X
ԱիլւուՍ" եմ
շ ր յ ե լ
գէւշերը մթին ,
Ս՚այւդկԱւնցից
հ ե ւ է ո Ն ,
մենաԱ
ծ–ուվափի16,
\7ււվի եեա իէօսել եւ ծռվին, յ՚աւյտւնել,
Սրսւիս րաւբբււքիչ ցաւ
ւււ տաւ(ւջա|ւքնելս :
Սիրում եմ |սաւլ1ւււլ մրմու՚Ռջր ծւուվիՐւ,
է,րոս ծփաւ&քր աւազռւա ափինւ ,
փրփրադէզ գուլ ալիք։(ւերի
գաւռւ֊մ, ցոչւււմր ահեղ, աակալի :
|)|–«րււււմ եմ նրա ես խւԹ՚րհրդւաւար
Խաղա՚ղ գիշերուայ պւս^ացամներն անէդո՚րւր. ,
Սիրում եմ նրա Յաւի1ոենակ^սն
Խորին արաոււնջը աիաւթ թսւիւծակա|6 :
ԱՐՍԷՆ
ԳՐԱԱԻԼՆԻԿԵԱՆ
ԹԷՈԳՈՐՈԱ
ՌԾՏՈԻՆԻ
ՊՈԻՏ՝Մ
տ
՚ԵԱ
՚Լ\
Օր մը լըււեց ապւպւանքին պաւտյււեանէն՛
Որուն այլջեւ նսաած՝ 1նեոյւ՜ւն կը դիտէր օս1ւ,
փանի մը խօսք հայրենի քաւլցըր բարբառէ1ււ,
կոտաաց իյ՚ոբայնկ սիրաբ մըոայլ վէրքի նըման
Վւ«.րէն աւնցնող Հայեր Էի6 որ Դաւմասկոս
էկած՝ ապրանք բերած էին Հայոց երկրէն, ,
Ու կ՚ըսէին թէ. Ռշւռօւնին պաղուաւնդ էր հւա, ^
Ինչպէս արծիւ մը վանդակի մէջ ոսկեղէն • • •
՚է^աւնի մը բառ որ բառ.ակա
|Տ1
եզւսւԶ յանկարծ
Րոբբոքե|ու հայբենի ււէբը ցաւյագեւն՛
Որ Քւարճատեց եւ մռիյբացուց ա&որ հոգին : ^
ԲԵՐԵՆ-Ր ՄԵՐ
ԲԱԺԻՆԸ
Անշուշւռ
կարգացիք
, ես ալ կարգացի
:
Բ"չ՚՚րՐ
կարգացին՝
ատդունց
մ ր
աո լարի
18
Հազարի
ի՛նգ
ի՛ր ր , Ղ՛՛Ր
1
Մ• ՆաՀանղնեբու,
Հանրապե
աա -
կաննե
րոէ. փոխ - նախագաՀական
թեկնահ՜ուն
,
ստացահ
է խում
ր
մ ր ամ երիկացի
մ իլիոնատէ
րնե–
րէ , իր լնտրոլթեան
աոթիւ
• . •
ԱՀ
աղին
իրարանցում
յառա9
բե րաւ այս խրն–
գիրր
ամբողշ
Ամերիկայի
մէշ՛՛՛
ի ՜ ն չ
ղարմանալի
ւն։
Հ. •ՐՅԸ. Լ՛ .հե,
Համ
ար
,
ն-ո
լէ
բ րնւ կա
լ ի ն
ման
՝»ը
:
Յիշեց Երկիրը տեսի|քովն իր լուսարծաբծ,
Այս
պայմանին
ենթակայ
են Հիմա
քանի
մր
Լեո-նեբն ա)նոր գեւոերն ահեղ, վարդը խնկոա,
«>//»//»
բանասաեղհներ
Հայաստանի
մէշ%
ՀՆոբ՝»՝
Ռշւոռււնին լացաւ, լացա՜ւ մահակարօտ -•-
"է թէ ԻՐ^Կ աագանգով
կամ իսաոնուահքին
գրոչ–
ԱՐՄԷՆ
ԵՐԿԱԹ
մոփբ,
այլ
միայն
իրենց
աաբիքոփ
•
^
.
Անոնցմէ
մէկբ,
Լ. Մանոլկեան
,
^Պատասխան
նամակ»
մբ գրելոփ...
