8
ԱՌԱՋ»
սէավի Ա՛ղղեցութէլնը;
Վէպին
մէք վրօն՚սկան
ձ ւ
աղղային
ղաղափարնեբ
արաայայւոող
բ"Լ"բ բա .
ռեբբ
հայեբէն
են,
ինչպէս
պաարիաբքարաԸ
^
յ ^ ^
կ ե ղ ե ց ի , քահանայ , մայրա պ ե տ , խոստովսւնա ֊
հ ա յ ր ,
հ ա ղ ո ր դ ո Ն թ ի ւ ն ,
պսակ
եւն.–. կենցաղս,
յթ
գոյնը
պաՀել ու. Համաբ
Հեղինա1լբ
եբբ
կը
՝-
բաղբէ Աղապիի
բնաանիքբ, կբ գոբծածէ
Հայեբէն
աբաայայաոլթիլննեբ
,
լեչաելոս
Համաբ որ ի
աարրեբոլթիւն
Ռուբէնիկ
աղայի
միքավայրի
,
գապիի տան խօսակցութեան
լեղուն
Հայերէնն
է%
Երբ Պաղտասար
աղան կր Հրաւիրէ Ագապին ^ոբ
բացատրութիւն
տայ իր սիրային կապի
մասին ^
Աղապիին
Հայերէն
կ՝ըսէ
նստէ,
փոխանակ
օ -
թ ո ւ ր / :
« Ա՚լապի » վէպին յատուկ է նաեւ
ոՏական
յստակոլթիւն
եւ ծայրայեղ
սեղմութիւն
1
Եթէ
նկատի
չունենանք
թուրքերէնին
յատոլկ
չարա -
Հիւսական
մ անո լածապաաո
լթիւնն
ու
իսճճուածոլ–
թիւնր,
որ կուղայ
արաբերէնէ
, եբկր գրուած
է
սա֊էՈւն
լեղո ւով ;
Արաբակտնւ ա րտա
յա յտ ո ւթիւննե րով
խճճուած
նաիսագասութիւններր
Կւկատի
ունենալով է
որ,
Ա,
Նտլբանգեան
ղրած է
թէ
ինքր, եւ
թէ
ոուսաՀա–
յերէն ոչ ոք չի կրնար թարւլմանել
վէոլը, մեծ
թիլ
չեն կաղմեր ել Հեղինակր գործածած է ոչ
թէ
անղիտակցաբար
, տուրք աալոփ իր
աբաբե րէնի |
իմացութեան
, այլ գործածած է տիոլականացնելու
\
Համաբ
մ իքափայրր ; Յայտնի է որ ա յղպիսի
րաբգ
ել մանուածապատ
լեւլուով կր
իսօսէին
բարձր
չրքաններոլ
մէք, Հետեւելով
պալատական
կեւլծ
գասական
ոճին։ Արաբերէն
իսրթին նախաղասսլ -
թիւններր յատկապէս կր գործածէ
Ռուբէնիկ
ա–
ղան
, այն
ալ
, երբ ուղէ սիրաբանել
աղքփ1րւերու
Հետ
, գովել
անոնց աչքերն
ու ֆիղիքական
բարե -
մ ասնոլ թ իւննե րր :
իսկ
ո՛՛՛վ է այս ուչաղրաւ
ու մեծարժէք
վէպին
Հեղինակր
: Ամբողք
Հարիւրամեակ
մր այս
Հարցր
մնացած է անպատասիսան
: Ա՝ինչեւ Հիմա մեր
կա^
տարած
պրպտումներր
ել մէկ երկու կցկտուր յի–
չաատ կութ իւն Հին աղրիւբներուն
մ
էք
, կր Հսւս -
աաաեն
թէ
վէպին
Հեղինակն է 3–
Վարղանեան
(1815 - 1879) ,
որ երկար աարիներ եղած է խբմ–
բտղփր
Հ
րաաա
րակի չ
Հա
յատառ.
