քօոժշ 6ո 1925, 11.€.Տ.376.286
17. 1Հս6
ՕՅաշտտշ ֊
(13)
IV1^է^օ: 10Լ
&ե
^Շ
Վ>ց^^մ;^^1ւ100 ֆր.,
Տար. 2200, Արտ.
3000 ֆր •
1
«Լ008^
15-70
Գ ինյՕ
ֆր. €.€.Բ. Բտա 1678-63
Օեո&ոշհ© 8 յՍւԼԼււ
1951
կիրսւկի 8 ՅՈՒԼԻՍ
27ր4 ՏԱՐԻ -
27 ձււււ66 «օ. 6503–Ուոր շրջանթիւ
1914
Մ Ե Ր
ԽՕՍ՝**Ը
ծմբագիր՝
Ծ–
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
Զա8
ԱնՑՈՐԳԻ
ՄԸ
ՀԵՏ
կ՝արժէ՞
այգքան
իրարանցում
,
լեզուձ՚կան
^"՚րցի՚ն
աււթիւ։
թող Երեւանշ
իբ գիտցահ–
»՚ւյե~
բէնբ
գոբէՒածէ
, մենք աչ մեբ աչխաբՀաբաբՎ
կբ
ՂբաղիՆք
;
1
Եթէ
ա յսպէս
շարունակո
՛ւի
, իբենց ^ա
-
ցածն
ալ պիտի
մոռնան։
Բարեհաճեցէք
բաւջ֊ա
-
աեչ եբէկուան
ել
ա
յսօրուան
ռուսահա
յերնր
;
Խնգիրր
շաա
աւելէւ ծանրակշիռ
հանգամանք
ււնի :
Ջարր կր խափանուի՛^ , եթէ
կրակ
տելանք
Գ"՚–Բ
"էն
,
անխնայ
ձագկելոՎ
զանազան
վլ՚իսրւմ
֊
ներ
:
\
Խոսաովանեցէք
որ չէք րմբռնած
վասն
—
ԵՐԿՀԱԶԱՐԱՄԵԱԿԸ
Փաբիզը փառաբանել
չէ միտքս
է
Ան
ամբոգք
է ինքն իր մէք, ել աշխաբհր
կր փառէսբանէ, Գ՛" յն
իր ոսկիներն
ու աոլաբներր
Հոսեցնելով
ամառ
թէ
ճմ եռ , «կասԼտալոլն^
ծովափներէն
մ ինչեւ
«փգոս–
կրեայ»
կամ «ոսկեայ»
ափերը
այս
գեզե
՚էյիկ
երկ–
րին
:
Երկու Հազար տարի
... :
ԱՀա քաղաք մր ոբ օբրանր
եզած
է գասական
յեզափոխութեան
ւՀելլենականէն
ու
Հռոմէականէ
վերք նոր քազաքակրթութիւն
, մաքի ու
արուեստի
աաէւաբ
մ ր
նոր աստուածներոլ
նուիրուած
, ուր
կուզան
իրենց ^աՀը վառել
Հազարներ
, կամ խան–
ծել
իրենց Հոգին
Ոլ սիրտը
, ուրիշ
Հաղարնեբ
,
ղին, խո րութիւնր։
Շատոնց^անցած
է
զանսղան
երբ իրենց վտիտ
մոմը չի Հասնիր
մինչեւ
բաբ
-
վրիպումներու,
մաբղանքներու
չրքանր։
Մ
՚ո1գէկ
Րունքր աաճարին
։
չէնք - շնորՀք ճակատ
են յարգարած
, իրենց
^ե^–
թ՛ոշ
՚լիո՚ե լիքնե րր պա րտագրե
լու Համար : Ա սս -
նաւէքր ծ–րաղի րնե բ , օրէնքներ մշակած
են ,
"քքՅ
Հետեւանքով
ոչ միայն
արեւելաՀայ
լեղուն կ
՛՛՛Դ ՜՜
ճատոլի
եւ կ՝աղարտուի