Լենինի,
կ՝բսէ
, ի մ իշէ
թիւնբ։
Մենք
զայն
չենք
տեսներ,
Հակաոակ
յ ո ւ զ –
"՚յԼ՚՚Յ
՚
ուելու
տրամագիր
մեր Հ՛ոգեկան
ւէիճակին
• • •
« ինչպէս
կարող ես չաչիատել,
Երկու
^այց խոբՀրգաՀայ
Վքննալլատր՛»
, փերի
քեբ–
ձեռքգ
չորս
գաբձբահ,
Երբ որ գիտես
Առւաշ^
թուահին
մէշ գ տ ն ե լոփ
Հ
^կոր էական
դին
ոլորի
նորգն
է լ Բո գոբհերռփ
է ղբաղոլահ»
(էԱովետ.
յաղթանակի
Հ՚աւատբ՝»
, ղայն
նոյնպէս
կր
Համարէ
գրականութիւն
եւ արուեստ՝»,
թԻ՛^
5, 1952
Մա–
մ՚՚՚՚ՂԻէ
՜՝ Ա ՚ ՚ ՚ ֊ ղ ի չ ՝ իր «նիւթի
կոն կրեաս
ւթեամ
բ ու
յ ի ս , Երեւան՛) ;
խօսքի
պարղութեամբ
» :
Մեղ
մտաՀողողբ
այն չէ , որ Հայաստանի
Կւո–
Ա ՚ - Ր Է Լ
^սրաղոյն
բանաստեղհ
մբ,
Վ.
Յոփսէփ–
բաՀ՚աս
բանաստեղհներր
լենինիղմ
֊ սթալինիղմ^
եան, կբ ներկայացնէ
պատեբաղմի
ատեն մէկ ձեռ–
կԳրգեն
, այլ աին, ոբ առանց
տաղանգի
կԳբգեն
։ ՔԸ կոբսնցուցահ
բանուոր
մբ, ռր
խաղաղութեան
Մայակոփսկին
գսոփեաական
պասպոբաՖի
մասին
Կ՚՚էՐ Կը սաորաղրէ
: «2եռքբ»
խորաղըին
տակ,
քեբթուահ
ղրեց,
բայց
տ ա ղ ա ն գ ո փ
ղրեց։
Յոփսէփեան
կբ գրէ–
^Բայց այգ պաՀին
մի պա–
« Պասպորտ^բ
չէ , ոբ կր Հետաքբքրէ
մեղ։ Ա^
տանու
ձեռք
.ումղին
իշնաւմ է փայր,
թղթի փբ՛
մէն տեղ եւ ամէն
բանի
մէշ
մեղ կբ
Հետաքբքրէ
1""յսպիտակ,
իի^ում
է փայր,
այնպէս
Հղօբ ,
միայ\ եւ բացառարաբ
ՏԱ%ԱՆԳԸ։
չեչաակի
,
ինչպէս
կեանքի
շլուտ
ձեռքր
ան–
թող
գրեն
խաղողի
եւ ղոյգ մր կօչիկի
մա֊ խսբաակ»
(անգ)։
սին.
բայց թողաաղանգոփ
գրեն։ թողՀայՀ՛ո
յ ե ն
Ակեւս
չենք
Հարցներ
Ո՞ւր է բանաստեղ
-
մինչեւ իսկ, բայց թող տ ա ղ ա ն գ ո փ
ՀայՀո
յ ե ն :
ձ^ութիւնր
այս քերթուահին
մ է շ ։
Բայց կր Հար -
ԽոբՀրգաՀայ
«քննագատ»
մբ ,
Վ
. Մնացական–
Յ՚^ենք
ո^լր է տաղանգր
այս եւ
նման
ղրր–
եան,
Լ. Մանոլկեանի
«րանաստեղհութիւն»բ
կբ
"՚֊ահքնեբռւն
մէշ՛.
գտնէ
յ ս ւ ղ ի չ ։
ԽոբՀրգաՀայ
«քննադատր»
,
Վ.
Մնացական
-
Մենք, որ րաւական.
