ւտ բւ^աայ^ ՉսօւաւԹւ ձւ^ւաւա տաօրլ
17, ք^սէ Լ>3աէտա6 - ք;Ա<1Տ (13)
^V1^էա: 1ՕԼ8Ա0
Վեցամս. 1100
ֆՐ
*
յ
Տար. 2200, Արա– 3000 ֆԲ
՚
էց^ՕՕՏ. 15-70
Գին 10 Փ
Ր
. Շ.€.ք. Րտու 1678-63
Տտաէճւ 15 Տ61
»16ահք6
1951 օ ա ր աթ 15 ՍԵՊՏԵՄք^ԵՐ
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
» » ^ » ^ * ^ ՚ ^ > ^ ՚ > ^ | 1
^ | ^ Կ ^ ^ ^ < « Կ
^ « » # > 1 ւ ւ > » յ Հ •
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 2 ^ ^
6560–նււր շրջաԱ թի ս 1971
Խմբագիր՝
&.
ՄԻԱԱ՛ԲԵԱՆ
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
ԱՆՏԷՐ ՊԻՏԻ
ՄնԱ՚Ի
Այս
ազգաբսւրութիւնբ
ուղղուահ է երիաա -
սա րգո
լթ
ե սւ% : Եւ սչիաի
կր/չնուի
ւղարբերարար :
Այո, աղաք, ի վերքոյ անակր սչիաի մնաք,
ե–
թէ լուբք փորձ մր չկատարէք
օգաուելու
ներկայ
սչաաեՀ.–, ւթիւննե
րկն : Եթէ աաբ իներր
անցրնէք
աոանց նոբ բան մր սորփելու ;
՚
Եբէցր պիաի Հարցնէ
նորին,
նորր
նորաՀասին
՚
Ի՛ նչ սորվեցար
վ ե րքին
Հինղ - վեց տարի -
ներոլ
քնթացքիհ
; կ՝օղաոլի"
ս Հայերէնի
ղասե րէն :
Կ ր
•» եաեւթ
ս քեղի
Համ ար սարքուահ
գաս ախօ -
սութեանց
։
Եւ մ՛էկր միւսին պիտի
յիչեցնէ
, խոբ մտա -
Հողյււթեամբ
.
Անցեալ աարի աւելի բաղմաթիլ
Կինք :
ՀեաղՀետէ
կր պակսին։
ինչո՞ւ։
Այո
, ամէն րան կր սււրվին
, այս աղատ ափե -
րուն
փյւայ։
իսկ երբ կարգր
կուգայ
մայրենի
լե
ղուին
, պաամ ո ւթ ե սւն ,
ա էխա
րՀ ագբո
ւթե ան եւ
գրականութեան
, վաաօրէն
խո յս կուտան : Հաղար
"՚ղբիւրէ
քուր կր բերեն , Փլսյրոցէն
փախչելու
Համաբ
-^1
Առանց
կարմրելոլ։
Աււանց նախատեսե–
լո
լ
Հ ետելանքն
ե րր :
՛Բանի մր տարի ալ, եւ իրենց ՛գլխուն
մոխիր
պիտի ցանեն
25
30
տարեկաններր,
ինչպէս
րրին
իրենց նախորգները :
՛հիւրին է միչտ յսէնցաւորնեբ
փնտռել,
մեղքր
ուրիշին
վրտյ
նետել
է
Երէցներուն
այս կամ այն վրիսլոլմր
չի կըր–
նաբ արգարացնել
Համ ատա
րահ
ղա սա լքս
ւթ իւե ր :
թանկաղին
պաաեՀութիւննե
ր կոբսուեցան ,
պատերաղմէն
առաք, երր աւելէւ րաղմաթիւ
էին
արամագրելի
ումերը ։
Այն ատեն ալ Համրանքով
պատանիներ
կր Հե
տեւէին
գասընթաց,^երուն
: Այն ատեն
ալ շատե–
Բր
խոյս
կուտային
է
Հ *
Ց՛ ՛հ՛ Պատանեկան
Աիութիւններ
, ղանա
զան <Տ.Երիաասարգաց)^նեբ
յաքողեցան