, "՛յլ եւ արեւմտահայ
Vչ–
խաբՀարարն
ալ թանւլարսւն
կր նետուի
:
—- Մի մոռնաք
որ ամէն վաբչաճեւ
իրեն
Հ\ա
կր բե րէ նոր յա տկա բանո լթ իւններ : 3/րտն սա կան
յեզափոխո
է
թիւնն
ալ չունեցա՞ւ
իր
նոբաբանու–
թիւններր
, ո րոնք
Հ ա յերէնի
ալ թաբգմ անուեցաս
,
ՆաՀասլեւո
Աուսինեանւի
կոզմէ
:
=
էՐ ւր ֆրանսա կանր , ո^ լբ
րո լչե ւիկեան ր :
ԱէՀաքինր սաՀմանափակ
, առմամ եա
յ փւո րձ
մրն
էբ , եւ Հովի մր պէս անցաւ ղնաց, սկսելով
ամիս
ներու
անուններէն
:
Բոլչեւ իկե անր
յատկապէս
մշակուած
ել բոնի սլարտագրուած
քաղաքակա
—
նութիւն
մ լ^ւ է , որ կր ձգտի
միեւնո
յն՛
ձուլած ո (
առա
-
կաղասլաբին
վե րածե
լ
բո լո ր լեզուներու
ր
գիտութիւնր^
քե ր ա կանո ւթ իւնւր^ շա րաղրութիւնը
յ
•ԳՒ՚֊
նեբ
կւձ^ յաւելումներ
կատարել
, պետական
^եզու.՜՛
ստեղծելու
Համար
յ
է=
Պետական
լեզուներն
ալ բնական
Օրէնք
մր
ունին
, բոլոր մոգովոլբղ ներուն
մէք։
էքարելի
չէ
պետական
լեղու ստեղծե
լ խախտե լով
Հ իմնական
կանոններ
, թութակաբար
Հա յե՜րէնի
վեբածելով
ռուսական
, գերմանական,
մինչեւ անգամ
թաթա–՛
րական յատկա բանո ւթիւններ
:
Ի՞նչ ընեն, երբ բուն
Հայերէն
բառր
չեն
գաներ : Ամէն
լեղուի
մէք ալ փոխառոլթիւններ
կը
կատարուին
: Հարիւրաւոր
պարսկերէն
,
յունա
-
րէն
, արաբերէն
, ասորերէն
եւն–
բառեր
կան
արգի
աչփսարՀա բաբին
մէք :
:= Մ իչտ
մ իեւնո
յն եղանակբ :
փոխառոլթիէնւ–
նեբ եղած
են գարերու
լիւթացքին
եւ մարսուած
I
Նորէն
կրնան
րլլալ
, եթէ անՀրամեչտ
Համ արուի :
Լեզուն
կազմ ուած
է աբգէն
: ինչո՞ լ
մուրացկանի
տոպրակ
մբ կր կախեն
իրենց վ իղէն :
Երեւանի
թխած
Հաբիլբ օտար բառե րէն
ոչ իոկ
Հինգ
Հաա
պիտի կրնաք
ցոլցնել
, որոնց
Համազօրր
չունե
-
նանք Հայերէնի
մէք։ Յաճախ
քանի մ՛ր Հատ,
եւ
շատ
աւելի Հարազատ
, արտա յա յտի
չ : Փոխ
առ
-
նուած
բառերուն
կազմութիւնն
անգամ տգիտու
-
թիւն
կր մատնէ : Առէ՛ք որեւէ սովետաՀայ
թերթ
ել րա՚ղգատեցէք
կ
֊
֊
ինչո՛՛ւ
՛Պ
ատՌաււ
՝ ասնաւո ր գիաում
կքԼ.