թուրքերէն
կարղ մր պարբե րականնե
բու ՝. 3 • Վաբգանեան
ու
չաղրաւ
ղէմք է նաեւ իբրեւ
Հեղինակր
կարղ մը
պատմական
բանասիրական
ա շվստւոութե անց %
Գ– ԱՏԵՓԱՆԵԱՆ
ԶԱՆԴՈՒԱԾԱՅԻՆ
ԱԲԱՈՐՆԵՐ
Աղգաժո գովին
Հրէական պտտ ուիրակր Հտ -
ղո րղեց թէ Հաղա րաւո ր լ^աանիքնե ր աքսո բուած
են Հունղ արիա յէն եւ Ռում անիա յէն ,
քշուէ լով
գէպի գիւղական
չրքաններ :
Փէչթտյի
ամեբիկեան
գեսպանատան
երկու
պա չտօնեանե րր , որոնք վտարուած
էին,
Վիէննա
Հասնելով
պատմեցին թէ տասնեակ
Հաղարաւոր -
•նեբ կ^աքսո բուին
մ ա յրաքաղաքէն
,
«ղէպի
մ աՀ՛^
քչոլելով։
իրենք տեսեր են ամբողք լ^տան իքնե
բու
աքսորր։
Հաղիւ
2 4
ժամ պայմանաժամ
կր տրուի ,
իբենց
տուներէն
Հեռանալու
Համ ար : իրենց Հա ֊
չիւներուն
Համ աձա
յն , \
4.700
ա յրեբ
, կիներ եւ
մանուկներ
աքսորուած
են վերքին
եօթր շաբաթ ֊
ներոլ
բնթացքին
: «1ւյեղճերր
Հարկաղրուած
են
էետադիԱական
շաքժուէէը
Կը րաւհ, աԱոպաԱեէ
թուրք
թերթերր կր նղովեն
մ ոլեռանգնե
բու
վերքին
սիսրագործալթիւնները
, որո վ
Աթաթիւրքի
արձաններր
քանգել
սկսան
մուրճի
Հարուածնե -
բով։
« Վ^աթան
» կը զր է
Այս ինչ
աներեսութիւն
է, այս ինչ յանգգնոլթիւն
: Ատենէ մր ի վեր ,
պարբերաբար
, յարձակումներ
կր գործուէին
Ա -
թաթիլրքի
արձաններուն
վյւայ։
Բայց այս
յարձա–
կումհերր կր գործուէին
գի՛չեբ ատեն, ամա
յոլ -
թեան
մէք, երբ մարգ ֊– մարգասանք
չէբ
Ըէլաբ •
Պաական
ի շիսանո
լ
թ իւն ր թս
յլ շա րմ ե ց
ալ
կ՝երեւի
,
նոյնիսկ անտարբեր
, որով քաևգիշներր
թաւի տը-
լին իրենց յանգգնոլթեա՜ն
, եւ վեբքապէս
ամէնուն
ա չքին առքեւ
սկսան
կոտրտե
լ ա յգ արձաններր :
Աթ ա թ ի լր քի արձանին
վբա
յ
յա րձակո ւլնե բ ր
անո ր անձէ ն աւե
լի անո լ՛ յեղաշր
քո ւմներ ր , մեծա
մեծ
ղո րծե րր քանղե
լ 1լ սււլեն : Այն յեղաշր քում -
ներր, ոբոնց
չնորՀիլ
քաղաքակի՛րթ
տղղիւ մր մա–
կարղակին
բարձրացանք
, ամբոգք աչխարՀի
յար -
գանքին
եւ ՚էստաՀութեան
աբմանտցանք :
Բ՚՚լոբ
թուրք
թերթերր
կ՝ընղղծեն թէ
գէպքԸ
չավւաղանց
լուբք է եւ արղ իւնքն է ցո յց
տրուած
անվ՚ութ
ու թեան
, անտարբե բութեան : հէ՚լճի աղա
