< 6 Աքի Ա։է
»
ձՐԱՅՐԻ ՄԱՍԻՆ
Տարօնի
յեղափոխու-թեան
լարժման
••-
գին
եւ.զար։լաւյւււ–մԱ պէաք է փնտռել
Հր՜
րայչւի տարած
յեղափախական
աչիա
-
աոանքին
մէշ՛. Այս ր"ելսվ
չենք
ուրանար
թէ նաթապէս
, 1890/'Տ՛
յեղափոթտկան
չա րմմ ան նա թաէլարապետ
ր եւլաւ֊ Ս ի՜^րան
Տամաաեան,
որ 1լր ւլորՆկր
իրրե
Հնչավ–
եան
:
1893^^
Տամ աաեան
ձե ր րա վտ
լո ւե լո փ ,
տարուեցաւ
նախ
Ոտւլէչ , յետո
յ
Պոլիս
գատուելու
: իր յաշորգր
, Ա ուրատ
Պօ ~
յաճեան
1894/՚5՛
նոյնպէս
Հնչա/լեան
, իր
չուրշ
՛հաւաքուած
ւլտաւ քչարգ մր գգա
-
յուն երիտասարգներ
Աասունի
եւ
Տարօնի
զանագան
գիւղերէն
: Անոնղ
մէկր^
իր
խանգափառ
Հա յ րենա ս ի րութեամ
ր ,
իր
խօսքի
եւ գր չփ քարոզոլթետմ
ր ,
չուտոփ
գերազանղեղ
իր ուսուց
ի Հնե ր ր եւ
գարձաւ
ոգին
Տարօնոյ
զրեթէ
բոլոր
չարմումնե
-
բուն,
եւ միանգամայն
մեծագոյն
պարա
-
գլուխներէն
մէկր
Հայ
ազատագրական
չարժման–.
Այգ
մէկր
՚Լզբլաղաճի
Արմե
-
նակն
էր ՚
Աւելի
Հրայբ
- Գժոիւք
ա -
նուննե րոփ;
(Դաշ– 1)ատմ -
Ա . Վարանգ
֊
եան,
էշ
Ա4) :
Հրա
յր
ճչմ սւրիտ առաքեալ
մրն
էր ,
բուն
Տարօնոյ
ժողոփուրգին
ծողէն
ծնած։
Ա՛տաւորական
մր , օժտուած
խօսելու
եւ
գրելու տագանգոփ
: Աիստիկ
չունչ
մր
էլաբ ա յգ պարզ
չինական
տզուն
մ էշ
,
որ
մի^ակարգ
կրթութիւն
էբ ստացած
, եւ
գիտէր
գիմ ացինր
իսո րապէս
յ ուզե
լ
իր
սրտազրաւ
քարոզոլթետմբ
; է՛ր
փտիա
մ արմինր
, մ աչած փագամամ
ակօսուած
գէմքոփ,
ա յգ իսորունկ
ու թաղծոտ
ա չ -
քերբ
, որա
յնքան սակաւ
կր ժսլտէին
, եւ
կարծէք
իբ Հարաղատ
ժողոփուրգի
րախ
-
քոր
կուլային
I
է*ր
Հ"՛–/՛^
"
ւ
Հանգարտ
գբոյցր
որ կ^րնէր փչտոա
սրտառուչ
ձայ—
նոփ մր առանց
գիմտց
ինին նա յ ե լ ո ւ , ա
յգ
ամբողշ
գերւիփչանման
կերսլարանքր,
գլ
—
1
խուն տնկած
մչեցնակ
անբաժան
արախ
- ;
չին