տեսնէք
եղածներուն
մ էք Հ
^= Ապացո յց՝
երեսուն
տա րուան խաոնիճա
-
զանճը։
ԱնՀատներլլ
կրնան մասնաւոր
գիտոլմնեբ
չունենալ։
Շաաերուն
մտաւոր պաչաբն
է որ պա
-
կաս
կուգայ
: Աւբիչ^՚եր
աւեր կը գործեն
ծուլոլ
-
թեամբ,
սովորամոլութեամբ
կամ
յտմառու
-
թեամբ
: իսկ իբրեւ
րնգՀանուր
կանոն
,
օրուան
ի չխանո ւթե անց պատուէրներն
են որ
կր գոր
-
ծաղրուին
, Համաձա
յն կանխորոչ
ծրաղրի
մր ;
Եթէ
Ռ
ուսր. Վիրացին կամ
Աղէրին
այսինչ
բառը
չունւին ել Աոսկուան
վիմուկ
մը թխած
է , կր պաբ–
տաղրեն
որ Հայն
ալ
ղո բծածէ
, նետելով
իր ու -
նեցածը
՚հուք ալ կը Հաստատէք
թէ ամէն բան ի -
րենց կամքէն կախուած
չէ :
=
Զարիք մր Հաստատել
չի նշանակեր
Հա -
մակերպիլ։
կամովին
ղործեն
թէ ակամայ,
մեր
տարրական
իրաւունքն
է ծառանա
լ
կ
բարրարոսութեանց
ղէմ , որոնց
Հետքերը
աբտասաՀմանի
մէք ալ կ երեւան։
Ավ
ատարուած–
ազատ
Ր
Կււ
յլմկմայ^
կր տնտնայ
սւյս ճակ տին
ւէրայ, մեքե
-
նաբար
մ եղս ակից կը ղառնայ
ղեղծա րարնե բուե
:
Շ՛
Աենք ալ եկանք այս աղբիւրին
առ^ե՛
«պոչ
բռնելու»
, շատեր ակամայ
, ուլքիչներ ծարաւ
գի
տութեան
ոլ
արուեստի
: Բանէւնե՞ր կրցա%
լեցնել
իբենց
յկո ւմր Հոսուն կենսա քոլբէն :
Անոնք որ վ՛որ
մ բ Հաց եւ տաք
երգիք
մր կր
վւնտոէէւն
, պաՀեցին
իրենց ՚ԷԼուխբ,
տմրացոլցին
իրենց մէքքի գօտին ու սկսան մաս կազմել
ֆրան
սա կան
քադաքացիիքլ
տոմ արին չմ ա չե ցնե լո վ
իրենց
աբեւաչող
օրերր : Աւ Հիմա ղաբ^եբ
են
մանաւանգ
Փ՚որիղցի
, ձգտե լով ՝ անոր ե բկՀաւլա բամ եայ սլատ–
մութեան
վյառքր
՛էույե լե լ :
ԻՐ վ Հետաքրքրու
$ցալ
սակա յն սա
«մէււսնե
-
բ»ով
, մատղաչ
, խանգավառ
, ոբոնք
խառնուած
Պուլ—Ա է՚չէւ բա բե լոն էւն , մ իքազգա
յին երիաասաբ
-
գութ եան
ղրօչին
տակ
, եկան Արեւելքէն
ու Արեւյ–
մ ուտքէ ն , քս ուե լու այս մեծ
մ եՀեանին
սրբա
-
քարերու^
Շատեր արիւնոտ սրտով
, գաոն՚ութեամբէ
ու
վՀատ բարձրացան
Աոբպոնի
ս անղո լզնե րէն : Ա ր–
տաբեկ
, էւրենց մէքն ակո ւթենէն
յոգնած
(1ւ1էէւ Հա
յ–
^–ղւ–^ք––էոուՈը
վեբաղաբճա՚ե
զիչք՚բր,
՛՛ւբ
Է
՚Բ^^Յ
ոչ ոք կբ սպասէր : կամ
կը սպասէր
, յա՚ճաէս
, ա–
նաէսորմ անակնկալ
մը։ Լալ որ երիտասարղ
էին ,
մշտանորող
սիրով
մր լեցուն
Հանգէպ
կեանքին