.. նուրբ
շիղեր
ունինք,
^ ՚ " ն , անոնց
մէշ կբ փնտռէ եւ կր գանէ
սոփետա–
ունինք
նաեւ
«մտնկօբէն
գողացող
իսառնուահք
»,
է " ՚ ն Հայրենասիրութեան
«ռձւսլոլցիոն»
տւոելռւ–
յուղուեցանք
ոչ թէ Մանոլկեանի
«րտնաոտեղհու^
թիւնր նոբ պատեբաղմի
Հբձիգներռւն
գէմ :
թիւն»էն,
այլ Անացականեանի
«քննտգատու–
Կ ր խոստոփանինք
, թէ մենք
ա յ ս
՚ բ ո
լո բին
մ
էշ
թիւն»էն
:
" ՚ ֊ Ր Ի լ
Բ՛"՛^
չղտանք,
բայց եթէ ոչնչութիւն
մր,
Գեղեցիկի
ինչ
րմրռնում
խոբՀրգաՀայ
քն^եա. "ր Տ"՚^դէէ է Իր ս^չութեամբ
միայն֊.
։էբաաին ելքննագուաո
լթեան
մէշ
...։
. Խոր^բղ֊աՀայ
«քնն ագաաՖք^
վերշին
Հաչոլոփ
,
Գեղեցիկ
չէ ոչ միայն
խոբՀբղաՀայ
նոր բա–
աւելի չատ կր մեռցնէ
րանաստեղհր,
քան, կբ
նաստեղհութեան
իււրքը ,
այլ եւ
ձէւը՛։
յայտնաբերէ
ղայն։
Ապացոյց՝
Աիլփա
կապուաիկ–
Նորադոյննեբէն
մէկբ,
Բաշիկ
Գրիղորեան,
եանբ :
(ԽմբաւգբակաՕ ՝ ՅՈԻՍԱք^ԵՐի)
քեբթուահ
կբ գրէ «Մարքսիղմ
- լենինիղմի
ղա
-
I ա^^I I^ տյ• ա • ^« ա » • ա ա I » ^I^ա I ա I>^ » » I^ա^^^I է ա«I^
սբնթացն
աւարտելու
առթիւ»։
Օ ՚ ֊ ր ի չ մբ,Նորայր
ԵԳԻՊՏՈԱ
Հինգ
միլիոն
սթեբլիՆի
փաբկ
մբ
Մ ոփս իսեան
, •^Պաբտպատմ
ութեան
ղիքրր»
խոբա–
պիտի
ստանայ
Անգլիա
յ է ն : Անցեալ
տարի ալ
25
գբոփ
քերթուահի
մբ մէշ, կբ գրէ
« Երբ թա^
միլիոն
ստացահ
էր։
իւիհր
յաճախ
ղետնափւորն։
է Հոսել,
Բացել է նա
ՏՈՐԳԱՆԱՆԻ
կառափարութիւնր
որոչեց
ա–
գիրքր ու էշեբից նբա
Տեոել
ԼենինիՆ
մեհ , ղատ արձ՛ակել
բս
լո ր անոն-ք որ
գաաապաբտուահ
Ատալինի
Հետ իսօսել
Եւ ՛ում ՛առահ
կռուել ան– ենյ առանց
գատի։
Աբղելափակոլահ
պիտի
մնան
ներ՛ում ու անաՀ :
Բայլում
է նա փստաՀ
, երբեք
միայն
21
Համ
ա յնափա
բնեբ :
չի
նտՀանշի,^
Երբ թիկունքում
ունի
գիրքԲ
պաբտպատմութեան՝»
(անգ) :
Ասոր
մէշ
ի՛՛նչն է կամ ո՛՛լբ է
բանասաեղհ՛
ՄԱԱՎԱՃԱՌՆԵՐԸ
խնգրեցին
գագրեցնել
պարտաւորիչ
ղիներոլ
գրոլթիլնր
, որպէսղի
կա
ցութիւնբ
բարւոքի
:
սչ ատ կան ահ
կուսակց՛ութեան
սնտուկէն
75
Հաղար
տալրրի
հախք
մր փճա՚րուահ
է անթելի
եւ ^Հեռա–
տեսիլի»\
ԱՀա նորոլթիւն
մ լ ն ալ. Հեռատես րա
ռբ , ունէինք
, Հեռագիտակն
ալ կար բա
յց
«Հեռա–
տեսիթր
չէ՚ինք
/ս՛ահ եւ ոչ ալ աեսահ
:
ԷՀ
, ամերիկեան
միտքբ
տակաւին
կրնայ
Հնւա–
րել
լսելու ել տեսնելու
գ ո բհիքնեբէն
ետքբ՝ Հե–
ուէ%
Հա տո ահ
լո
լ
գ ո րհիք
մ լ ն ալ՝ «Հեռա
բո
յր» ա–
նունոփ
...