անշնշելիօրէն
գրոչմուտծ
կր մնայ
^
բոլոբ
անոնղ
յիչողութեան
մէշ ,
որոնք ,
առիթ
ունեցեր
են մօաէն
գիաելու
ւլեբա– \
գան ց ա պէ ս ժոգոփրգական
տ յգ
գէ՚^՚Քբ
՚
ԼԱ • Վ^աբանգեան)
;
1894/՛
Աասնոյ
գէպքերուն
,
Հնչակ
թ^ւբ–
թբ,
թէ՛– ^ին մէշ կբ Հրատարակէր
Գբ ֊
ժոխքի
ղ րութիւնր
, Տարօնոյ
Հնչակեան
կաղմակերպութեան
յա յտա րար
ութեան
մասին,
ղրուած
գէսլքերէն
առաշ
;
Հ Հայ եղբայրներ
, Հասաւ
փերշա
-
պէս
, գարերէ
ի փեր սպասուած
կաբմիբ
օրն , տՀա
կբ Հնչէ սբրագան
գանգր Ատս–
նոյ բաբձրաբերձ
լեռնե
բէն , ու այգ
բաբ–
ձանղ
փրա
յ Հա յութեան
ոտնակոիսուած
իբաւանց
նա իսանձա խնգի
ր կարմիր
գբօ —
չակր,
բոնտւոբին
գաաաստանի
կենաց
եւ
մաՀու
ժամր փճռական
: Այսօր
Հայկտկան
իսնգիբր
նոր եւ ւլեւլե ։յ1լա յո յս չրշանի
մր
մէշ
կր թեւակոիսէ
, ստլւկական
Համ բե -
է
*ան ՛քբ
րութիւնր
,
գագտագոզի
լռելեան
ղա յբս յ թ ր , եւ իսռւլ բոգոքր
կր
փեբշանան
, եւ անոնց
կր յաշորգէ
առիւ
ծի
մռնչիւնր։
ք^ոգ չկարծեն
մեր եգբա
յր
նեբբ,
թէ մենք լնգաբձակ
սլատրաստու
-
թիլն,
սլա չա ր , զէնք,
ռազմանիւթ
եւ
գը–
բամ
ունինք,
եբկար
գիմագբելու
թչնա —
մու
յարձակման։
Այլ յուսաՀաաութիւեր
,
ծայրայեղ
ճնչումր,
լուռ
ու մունշ
մեռ —
նելոլ պատրաստակամ
ութիւնր
մղեց
զմեզ
այս
գոբծին»։
(Դաշ. Պատմ–
էշ
ա,
Մ՛
Վարանգեան)
;
1894^5՛
Հրայբ
իյնռւսէն
կ՝անցնի
կոփ
-
կաս։
Եսկ
95/՛ յ՛ ,
Աուլթանի
իբատէոփ
Եր–
կիր
կր մտնէ
Հլաքիբ
փւաչան , կր
զսպէ
Աասնոյ
գիմագրական
կորոփր,
կր կաղ —
մ ակեբպէ
շարգ
բոլոբ
Հա յկական
նտ
-
Հանգնեբու
մէշ, շաբգին
կր յաշորգէ
թա
լան
ու ՀրգեՀ : Աասոլն
քաբ
ու քանգ , ողշ
մնացողներր
մ ի կերպ
կր Հասնին
Գու
-
բանի
զփւգեր : Տտրօնցին
կր կիսէ
անոր
տառապանքր
: է՛ր օրուան
Հացր կբ
բամնէ
անոբ Հեա ցաւր
մէկ էր՝ ամէնուն
Հտ —
մար։
(Գաչ.
