^^^^^^^^^^^^
ւ^^^աւէւ^ Չսօւաււ։յ^ >\ւՀւ^ււ\ւատւ ււտ ըսքՀՕէ^տ
ք
6 Ո 1925, ».0.Տ. 376.286
17^1<Ա6 ՕՅաշտտտ
֊
(13) IV1^է^օ: 10Լ81^0
Վեցամս. 1100 ֆր • , Տար. 2200, Արտ– 3000 ֆր •
16լ.^06. 15-70
ԳիՕ 10 ֆր • Շ
.€.ք. Բ
տո» 1678-63
^ & » ^ 10 յ ս ւ ւ ւ տ ւ
ԶիԱադադափ Աը ք
^Ա
^^^ա
Ա
ՌԱՋԻՆ
Հ Ա Ն Գ Ի Պ Ո Ի Մ Ը ՏԱՋՈ%
ԱՆՑԱՒ
27րդ ՏԱՐԻ
֊ 27
*ւա66 «օ.6504–՚Նոր շրջան թ ի ւ
1915
ՄԵՐ ԽՕԵՔԸ
1951
Երէք շ ա բթի 10 3 ՈԻԼԻՍ
ամթագէթ՝ Ծ՛
ՄԻԱԱ^ծԱՆ
ԸՆԿԵՐ^ԱՐԱԿԱՆՄԻաԶԳԱՕԻՆԸ
ԹքքակաԱ ^ոէ^ե^
30
Տ"ւնիս
Լսւբաթ օր ժամբ
4թ
խոէմբ մբ
1
-րկ֊
սեււ սկաուաՂւեր
Ֆրա՛նքֆորթի
՝ԲոնվրէսՀաԱԷ
ի
բե
մբ
աոաքնորգեէքէԿւ մեծածաւալ
կարմիր
Դ1՚**1."՚Կ
մբ
վրան
ղերմանԼրէն
լեզուով
արձանազրուած
«Ընկերվարական Միջ ա ց գ ային »
ել
զայն նուիրե -
ցին
Անգլիոյ
Աչիւա տաւո րական
կուսա
կցութեոքԱ
ք^ւգՀանուր
քարաուզար
Աորկրն
Ֆիլիվ՚ոէ
•
Նոյն
վայրկեանին
էրիիս Հ)լչրնՀաուրր
, ՛՛ր
իբրեւ փոիսանորգ Տոքթ՛
Բուրթ
Շումախրբի
,
կքԼ
վարկր
էօ ո րՀրգաժոզովի
նա խաղաՀ
ութ իւնր , Հ՚մն–
ղիսաւո րասլէս
յա յաարարեց թէ ւիե րակաղմ ուած է
քէ՛ն կե ր վա ր ա կան Ա իքաղգայինբ
;
ԼքրաՀր մէկ մարգու
ոլէս ոաքի կանգնեցաւ
եւ
Հնչեցուց
Աիքազղայինի
ծանօթ
քայլԼրզբ
(«ՈԱ1 -
քի՛ աշխաբհի կ եղեքու ա ծներ յ ոտքի՛ քաղցի կա -
լանաւորներ» ...) :
իւրաքան
չիւր ոլատղ ամ աւո ր կ՝ եր ղէր իր մ
այ–
բենի լեղուով,
լիչեցնելով
քիչ ՛քբ Բարելոնի աչ -
աոա րակր
, սա տա
ր րե րութեամ
ր սակայն
,
որ Հոս
րոլորն
ալ իրար կր Հասկնայի՛ն
յ
ԱչխարՀի
Է՛՛Ր՛*
կոզմերէն
Համ աիսմ րոլած
մ արզիկ
աողո րուած
է–
ին նոյն Համամարղկային
գաղափարականով,
իս ~
կական
մ իքաղգա
յին եղբա յրա
կցո
ւթե
ան
զգացում
ներով :
Այո պատմ ական գէ ՛՛լքր
նուի րագո
բծուեցաւ
Հետեւեալ
օրր՝ կիրակի
, Ա էս սէ կէ լէնաէ ի
Հսկա ք
սրաՀին մէք,
20.0ա
Հանւգիսականներոլ
ներկայու
թեան տեղի ունւեցած Հոյակապ
Հանգէսով
մր, ո—
բուն մասնակցեցանւ
չորս
Հարիլր երկսեռ
երղիչ -
ներ և մեծ նաւաղախումբ
մր; Հոն ճաււեր խօսուե
ցա՛ն զանաւլան։ լեզուներով
