԻ
ՄԻՋԱԶԳԱ6ԻՆ
ՑՈԻՑԱՀԱՆԳԷԱՆԵՐ
ԵՐԵԻԱՆԻ
ՄԷՋ
^
Ռատիօ - Եըեւան կը հազոբդէ (27 — 30 Յու–
1իս)
. ֊
Հա յաստանի
պետական
թանգարանին
մ էք
րացուեցաւ
գեղարուեստական
ցուցա Հանդէս
մ ր
որուն նպատտկն է
ժո
ղ ո վո ւրդին
ծանօթացնել
չին աշխատաւոր
ժռղովուրզին
ստեզծազո
րծու —
թիւններր։
ՑուցաՀանգէսին
մէք կարելի է տես
նել
ԺԸ • գարռւ
յախճապակեայ
վաբգագոյն
ա -
նօթներ
, գաւաթներ
, պնակներ
եւայլն ,
որոնք
մ ան
բ անկա
բնե
բ ո վ զարդարուած
են գեզեցկօրէն
:
Ա յս առարկաներէն
շատերր
նուիրուած
էին էք -
մ իածնի, որ կապեր Հաստատած
էր
Զինաստանի
Հետ , Մ իքին գաբէն
սկսեալ
: ՑուցաՀանգէսր
միա
կր կր Համ արուե
ամրոզք
Իէ • Մ պութեան
մէք :
^
Երեւանի պետական պատկե բաս
րաՀ
ին
մ էք
ցուցադրուած
են ռուս, ֆրանսացի.
Հայ, իտալա
ցի
, սպանիացի
եւն • նկարի^եբոլ
ստեղծազ
որ -
ծութիւններր
: Աչքի կր ղաբնեն
Հո չակաւոր
նկա–
բիչներ
քհեփինի ել Վասենցովի
ք
ոուս) ստեղծա
—
գո րծո
ւթի ւններր
, Զար գաբ եանի
ղ ո րծե բէն՝ «ք1քա–
չատուլւ
Աբովեանբ»
, Ա արտիբոս
Աարեանի
գիմա–
նկարներր
, երիտասարդ
նկարիչ
իսարե/չետնի
բազմաթիւ
նկարներր
: Յարդ
նկարաՀանդէսր
այ
ցելած
են
1 5
Հաղար
Հոգի :
վարչութիւնր
որոշած է ՛Օգոստոս
ամսուն
կաղմ ակերպել
Հա
յ
մ իքնագաբեան
մ անրանկաբ -
չութեան
ցուցաՀանգէս
է
Ն - ՄԱՌԻ ԱՐԵԻԸ
ՄԱՐԵՑԱՒ
Մոսկուայէն կը հեոագբեն Օգոստ՛ 8 թուա
կանով
Գիտութեանց
Ակադեմիան
եւ կրթական նա -
խարտ բութ եւնր պաշտօնանկ
րրին
լեզուա գիտա -
կան
ուսումնարաններու
ա յն տնօր էննե բ ր
որոնք
կր
ներշնչուէին
Նիկոլա
Մառի
«ոչ - մարքսեան »
տեսո ւթիւննե
բէն : (Այս վաբգապետութիւնբ
վեբ–
քերս ղատապարտուեցալ
Աթա լինի կոգմէ) : Ո*– ՜
րի^եր
նշանակուեցան
անոնց տեզ ;
Պ՛ Աերժ վ^ալիլով^
Գիտութեանց
Ակագեժիա
յին նախագաՀր,
«Փրավտա»յի
մէք Հրատարակ -
ուած
գրոլթեամբ
մր ծանուցանելով
ա յս
ոյւոչու–
ԱպաԽվոՆթեաՍ
ԻառււՀէդը
ԱպաՀովութեան
իյորՀուրդր
նոբ
նիստ մբ
գումարեց
երեքշաբթի
օր, շարունակելով
ակադե
մական
վփճաբանութիւններր
որոնք
տեւեցին
երեք
ժամ։ Բրիտանական
պատուիրակր
, Պ– Օսթին
ազ–
գարարեց որ եթէ խորՀրդային