Պատմ. էշ
113 - 114,
Մ–
Վարանգեան)
:
Այս ագագակոգ
անարգաբութեան
եւ
գուլումնեբու
բերումոփ,
ցնցուած
էր
ար–
տասաՀմ
անի
Հտ յութիւնր
, ել է մ ասնա
-
լորի
Տարօնի
եբիտասաբգութիւնր
% Երկ–
բի ազեկաուր
^ի՚չն
ու փայնասունր
, Հա–
տլնտիբ
սպանութիւննե
ր ր , գարերու
Հա
րստութեան
խորտակումբ,
առեւանգումն
ու լլկումր,
օր աոաշ
զինքր
մաՀուան
ան
գունգր
կր քաչէ , Հոն գէպի
Երկիր
•Հբայր
տեսնելոփ
կոփկասի
մէշ,
Գա^ակցու
-
թեան
կոր ոփ ի եւ սրտաբուխ
ա շիւատան
-
քր ,լսելոփ
Եբկրի
օւքնութեան
ճիչ ու կան
չր , առանց
ա
յլ եւ ա յլի կր
մ տնէ
Գաչ
-
նակցութեան
չաբքերր
;
1895/՛
աչնան
, Երկիր
կր
մ տնեն
կարգ
մ ը անձնուրաց
խմ բապետներ
,
Հբա
յր ,
Աչոտ
Թաթուլ
, Անգրանիկ
,
Տուրբախ
,
էէյնոլսցի Աւագ : Եւբաքանչիլբր
իբեն
Հեա
ունենալոփ
տասնեակ
մր Հատլնտիր
ղին -
ոլորներ
ել առատ
ռազմանիւթ
;
Մ– Վարանգեան կր գրէ– (էյ 144)–
ՀԱԷԿՐ
կար
անոնց
մ էշ
մաաւոբական
եւ
խմ բասլետ
մ իանգամ ա յն
ոբ
կր
կտսլտէր
ձեբ ուչագրութիւնր
, կր
նեբչրն—
չէր
Հ ե գին ա կո ւթ ի ւն ու
Հմ ա յք , ել
որու
ձա յնին
ու
Հ րաՀ անգին
երկիւզածօրէն
կ՝ունկնգրէին
զինուորներր
: Հրա
յրն էբ :
Գժուաբ
է գտնել
փեբշին
4։0տտրուան
րն
թացքին
, թրքաՀա
յ մ տաւորական
չաբքե–
բու
մէշ մէկր,
որ այնքան
խոր
ագգեցոլ–
թիլն,
թոփք ու Հմայք
ունենար
ժոգոփրգ–
ետն գանգուածներւն
մէշ , ինչպէս
ինքն
էբ, այգ
ինքնարոյս
գերփիչ
Հբապա —
րակախօսր
, ոբ երկաբ
տարիներ
""Լ՛" ~
տութեան
փոգր
Հնչեցուց
Աասնոյ
բարձ
-
բաբեբձ
լեռներէն
:
X
Հրայբ
կր ղրէ , թէ «Գբօչակֆի
եւ
թէ
«Հնչակ»ի
մէշ.
« Աեր նոլատակր
ոչ միայն
թչուա —
ռութեանց
եւ կեղեքումի
մատնուած
ժո ֊
գոփուրգր
թուրքի
փա
յ բազութենէն
աղա—
տե^
էբ , այլ նոյն իսկ թէ ֆիղիքական
եւ
թէ բարո յական
բռնո
լ թ իւննե բ ի գէմ
բո–
զոք բարձրացնել
է • • • թ"Գ Բ"՚3 ճակատոփ
պարծենա
յ ինք
Հալ ժոգոփուբգր,
^"Գ
ա չքեր ր բա րձրա ցնէ
պարտականութեան
ճամբուն
բանտարկուած
, ու
տքոորոլ
—
թեան
մէշ մաչած
իր քաշաբի
զաւաէ^ե
-
բուն , թոգ պարտականութիւն
կաաա
բոգի
մբ պէս,
Հպաբտօբէն
աչքեբր
րաբձբտցնէ
ցցուած
կախագաններ
, ու գէսլի
Հտ յաս —
տանի
ձորերն
ու Հոփիտներր,
իր
քաշաբի
զաւա1^երու
շաբգուած
ոսկորներուն
, եւ
Հեղեղած
արեան
գո լոր չինե բուն , որ խառ–
նուելոփ
փառուած
տուներու
ծուխին
,
կսկծա
լփ բողոք
կր բարձրացնեն
,
աՀեզ
աթոոին
փրայ րտզմոգ,
եւ
զուլումնեբուն
ականատես
անտարբեր
Աստուծո
յն :
X
Օ՚արձեալ Մ– Վարանգեան, (էջ 285)–
1895/՛
աչնան
կոփկասէն
Երկիր
մտ
նող խմբասլեանեբէն
, Հրա
յրն ու Աչոտ
-
Թաթուլ
կր տեզալորուին
ք^ասէնի
