Ոճ.
մ
–ողովքյ1
֊րղին
Հեսյ թափաոեցււքն
երկրէ
երկիր,
քաղաքկ
քաղաք,
իրենց ցաւր երղելով
ո՛֊
Գզելով
մինէեւ
որ ա՚նմուրաղ
ինկան
յանկարհ՜ օաար Հո —
ղե ր ու վյւայ, օաար ասաղերու
աակ։
Մին անղե —
րեւլմ ան • . . իսկ միւսր
մայրիներու
Լուքին աակ...
Սո՚-գ է սլաաեր մեր սիրար ու վի րաւոր
թո֊֊
չուններու
սլէս Հոս, Հոն ենք ինկեր
սլուա մր
մխիթարութիւն
ղանե
լու
Մեր
չո՚-րքր կրղիաենք
այրահ սրտով
ու կա
րեկից
մ ր ղ տնե լու
յո յսով
• • •
Գացին ու կԳրթան
մէկիկ
,
մէկիկ
մաքի
եւ գրչի մեր մեհ մչակներն,
ումի ել
բաղուկի
սէիտաններն եւ Հին սե ր ունգի ա/եՀեո
նաՀապեա–
ներր մեր աղղին , ինչսլկս
երէկ
Անղրանիկ1եր
ու ԱՀարռնեաններ
որոնք
ձգեցին
իրենց ետեւ
լու
սաւոր
՚ւի*^ մր , ուղի մր /այն յււղթակս-ն կա —
մարներով
- • •
3 իշա տակր իրենց ա%մ ոռաց մնա յ մեղ ողքե -
րուս եւ մանաւանգ
նորտՀաս
սերո
ւնգին : Ջա
նանք
լեցնել
անոնց սլակսէսր • • ՚
Եւ ա ր. ատեն
միայն
կենղանացուցահ
կ՝Րէ–
լււ նք ղիրենք եւ իրենց
ու/ս"՚ր
, կաակր
դորհաղ
ՊՈՒՏ՝Մ
ԾԻԵԱ՚Լ\
ԱՆՈՒՇ - ԼԵՂ.Ւ
,հ
...
ՄէՆ-ՍԷ
ՒԱՏԵՐԱԿԱՆ
ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՄ
ՄԸ
Ա– ՄՈՒՐԱՏԵԱՆ
ՎԱՐԺԱՐԱՆՒՆ
ՄկՋ
Տասնեակ մր առոյգ ու կայտառ երի -
տասարղներ , դաստիարակուահ Ա • Աուրաաեան
վարմարս-ւին յարկերուն տակ այսօր, իբբեւ չր -
քանաւարտներ , առաքին անղամ բեմ կր բարձրա
նային Հանրութեան ներկայացնելով թաաերական
տրամ մր, ՊէշիկթաշլեաՆ թաաերասրաՀին մէք ,
ցոյց տալու Հտմար թէ մողովուրղի մր իրական
ու տեւական կեանքր կր կայանայ մտքի ու ԴՐէէ
ումե՛րուն մէք ։
Անոն.ք երկու կտորներ ներկայացուցի՛ն մին՝
Հայերէն՝ ֆրանսական յեղավախութեան տրա -
մաթիկ ղրուագ մր, եւ ե րկրորդ՝ ֆրս՛նսերէն կա–
տակերղութիւն մր :
Ամրողքութեան։
մէք
գոՀացուցիչ կեբսլո՚լ յաքողեցան երկուքին մէքն
ալ , ել ֆրանսեբէնն Րէէալո՚ի աւելի միա կերսլ ու
կատակերգակ , աւելի անսայթաք կրցան
արտայայտել ղաւեչտի Հողին; Աակայն ինշ որ ա–,
մէնէն նկատելի էբ այն էր թէ ա -
նոնք տիբացահ էին իրենւց մտյրենի լեղուին եւ
թէ ոգորուահ տեսլականով մր ոՐ արմանւի է ա՛–
մէն քաքալերւթեան եւ խրաիսոյսի ; Ւրենց թան -
կագին մամերր զոՀահ էի՛ն այդ ներկայացման
Համար ղոր ու-նկնդիրներր անկեղհօրէն նշմարե -
ցին զայն ու մեհապէս քաքալերեցին
1
Անչուչտ առիթր պիտի ունենանք ուրիէ ան -
գամներ եւս ներկայ ՐԱալու , նա մանաւանգ լա -
լաղոյն ներկայացումներուն ւ Արիութիւն ո՛– յս՛—
քոգութիւն այգ թարմ ումեր ուն , ոՐյ՚նք անձ -
նուիրաբար կուգան ազզային գոյամարտին բեռր
իրենց եբիտասարդական ուսերուն վրայ վերցնե–.