Րայց ես կր ղարմանւամ
այս իրաբանցումին
Հ
ԱէԻ՚՚՚է
գումար
մր,
16—18
Հաղար
տոլար,
քանի
մբ
բա րեկամ
մ ի լ ի ւ ն ատէ
րնե
ր նուէր
ենէ տուահ
,
իբենց
մէկ
հերակուտական
բարեկամին
: ի ՜ ն չ մեհ բան ;
Այգ
չպիաոյ
գումտբր
մէկ մամոլանւ
մէշ,
գիւրու–
թեամբ կր շաՀին
նո
յն
կբեսոսներր
:
Տետոյ
ստացոէթւ ալ խելքր
թռցնելու
չ ա փ ու
րախութիւն
չղգաբ ;
Այս
ոչին՛չ
ղում ա բին
Համար
,
Ամերիկայի
ռամ կափա
բնեբր
աՀագին
աղմ
ուկ
բարձրացնելու
"լէաք
չունէին։
Զարմանալի
է^ մեբ Հայ ռամկա–
փարնեբն
ալ շատ կբ նմանին
ասոնց ;
Աստուահ
ւք ի ւսրասցէ
, եթէ նարինշ
մր
ղնելոփ^
ուտե
լգ
տեսնեն՝
«փա՜ լ անպիտ՛ան
Գաշնակւյակատ
^»ր կբ կոխեն՝
նարինշին
կեղեւի
ղոյնէն։
խրտչե–՛
Լ"Վ " –
Հիմ
ա
էլանւք
ամե րիկեան
ռամկա
ւիա բնւե բուն ,
•որոնէք
Հի ւլէ ա կանէ ռում
բիւ
ղ աղտնիյւր
յանձն^ահ
են
Խ՛
Միութեան
որ յաշողահ
է Հիւլէական
ռումբ
չինել մէկ տարի
աւելի
կանուխ
ւ Կբ կարհեմ,
18
Հաղար
տոլարի
մամոլցբ
, ասոր քոփ շատ
խեղճռւ–
կբակ բան կր մնայ ել երկրին
ներքինէ
ղաղտնիքին
որեւէ
Հարուահ
ալ չիտար :
Թէեւ
, ւէեղ , Հա՛յերուս
,ոչ չաՀ ու ոչ ալ ւինւսէս
^–11Բ– պ*սաճ
.աւէ
.է էսյս
իսնգիրբ եւ սակա՛յն^ է^ ,
Հաչ–,
աա
րա ^ եւ ա էին ո
ւա
կ անւ մողոփուբգ
ենւք՚-Ա՛իչտ
փյա–
փաքահ
ենք ,
մ ե րինբ
մ էկ
կողմ
դ1։ե լոփ՝
՛ուր
իքե
րուն
բարօբոլթիւնբ
եւ շտՀր
նւկաաի
առնել :
Այս
աոիթոփ
,կր յիշեցնենք
, րոլորէն
սիր -
ուահ ճ՛ Մարտիկեանձին
, ոբ փառ՛աւոր
ճաշուի
մր,
որուն։
միակ
մասնագէտն
է ինք ամրողշ
Միացեալ
Նա
Հ անգնե
բ ո
լ
եւ թերեւս
ուրիշ
երկի։ րնե րոլ
մ է^
ալ,
իրարու
մօա բերէ , Ամերիկայի
երկու մեհ
/լուսակցռւթիւնէներոլ
փարիչներր
եւ
կ՛արեւոր
գէմքեբր
եւ քիմքերու
միշոցաւ
Հաշտարար
մթնւո–
լորտ
մ բ ստեղհէ
անոնց
մ իշեւ
։
Պէաք է բնգունիլ
.որ քիմքին
տեսահ
գորհր՝
միւս
գ ո րհա բ անն՛ե րր գմոլաբ
թէ դլուխ
Հանենէ
...