չրշա —
նր : կաբճ
մամ ան տկուտն
մ էշ կր
ձեր
բա
կա լուին
եւ կր տարուին
կարնոյ
բանար
:
Հրա
յբ անպարտ
կ՚արձակուի
,
եւ
կր
գաոնա
յ Տարօն
: Պաբտաւորուած
էր չւս -
բաթր
երկու
անգամ
կառափաբութեան
ներկայանալ,
իբ ինքնութիւնր
ճչգել
աա–
լու :
X ՛
՝Ա չո յ սէբ—քօմիսա
բ Ա ամ ատ
էֆ
. ( Հա–
յախօս)
յաճախ
Հրայբր
կր զգուչացնէր
:
֊
«Մի
խտրուի
բ կառափտրութեան
տյգ
խաբուսիկ
աղատութենէն
, մաղէ
թելոփ
մր կտսլուած
է այգ
տղատութիւնր
: Մխ~
շող
մ բ կր փնտռեն
քու
մ ուխգ
մ ա րելու
,
քու
լ^կեր
Արամ Արամեանի
նման
։կանխէ
քեզի
գէմ
լա րուած
գաւն
եւ
ազատելու
միշող փնտռէ
՝» ;
Ան չէբ կրնար
գիմանալ,
երբ իր
աչքի
առշեւ
փռուած
կր տեսնէր
Գուրանի
րն
գարձակ
տարածութեան
փբա
յ
փռուած
անտէր
ու օգնութեան
կարօտ
Հայ գէւ
-
գեբր
, ոբոնք
օրէ օբ կր Հալէին
եւ
կր
նօսբանային
բռնութեան
տակ
; Ո՚^փ
Հաչ–
ուեց
իր սբտէն
թռած
, ախն
ու Հառա
-
չանքր : Ան , կր մարմնացնէր
մոգոփուր
-
գին
նաՀատակութիլնր
,«իր ռազմի
թեւա
ւոր
քաբոզնեբոփ»
կր գտնէր
ոբ Հայու
-
թեան
կետնքի
ու սլա տ ո ւո յ
փւբկու
թեան
միակ
միշոցն
է կուռ կազմակե
ր սլո ւթ իւն ,
սուբ ու Հրացան
, եւ յաճախ
կռիւ ;
Գարձեալ
Ա՝ - Վարանգեան
(Հ^^251)–
X «
ՎաՀանի
գալէն
փերշ,
Հրայբ
ձգեց
լեռնափայրբ,
իշաւ գաչտ,
եւ
փեբսկսաւ
իր քարող չական
պաո յտներր
գէպի
Ախ
-
լաթ
, Բռլլանրիս
, Վարգօ
, էսնուս ել
այ
լուր , զինուած
իբ Հին ու սեւեռուն գագա^
փարոփ.– պաարաստել
ժոգոփուբգր,
մչա^
կել տակաւին
անգիաակիղ
ու
^անաարբեբ
ղանղուածներբ
, գալոց
մեծ
պայքարին
։
Որպէս
՚Բրիստոս
մրն էր
ժողոփուրգին
Համաբ , ցուպն
ի ձեռին,
սլարղ
չինականի
զգեստոփ
մինակ
կր չբշէբ
գի՚֊գէ
գԼ՚՚֊գ
ել
կր քտրողէբ
% կառափա
րութիւն
ր
գիտէր
այգ,
կր փնտռէ
բ ամէնուրեք
այգ փտան–
գաւոր
մարգր,
բայց
ոչ ոք
1լր մատնէր
դինքր, Հակառակ
չա ր չա բանքնե բուն , ու
կաչառքի
խոստումներուն
; Անգամ
Աիս -
լաթի
յայտնի
գաւաճաննեբ
, որ
չատեր
Մ եր
սիբե-չի
Հրա
յբին
կեանքի
եւ
իր
լնգՀ • ղործունէութեան
մասին
գրելու
ւգա բ տ ա կան ո ւթ ի ւն ր
1լ ի յնա
յ Հ • Տ • Գաչ
նակցութեան
գե կափա բնե ր ուն : Աս
քանի
մր գրուտգնեբ
միայն
պիտի սլատմ եմ
մեր
նոբ
սերունգին
Համ աբ , օւլ տուե լոփ
ոգ
-
բացեալ
Հօրս
յուչեբէն
(Ա ՚ Խաչ՛) :
Հրայբ
ծնած
է
1866^^
Աասնոյ
Խուլբ
գաւառի
մօտ ԱՀաբոնք
գի՚-զին
մէշ,
ոբ
այգ
շրշանի
կեգբոն
եւ ուսումնական
կա
րեւոր
փա
յբ կր
Համ ա բուէբ
,
փա
թսուն
տուն
բնակշութեամբ
; ժամանակին
Մի—
ացեալ
լնկԼրութիւնբ
Հոն Հիմնեց
իբ
գպ–
րոցնեբէն
մէկր
:
Հրայբ
ի իրական
անունն
է
Աբմ ենակ
Վազարեան։
Եր
Հայբր
քաՀանայ
էբ.