տութ իլն անունին տակ
, ներող աչքով
նայոլեցաւ
մ ո լեռանղոլթեան
ել յե աաւլփմ ո ւթե ան : ԱնՀրա -
մեշտ է վերք տալ այս բն՛թացքին
ել կրթնելոփ
օ—
բին ական տրամ ագբո ւթ իւննե բու
, խստիւ
պատմել
յանցասլարանեբր
տ
Նատիր Նատի կր գրէ–, «Ալ կը բաւէ՛» իսւոբա–՛–
ղրին տակ •
ժ՚ողովբղաւղետութիլնր
ամենարար–
\
^ՐՐ արաա յա յտութ
իւնն է մամ անակակից
քաղա -
քակրթութեան
, մենք կր քակւանք մեբ երկրին մէք՛
արմ ատա ցնե
լ ա յղ վարչաձեւր
, բա յց
մ իւս
կողմ է \
մեր
իսկ ձեռքով
Աթաթիւբքի
սկղբունքներր
կը՛^,
քա յքա յենք :
քՕղճի
աւլա ՛ոու թեան
անունին տակ
կը թողունք
որ կարւլ մր նեղմիտ անոպաներ
սան –՛
ձարձակ
՛լ ոբծեն : Դիտենք
, կուսակցական
պա
յ -
քարնեբոլ
առթիլ
ամ՛էն միքոցի կր ղիմէին
, քուէ
որսալու
Համար։
Այս նպատակով չատ մը
բանե
—
րււ լ աչք ղոցեցին ;
Թիւբպէներ
բացուեցան,
աղանղալոբ
չէյխեր
թեկնածուներու
ցանկին
մէք մտան
, «ֆալճի^նեբ
,
«նուսղաճի՜^ներ
շփացան՛ եւ աՀաւասիկ
այսօրերոլն
Հասանք :
Աղւլային
խիղճր վրգովուած է եւ ինչ ալ
ըլլայ
երեւո
յթը
, այսօրոլան
կաււավա
րո ւթ իւնն է պա -
տասիսանատուն
:
Եթէ
մամ առաք չվերաղաո1նանք
յեղաչյէքումի
ասղփն անղին
իյնալ ուտե լէք եւ ուբիչ
անՀ րամե չտ
պիտոյքներ
ճարելու
Համաբ : Շաաերր
սլիտի մեռ–
նին ձմեոր, եթէ մեռած
չրԱան ուտելիքի
եւ բմ չ -
կական
իսնամ քի սլակասէն՛^ :
Պ՛ո չտօնեանե
րէն
մէկր դեսպանատան Բ՛ քաբ–
աոլղարն է , իոկ միւսր
տեղեկատու
գրասենեա -
կին վարիչր,
օրիորգ
մր։ Երկուքն ալ
վճռասլէս
կր մերմեն
իրենց դէմ եղած ամ րաստանո
լթ
իւննե–
ՐԸ \ իբրեւ
«այլանդակ եւ ծիծաղելփ^
է
յ
«ՅԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(94)
ՊՈԼՍՈՑ ԳՐԱԻՈԻՍԸ
Բնական է որ այնքան սակաւաթիւ
սլաչտպս՚ն–
ներր պիտի
չկրնային
ղիմագրել , միչտ
նորող. ֊
ոլ՚ողնեբ
"I յս թարմ
խում րերուն :
Աուլթանը,
առանց .որեւէ կէա ղանց
առնելու,
անձամբ
այցելեց
այս անՀուն
շրքանակր։ Ոոկ^գ —
քիւբէն
մինչեւ Աաբմաբա, բանտկատե
ղիիւն ամ -
րողք ե րկա յնութեամբր
, ամ էն
մ էկուն
քաքալերիչ
խօսքեբ
շ" ՚" յլեց
, Հրամ անները
անձամ բ
տուալ