պատուիրակր՝
Պ–
Աալփք,
48
ժաժէն
չփոխէ
իր «խափանարար
խա
զերր» , միւս անդամներր
«պիտի
խոբՀրգակցին
,
որոշելու
Համար թէ ինչ միքոցներ
սլէաք է
ձեռք
աոնել,
արժեցնելու
Հաժաբ
ԱպաՀոփութեան
իյորՀուրդին
Հեղփնակոլթիլնբ
» :
Նիստբ յետաձգուեցաւ
Եշ– օրուան
, աժեբիկ -
եան պատուիրակին
առաքարկոփ,
Հակաոակ
Պ–
Մալիքի
լնգգիժութեան
:
X
Վի՜ճաբանութեանց
լնթացքին
Պ •
Մ ալիք
աԺբաստանեց
Մ ՚ ՆաՀանդներբ թէ
«աւաղակային»
(կէնկսթրր)
մեթոտներ կը գործադրեն
Բորէայի
ժէք եւ առաքաբկեց ոբ ԱպաՀոփութեան
քցորՀուբ–
դյլ Հբաժա
յէ Աժ ե ր իկաց ինե րուն գագրեցնել
ռժբա–
կոծոլթիւններբ՝
ժոզովուրգին
եւ
քազաքներու
գէժ : Այս
ռթիլ
եբկաբ ճառ մ ր խօսե
ց աւ ,
կար—՚
գո՚Լով
Հիւս՛
Բորէայի
արտաքին
նախարարին
մէկ
Հեռագիրր,
որ կ՚ըսէր.
« Ամեբիկայի
օդանա -
՚֊ային
ուժերը
բարբարոսական
յարձակուժներ
կբ
կատարեն
՝Բո բէա
յի անպա շտ պան
քազա քեե բուն ,
ճարտաբագո
րծական
կեգբոննե
բուն գէժ ,քանգե
լով
տուներ
, դպրոցներ
, Հիւանդանոցներ
եւ
ուրիշ
Հասաատութիւններ
: Անոնք կը քարգեն
խաղաղ
բնակի^եբ
, ծերեբ
, կիներ , ժանոլկներ
, ո^չա -
ցնելով
անոնց ստացուածքը
» :
Այգ
Հեռագրին
Հաժ աձա
յն , աւե լի քան
4000
Հոգի սպաննուած
կաժ վի
ր ա ւո ր ո ւած են վոն
սա
նի,
7
Հազար
Հոգի ալ Աէուլի
ժէք։
Մ իւս
կողժէ , Ազդ • մոզովին
յանձնախոլժ
բը
կը Հադորգէր
թէ նոր աեղեկադիրներ
ստացած է
՛Բորէա
յի կարժ իրներուն
կողժ է ւԼիրաւո
բ եւ գհրի
Աժ եր իկա ցիներու գէժ գործուած
խժդժո
ւթեանց
մասին
I
X
Գչ– օրուան
նիստին
մէք Պ– Աալիք
նորէն
պնգեց որ կարմ
իր Զինաստանբ
ել Հիւս
՚
Բորէան
ժոզովի
Հրաւիրուին
, ք1նելու
Համար
պատերազ—
մի գադարմ
ան
խնգիրը
: Ազգա յնական
Զ ինաստա
նի ներկա յացուցիչր
, Տոքթ
՚ Ցիանկ Հակաճառե -
լով
, յիշեցուց Պ • Մ ալիքի
պա
ր տ ա կան ո ւթ
ի ւնն ե -
բր,
էբրեւ
նախազաՀ : Այս Վեբ քինր
սլատասխա
նեց թէ «տակաւին
կանխաՀաս է» ո րեւէ եզբա կա
ցութեան
յանգելու
Համ աբ : «Աճապարելու
պէտք
չկտյ։
Անոնք որ խօսիլ
էլ՚ուզեն , կրնան
խօսիլ» :
Տոքթ
. Ց իանկ
նորէն
անմ
իք ական պատասխան
մ բ
խնգբեց
իր ուղղած
Հարցումներուն։
Նորվեկիո