Տէր
Մ ամ բրէ եւ ա յգ պատճառոփ
Հբա
յր
կր
կոշուէր
նաեւ
Աբմենակ
Տէր
Մ ամբբէ
-
եան։
Ունէր
եզբտյր
մբ, Հասօ , ինք ա -
մուսնացած
էր եւ ունէր
երկու
զաւա1լնեբ :
Տէր
Աամ բրէ եգած
է րմ բոստ , յեգափո
-
իսական քաՀանայ
մր, միշտ ենթակայ
Հտ–
լածան^Փ՚երոլ.
եւ չա ր չա բանքնե
բ ու :
ԱյԳ
պատճառոփ
ալ ստիպուեցաւ
ձգել իր
պա–
պենտկտն
օճախր
եւ եկաւ Հասաատուե
-
ցաւ
Մ չ" յ
՚լ"՚չ՚"է
կարեւոր
գիւգեբէն
,
ԳբղԲլագաճի
մէշ% Այս գէպքր
կր գուգա–
դիպէր
Հրա
յրի պատանեկութեան
:
Այն
ատեն
Մ չո յ Ա . կարապետ
փանքին
փա
-
նաՀա
յր էբ Վարգան
փտրգասլետ
, նոյն —
պէս ԱՀարոնք
գիւգացի
եւ ազգական
Հբ -
րայբի
: Այս արի փաբգապեար,
որ
յետոյ
եգաւ
Հ. 8 . Գաչնակցութեան
ամէնէն
պատկառելի
փաբիչնեբէն
մէկր
,
եբկրի
մէշ
Հբա
յրր առաւ
իբ
սլտ
չտսլտնութեան
տակ
եւ տեղաւո
բեց
փանքի գպբոց
ին
մ էշ
ուր ստացաւ
իբ ուսում ր ;
Տաբիներոփ
Վարգան փարգապեաի
չուն
չին
տակ
գաստիարակուելոփ
, Արարո
յին
ել
Լեւոնին
Հետ ծանօթանալէ
փեբշ , Հը–
րա յբ օր մբ ձգեց
իր լնտանիքն
ու գա
-
ւակնեբր
նետուեցաւ՛
յեղափոխութեան
գիրկր,
իր տառապած
ժոզււփուրգին
ծա
ռտ յ ե լ ո ւ Համար
:
մատնած
էին, չէին Համարձակեր
փաաու^
թիւն
րնել այգ նոր մարգարէին։
Հայ ժո—
Գ՚՚փուրգբ
կր պաՀէր
զայն
գուբգուբան
քոփ իր ծոցին
մ է շ ։ Տեգափւոխութեան
քա–
րողնեբուն
Հետ , Հրայբ
կր Ս""գէբ
նաեւ
մ չաէլո յթի
գործե բոփ , կր քաշա
լե բ է ր ու–
սումր,
փաճառականոլթիէնբ,
Համայնա—
կան աչխատանքնեբբ,
փոխագարձ
Օզնու—
թեան
սկղբունքր։
Ա^ոբ
գործեբէն
են Գր–
գուռի
տակ
փո րուած
շրՀոբն
,
գէ՚՜՚էէ^
ազրիւրնեբր
, որ կր կոչուին
«Աբմենակի
ագբիւբ»
:
Հբ՛ս յրր
) իր ձա յնի
մ եղեգխներոփ
15
տարի
կր
Հմ ա յէր ժոգոփուբգր
,ոբոնց
Հետ
ապրեղաւ
սիրոփ ու գթոտ
, բաժնելոփ
ա–
նոնց տառապանքբ,ու
նեբչնչելոփ
յոյս
ու
կոբոփ։
Հոն ուր կարոգ
չէբ
Հասնիլ,
Լիր