մառան -
ղոբղնեբ
ձղել
ւ
Պատերազմէն
վեբք
, նոր ձեռնարկներ
կա -
էոարոլեցան
^ աւելի
լայն ղետնի
մր վրայ •
Ղ՚աչնակցութիւձր
Հիմնեց
իր Նոր Ա երունղր
,
աբղիական
հբաղիր - կանոնաղրով
մը։
Ուբիչներ
կազմակերպուեցան
տարրեր
ուզզութեամբ :
՚իոլռները
բաց էին
եւ բաց
են
ամէնուն
առքեւ
ւ
Արղի՞ ւնքր
է
Հինգ - ՛Լեց աաբին
գպբոցական
տարեչրքան
մը կը կաղմէ : Հնղամեա յ ղպրոց
մը
1
0 20
չրքանաւաբա
կուտայ
ամ էն
տաբի
Բանի
՞Հոգի
Ա՚ացոլցին
էրքանը
, այգ
Հինգ
տարիներու
րնթացքին
է
Ա ենք
վկա յականնեբ
բամնելու
միաք
չ՛"– ՜
նինք , երբ ա յս Հարցումր
կ^ոււլզենք
։
Պարզապէս
կ՝ուղէինք իմանալ
թէ ԵրԼ՚տ • Մ ի–
յւլթեանց
անգամ և երը ի վ իճակի՞ են
տարրական
^ւնութիւն
մր տալու
, իրենց Հա յկական
պաշարով։
Անչուչտ
շատերը
Հայերէն
կր խօսին :
Բայց
կարգալ - գրել ալ գիտե ն Հ
Անոնք որ քիչ մը գիտէին,
բան մր աւելցու -
ցի՞՛ն
Հինգ - վեց տարիներու
րնթացքին : Ուզե -
ցի՞ն աւելցնել,
թէ եղահն
յս լ չատ տեսան
...
Տակաւին
քանի՞ տաբի պիտԼւ սպասեն
որ ե -
րէցներր
խնամ ակա
լփ գեր կատարեն
, իրենց
թեւե
րէն
բռնեն
ել գաստրան
առաքնոբղեն :
Ամ՛էնուն
աչքն ու միտքր
մ Լւ չտ բաց
են , չուտ
կ՚արթննան
, չնորՀԼււ
միքափայրԼն
առաւելու -
թեանց
եւ Համ ատարահ
ազատութեան :
Այգ
նոյն աչքերն
ու միտքերր
ինչո
լ
սլղտոր
կը տեսնեն
ամէն բան ել կ՚անճրկին
, երբ կր մօ -
աենան
Հա յկական
ափերուն ;
Զե՞ն ղիտեր
որ իբենց րոլոր զիաելիքեեբը
պի
տի փոչիանան
, իրենք ալ եւրոսլացի
եւ ամեբիկա–
ցԼւ
ւիս1րիսւ1ւձ–Հ»
սլիտի ղառնան
, եթէ անքրպետ
մը
բացուԼւ Հարազատ
մողովոլբղԼն
եւ Լւրենց
մԼւքեւ։
Զեւական
մարղանքներր
բաւական
չեն , վառ
պաՀելու
Համաբ
ազգային
ոգԼն :
ինչպէս
ամէն տենչ, ոգին ալ սնունգ
կր
պա
Հանքէ,
ղարղանալու,
ղօրանալոլ ,
գիմանալու
քտանորոգ պաշար
բ.ոլն
Համար : կր պաՀանքէ
մ շւ
իոկ
աղբիւբէն
։
Առաու
մը անտէր
մնալու
ղատապարտոլահ
էք , աղաք
; էէ.
չարաչար
պիտի
զզքաք
, բայց ոլշ
*՚էԼ՚աի
ՐԱայ։
կամք ել աչխատանք,
ամէն բանէ աոաք։
Շ ՚
ԲԱՌԱՐԱՆ
ԶՈԻՆԷԻՆ
, ԵՒ ԱԱԿԱ8Ն • • •
Հ ա՛լ գու ցեալ ԱբրաՀամ
Այվաղեան
, շտեմ ա -
բան պիտանի
եւ անպիտան
ղիտելեաց
, կը
՚էբէ
« Շաբ
Հայ կենսաղբո
լ թեանց^
ղրքին
մէք
ԼԱ •
պրակ, կ. Պոլիո,
1893).