սլե տե բուն ու մ անրամ ասնօրէն աչքէ անց-ո ւց ամ է–
նէն վեբ քերր կատարուած
կա րդագրո
ւթ իւննե րր ;
Ա իեւնո
յն ատեն
, սլատգամ
ալո
րնե բ
ԳԸԿ^Յ
կալաթացի
^^ենովացինե բուն որ չրլլա
յ թէ ոեւէ ,
նս յնիսկ
ղաղանի
օգնութիւն
Հասցնեն
պա շարե՛ս լ–
նեբռւն։
Իր մունետիկները
, ամբողք բանակին
մէք ,
ամէն կոգմ պոռացին թէ ՚լօրքերը
յաղթութենէն
վերք երեք օր կողոպտելու
իրաւունք
ունկիէն : (I"՛֊–
ւիտենական
Աստուծոյ,
ԱոլՀտմմէտի
անունովդ
իր ՛հօրը՝ Աուլթան
Աուրատի
Հոդիին
եւ իր զա -
ւակնեբուն
դլխուն,
իբ սուրին
վբայ
Աուլթանը
Հանդիսաւո
ր երդում կուտար թէ վեբքնական
յաղ
թութենէն ետք, անՀուն
քաղաքին
ամբողք բնակ -
չութիւնը
Կրիկմաբգ,
կին ու
մանուկ,
Ր՚՚Լ՚^Ր
գանձե րր ել անոնց պարունակած
բոլո բ Հարստու–
թիւՈւերը, վեբքապէս
ամէն ինչ որ գտնէին
Հոն ,
զինուո րներուն
բաժինէ պիտի
րլլար՝
իբրեւ
աւա ր
ու դերի :
Այս վայրտդ
յայտարարութիւնը
ամբողք
բա—
նակին
կողմ՛է րնգունուեցաւ
անՀուն ել ոչ նուաղ
վա յրագ յափ շտտկոլթ եամ ր :
իքելա յեղ ծափւեբ ողքունեց
ին ամ ենա զօբ փեՀա -
պետին իբ բանակին տուած
կողոպոլտի
եւ
գերու
թեան
այս աՀաւոբ խոստումր
, ,ռր մաՀուան
ղօ -
գանքր կը Հնչեցնէ ր չքեղ եւ
դարերու
փառքոփ
պարծեցող
մայրաքաղաքին
:
« ԱՀ , եթէ գուք ալ մեղի պէս իմանայիք
մին
չեւ
երկի՛՛նք բարձրացող
անոնց տեւական
ղոռում
զոչումր՝ «Լա իլաՀ իլ ԱլլաՀ, ԱոլՀամմէտ
րէսոլլ
ոլլլաՀ՜»
, (Աիակ Աստուած
մր կայ ել
ԱոլՀամմէտ
անոր մարդարէն
է) , դուք ալ պիտի ղաբՀուբէիք՛»
,
կր գոչէ Լէոնար աբքեպիսկոպոսր :
Մյգ կիրակի
օրր մի՛նչեւ
իրիկուն
, մինչ
թուրք
բանակին
մ էք ամ էն
՛լին ոլոր
մ աՀուան
սպառնալի
քի տակկ՝երթաբ
իր տեղր կր գրաւէր
յարձակման
Համաբ
գերա՚լոյն պատ բաստութ
իլքննե րր աեսնե -
լու,
ռմրաձիդներր
վայրկեան
մը չդադրեցան դո -
ոալէ , ինչպէս գոռացեր
էին նախորգ
օրերր, եւ
ինչպէս
պիտի գոռային
տակաւին
յաքորդ
օրն ալ։
Աեծ
թնգանօթր
Լիկոսի
ձոբին նորողուած
պարիս
պին
վրայ երեք Հարուած
արձակեց
, որոնց
երրոր
գր վար գլորեց
քբԼ՚սւաոնեանեբոլ
վերքին ապաւէ
նին կաեւոր
մէկ մասր :
՚
--՝• < .
(Շար.)