, նո յնիսկ ճափոներէն
,
պան։ծ։։։ցն։ե
լու Համար
Հ ա
։Տ
աչխարՀա
յին։ եղրա յ րու
թե ան գաղափա րականր
, միքաղգա
յինւ լնկե
ր։իա -
րութեան
գրօ չին տակ :
,
Աւելի քան
Հար
իւր տարուան
պատմ
ութիւն
ու՛եի
լն կե ր վա ր ո ւթ ի մն բ ;
1848
/5»
էր
, որ կարլ Աարքս
(Հազիւ
30
տարե
կան
ել Ֆրիարիխ
էն։գէ
լս
(28
տարեկան)
Հ րատա–
րակեցին
իրենց ծանօթ Մանիֆեստբ
, որ
գարձաւ
մ իքազէլա յին
լնկե ր վա ր ո ւթե
ան
աւետարանր
է
Համայնաւէարներն
ալ ցարգ անար անունով
կ՜՚երգ–
ուլննսէն :
Անկէ առաք
Ֆրանսայի
մէք
լնկեբվարական
գաղափաբնեբր
աարած
էին Աէն - Աիմոն։,
Շարլ
Ֆուրիէ
, Փրուտոն
ել ալբիչներ :
Առաքին
Մ իքաղգա
յինր
Հիմնուեցաւ
1864/1/
նոյն
ինքն կարլ Աարքսի
կողմէ՝
Լոնտոնի
մկք։
Աակայն
երկար չապրեցաւ
;
1870 71/
ֆրան։քեւգերման
սլատերազմ
ր ծանր Հարուած
մր տուած
էր անոր ։
Ա՛ոցիալ գեմ ոկրաաներ։։
լ ել
ան
ի
չփւանակս/ննե
րու
Հակառա կութ իւնր
րո լռ րովին կաղմ ալո Լծեց
զա
յն
\աին :
Ընկե րվա րական
վա րգա պետ
ութ իւնր
ՀետղՀե
աէ Հող գտաւ
քքլրոսլայի
մէք, չնորՀիւ ճարտա -
բարուեստի
ղարգացման։
Բանուոր
գասակարգբ
սկսաւ
կաղ։ք ակերսլռւիլ ;
1889/1՛
կես/նքի կոչուեցաւ
երկրորգ
Միքաղ -
գայինբ
, աււա քինի կազմ ա լուծում
էն
1 7
տարի
վերք։ Այգ չրքանին կազմուած
է ինւ ղօրաւոր
րնւկեր–
վարական
կուսակցոլթիւններ
, մանաւանղ
Գերմա
նիոյ մէք, ուր
1875/*^»
Լասալի եւ Այղքնախի
կու ~
սակիցներռւն
միացռւմո։է
Հիմր գրուեցաւ
Աոցիալ
Գեմոկրատ
կուսակցութեան
։
Պիղմարք
ի
զուի
պայքարեցալ
այս վեբքինին
դէմ ։
1914/
ՀամաչիարՀային
պատերազմ բ մաՀա -
ցու Հարուած
մր տուաւ երկրորգ Ա իքաղգա
յինին %
Ռայխսթակի
ղերման րնկերվարական
երես -
փռ խաննե բր
մեծամ ալքն ութ եամր
քուէարկեցին
^Լիէ^էէմի կառավարութեան
ներկայացուցած
պա -
տերաղմական
վարկերր
։ Այս ձեւով
անւոնք կր մե
ղանչէին
Մ էչազղայինի
խո րՀ րղամոզո վնե բուն
մէք րնգունուած
բս/նաձեւեբուն
, որոնց
Համաձայն
պատե րազմ
ի
պարագա
յին
ամ էն երկրի
լնկե րվա ~
րականներր
սլէտք է ապստամբէ ին իրենւց կառա -
վարոլթեանց