— « Ողրացեալ Տ ո ք թ ֊ Րարոսն)յլկ պ է յ աւսաւնհ–
ւլարար կը սլաամէր ես կը
ց բ է ր
թ է ՝ Ազգին ողոր
մ ե լ ի տգիաւււթեան (յամաճակները ք^աոգիրք չգա–
ւնուելո՚վ , Գոսմգափոսի եկեղեցսոյն վւսղոյցին ան-
կիննը « պ է օր է կ ճի » ի
մ ը
յսանութիԹ վ րայ սենեակ
մ
՛ր
կար, ոսր ժամաբակին գիաոսն սլատոսելիներն
իրենց ցիացա ծ րա ո երր թ ղ թ է կաորնեբոս
վ ր այ
գ րելո վ ՝ (ւսյրոսրե1Ա՝ից կա1
|՚.գաօ,
պաաին վ ր ա յ
կ ը
կայսե
՝1ւ
եղեր, ես րսւոի
մ ը
նշանակոսթիսնն
հ ա ս կ ը –
Աւս.լ ա.զողները՛ իսսկիսսւարէն, 1լյ|ւսսգիսղէն,
Օ
՛ր *
թա գ իսղէն ես ո ւ րիշ
հ ե ս ա ս Յ ր
թ ա ղ ե ր է Պոլիս յ ի շ
եալ
« պ է օր է ք6ի » ին իւ՚աաւսթր
կ
՚ ե ր թ ա ն
ե ւ
պատէին
կայսռւած թ ղ թ ե ր ո ւ ն մէջ
կ ր
փնսւոյւն եղեր » :
Ուշաղր ութի՛
լ
՜ւ. ,
ա
յս րաներր
տեղԼւ կ
^ոլ -
նենան
եզեր
ՀաղղԼն
ալո րմե լի աղիտութեան
մա -
մանակներբ » :
իսկ
ի՚^նչ
կր տեսնէք
ա յսօր
, չողչոզուն
Հա -
մ ա յնազ Լւտոլթեան սա լուս ապա
յհառ
օրերուն :
Ա յսօբ
ոէ1ն ինք
ոչ
մ Լւա յն բառարաններ
ամ
էն
լեղոլէ
, այլ ել ղպրոց
, ճեմարան
, լնթերցարան
,
լսարան
, ակումբ։
Նոյնիսկ
Համալսարան
եւ Ա -
Կ աղ եմ Լւա :
Ունինք թերթեր
րաղմաղան
եւ գիրքեր
լեռ -
նակուտակ
;
Եւ սակայն
, Հարիւրին
քանԼ՞ն
թեթեւ
ճիգ մր
կր փորձեն,
բան մր, բա՛ռ
մը աւելԼւ
սորփելու
Համար :
Եր Լ՛տա սա րգնե րէն
քան Լ՛ն բառարան
մր կը
թղթատեն
, եւ. տարէցներէն
քանԼ՞ն
կը բարեՀա -
ՃԼն սրբագբել
իրենց
սխալները :
Մե՞նք
ալ սոփորական
բառեր
եւ ղիտե
լիքներ
թարգմ անելով
եւ թուղթի
կտո
րնե
բու
՛Լրա յ
լնղօ–
բինակելով
, կախե՚նք
սրճ՛արաններու,
ճաշարան -
ներոլ
, Հփւաթիս
բո ի՛ններու պատերէն ,
որպէսզփ
մեբ
պա բոննեբն
ու օբիո րղնե րր
րա բե Հ աճ ին ա
չք
մր նետել
եւ ոո ր՛վիլ
ւ
կամ
նոյն րոփանղակո
լթեամ բ
թււուց
իկնե՞ր
ցբուենք
^շքեղ ել աննա խրն թաց՛» պարաՀանղէս -
ներոլ
, երեկո յթնեբու
, խնքո յքնեբու
,
^սիլրփւ -
րիզ - փարթի^ներոլ
մէք \
« Ասացէք
, եզբարք
, Հայեր,
ի՞նչ անենք
» ւ
Պատոլե լիներր
զե րեզմ աննե բէն
Հանե^նք
, օգ
նութեան
կանչելու
Համար
. .