յ
պատուիրակր
գիտել
տուաւ
Հեգնո ւթեամբ ՚ -
« ՆախագաՀին
Համաբ
երբեք կանխաՀաս չէ իր
պարտա կանո ւթիւններր
կատարել եւ յաբգել
ժո -
ղովականութեան
կանոններր » : Ա ալիք պատաս -
խանեց թէ ինք խստօրէն կր Հետեւի Հաստատո
ւած
կանոններուն
, ել նորէն
յայտարարեց
թէ ԱպաՀո–
վութեան
հ)ո րՀուրգր
խախտած
է Աղգաժո
գովին
գտ
շինքր
, ժոզովին
չՀբաւիբելով
երկու
կողմերբ :
Իրեն Համար
միշտ ապօրէն է Տունիս
2Տին
տրուած
որոշումր։
Բրիտանական
պատուիրակը
դիտել տբ–
ւաւ թէ խոբՀրգա
յին ներկա յացուցիչր
մ իակ
ան
գամն է որ կր պաշտպանէ
նա խա
յա
րձա
կնե
ր ր
Այս
ճառէն
վերք
կ արգ
մը ունկնդիրներ
ցոյցեր կր
կատարէին
: ՆախագաՀր
ազգա րա րեց ՚ « Ա—
նոնք որ չեն կրնտբ
զսպել
իրենց
յուզում
բ , թող
Հեռանան
, որպէսզի
իյորՀուրգր
կարենա
յ
շարու
նակել
իր գործր »:
ք Լուբեբոլ շաբունակութիւնր 1յաբդաւ Դ • էօ ՝>
մբ, կր բացատրէ թէ որքան մեծ արժէք
ունին
«
լա
յն ե լազատ
վիճա րանո
ւթ իւննե
ր ր սկղբունւ
քի
Հ իմնական
խնզիբներու
մ ասին» , որոնղ
շնորՀ
իւ
յաղթանակեց
մ ասնաւորապէս
\
948/^՛
Մ էէուրին
--
եան
տեսութիւնր
գագափարական
եւ
մեքենական
կենսաբանութեան
դէմ : Տօդուածագիրր
յետո
յ կր
շեշտէ Ա թալինի
յօդուածներուն
կենսական կա -
րեւորոլթիւնբ
լեզուագիտութեան
մ աս ին :
«
ԱքՈ
խնգիրներու
մ աս ին լնկեր Ա թալինի
սաՀմ անում
ր
այնքան
լայն է եւ Հ իմնական
որ , ոեւէ
ճիւղի
պատկանոզ
գիտնական
ա յս
լեղո ւա դի տ ա կ ան
փի–
ճարանութենէն
կր քաղէ
մեծարժէք
եզրակացոլ–
թիւններ
որոնք
ուզզակի կապ ունին իր
աշփսա -
տանքին Հետ » :
ՊՈԼԱԷՆ կր Հեռագրեն թէ գագարժան
գա -
տապարտուեցան
Հինգ
ձախակողժեան
թերթեր
Երկուքին
տնօրէններբ
ձերբակալուած
են
ուրիշ
եօթը
անձերու Հետ , ա յն ամ բաստանութեամ
բ թէ
քարոզութիւն
կբ կաաա րէին
4500
թուրք
ղինուոր–
նեբու Բորէա
առաքման գէմ :
Այս
ձերբակալու
թի
ւնն եր
էն առաք
Հ բաժ արած էր կր թական
նա -
խարարը
, Ափնի Պաշման
, իսկ ազդ
՚
պաշտպանու
թեան եւ Հանրօգուտ
շինութեանց
նախարարներն
ալ մէկ մէկ ամիս
«աբձակոլրզ»
ստացած
էին ,
ղանազան
անՀամ աձա
յնո ւթեանց
Հետեւանքով
:
Fonds A.R.A.M