ճաոր ոբ ^էին լո յո տեսած
է այս
սիւնակ
ներուն
մէշ) որպէս տասնաբանեայ պտտ—
ուիրանք
էլր թռչէր
գիւղէ
գիւղ
եւ
մարտի
էլոբոփ էլր նեբշնշէր
լոոգներուն
;
« ԱՀա
բռնկեցաւ
Աասուն
. Կր
գրէր
«Գրօշակ»ին
1904
թ
• , 6—7
Փետրուար
, իր
փել՚շին
նամաէլոփ , գէպքէն
ամիս
մր ա -
ոաշ
զռւցէ
ա յս
րլլա
յ մեբ փեբշին
նա -
մտէլր
. . . Ջիլնշատ
, բուք
ու
բորտն
խիստ , ժողոփուրգր՝
մերկ
ու բ"պիկ
ւ
էլռիւր տնՀալասաբ
• • • Ընէլերնեբ
,
գիմում
բրէք քագաքական
աշիսարՀին
, մեբ
բաբե–
էլամներո՜ւն
, առւէւնց փա յբէլեան
մ ր կոր
-
սնցնելու
, գուցէ
ղազան ութի ւննե
բուն
սաՀման
գրուի»... Անփեբշ
Համբոյբնե
-
րոփ
- Հրայր :
Մէկ ամիս փերշ, այգ
Հաւաբէն
, յեգա
-
փոխութեան
եւ ագա տութեան
քազցրա
-
իւօս սոիսաէլր
ինկաւ
շանթաՀար
թշնամ
ու
գնգսւկէն
, ապրիլ
ՃՅին ու գնաղ
լնգմիշտ
Հանգչելու,
կ է լի է էլի ւղան ի Հանգստաբա
-
նին մէշԱերոբի
էլողքին
։Այն իսբոխտ
բար
ձունքներուն
փբա
յ , ուր ա յնքան
Հառա
~
շանքնեբ
էր արձակած
, եւ այնքան
եբազ–
նեբ փայփայած
՚ ՚ •
Եր գերեզմ
անին
փյ՚ա
յ , ս բտառուշ
եւ
կսէլծտլի
գամբանաէլան
մր էլր խօսէր
իր
պւսշտօնակիցբ,
Գա շ^ւա էլց ութեան
նեբէլա
-
յացուցիշ
ՎաՀան
Մանուէլեան
ԼԿ ՚ Տօգ
-
րամ աճեան
) , եւ
էլ եզբա էլա ցնէ ր Հետեւեա
լ
էլերսլոփ
-
Վրէժ ճակտիդ, ժպիտ երսիդ
Ո՛՜վ հայ աղգի մեծ զաՆակ ,
Աճիւններէդ պիտի ծ փ ՚ ՚ ն
Հրայր Դժոիյք Արմենակ :
ՄԱՐԳԱՐ
ԲԱՐԽԵԱՆ
1890^5,
սկսեալ
արգէն
Աասուն
ըմբոս
֊
տութեան
մէշ էր եւ առաշին
իսկ
օրերուն
Հրայր
աչքի զարկաւ
իբ ղԼկափաբի
յատ–
կութ իւննե րոփ
է
1891^1՛
Աասուն
կբ Հասնի
Տամատեան
եւ իր, ինչսլէս
յետոյ
Մուբատին
առաշին
ել անմիշաէլան
գործակիցր
էլ՝րԱւսյ
Հբայ–
րր։
Այս թուաէլանին
րմբոստներուն
օգ -
նութիւն
էլազմ տկե րպե լու Համար
Հրայր
կ՝անցնի
Ախլաթ
եւ ապա
Վան
:
1895/'Տ»
^ ՚ " յ Ր աուին
Համիտեան
րնգ
-
Հանուր
կոտորածներր։
Հրա