գէմ
, արգիլելու
Համար պատե -
րաղմր:
Ուրեմն
1914
18/
պատերազմն
ալ
գերեզմանբ
գարձաւ
երկրորգ
Աէք*՚"է՚1՚"//^/՚^
՚
Բոլչեւիկեան
յե ղա վւ ո խո ւ թ իւն։ բ Հիմնե լո։ի եր~
րորղ
Մ իքաղղա յինր՝ նոր ճեղքեր բացաւ
միքաղ ֊
գային
րնկերւիարոլթեան։
չարքերուն
մէք, մանա ֊
ք-անղ Ֆրանսայի
մէք
(1920
Գեկտեմբերի
թուռի
(ՊՈԼՍՈՏ
ԹԵՐԹԵՐԷՆ)
ԿԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿԵՆ
ԲԱՆԳԵԼ - Անքարայի մօ֊
աերր աղա րակի
մ բ աւազանին
՚լլ՚՚՚-ի՚ր գտնուող
Բէմալի
կիսանգրին
եւս քան։չոլած է անցեալ
Օր ։
Հերոսներր տասր տարեկան
երկու
տղաք են •
Տղոց Հետ ձերրակէՍԼուած
են նաեւ ա՛նո՛նց
^այ -
րերր :
ԶԵՐԲԱԿԱԼՈՒԹԻՒՆՆԵՐ—
Նաքչիպէնտի ա -
զանղաւո
րնե րէն
64
Թինճանիներ
ձերբակալուած
ենէ Պոլսոյ մէք այն սլաՀուն
, երր իրենց
չէյխՐ^
Հաճի
Աիլլէյ։Տ՝ան։ի
։լերեզմանին
՚իրայ
կրժնական
պաչտամունք կր կատարէ ին ։ Աե ր բա կա լո լածն ե -
րէն
2.2 Հռ։լի
,
ճիւպպէ
ել սպիտակ
փաթթոց
կբ
կրէին,
մնացեալնյերն
ալ
թ ա ք ք է ;
Ջ,եր րա կա լուած–
նւե րէն
մէկր «տէմ ռքրասի^էն
ճառե
լով րսած է ռր
իրենք Հիմնած
ենէ այսօրուան
«տէմօքրասի^նև
կա՜
ւ։–ավար
ութ իւնւր իրենց քուէներով է ռր ղործի գբ՜
լուխ եկած է ։ Զերբակալռւած
է նաեւ
41
տարե -
կան
միւէղղիյն
մր, որ Հբապաբակով
եւ րարձրա -
ձայն Բռւրան
կր կարգա
ր եւ չուրքր
Հաւաքուած
րաղմութեան
կ*րսէբ
, թէ «զիս չունկնգրողբ ե ւ
ին։ծի պէս չկաբղացուլր
կեավոլբ է» : Ա ինչեւ Հի
մ՛ա
Ան քարա
յի ե լ Պոլսո յ մէք ձեր րակա լուած եւ
Հա
լ։ցէ։ւքննուած
Թ ինճանի
աղանղա
ւռ րնե րո ւ
թի՚֊ր
կր Հասնի
1 500/ :
Պո լսո
յ մ էք բանտարկուած
րո լո բ
Թ՝ինճա՛նի ա զանղաւո
րնե ր ո ւն
մ օրու^^երբ
խուզած
են , Հակառակ
ամէն րնգգիմռւթեան
եւ պաղա -
տանքի : Ա այրաքա։լաքին
մէք աին կարծ իքր կր
աիրէ , թէ վերքին չարաթներռւ
անցոլղարձեբր
արձաններու
քանղո
ւմ , ա ղան
ղա
ւո ր ա կան գրգռո
ւ–
թիւն՚նեբ
, Համ ա յնավար րանա ս տ ե ղծ Նաղրմ
Հիք–
մէթի
վ։աի։ուստ,
եւն՛–—- սերտօրէն կապուած
են
իրարու եւ կր ղեկաւէաբուին
միակ
կեգրոնէ
մբ.