՚ԼԱՀԷ
Աոէաչ գացիԱ եկա6
ինչ պ է ս գրա ծ է ինք երէ կ , Պոլսոյ պատրիար–՛
ք ը
եւ Իգիպաոսի Հ ա յ ո ց
աոաջնորդր՝ Ա ամբր է
արք– ԱրւՍւււջ գ ացած են Սեպտ՛ 8ի աււսւոււն: *1|ոլ–
ս ո յ վերջին թղթ ա բ ե ր է ն կը քաղենք հետեւեալ տե
ղեկո ւ թ ի ւ1ն1ւերը այս ա յց ե լ ո ւթ ե ա ն մաղւին
(Մաբ–
մարա,
9 Սեպտ.)
Երկու
ս րրււ զանն ե ր ը նախ
քաղաքավարական
այց
մր տուին
Ւզմ
Լ՛թ Լ՛ կո ւս ա կա լին
, որ
խիստ
ո իրա լիր ու փտփւկավա ր լնղո
ւնե լո ւթիւն
մ ը ըրաւ
մեր
երկու
բա բձ րա ս տ ի ճ ան ե կե ղեց ա կաննե րո ւ^ւ եւ
սուրճով
ու
ք է յ
^ով պատո լաս իրե ց
ղան
՛նք :
կուսակալը
յեաո յ փա՚իաք
յայտնեց
լուսա -
նկա ր ո լի լ ս րբազաննե
րո ւն Հետ
, թանկաւլին
յիչա
տակ
մ ր ունենա լու նպատակուէ : Հաճո յքով փա
փաքր կատարուեցաւ
ել բոլորր
մէկ լուսանկար -
ուեցան։
Տետոյ
շէնքին
մինչեւ աբտաքԼն
ղոլոլ՚լն–
կե բացաւ
Լւր Հիւրե բուն ե քե րմ խօսքերով
ողքե
բթ
մ աղթեց
: Ա րբաղան
Հա յրե
րր
սրտա՛լին
շնորՀա -
կալութիւն
յա յտնեցին
կուսակալին
եւ մեկնե ցան
Արմ աչ ։
Տեղւոյն
1ն՚ահիէ միւտիւբ
/է5(
լուր առնելով որ
Հայոց պատբիաբքր
այցի եկահ է , փութով
Հասալ
իր Հետեւորգներով
ու Լսոր յաբղանքով
րտրիզա -
լուսա
մ աղթեց
Հիւրե րո ւն : Ամէն
կողմէ
ղիւղա - ^
ցիք
, որոնք
Րոլմէլիէն
եկահ գաղթականներ
են ^
առ Հասարակ
զունղաղունգ
վազեցին
ել յար - \
գալիր
կեց ուահ քով
մ ր շրքապատեցին
եկոլորնե
-
րր։
իսկ
՚//՚–՚շ/՛*՛ է շՐ ^ Փ է ՚
Լնչպէս
կ՝ըսեն
,այսինքն
մեհերր
մէկիկ
մէկիկ
մօտեցան
եւ
Համբուրեցին
Արրագաններու
ձեռքերր :
Պա՚ոբիարք
Հայրր
ել Տ– Մամբրէ
Ա րբաղան
,
աոաք
^եո
րղութեամր
դԼ՚ւզթւ՛ կառավարիչին
ել ա -
ղանե բուն
չրքեցան
Արմ աշփ ղպրեփանքին
վյռ
յրր
Եէհ1
Մևծեդ
կը 1ւամաձէսյնին
գեքԱաքակաճԼէւաքցի ՎասիԱ
ԱՆՋԱՏ
ՀԱՇՏՈՒԹԻՒՆ
ԳԵՐՄԱՆԻՈ8
ՀԵՏ
—
ՄԻԱՑԵԱԼ
ԲԱՆԱԿ, ՀԱՒԱԱԱՐ
ՒՐԱՒՈՒՆԲՆԵՐՈՎ
ՈւոշինկթընէՕ կը հեռ ա գ րեն Եշ • օրուան թ ը –
Աակէ.ԱւԱով
Ֆրանսայի
, Անզ լէ՛"յ եւ Ա
ՆաՀանգ–
նեբոլ արտաքին
նախարարները
գբեթէ
կատարեալ
Համաձայնութեան
մր յանգեցան
,
Հաշտութեան
առմամեայ
պայմանագիր
մր կնքելոլՀամար
արե–