յրի
Հայրե
-
նասէր
Հոգին
չէր կրնար
Հեռու
մնալ փր -
տանգոլած
Հայրենիքէն
եւ
ժոգոփուբգէն։
Նոյն
թուականին
Օգոստոս
ամսուն
խումբի
մր Հետ կր մտնէ
Բտսէն
, էլը
ձեռնա բէլէ էլա գմ ա կե ր սլա կան
եռտնղագին
աչիսատանքներու
, կր մասնաէլցի
Գէլի
-
բտբա
յի
էլռուին , ապա
մ ատնուե
լոփ
էլր
ձեր բաէլա լուի
եւ կր
տար
ուի
կարինի
բանտ ր :
1896/'Տ»
լնգՀանուբ
ներում ոփ
բանտէն
էլտւլատի
եւ
էլ աքսորուի
Ա ուչ ,կր
բռնա–
գատուի
բնաէլիլ
իբ
գի՚֊ղյԼ։
Աաէլայն
Հա -
զիլ
գի՚-՚լ
Հասած
կր փերսէլսի յեգափո
-
խտկտն
եւ էլազմ ակեբ պական
ա չխատանք–
նեբր
: Գիչերներր
էլր շրշէր գի^գէ
գԻ՚֊ղ
ժոգոփուբգբ
էլաղմ ակեբպելու
Համ տր
;
կարճ ժամանտկուան
մր մէշ կր
յաշողի
ցանցոփ
մ բ իրար կապել
Գուրանի
գիւ
-
գեբն
եւ Աասունր
; 1898/՛^՛
մատնուելոփ
կբ ձեբբաէլալուի
եւ
կբ
բանտարկուի
Աուշ։
՛Բանի մբ ամիս բանտ
մնալէ
փերշ,
ազաա
էչ՝աբձաէլուի
; Բայց
այս
անգամ
Մուշի
էլառափաբիչր
արտօնութիւն
չար
-
ւաւ
իբ գի՚-՚լբ
բնակելու
Համտր ,«կր
բնա
կիս
Մ
" 1
՚ չ ,եւ տմէն
օր պիտի
ներէլայա
-
նաս ոստիկանատունր
, ին^^ութիւնգ
ճշ
գելու
Համար»
, կ^ր"է
աբիւնտրբոլ
էլտ -
ռափւսբիչր
:
Տարօնի
արժանաւոր
զաւակր
չՀանգուբ–
ժելոփ
այս բռնութեան
, բարձրացաւ
Աա–
սուն : Իրեն գո րծաէլից
ունենա
լոփ
Շէնրքի
անմոռանալի
Ո՛էս Գբգօն
եւ
Միքայէլ
,
Աղբայ
Աինօն, կոփայ
իչխան
Արէն,
Աէ
-
մալցի
Մ անուէլ
եւ չատ
մր ուրիշներ
;
1895^5՛
աբգէն
Հբա յրր
յայտնի
Գաշ
-
նակցաէլան
էր։ իսկ
1900^Տ՛
Հ՛
8՛
Գաշ
-
նակցութեան
երկրի
լնգՀ
. գորհի
չր :
1903^^
սէլսեալ Աասունր
նորէն
ասլս
-
տամ բաէլան
երէլունքէ
րռնուած
էր :
Աա
կա
յն ա յս անգամ
Հ . Ա •
Գաշնաէլցութեան
եուռ
եւ մաբտական
գեէլափա
րութեան
տակ
է
Հոն Հաւաքուած
էին
Հայէլակտն
ագա
տամ արտի կարկառուն
գործի
շներն
ե
Հեբոսնեբր
, Գէորգ
Զափուշ , Անղրանիկ
,
Մ ուրատ
, Ամբատ
, ԱեպուՀ