,
ղիտութեան
լոյոին
ու իրենց
մողովուբղին
:
Լալ որ ե րկՀաղարամ
եայ
Փալ։ իղն էր
իրենց
լուսատու
քաՀը,
միշտ սլայծառ
իրենց
ճամրան
ցոյց տուող
:
ԱՕԱԻ
ՓԱՐԻԶԻ ւաԱՄԵԱԿԻՆ
ԱՌԹԻԻ
քաղաքապետ
տութ էւլնը ընղունե լութիւն
մր
սաբքեց
ի սլատիւ
ա չվսարՀի
չո րս կողմէն
Փտրիզի
ե րկՀաղարամ
եա
-
կին Համար եկած
120
քա ղաքասլե տնե րո ւ , Պ-ու -
լոնեըի անտառԼւն
մ էք : Հիւբերը
գԼ՚մ աւո
րուեցան
քաղ՛ խորՀուրգի
նախագաՀ
Պ֊
ՓԼ՚էր տր
Կոլի
կողմէ : Ներկայ
ղանուեցան
Հանրապետութեան
նախաղաՀ ր
ել
Տ Լ՚կին Վէնսան
Օր Լ՛ո լ : Բոլոր
ներ
կաներուն
մէք ամէնէն
չատ
Հետաքրքրութիւն
ար~
թնցոլցած
էր Մ
Ոսկուա
յի քաղաքապետր
, Պ • Աաս–
նուէ :
Այսօր , կէսօրէ վերք մամը Յէն
մէ՛նչեւ
կէս
՚ւիչեր,
Երկհազարամեակի
մեծաղոյն
Հանգի
-
ս ո
ւթ
ի ւնն ե րը տեղի պիտի ունենան
Լշնվա լիա
ի Հ ր^
բապարակին
վրայ,
ուր սլիտի ն-ոլագեն բաղմա —
թէ՛լ
մէ՛ քաղղա յէւն
նո լագա էսում բե ր :
Տեղէւ պիտի
ունեն ան մոգովրղական
պարեր
, արտակտբւէ
լու —
սավառութիւն
եւ քաՀագնացութիւն
,
ծնծղաներով
եւ չեվ՚որներով
;
ՄՈՐԻԱ ԹՈՐկԶԻ
րնտրութեան
մասին
քննու
-
թիւն պէ՛տի կատարուի
, Ագ՚է • մ՚ւղովի^
որո շու
-
մով
:
ԵԳԻՊՏՈԱԻ
արտաքին
նախարարը
ԳաՀԷ՚րէի
բրիտանական
գեսպանին
յանձնեց
էւր պատասխա
-
նր
1936/
գա ^ազրի
վերաքնն՛ութեան
մ ասին
:
Ե՚լէ՚պտսս
կր պնղէ որ
Անգլէ՚ացէւներր
պարպեն
Աուէզի
շրքանր,
է՛ոկ Լոնտոն կ՝առաքարկէ
միասին
պաշտպանել
:
ԱԶԱՏ ԱԷՆՏԻԲԱՆԵՐՈԻ
Համագումարին
մէք
(Աիլան), Բանատայէւ պատուէւբակր
պաՀանքեց
լա յնօրէն աքակցէւլ, Հակարոլշեւիկ
ճակատ
մր
կաղմ ե լու Համ ար յետամնաց
ե րկիրնե
բու
մէք :
Արղէն
Լ՛ոկ ումեղ
շրքանային
կազմակերպութիւն–
ներ
ս
տ Լ ՚լծո
լած
են Եւրոպա
յի ,
Հէ
՛ւս
•եՀաբալ .
Ա–
մերիկայի
եւ
Ասիոյ մէք,
ել
այմմ ցանկր
պիտի
եբկարի
մինչեւ
Միքին Արեւելք
եւ Ափրիկէ :
250
Հաղար
սթեբլէւնի
գում աբ մր պիտի
յատկաց ոտ-ի
այս
նոր պայքարին
Համար։
Բրէ՚տանական
Աիու -
թիւններր
60.000
սթեբլին տրամ աղբած
են
ել
կր
յուսան
նոյնքան
ալ ճարել։
Գումարներ
խոսաա
-
ցած
են նաեւ սկանտինաւեան
,
Հոլանտական
,
ԹհԽաԱքէ
Վկ
ԿԱՌԱՎԱՐՈԻԹԻԻՆԸ
ՄԻՇՏ
ԱՆՀԱՇՏ
Թէհրանէն կը հհռ ա գ րհն 6ռւ–լիս 6 թո վ ս կ ա -
Թուլ •֊-..