լու, միանգամա-յն օրինակ բԱալով ուրիշ չատ մբ
երիաասարդ ո՛րմերուն որոնք տակաւին ազգօգուտ
ու Հանրային գորհերուն մէք չեն նետուս՚հ :
ՆԵՐԿԱՅ ՄԸ
Աամա, կաղանդ Պապիկր
Հա՛՛յ է։
Այո ձագուկս
։ Տես աղուոր
մօրուք
ոլնի
մեր տէրպապաներուն պէս :
է՛՛
յ
ֆրանսա ցի աղաքն ալ անո ր շատ կր
սիրեն ել
Փ է բ ՚Սօէլ
կ՛՛րսեն :
Մեր աէր Հայրին ալ
փէր
կ՝րսեն
անոնք,
շէ՛՛ սիրունիկս :
Աամա, եթէ Հայ է կաղանդ Պապիկը, ին
ձի աղուոր , մեհ
Օ թ Օ
մր թոզ բերէ
՚– Գիտե՞ս
Ար–
մանր որ Հայ չէ , անոր շատ մեհ Հօթօ» մը պիտի
րերէ եղեր ;
Տղաս , Արմանը քենէ. մեհ է : Եըբ ղուն ա/
քիչ մը մեհնաս
քեղի ալ կը բերէ
յ
է^
1
րայց կաղանդ Պապիկը
ի՛նչէ՛՛ն դիտէ
իմ քանի տա րեկան ր//աւս
յ
Աւիկա
բոլոր
աղոց տարիքր
ղիտէ։ Ջտե -
սա՞ ր ձեռքը
իսոչ՛՛ ր տետրակ
մը ունի , անո ր մ էք
գրուահ
են ամէնուն
քանի տարեկան
րլ լալ ր ;
Աամա, այդ մեհ տետրակին
մէք ի՛մ անւրւ՛-
նըս ալ կա՞ յ % Աղբա ր ի1^ե ր ուս
անուննե
րն տ լ
կա՞ն :
Հապա : Զեբ ըրահ չա–բութիւններն ալ գըր–
ուահ
են , ձեր բարի
ղորհեբն ալ ղրուահ
են անոր
մ էք ՝• Երբ տունյր կամ դպբո ցիւ Լ մէք չար
բաներ
կ րնես, կաղանդ Պապի՛կին տետրակին
մէք կր ղրր–
ոլի.
ել կա ղտնգին
աղուոբ
նուէր չի գրկեբ
քեզի :
֊
Ան
,
Ո՚ՀՐԿԷ՞
ԿԸ
տեսնէ իմ ըրահ։.երս :
Օ՛՛ ,
ան ամէն րան կր լսէ , կր տեսնէ
, կ՝ի—
մանայ եւ կր ղրէ իր մեհ գիրքին
մէք։
՛Լա՛՛յ , րսել է բարի մաբգչէ կաղանգ Պա
պիկր • . .