•ղաՀպանման
սկզբուն
քնե բո ւն , կարճ
մամ՛անակի
՚^էք մողովրղապետոլթիւնր
երազ մը պիտի
րԱայ
այլեւս;
^մոռնանք
այս պարազան »:
Մ– Նէրմի
եւս կը գրէ
«Ենի իսթանպուլ
»/-
մէք. ^ պ^^^ է լրքօրէն
խորՀի՚նք
այս
երեւոյթին
առքեւ, ափ մր մարդիկ աղատ - Համարձակ
կր
յարձակին
ա՛ւ՛լ. յիչատակա
րաննե բու
վրայ։ Եթէ
մոլեոանղութիւնր
կատղեր է , մեբ
ի՚ելքր -
՛լլու–
Լ՛՛ը տեղն է։ Պէտք է րմրոնենք
որ
յիմաբներու
առքեւ չենք ՚լտնոլիբ
, այլ պետութեան եւ մոզո -
վ րղապետոլթեան
թշ^ւամիներոլ
՛լէմ, որոնք
մ ա ս–
^"Ոլոր
ծրտ՚Ա՚ով
մր կր ՛լո բծեն։ Կր կարծէք թէ
քանղուածր
Աթաթիւրքի
աբձա՞Նն է, ոչ, ոչ։ կոտ՛
Ր՚՚՚ծր
նոյնինքն
թուրք
ազդին պատիւն
է՝^ :
« Աղշամ»
եւս կր ղրէ
Այս զէպքեբր
կու
ղան Հաստատել
թէ ո րքան անտարբեր
շաբմ եր են
յեղաշր քու միէ զա՚ոին
Հանդէւզ։
կենսական
դատ
մը, ,,ր զեմոկրա՚ո
խորՀրղարանական
իսմրակի՚մո–
՚չովներէ՚ն
սկսեալ
մինչել
աւլ՚լ • մոգաիի
նիստերր,
բարձի
թողի
եղաւ եւ Աթաթիւրքի
օրէնքին
՚իիճա–
բանոլթեան
աոքեւ Հաստատուեցաւ
թէ որքան
ան–
՚Լ՚ոյթ
, անտա բրեր կը շտրմին ;
,
Աղօթենք
Աէնտերէսի
արեւշատութեան
, քանի^
օրերր կ՝անցնին,
այնքս/էւ
անգորրութեան
մէք
կ՝ապրինք :
աՅՆհՐ
ԳԱՒԱՌԷՆ
ԿԱՐԳԻՆԱԼՒՆ
ԱՅՑ ԵԼՈ
ՒԹԻՒՆՆԵՐԸ
ԼԻՈՆ
կարգինալ
Աղա քանեանի
Լիոն ա յցե–
լոլթե ան
առթիլ
տեղական
թե րթե րր
սիւնա1լներ
նուիբեցի՛ն
ւլանաղան
նկա րնե բով : կայարանի՛ն
մէք
ընդունուեցալ
կարդինալ
ն շ է հ շ ք / ,
զինուորական՛
լ^դՀ
• Հրամանաաարի
, բնդՀ • քննիչի
ել ուրիշ
պե
տական
անձնա ւոր
ութ
եանց կողմէ :
Կարդինալր
այցելեց
նաեւ Աէն Շամոն :
Յ՚՚ւլԼ՛"
Հին ոլատարա՚լեց
Ֆուլ՚՚ԼԼ՚էրԼ՛
եկեւլեցԼ՚ն
:
Ներկայ
էլ՛ իսուռներամ
բաղմութիւն
մր,
կէսէն
աւելին
ֆրանսացի ;
Նո յն օրը կէսօրէ վեբք կազմ ակերպուած էր եր–
դաՀանդէս
մ բ Հտյ ել ուկբա յնական
խում
րերուն
կողմէ,
սալ Ռամ
ոյի
մէք։
կ ՛ս րդինա
լը իսօսե ցաւ
եւ Համ՛ ե րաչիսո
ւթիւն
քա բ II զե ց : Խօսք առաւ նաեւ
Ուկբա յնա ցին եր ո ւ
ներկայացուցիչր։
Դմ բա խ տ ա րա ր մեր ե րղ չախումբը տկաբ էր ,
բաղզատելով
ուկբայնականին
Հետ :
Մ •
X
ԿԱՊՈՅՏ
ԽԱՋԻ
ԶԵՌՆԱՐԿՆԵՐԸ
ՏԷԱԻՆ՛
կապոյտ
հ) ա չի մասնաճիւղր
տօնեց
կաղմակեբպութեան
4\ամեակը,
Յունիս
23ին , Հ.