Վարչապետ
Աոսաաեղ
էւր խորին ղաոնու
-
թիւնր
յայտնեց
Լա
Հէյի
ղատական
ատեանի
վճռին
առթիւ,
րսելով
թէ իրան պիտի
բարունակէ
աղգա յնացմ ան քազաքականութիւնր
, առանց նկա
աի՛ առնելու
այգ ատեանին
մ իքամ տո ւթիւն
ր :
Տեզական
թեբթերն
ալ կր ձայնակցին
, մեծ սչե -
տութեանց
գործիք
Համարելով
Լա
Հէյի
ատեանր։
Վարչապետր
յա յտա րարեց
*
ճի՛չգ Անգլիացիներուն
ուղածն
եղաւ։
Մե՛՛ղք
որ մեծ աղգերը
կրնան
իրենց կամքր
պար տագր
ել
՚իոքրե բուն
,
մ իք աղղա յին
կազմ ակե ր՜պո
ւթեանց
միքոցաւ։
Մենք չենք կրնար
^ղուեիլ
Լտ
Հէյի
ատեանին
իբաւասո
ւթիւնր
այս
Հտրց ին
մէք
է
Ո՚ոնձգոլթիւն
մրն է որ կը կատարեն
մեր վեՀա
-
սլետական
իրաւունքներուն
ղէմ :
X
Այ"^Բ
տասը Հադարի
Լափ
ուսանողներ
Հեծելանիւներ
նստած՝
ցո յց
մ ը կատարեցին
ԹէՀ
րանի փողոցներուն
մէք, «անկցի՜
Լա
Հէյի տաեա–
նր»
աղաղակելով
: Այո
առթի՛լ
րնգՀարում
մ
ը
տե
ւլի ունեցաւ
նո րակաղմ
ա չիւատաւո րա կան
կուսակ
ցութեան
անղամնե ր ո ւն Հետ եւ • փիրաւո
րուեցան
կո
^ԲԳ
մը^ուսանոզներ
, որոնք խաղաղութեան
խոր–
հրղանշանը՝
Փիքասոյի
ազաւ նին կը կրէին .Աշխա.
տաւորական
կուսակցութեան
անղամներր
«անկ
-
ցին Հաւքայնափարնեբր»
կը պոռային
–.Ոմանք յար
ձակեցան գանակներով,
բիրերով
եւ փայտի կտոր–
ներոէԼ \
>
X
Աոլաաանի
մ
է քյ2.500 իրանեան
ղինուորներ
ղօբաՀա՚նգէս
մը կատարեցին
այսօր,
մեծ
Հանղի
-
ս՚ասո րութեամ
բ
: Ե բեւութապէս
Րամաւլանի
փա
-
կումն էր որ կը առնէի՛ն, րայց գլխաւոր
նպատակն
էբ ապացուցանել
թէ Իրան վճռած
է պաչտպանեք \
իր
ղե
ր
իչխանութիւն
ը Աելատանվ՛ մէք ել թէ պիտի
ղիմաղրէ
, եթէ Անգլիա
փորձէ
զօրք Հանել,
իր
Հսլատակ
^ւեբր
պաչտպանելու
պաարուակոփ
է
Զօր՛
ԱզիզՕԱաՀ
Բէմալ
յայտարարեց
թէ
պէտք եղածէն
աւելի
զինուոր
ունի ,
Անղլիացինե
բու կեանքր
ել ստացուածքր
պա չտպանե լու Հա -
մար : Զուղեց
րոել թէ քանի ղօրաբամէւն
կր գբա
-
նուի Խուզիսաանի
նաՀանգին
մէք՛ բտյց կը կար
-
ծուի թէ
15.000
հոգի Հաստատուած
են Ապատանի
մէքաերը։
Այս
ումին գիմաց,
Անգլիտցիներր
ունին
յածանալ
մ ր
Ապատանի
րացերր,
եւ առ
նուաւլն
երկու մարտանաւեր
Պարսկական
ծոցին
մէք :
Ապատանի
իրանեան
ի շխանութ
իւնւնե
ր ր
ամէն
բան կ՝րնեն , որպէսզի
ամբոխը
չգրգ՛՛ուի
Անգլիա–