Կ՛
ՊԵՏՈԻԵ
« Ց Ա Ռ Ա Ջ » ԻԹԵՐԹՕՆԸ
(29)
ՀՌՏ տԱԻՈՐ ԼՐՏԵՍՈԻՀԻնԵՐ
9.
—
ՊՈԻՊՐԻԿՆԵՐՈՎ
ՏԻԿԻՆԸ
Տի՛կին
Տ իքինսրն
արդելափակո
ւեցաւ
իբրեւ
ճափոնական
լրտեսուՀի
մրէ Գատափարո
ւթենէն
առաշ,
ուրիշ
Հիմնադրամներ
եւ արմէքաւոբ
իրեր
եւս
գտնուեցան
, Հասնելոփ
լնդամէնբ
քառասո$Ֆ
Հագար
տոլարի
;
Այս
գումարբ
մօտաւոբապէս
Հաւասար
էր
այն
պաբտքին
, ղոր ունէր ան ամերիկեան
գան
ձ ի ն , իբրեւ
չփճարուտհ
տուրք :
Բէւնաղրաւուեցան
նոյնպէս
ան։որ
ուրիչ
առեելիքնեբր։
Հաչիւ
եղաւ,
,՝"Ր լբաեսակ՚ան
ղոբհէն
շաՀահ
գումարբ
կր Հաս -
նէր
փաթսոլն
Հաղար
տոլարի
։
Գ ա ա ա ր ա ն
Հանուեցաւ
1944/՛
Տուլիսին։
Առտ
շին
՚ւլաբաէլան
էր այս, ույ, ԱմերիկուՀի
մր,
լրբ–
աեսութեան։
Համար
կրն՛ար
մաՀուան
գատապաբ–
աոլիլ։
Հաղահ
էր այն
ղղեստներբ
, ղոբս
փբան
՛ունէր
ձերբակալոլահ
օբր,
կակոլղ
թխագոյն
կերսլասէ
փա քելսւշ
փերարկու
մր եւ փոքր
կա -
սլոյա
ղլխարկ
մ բ ։ կիներու
բանտին
մէշ իբ փեց
՛ամսեայ
բանէտարկութիւնբ
բսւրելաւահ
չէր իր
արտաքին
երեւոյթբ։
Տմդոյն
էր եւ անտարբեբ
է
Իր փւաստաբանբ
խաղաց իր գերր
անոր
տեղրէ^
Տուսալոփ
ձեռք
ձղե
լ յեւոաձւլում
մր մինչեւ
պւս–
տեբաղմին
փե բշաւո
րութիւն
բ , յայտարարեց
, թէ
ամբաստանեալր
Հիւանգացահ
էր
րանտարկու
-
թեանէ
չբշանին։
Բայց
էէաաա՚րանր
Հաստատեց
թէ
անոր
սրտի
փիճակբ
բնականոն
էր եւ
իրապէս ,
քսանեւՀ
ինգ
ֆունտ
՛իրա
յ գրահ էբ իր բանտար -
կութենէն
ասգին :
ԸնգՀ
՚ գատա
խաղբ
ամփոփեց
իր տեսակէտ
-
՛ներր;
Բացատրեց
թէ ինչպէս
, Մէաիսլն
պոգո–
աայի
խանոլթբ
գոբհահ
է իբրեւ
Հիանալի
ճակատ
մ ր լրտեսութեա՛ն
Համաբ : Մ ե դա գբ ե ա լր
կապեր
ունէր
ճ՛ափոնցի
նաւային։
սպաներու
Հետ։
իբրեւ
եւպացո
յց
կա
յին
չո
րս
հահկագիբ
նամ աէլեեր իր
պուպրիկներու
լեղուոփէ
«Պուպբի1^երր
իսօսեցան
,
բսալ
լնդՀ
. գատախաղբ,
եւ մենք ի փերշոյ
սոբ–
փեցանւք
Հասկնա
լ անոնց
լեղուն»
;
Տիկին
Տիքինսբն
շանաց
խուսափիլ
տալէ իր
մատնագբոշմնեբբ
, գէմքր
գարձուց
լուսանկաբիչ–
ներէն։
Իր բարձր ու ս՛ուր
ձայնոփ
բացատրեց
,
պաշտսլանեց
ինքզինքր
եւ ՚զզաիկցսւց
եր արաբ–
քբ : Իր ակար