3–
դ. Տան մէք :
Հանգէսր
բացուեցաւ
Գթութեան
իյաչի
օա
I —
լե բգով
, երգչախումբին
կողմ է : Օրուան նաիսա -
ղաՀը
թկերուՀի
ԱբրաՀամեան
պա րղեց Հայ կնոք
գերր : Ըսաւ թէ Հին ղարերէն
Հայ կինը եզած է
Հայ
մարղուն
Հետ
, լ^աանեկան թէ
քաղաքական
սլարտականութիւ1^ե
բուն
մէք, անոբ
անբաման
օւլն ականր : Այմմ՛
Հ՛ս յ կնոք
մ իակ
մ տաՀոգո
ւթի
լնն
է նորաՀաս
սեբունդր
Հայ պաՀել։ Եւ այդ
ուղղու–
թեամր
գուք կր տեսնէք թէ կապ. Խաչր ամէն
տեղ
բացած է լուսատու փառա րանն եր : Եզր տկա ցնե -
լով, թելադրեց
Համ աշմբուիլ
այլ
՚նչելի
կաղմակեբպութեան
չուբք :
Ե րդ չա խ ո ւմ բր՝
զե կա վա բ ո լթեամ բ Տէր եւ Տիկ •
Փափաղեանի
երգեց
«Ո՛Լ մեծասքանչ»
,
«Աարէն
կուղայ
ձիաւոբՏք
,
«Ալաղեաղ
բարձր սար ա^
Շաա
յաքող էր ղեղարուեստական
բամինը, երգ ,
արտասանութիւն
, տ րամ ա իսօս ո ւթիւն
ել
ղոլգեբգՀ
Օրուան բանախօսր,
Տիկին Վարգանւոյշ Հա -
զաբեան
, գեզեցիկ
ճառոփ մը պարղեց
կ.
Խաչի
դործունէութիմնր
% «ՊտտաՀ ականութ
իւն չէր որ
Հայ մողովուրգը
առտքինր
եղաւ
ընղունե
լոլ
քբիս–
տանէոլթիւնր
իբբեւ պետական
կրօնք,
որովՀետեւ
տեսաւ Յտրութետն
խորՀուրգը
, եւ իսկապէս
մեր
սլատմ ութ
ես/ն
մ էք կր կնո ւած է
աղ՚լին
յարու
թեան
խոբՀուրդր
: Ամէն անղամ ալ Հայ մոզո ֊
վուբղը
ոտքի է կանգնած
օրՀասական
պաՀուին ,
Հրաշափառ
յարութեամբ
մբ։ Բանի մը ամիս ա -
ռաք տօնեց ին ք ապրիլեան
նաՀատակնե
լ՛ու
օրը ,
եւ ամիշապէս
էէերք «Մայիս
28
»Հ» ,
Հայ
մարգուն
յաղթանակր
, իսկ այսօր ալ կր տօնե՛նք Հայ
կնոք
յա՚լթանակը
: Անաթօլ
Ֆրանս ըսած է թէ Արեւել
քի ժոզո վուբգնե
բուն մէք,
միայն
Հայերն
են ոբ
կրնան
ըմ րոնել եւրոպական գագափա
ր՚)ւ ե րը : Հտ–
յերր Եւրոպացիներէն
շատ աոաք ունեցած էին
Ա՚լ՚-իթտ
իշխանուՀի
մր որ Հաղաբ
եօթր
Հաբիլբ
տարի առաք Հիմնած է Հիւանդանոց
մր : Հայ կի
նը ե՛լած է ամէն
ասսլարէղի
մէք, ցոյց տալով
իբ
Հեղթւակո
ւթիւնր եւ անսաՀման
նուիրում ր
Տ> :
ԸնկերոլՀին
իր իսօսքր վերքացուց
յիշելով
Ա.
ԱՀարոնեանի
Հետեւեալ
խօսքը - «Հայ
մանուկը
Հազարնեբոլ
մէքէն
իր աչքերէն կր ճանչնամ
եւ
երբ ան իմ Հարցումիս
կր պատասխանէ օտաբ լե -
ղուով^
ձճւ
կը զգամ
Հայ մայրերու
կսկիծը, որ ա–
նասլաանեբոլ
մէք իր զրկէն
իբ ղաւակը կբ խլէին
,
բոլորս ալ կը ղգանք
ն՛ոյն կսկիծը,
երբ մեր ղա -
Fonds A.R.A.M