ց^ֆքրուն
ղէմ : Զօր՛ Բէմալ
ըսաւ •
«
Պիտի
քփա–
րանինք կրակել
՛քեր մողովուբղին
վրայ, Անգլիա
-
ց իներր պաշապանելու
Համաբ
» :
՝Հ
Հ^ Պ ՚ Մ աքի
, աղգւմ յնացմ ան
յանձնախումբին
նախագաՀր
, «անպատուաբեր»
եո չեց Լա
Հէ
յի
գատական
ատեանին
վճիռը
, աւե լցնե լով թէ
պի
աի անտեսեն
ղա յն :
ԱՆԳԼԻԱՑԻՆԵՐԸ ԳԵՈ– ԶԵՆ
ՅՈԻԱԱՀԱՏԱԾ
Բրիտանական
կառավարութիւնը
որոչեց
ա -
ժ էն միքյւց փորձել,
Համողելոլ
Համար Պարսկաս
-
տանը որ օգտուի
պատեՀութենէն
, կարգագրոլ
-
թեան
մր յանգելու
Համաբ : ՀրաՀանգնեբ
ղրկուե
ցան
ԹէՀ րանի բրիտանական
ղեսպանին,
որպէսզի
տեսնէ իրանի վարչապետը
ել յայտնէ
թէ
իրենք
պատրաստ
են Հետեւե
լու Լա
Հէյի ղատական
ատ
եանին
յանձն արա բութ եան
,
՛Լարիչ
մ արմ ին
մ ը
կազմել
երկու
անղլիացի
, երկու պարսիկ
եւ մէկ
չէզոք անղամնե րէ : Եթէ
Իրան պաաաս խանէ եբ -
կու նե րկա
յաց
ուց ի ^ե ր
նչանակելով,
ճամբան
սլիտի բացուի
օրինաւո բ կա բգագրո
ւթե տն
մ ը Հա
մար : Այն ատեն քարիւղատար
նաւերր պիտի
վե–
րաղառնան Ապատան
եւ զտարանները
պիտի բա
-
նին :
ինչսլէս
կ՚երելայ
, ԹէՀրան վճռական
գԼ
՚ԲՔ
մը
բռնած
է ։
Անղլիաց
է
՛նե
ր ր
իբենց
յոյսր գրած
են
ղաՀլիճին
փոփոխութեան
փբայ։
Բայց Տոքթ՛
Մ՛ո
սատեղ Հրամարելոլ
միտք
չոլնի,
եթէ
առոզքական
վիճակր չծանրանա
յ ; Երէկ բմչկական
քննութեան
մր ենթարկուեցաւ։
Հբամարելոլ
պաբագային,
իր
Հաւանական
յաքո րգր
կր Համ
ար-ոլի
Հոսէ
յն
Ալա,
որ ուսումը առած
է
Ա
^գլի՚՚յ
մէք ել աւելի չափա—
լոր
է ։
( Լ ռ Ն թ յ յ ր ո ս շարսւ&ակու.թ–իւնր կ ա ր դ ա ք
Դ».
)
զուիցերիական
եւն ՚ Ա իութիւնները
:
րագիրնեբ
մչակոլած
են , Համախմրելու
Համար
մէւլիոնաւոր
Հակարոլշեւիկ
րանոլորներ։
Յունաստանէւ
պատ
-
ուիբակը
օգնութիւն
խնգրեց
, սլայքարելու
Համար
թէ
Համ
ա յնափա րութեան
եւ թէ
թչուառոլթեան
ղէմ
:
ՀԱՇԻՇԻ
մ
շակոլթեան
մասին
յօգուած
մը
Հրաաարակելոփ,
ԸօաեՅէ/ք
մէկ աչէսատակիցը
կ՛՚ըսէ
թէ Հայեր
ալ
մեծ
քանակութեամբ
կանեփ կը մշա–
Կէին Մէղոն
Ալֆոռի
մէք :
ՀԱՐԻԻՐ
ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ
մասնագէտներ
Պարս
կաստան
պիտի
երթան
, օգնելու Համար
Հողագոր–
ծոլթեան,
առողքապաՀոլթեան
ել
կրթութեան՛
բաբլոքման
աշիատանքներուն
;
Fonds A.R.A.M