կոկորգր
կր բաբախէր
: Գիտէր
, որ
ապացոյցներու
առշեւ
անյոյս
բան էբ
բոգոքել
իր
•սւնմեղութեան
Համար : Րայց
շսնաց գատա
բա
նր
Համ
ողե
լ , թէ իր Հազորդահ
տեղեկո
ւթիւննե
րր
մեհ
արմէք
մր չէին
ներկայացներ
: ք^գոլնեց
, թէ
ոտնւակոխահ
է թղթատարական
գրաքննութեան
կանէւններր
, բա
յց խուսափահ
էր տա
լէ
տեղեկու–
թիւննեբ
, որոնք
իրապէս
պիտի
փտանգէին
Միաց
եալ
ՆաՀանղներր։
ինչ որ րբահ էր՝ բրահ էր մի–
ա
յն գրամական
պատճառնե
րոփ :
Այո
է բսալ
փաբձկան
մրն էիէ իմ
ամբողշ
խնա
յՈ ղութ
իւննե
րս
կոբսնցուցահ
էի ամուսնո
յՍ
Հիւանգութեան
. չբշանին : Տ՚սրիք"
առնելու
փբայ
էի եւ առանձին
: կր էիախն՚այի
ապաղ՚այէն։
: Ու
պա յքաբեցա
յ՝
գբամ
գիղելու
եւ հեբութիւնս
ա–
պաՀոփելու
Համար։
« Այնպէս
փստաՀ էիթէ լնւ
-ալ
ձեռք
պիտի
չանւցնւիմ»
, չաբունակեց
սէն,
իբրեւ թէ ատուի
ու
զէր
մեղմացնել
իբ յտնցանքր
: Կր կտբհէր,
թէ
յաճախո
րդնե
րու
անուննեբր
ապաՀ՛ոփ ք ո գ մր պի
տի՛
րլլա՛ն : կր կաբհէբ
նմանասլէս
, որ
ճարտաբոլ–
թեամբ
կազմ
ոլահ իր հահկադիբր
բնաւ
կարելի
չէբ
քակել։
Եւ, եթէ Ուոչփնկթլնի
այդ
գոբհակա–
լ ի ն
կո
յբ
նախաղղացռւմ
ր եղահ
չրլքա բ , երբեք
՛ո–
ճիրՈէէ մր պիտի
չամբաստտնո
ւէ ր ; Այնպէս
ոբ
տասր
տարո
լան րանաարկո
ւթեան
ալ պիտի
չդա
տապարտուէր
: Բա
յց , փ"քրիկ
մ անբամ
ասն
ութ
ի լ ն
մբ
հուռ
բուսահ
էր: Արմանթինի
ճափոնական
լր–
տեսուՀին
աեղափոխուահ
էր այլուր։
Տիկին Տի
քինսբն
ատկէ
տեղեկութիւն
ունեցահ
պէտք
էր
րլլար : Եւ ալս միակ
թեբթիկր
յանձ՝ն.ահ էր
ղայն
Հետա
իսո լ զ ռ
ւթե
ան Գա նակցա
յին
Գրասենեակին
ձեռքր:
Գ— ԼՐՏԵՍ՝
ԼՈՆՏՈՆԻ
ԳԵԱՊԱՆԱՏԱՆ
ՄԷԶ
Մեզմէ
շատերբ
Հետաքբքրոլահ
են յաճախ ,
թէ
Ի՚^է
Կ՝1^է լրտես մբ կամ լրտեսուՀի
մ ր , երբ
կր
լբւսցնւէ իր պատիմրէ
Աե բ րակա
լո ւահնե
լ ն ու
չւ^;գակաՀաբուահն։եբբ,
ամէնայն
տրամաբանոլ
^
թեամբ
եւ ողշմտութեամր
, բանտէն
արձակուելէ
փերշ , երախտապարտ
ու խոնսւբՀ
մա բգու
կեսնք
մր
պիտի
փարէին։
Տ ք՛ ամա
բանւՕրէնւ
էէ
/իւոի
ակբն։ -
կալուէր
, որ ապրէին
ղղշումի
Հանգարտ
կեանքր։
Թ»բգմ. կ. գ
ք%ԶԻՆԿԸՐ
Fonds A.R.A.M