Տզաս , երբ
մ 111յբիկը
ել բաբան կր
նեղես
պէտք է որ պատմուիս
, երբ ես քեղ կը պատմեմ
,
չա՛՛ ր մ ամա եմ :
^չ,
ք՚չ բաբի, աղդւոր
մամա ես : Աամա,
ղիտես դպրոցր քովս
Տ՚ո՚էէֆը
կայ,
Կ
՝Բ
"Է
որ
կա
ղանդ Պապիկը
սուտ բան է, բաբան
րսահ է
իրեն։
Ես ալ իրեն րոի որ Լ՛մ բաբաս ա յնպէս բան չը -
սա
՛լ,
իմ բաբաս
ամէն բան գԼւաէ , քու րարայէգ
խելացի է , իմ բաբաս սուտ չի իսօսիր : Լալ
ըսա՛՛հ
եմ մամաս :
ԱոքբԼ՚ս տզաս , լաւ խօսահ
ես : Անոր րա–
րա՜և՝ ալ ււ,ւււո չի խօսիր
I
Րոլոր բարաներն ալ
Սուտ
չեն խօսիր : ^՚ոգէ~
ֆր սԼսալ Հասկցահ է ւ
Ան" լչԼ՛ կ մամաս , ինհի ի^նչ պիտի
բերէ
Կաղււ^Չդ Պա1ս|իկը:
Աղուոր բան մր կ՚՚ուզեմ :
Տեսնենք
Հրեշտակս,
ի՛՛քչ որ րերէ լաւ է ,
֊կաղանդ Պապիկր գիտէ
քեղի
յա րմա րր , Հա ձա -
գուկս •••
X
Եւ անգին ։
Մբչակ, աղուոր բան մը բեր սա քրոքգ "/զ՜
տիկին
Համ ար : Անցահ տաբի ալ ա րմէ,քա ւոր րան
մր չկրցանք տալ : Ջեմ
ո՚֊զեբ որ վշտանւան :
Գիտես էԼվւճակս , երեք ամիս է անղորհ
եմ :
Գ Ո Հ Ա Ր Ն Ե Ր Ե Ր Ա Ն Ե Պ Ա Ր Տ Է Զ Է Ն
Պէտք չ է դրաիյտի ռչ ւքի ծ ազիկ ,
Եթէ հո գ ո վ միշտ լցոՆած ես
ՐոՆրմւո–նքո»1ը ՚ Դ^՛՜ անյւ՚ւշիկ
ԱյԼ ւլաըդերի — օրը ղիսւես :
Ես չեմ ւււղոււք> ա ր ծ իւ լինել
Որ սաւ֊աււնեմ երկինք ևւ..տես ,
Հա ֆիղՅ ե մ , կ ՚ ո ս լ ե մ երղել
Սիրսյծ վայրդս — որին գիտես
ՀԱՖՒԶ
X
գ աշաի փ էշո վ ի՛՞նչ է վաղում —
Գետր աՍյւյշ կ արկ աչելո վ •
Ր ^ յ յ յ
ւ՚^^^րեււ
Ի՞՚^չ
է
ե ո ս ո ւմ —
ԱրցռԱսքն ա յր ռղ տոչւլրելով :
Որտեղ դ ս ֊ շ տ ը ւլո–ոգյւՆմ է
Սառ աղրիւրր Ա ր ծ աթա փ այլ ,
Այ տեղ վ արդր փ թ թ ո ւ մ է
կարմրանիշ ե ւ սիրա վ առ :
Ր ա յց ա րց ո ւնք դ , իմ թա նղա գ ին
Աճապարիր չորացնել •
•Ր^ան վւ՛, րդ երր, քյւ այտ երին
Չեն սկսել դ ե ռ թա ռ ամել :
X
Ր արութե ան համար միշտ լ^^ձ ղյ լ վ ո ւ մ ես.
Շատ կարելի է եւ ր ^ ր ի եմ ես,
Ր ա յց ւքի ց ո վ իր ինձ , քանղի բարութե ա | ւ
Իմ աղբիւ րը ք ո սիրտն է |։ւ։.ննմա1ւ :
Հ ո ղր չ է պատ՜նառ ծ ա ռի ծ աղկ ե լ ո ՚ - ն
ԵԼ
նրա վ եր այ պտղի հաս
|լ
.ելուն •
Աբդեօ՚^ք կարող է մի ոստիկ աճել
Աս1ւԱ՝ց արե գի կենսատու փ ա յլին :
թարղմ. ԱՐԱԷՆ ԳՐԱՍԵԼՆՒԿԵԱՆ
Ա– ՊԵՏԵՖԻ
Ւսկ այս տաբի կաղանդի
իսաղա լիքնե բր ,
Օ^
, տու—ա