, կորիւն
, ՜Բե
ռի , Հաճի Օտէլոբ կոտո
յ , Աալւոատ
Գրի—
գոբ , Գալէ , իշխան
Ա ակար , Թա
րփւրթոզ
(Աաբղիս)
, Պ^զէ , Ջօլօ , Մ էլրօ , Մ անուկ
,
Աստուր
եւ գեււ շաւո մր քաշտբի
մարտիկ–
ներ : Հոն էին Հ . 3 •
Գտշնաէլղութեան
պատասխանատու
ներկայացուղիչր
Վա
-
Հան
Մանուէլեան
ԼԿ . Տօզրամաճեան)
եւ
րնգՀ
՚ գեկափտր
ր , Հրայբ
Գժոիսքր
:
Թբքաէլան
բռնապետութիւնբ
չՀան
-
գուբժելոփ
Հայ ժոզոփուբգի
յառտշագի
-
մ ութեան
, "ր"չեց
րնտշնշել
ազաաութեան
՚ " յ Գ օրրանր
•
1904
Ապրիլին
Աասունր
զինուոբաէլան
պաչարումի
տաէլ աոնուե
-
ցաւ : Թրքական
9000
զփնուո բնե բուն
եւ
թնգանօթներուն
միացան
14 ՚ՕՕՕքՏ՛
աւելփ
՚Բիւբտեբ
: ՛Բանի
մր
բնգՀարումներէն
եաք , բուն
էլռիւր
սէլսաւ
Ապրիլ
10ին եւ
տեւեց
երեք
ամիս։
Ապբիլ
26ին
թբքաէլան
բանաէլը
սէլսաւ իբ յա րձա էլոգւս էլանր
գէպ
ի էյւէնրք եւ Աէմալ
գի՚֊գեբր։
Հրայբ
կրռ–
ուի կբ բռնոլի փտանգուած
գիբքեբր
՛իր -
էլելու Համար
եւ կուրծքէն
ղարնուելոփ
էլը
մեռնի
: ժոգոփուբգր
խոբապէս
^է՝րնկ -
ճուի : Բայղ աղատարար
Հբեչտաէլներբ
օղնութեան
կր Հասնին ,Աերաստաղի
Մու
րատ
կռնակէն
, Գէորգ
Ջափոլչ
թիէլուն
-
քէն
զւսրնելոփ
թրքական
բանաէլր
երէլու
-
քէ հբ Ր"՚մնեն
եւ կ՛՚առնեն
երեք
կրաէլնե–
բուն
մ է շ ։ Այգ
1500
գինուոբնեբէն
միտյն*
եբէլու
Հարիւբ
Հողի աղատուեցան
:
Իսկ^
մռղոփուրղր
ոզբալոփ
փյ.բաւոբ
ԱեպուՀ^
եւ նաՀատակ
Հբայբբ
աաբալ
Աէմալը
ձ
ուր
եբէլու
օր
պաՀելէ
փերշ ,
փոխագրեն
կէլի,
եւ կ՝ամփ.ոփ.են
Ա.լբիլբ\
Աեբոբի
գերեզմանի
քոփ
:
^
Թէեւ
Հրայբր
նաՀւոտակուեցաւ,
կայն
թշնամին
իր նպատւոէլներուէ,
չ
սաւ,
չկրցաւ
քանգել
Հ. 8–
Գաչնակցու
թեան փաոարտնն
ու Հայրենասէր
Աա
-
սունցիներու
աղատութեան
ւոեն*ն
ու ո -
գին ։
Փառք
ու
պատիլ
քու պատկանած
կոլ -
սա/լցութետն
ել բիւր յարգանք
յիչատա
-
էլիգ, Աիրելի
Հբայր
:
Վ.
ԽԱԶԱՏՈԻՐԵԱՆ
սա
-
•>ա -
Fonds A.R.A.M