( ապաՀովաբար
արտասաՀմ անէն
) :
Գաւառներու
մ էք կր չարունակուին
ցո յցեբր
ի նպաստ կառա -
էԼարոլթեան
ել բողոքներ
կ՝բլԼան «անոպայ
մոլե
—
ււանգներոլ»
գէմ
։ ԱրտասաՀմ՛ա՛նէն
եզած
Օղնու -
թեանց
մասին։ , այս օրերս կր սպասուի
նոր յայտ -
նութեանց
եւ ու նաեւ նոր ձերբակալութեանց
։
ՏՈԼԱՐ ԱՏԱՆԱԼՈՒ
ՀԱՄԱՐ՛– Շատ Հաւա -
նական կր թուի, թէ թուրքիոյ
վարչապետր,
Պ՛
Ատնւան Աէ-նտէբէս
,
արտաքին
նախաբար
Պ *
Ֆուատ
Բէօփրիւլիի Հետ միա։էին Ամերիկա
պիտի
այցելէ ; Այս այցելութիւնր
պիտի
կատարռւի
տնտեսական
մ աաՀոգո ւթիւննե բով
յ
կբ կարծուի
թէ մօտ օրէ՛ն պիտի քուէարկուի՝
օտար գրամա -
գլուխնե
բու
Թո՚֊րքիա
մ ուտքր քաքալերող
նոբ օ -
րէնք
մ ր։ Այս պարագային
, վա րչապետն
ու աբ -
տաքին նաիսարարր
սլիտի կրնան
բանակցութեանց
ձեռնարկել
ամերիկացի
գբամատէրներոլ
եւ գոբ —
ծի մարգոց
Հետ։ Այս առթիւ
կր չե չտուի թէ « Ա •
ՆաՀանւղ.ն։երոլ մէք կարղ մր տտբբեր
քարոզութիւն
կր կէէէաարեն Թուրքիոյ
գէմ,
պնւղելուէ որ
օտար
ղբամագլուխնե
ր ր չեն կրնար աղատօրէն
աչխատիլ
Համագումարր)
;
Բանի մբ տաբոլււ/ն խարխափումներէն
վերք ,
1
^23 ին
Համ պուրկի
մէք վերա կազմ ուեցաւ
Ր • Մի–
քազ,լայինր՝
«Բանուորակա|ն — Ընկերվարական
Միջ աղղային »
անունին տակ :
Հ՛ 8– Գաչնտ կցռ ւթիւնր,
որ \907ի^ն Շթութ -
կքսբաի
Համ ագում ա բին ատեն
լնգո
ւնո ւած էր իբ
բեւ անգամ եբկրորգ
Մ իքա՚լգայ
ին ի , \^23ին Համ–
պուրկի
Համ ագում արին
նե րկա յացուց
տպագիր
տեղեկագիր
մ ր ֆրանսե
բէն եւ գեբմ անեբէն
լեղու֊
ներով ել մտաւ վերակազմուած
«Բանուորական
-
Ընկերվարական
Մ իքազգա
յին՚ֆին մէք, որուն
մնա
յուն եւ Հաւատարիմ
անգամներէն
մէկն եղալ
մին–
չեւ վեբք ։
Եբկրորգ
ՀամաչփւարՀային
սլատերաղմ
ր իր
կա րգին կազմ ա լուծեց
«Բանուորական
- Ընկերվա
րական Ա իքաղգա
յին»ր։
1940
Աայիսին
Հիթլէբի
բանակներր
ղբաւեցին
Պելճիքան;
Մ իքաղգա
յի՚սի
Գոբծագիբ
Մարմինր
լքեց Պրիւքսէլի
իր
կեղրոնր
եւ Լոնտոն ս։սլաստանե
ց ա
լ
լնգՀանուր
քարտոլ
—
ղար
Ֆրից Աալէրի Հետ ։
Ամբողք Եւրոպան
թնկալ
Գերմանիոյ
տիրա -
։ղե տութեան։ տակ եւ կապր րնկե բվա րական կոլ -
սակցութեանց
մ իքեւ
բո լո րովին կտրուեցաւ •
\946էն ի վեր կատարուած
փորձերր
ի վերքոյ
յաքողութեամբ
սլսակռւեցան
։
Տասր օրէ ի վեբ վերակաղմռլած
է
Ընկերվա֊
բականէ Մ իքաղգա
յինր ։