նի գին են : Ա արղր ավւի չտ՛ի թ ի թ^՚էի
կտորին վր–^
րտյ պաոր մր ներկ քսեր, հււմռտկեր
դրեր է
վիթ–
րին^
եւ Հս– ՛լար ֆրանք
կոԼսեր է վրան ;
Աանկ աման բան մր առ :
ԶոՀողութիւն
Աէէաք
էւ
ՕթՕ
մը կամ նուաղ
՛քր։
Ա Լ՚րելիո
) նա յեցա
յ
1500^*» 2000
ֆրանք
զրահ
են վրան : Եւ տակաւԼ՚ն
աղբօրս ել ձերին -
նե բուն պզտ իէլնե բուն ալ պէ տք է բանե բ մ ր տալ
մեր
պզտի1լնեիէն
զաա
։ էՀ , Հաշիւ րրէ տասը
տասնըՀինղ
Հաղարի
մր ^ուր տալու է • • •
/՚
րն ել , տեսակ
մը
պարտականութիւն
է : Տղաքր
ուրախա՚յնւել
ոլէտք է : Հո՛լ
ՀԷ
ւ
ինհի
գնե լիւք կօչի՚կիդ փա փաքս գալիք
տարուան կը
պաՀեմ
։
ԱնաՀիտ , այս կաղանդի
ղոբհին
մէք, կար
հեմ
, պզտ իկնե բէն
աւելի՛ , հն
ողք՚1
եր ուն
, մ եհե -
բուն
Հաճոյքը
զո^ացնելն է կարեւորր
. . . •
Կ– ՊԵՏՈՒՇ
ՀՅԱՌԱՋ^Ի ԹԵՐԹՕՆԸ
(5)
ՏՈՄՍԱԿԻ ՄԸ ՀԱՄԱՐ
Յաւիտեան
չՀասաւ,
այն երթալն էբ
գնաց,
Աստո լահ արմանի
չընէ էնգիի աչխարՀր
Հասնե -
լու :
Օրերով
մ ո՚-կ ու կատուի
չաբ չա բ անքն
եղաւ
Տեսբոյի
վիւճակր։
Գիմեց առաքին բանտը
4^մեկ -
նեցալ»
ըսին ու տուին
Հասցէ մը :
Աեկնեցան ու Հասցէներր
չատցան եւ
թէեւ
Այլեւս չտեսաւ Աարգիսը
բայց գոնէ գտաւ
քոմի–
սարր .
Միս ու
՛Բոմ սար, իմ ամուսինս պատուա -
՚֊որ
, իմ ամուսինս
Հարո՚-սա–՛՛
չքմեղանւքնե
բով
"լզեց արղա րացնել :
Լ՝այց կարհուահէն չատ աւելի հանրակշիռ էբ
Ա աբդիսի
խնդիբը
, ղրեթէ պաամ ական Աչմ ա ղեա
նի սլէս բան մր։ Լեռնէն
ԼսԼ՚ճ մր կր գլորի
մԼնչեւ
ձոր
Հասնւի, ձիւնր
զայն կր շի՛նէ կրկէն լեռ մը :
Գլխո՚-Գ գայձիւնը Տեսբինա,
լսէ ինչ կ՝ր֊
"է քոմիսէրը :
Ամուսինգ, այգ աւաղակը,
ոճրագոբհր ,
"րէնքը
անպատուողր այդ օտարական
շունը, եւ
գուն
կը Համարձակիս
ղալ եւ պաշտպանել։
՛Բանէ,
մը ոստիկան
Հիւան՛ղանոց
երթալու
պատճաո
դարձող այգ ափաշր, ցոփարահր •••
Ո՛ւ ո՛՛ւ ,
րրաւ Տեսբինան եւ է՛ր
վբայի
^սկիներուն
փայլր կորսուեցալ
, քարերուն
չոզր
մարեցաւ։
Զեռքր տարաւ մազերուն
, Հին արՀեստ
,
անկէ ալ իր խոչ"Ր պայուսակին
, ճար չկաբ, ե -
՛լահր եղահ
էբ :
Թզթաղրամնե
բու տրցակ
մ ը զետեղեց
օրէն
քի նախագրան
պաշտօնեային
սեղանին
փյւայ ,աւել
ցնելոփ •
Խենթին
մէկն է պէ , թողէք
տուն վերա -
զ առն այ • ես անո բ • > •
Խօսքր կիսատ
մնաց :
=
Ւ՛՛նչ րսիր,
խե՞նթ է.