մտեան
Գերմանիոյ
Հետ։
Որոշեցին
միացեալ
եւ -
րոպական րանակ
մը կազմել
որուն
մ՛էք
պիտի
հառա
յեն
10.000
գերման
ղփնուոբնեբ :
Լրացուցին
նաեւ առմամ
եայ
կա բգագրո
ւթիւն
մը որոփ աբեււ–
մաեան
Գերմանի՛ան
ղրեթէ Հաւասար
ղետնի
փբայ
կը գրուի
բոլոր արեւմտեան
պետութեանց
Հեա :
Արեւմ տեան պեաութեանց
երեք
մ ա բգպաննե–
ԲԸէ
որոնք կր մասնակցին
մողոփին
,
Գերմանիա
՚ Ղ Է ՚ ^ Ւ
վերագառնան
յաոաքիկայ
շարթու
եւ պիաի
փորձեն արագօրէն
՚Լալերացնել տալ է^քուահ
Հա
մաձա յն։ ութ իւնր :
Այգ վաւերացումով,
Համաձա յնութիւնր
ան -
շաա
Հա շտութեան
ղաշնագբի
մր
Հանգամանքը
պիաի
ունենայ։
Գրաւման
ղօբքր պիտի քաշուի
,
եւ կամ պիտի վե բահուի
պաշտպանութեան
զօրա
մասերու
ւլօր՛
ԱյզլնՀաուրլւի
Հրամանի՛ն
տակ։
Գեբմ ան ակա
Լ
ճա րտա ր ա՛լո րհո
ւթե անց վքա յ Հաս
տատուահ
սաՀմ անա վք ակո ւմնե րէն
շատերը
պիտի
կնքուին
, մ անաւանւլ
պո ղ պա տ ի։ եւ
նա լա շին ո լ -
թեան
ճիւղերուն
մէք՛ բտյց կարգ մը
սեղմումներ
պիտի
մնան
(օղանաւերոլ
շԼ՚նոլթիլն
եւն.)։
Գե րմ ան գեսպաններ
՚գիաի
ղրկուին արաա -
սաՀման,
յարա բեբո ւթիւններ
Հաստատելու
Հա
.
մաբ Հաւասարութեան
Հ իմ ան ՛Լրա յ : Գերմ անիա
պիտի
Հբալիրռւի
Ատլանտեանի
ղաշինքին
ել ու -
քէէ
՚^ւ՚քա՛ւ՛լ՛"յին
մոգով^ւերոլ :
Երեք նաիսարաբներր
՛լե րմ տնական
Հաբց
ին
քննութիւն
ր սկսան
զ ի շե բ ր , մ ասնաւոր
նիստի
մը
մ էք եւ շար ուն ակե
ցին
ամ բողք որբ , աււանց
մեհ
գմուա
րո ւթեանց
Հանղ իսլե լու ; Գլխաւո ր
ղիքոլմր
Ֆրանսան կատարեց . րա յց Անւլլի՚ա եւ Ա ՚ Նա -
Հանղներն
ալ ճամրան
Հարթահ
էին,
րնղունւելով
Ֆրանսա յի հրազ իբր
եւրոսլական
րանակի
մ ասին ։
Ֆ բ՛ոնս • , ղ ե րմ տնական
եւ իտա լ ՚ ղօրամ ասեր
պիտի
կազմ են եւրոպ • բանակին
ղլխաւոր տար -
լ՛ե րր : Ան՛ւ լ՛ եւ ամ երիկ
՚ զինուոբնե ր պիտի
չմ աս
նակցի՛ն : Պելմիա
եւ Լիւքսէնպուրկ
ալ
զօրամասեր
պիտի տբամագրեն։
Գո յացահ
Համաձա քնու —
թեամբ,
գերման
ղօրամ ՛ս սե ր ո ւն մարղանքր
պիտի
սկսի եւրոսլական
բանակին
կաղմութենէն
առաք,
Ամ երիկաց
ինե
րոլ
վե րակա ցութեամբ :
Վամ աձա յնութենէն
ղուրս
ձղուահ է
Պերլինի