ՀՐԱՆՏ - ԱԱՄՈՒԷԼ
ՐՕՒՆ ԲԱՆԱԿՑՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ
ԿԸ ԱԿԱԻՆ ԱՏԱՕՐ
Կիրակի օր, Բաէսոնկի
մէք աեղփ ունեցաւ ա–
ոաքին
Հռ/նղիոլ
ումբ ղաչնակից
եւ չին։ ե ւքո բ կ ա կան
բանագնացներու
միքեւ,
Բորէայի
մէք զինաղաղա
րի մր կնքման բանակցութեանց
Համար : Գա չնա–
Ա՛՛մ <Ի՚եղ պատուի րակ՛նե ր ր , որոնք առտռւնւ կա -
նո։խ փոքբիկ օղանաւեբով
ճամբայ
ելած էին ղէպ
ի ՝Րաէո,,^կ^ իքան Հրասլարակ
մր, ուր
չինացի
ս։>լ՚սներ իրենց կր սսլասէին։
Անոնք,
տնմիքապէս
առաքնո րղո ւեցան քաղաքին
ծտյրամասր
կիսա -
փուլ բնակարան
մր, ուր իրե՛նց կր սպասէին
չինեւ–
քորէացի
բանւազնացնեբր
։ Առաքին րոպէներբ
ան
ցան աոանց խօսակցութեան
եւ ի ՚իերքոյ,
ղաչնա
կից
՚ղա։ոռլիրակոլթեան
պետ
ծովակալ
ճոյի
ո՚ոաքաբկով
սկսան
խօսակցութիմևներր,
մամբ
10.47/1(
ել կէսօբոլան
ճաչի Հաւքար բաւական
եբ
կար դաղաբոէի
մր, չա բո ւնակո ւե ցան
մինչեւ
մամբ
15.35։
Գագարի
պաՀուն
, Զինեւքոբէացինեբր
ա -
ռաքաբկեցին
ղաշն։ակից
րանաւթ։աւի.եբուն
միա
սին ճաչել սեղանի մր չուրքր,
ուր գարեքուր
,
վոտքս, , սլաոլգ, չաքաբեղկն
եւ այլ
ուտելիքներ
կային։
Բայց ղաչնակից
սպանւեբր
չն/ոբՀտկալոլ -
թիէն
յ։սյ,ոնելով
մերմեցին եւ րսին, թէ
իրենց
Հե"՛ բերած
են իրենց կերակուրբ՝։
Տարաբեբոլ -
թիէններր
սլազ էին եբկուստեք,
րայց քաղաքա
-^
վ՛"
Ր
ել ոչ րո լո բո։էին
թչնւամ ական։ ։ Բանակցու -
թ իւնւնե րր կատա րուեցան
անղլերէնով՝
ղաչնակից
ս։ւլւ"նե բու
կողմ է եւ քո րէս։ կան բաբբառութ
Հա -
կա՚՚ակոբղնեբոլ
կողմէ, կաբող
թ ա րղմ աննե բ ո լ
գործակցութեամբ
:
Կր Հաղորգուի
թէ բանակցութիւննեբր
Հարիւ֊
բին
Հարիլր
քաքոզութեէոմ
բ ւ։լս ա կ ո լե ց ան եւ կա -՝
տարուեցան
նե րէլաչնէսկօբկ
ն։ : Այ" նա իսնա կան
խո րՀ բւլակցոլ թեանւց
րն թացքին
ո բո չռւեց
։սլ
բուն
իսկ ղինագագաբ իրս/նա կցռ
լ
թեանց սկսի լ
երեքչար
թի աոաւօտ
(տ լսօր) , էքիեւէւոքն չէնւքին
մկք։ Բա–
նակութեանց
ամրողք
աեւուլութես^ն
,
գաչնակից
պաառլիբակւււթիւնր
կա։ղ կբ պաՀէր
Թոքիոյի
լիւգՀ • բանակատեղիին
Հետ
անթելի
՛լ՛՛րծիքով
մր , որ զետեղուած էբ օգանաւերէն
։քէկուն
մէք ;
Այս
կասլի չն։ռրՀիւ ալ ղօր՛
Րիճուէյ
տնմիքապէս
նշան։ակեց աքն չորս ամերիկացի եւ մէկ
քոբէացի
ղինյլորականւնւեբր,
որոնք պիտի
կաղմեն
ղաչնա
կից
։։լատուիբակռւթիւնր
վաղր