Հա– մուսի քոմ սա ր , քի չ՛^ը պակաս է , սանկ
նւանկ , կուգա
յ կ՝եբթա
յ , խենթուկ
, կր Հասկը -
սա ս •
= Անձնագիրգ,
տիկին :
Ու տարօբէ՚Լակ
լոյս մբ հագեցաւ
գրասեն -
եակին մէք , ել ա յնսլէս
թուեցաւ
գոնէ
Տեսրինա–
յին
Համ ա ր թէ ամէն
ինչ պա յհառա ցաւ :
Պտ չտօնեա
յին անսպասելի
մ եզմ ութիւնր , տ
ը–
րէսմ ա-դրութեան
թուլութիւնը
բա բեն \ան թուե -
ցան երեն :
Մ ե ղր ահ ո ր մպիտ մր թ էւթեռի պէս եկաւ
թա–
ռեցսէլ
Տեսբինայի « Համբոյրի
կարմիր»
չրԼմե -
բուն : Լո յսի րամին)
մ բն ալ լեց ուեց ա
լ
տ չքե բուն
մէք։ Ակսաւ դիաել պաշտօնեա/ին
Գ"
չի
խաղեբր։
Մէկ էք, երկու,
երեք,
լեցուեցան
,
փրկութեան
առա գաս տնե րու
"լէռ։
Տ ես բինա յի երեւակա քու -
թեան
մակոյկր
ստՀանքոփ
կը յառաքանար Ւկա -
ըոսի թեւերոփ :
Արձակման
Հ րամ անաղիրն է անչուչտ ,
կր մ տահէր երբ Հրամ ա յուեցալ
ստորագրել
ւ
Տ իկին յյարդիսեան
Հանեց ոսկի
Ղ ԲԼ՛ էՐ ՛զա -
յուսա կէն
, սրամ իտ կանխա մ տ ահո լթեամբ եւ ո"՜
կի տառե բ ով ստ որագրեց
երեք տեղ , ու
Վ^ալա , մ,, ։ ս ՚ քոմ սա բ , աս ալ քեղի նոբ
տարիի
նուէրս
թող ՐԱայ
ըսելով
իր
ԳՐԷԼՐ
գրաւ
սեղանին
վրայ։
^
Կը մնար
մեէլնիլ
է
Պա շտօն ա տ ո ւն ը սրճա րան չէ , դուրս ը
մ իշտ
կաբւէէէ սպաս ո ղնե ր կան : Ու Տ եսրԼւնան
ճամ բա յ
ինկաւ այն յոյսով
որ ամուսինր
իրմէ առաք
տուն
Հասահ
կ՝ ըլլա յ :
Տարօ^ինէակ է սաԱբեւելքր
Լւբ ազգի ազգի ղաւակ
նե րո՛ի : Արե լ ահա
ւլի կողմն ա չիսարՀիս՝
1լ լնգու -
նին թէ իսենթ ը անվերլուհելի
ղոՀ մրն է, եւ խոբ–
՚^րգասլա շտ
Հ ոգի՛է՛ երու
րմ բռնում
ո՛ի Ասաուահա -
յին պատուՀա ս մ ր1. է ան եւ ատո՚Լ ի"կ նուիրա -
կան : Ո" ւր տեսնուահ է ո բ պատիմր պատմուի :
Երկնառ-ւՀը
իսեն՛թ ու թիւնր գատելր,
Աստու՚ոհա–
յին իրաւասութիւնն
է, եւ մաււղկալին
միտքը
ան
զօր՛է
Հասկնալու։
Խենթու
թէււնը երկն՛քի եւ երկրի
մ իքանւկեււ^լ մլ^ւ է , ո՛՛բ իւմ ացակա–։. ութիւնր
կրնա յ
թավւանցել ալդ
անէութեան,
ոլորտներուն
:
քյենթի
մ ր ա րա րքնե րր գատ
ողո ւթենէ վեր ^րչ -
մ արաութիւ^ ներ են , մա ^ զր երկ՚ք ք։տ՝ անկա րոգ
է թաւիսնցե
լո լ ճ *մ արտութեան. : Խենթին
ո՛– մա -
ն,ուե
՚՚5/
խռս^բերուն
ւքէ9 պաՀ ուս հ է , նախ-յ. խնա -
մու թեան,
ճշմ արոտ ո՛ թի՛–՛^ Բ ան Հ էւ՛ս : Աստ ուահ կբ
քծւակի անւոնց
Հ ոդինւք։ ր ուն։ մէք : ^ սքտ ուահ : Խեն
թը ս>րմանե է զո՚-թհ
՚ եարեՍցոլթեան
, նեբողտ -
մտութեաէ։
Այսպէս է
Արեւելքը։
Խ
–ՎՇՏՈՒՆԻ
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