չԲ^ոն^ը , որ պիտի^էք1ւայ Գաչնակիցնեբու
զ.րաւման
ել Հսկողութեան տակ :
Ուրիշ խնղի՛րներ
ալ քննելէ վեբք. Երեք Ա ե ~՛
հերր 0թավա
սլիտի երթան
ւԼազր (եբէկ)
, մաս -
ն ակցե լու
Համար
Ատ լանտեանի
ԽորՀ ուրգԼն :
ՈՈՒՆքաՏԱՆ ե ԹՈՒՐ՛ԲԻԱ
ՊԻՏԻ
ԸՆԳՈՒՆՈՒՒ՞Ն
Ատլանտեանի
խորՀուրգի
օրա կարզին
վյւայ
կը գտնուիւ Տունաստանի
եւ Թուրքի՛ո յ մ ասնակ -
ցութեան
թնգիբը :
Մեհերր
սկզբունքով
Համաձայն
են րնգունե -
լութեան
, րա յց ամ էն բան իրենց կամքէն
կախում
չունի : ՕրԼ՚նակ
, Նոր՚Լեկիա
կր մերմէ
այղ
երկու
պետութեանց
անգամակցութիւնր
, գԼւտել
տալով
թէ զինակցութիւնը
սլիտի տկա բանա յ , եթէ Ատ
լանտեանի
շբքանէն գուբս
պետութիւններ
ալ լն–
ղունուին
: Տ ան րմ արքան
ալ Հակառակ է թէ փե -
Ր" յիշեալ
ե րկու
երկիւ րնե բուն
ել թէ Ա պանիո յ
մ ասն ակցո ւթեան :
(Լուրերու շարտււնակա.թիլք1ււ կարդ»^ Գ.
ու նա խկին չէնքեբր
եւ Հին ուսանոգական
օրեբր
ողեկոչեցին :
Պա՚որիարք
Ա բբազանր
Արմտչ
կր Հաս)։էբ իր
սարկաւագութեան
^՚Հբղ տարեգարձին
օրը :
Այս
առթիլ
աղօթք
մը ըրաւ,
յետոյ
կրկին
շյ՚քեցան ;
Տարիքոտ
հերունի
Հօճա մը ,որ
կ՝րնկեբանաբ
խումբին
, բա ցաա բութ իւննե ր տուաւ
Հին
չէնքերոլ
եւ Հին վանքին
զանազան
բամ իննե բուն մասին :
Այս
առթիւ
մաանանշեցին
նաեւ
աապանաքար
մր որ անազաբտ
ու
մ աքուր
մնացահ է
մ ինչեւ
Հիմա
, ՛Լրա յի տա պանագի
րնե բով
մ իասին : <տՆի ՜
կոմի՛լի՛" յ աոաքնորգ
Պօղոս
թաՀթաճեան՝»
I
(՚Լաիսճանահ
1825/5՛) ;
Գիւղացիները
քուր
բերելով
մ աքրե ցին տ ա պան աքա բ ր :
Պատրիարք
սրրաղանի՚ն փափաքով,
ղիւղացիք
յիշե՚ոլ
տտպան՚սքա
րը փոիսաղրե
ցին
աւելի յաբ -
մար փայբ մր ու Հ՛ն երկու
սրբազանները
կեցահ
լուսանկարուեցան։
Արբաղանը
կը խորՀի տապաւ–
նտքարր
Պոլիս փախաղրել տալ ։
ՒրԼ՚կուան
՚էէմ
ճամբ՚սյ
ելան
ս րբազաննե րր ե ւ
մամր
19.30/՚5.–
արգէն փեբագարձահ
էին,
Հաճելի
ել յիշատակե
լի իտո յտէ մը վերք
է
ԵՐԵՒԱՆԻ
մէք մեռահ է Պ՛ Եբուանգ
ՇաՀա–
զիղ
, մանկավարմ
եւ բանասէր , որ
վերքին
տարիներու
ընթացքԼ՚ն
իր յուշերր
կր գրէր « էք -
միահին»
Հանղէսին
մէք։ էէնահ էր
1856
/5,;
Fonds A.R.A.M