սկսելիք բանակ -
ցութեանց
Հս^աբ, եւ որոնց նաիսաղաՀր
պիտի
մնւայ ծովակալ
ճ՚՚յ, Ղւաւա յին
գո րծո
զո ։ թեանց
Հբայ^։ն։ստ։սրբ
Բորէայի
մէք։ Րանակց
ութ
իւն։ն։ե–
րր կ՝ր՛։ ա
՛հ
օրեր տեւել, որաիՀետել
կր նախատես -
ուի թէ կաբմիբնէեբր կարգ մր Հիմնական
կէաերու
մէք պիտի ուղեն առաք քչել
իրենւց տե սակէ ։ոնե բ ր%
Մի^՚չ այգ
, ռազմական
ղո բծո
ղո լթ իւննե ր ր
կանղ պիտի
չառն։են բանակցութեանւց
բնթացքին։
կիրակի օրն անղամ, երբ րս։ն։աղնւա ցնե ր ր բոլոր -
ուած էին կլոր սեղաններու
չուրք,
օգանաւային
բուռն
կռիւ մր տեղի ունեցաւ
Հիւս՛
ք՚ոբէ՚սյի վե
րեւ,
15
կ՚սրմիր
«Միկ»
օղան։ալեբոլ
եւ ամերիկ -
եան Հեէոապնւգիչնէերու
միքեւ։ Վար առնուեցան
4
« Միկ »եր։ Ցամաքի
՛իբա յ բախումնեբ
տեղի
չու
նեցան
լնղՀան րապէս ։
(ԼարերՈՆ շարւււնակււՆթիւնր կա^րգաւ Դ>– է»>
այնւտեղ » :
ԱՏՆԹԱՊՑԻ
ՀԱՅ ՄԸ
Ամերիկա Հաստատ -
ուած Կաղիանթէպցի
(Այնթապցի)
Հայ մբ, Ա՛
Հ–
Բիւլճես/ն
, իմացած
ՐԱալով
ռր ԱիՀուն
ղետին
վբա
յ մ եծ ամբարտակ
մր պիտի կառուցուի
, նա
մակ մր ուղղած է Ատանայի
կուսակալին
յայանե–
լով, որ «իր ծննգավա
յրին Հանգէպ
ունեցած
սէբՐ
կր մղէ ՚լի^ւքր առա քարկե լու , որ ինք չինէ
"՚յԳ
ամ րաբտակր
, ամ ենանպա ստաւո ր պա
յմ աննե բով» ։
Բիւլճեան
, քբաելեկտրակայաննեբու
կառոլցման
մասնազէտ
մրն է եւ ունի իր գործարանր։ Ատա -
նայի կուսակալր պատասխանած է, որ
Հաճոյքով
կ՝րն։ղունի առաքարկր
, րայց ամբարտակին
չինու -
թեան ծրագիրր
սլատբաստուած է
Մ
իքաղգային
ղբամատան
կող։քէ,
որուն կեգրոնր
կր գտնուի Ա^
մերիկա։
Բիլլճեան։
որոչած է այս ամառ
այցելել
Ատանա ել տեղւոյն
՚Լրայ
ուսումնասիրել
ամբար
տակի կտռուցմ
ան ծրագիրր
։
ԿԱՐԱԻ ՃԱՄԲՈՎ - Անքարայի
պուլկար գես–
։ղ՚մհբ, Պ– Զոպանով Աոսկուա
մեկնած է
կաբսի
ճամբով; Ասկէ աոաք,
գեսսլանր
խորՀրգաւռբ
պտոյտ մր կատարած
էր Ջ.ոնկուլտաքի
չբքա՛նին
մէք՛ Կասկածներ
կանէ թէ Համայնավար
բանաս -
տեղծ
Նաղրմ
Հիքմէթի
փախուստր կապ ունի ղես
սլանին այս ճամ բոբգութեան
Հետ :
՜ԿԱՒԱՅԻՆ եւ օգանաւային
մեծ
ռտզմափոբձեբ
պիտի կատա բուին
յաէւաքիկայ
Օգոոաոսին
Մի -
քերկ՜րակտնի
մէք, Աաբտենիոյ
Հաբաւային
կողմր։
Ո-ազմափոբձերուն
պիտի մասնակցին
ամերիկեան
()րգ նաւատորմ
իղր,
Թունուզի
ֆրանսական
օղա
նաւային
ումերն ու րրիտանական
նաւատորմն
ոՀ
օգ անալերր .
Fonds A.R.A.M
