€6ԱՁ–ԱՋ»
Թէքապատոէէէ
ԱՐԱՐԱՏ
ՐԱՐԶՐԱՑՈղ
յաա–
բարեր է թուրք
թերթերուն.
Զարմանքով
աեսայ
որ այգ վայրէ, աես ֊
քով աարօրէնաէլ
ել սակայն խիսա վեՀափաո. լե -
րան
,լրայ թէ կր մսիմ եւ թէ կր քրանիմ։ Շաա
կր ցաւիմ
որ չերան
վրայի
բնակիչներուն
չկբցայ
հանգիսչիլ, հակառակ
անոնց ոաքի
հեաքեբուն
:
Գբօչակր
սչարզահ աաենս աչքերս
լեցուեցան
1
ԿՈԻԱԱԿՏԱԿԱՆ ՊԱՏաՐԸ–
թուրք
թեր -
թերը
զանազան պաամ ո լթիլննեբ
կը Հրաաարա -
կեն երեսփ . րնաբութեանց
պայքաբթն
առթիւ
է
՛Րանի
մր նմ ո յչներ •
*^Ռ(՚ձէ
^1
՚Րէ
մէք մողովներ
գումարեցին
երեք
աարբեբ
կուսակցութիւններր
:
Աասնալոբապէս
* Մ՝էլլՕ^»է
ճառախօսներր
կրակ աեղացին
: Օս -
ման Պէօլիւքպաչի
ըսաւ
իբ ճառթ։
մէք •
ճեղի բարել
կը բերեմ
անղիի
աչիւարՀէն ,
ինհի Հ՛ամար կ՝ըսէին թէ մեռահ
եմ ։ Հալք կոլ ֊
սակցութիւնր
կը նմանի ղալաճան
մօր մը ոբ իբ
ղաւակներուն կաթ չի աար, իր իսկ փոբահ
Հորին
մէք ին՛կաւ ան։ Աղղր ՝այս փորձս/նքէն
փրկուելու
Համար
քուէ
աուալ
Գեմոկրաանեբուն
,
այսինչ
գառնուկի
մորթ Հագահ
գայլերու1ւ : %երման
օ -
րէնքր
ելաւ
եւ չաա մը Հին չարիքներ
ղեբհ
մնա–
ցին ղաա ափա րութենէ
։
Գեմ ոկրաա ճառախօսր , Աամ էա
Աղաօղլու ,
ըսաւ է
թուրք
ազղն՛ է ոբ իրագո րհեց ս՛ա
փառաւոր
յեղա չրքում ր , եւ քաիսքախի չ առաւե լութեամ բ իր
փստաՀութիւ1ւր
յա քանեց Գեմ ոկրաա կուս՛ակցու -
թեան։
կ՚առարկեն
թէ մեր սեղաններուն
առքեւ
բազմեր
ենք , երկրին ցաւե րոփ չենք զբաղիր : Ոփ
որ բողոք
մր ունի որեւէ սլա չտօն ա ա ա րի գէմ ,
թող
յա յանէ
անմ իքասլէս ,
կառավարութիւնր
միչա տբամագիբ է Հանրութեան
Հեա չփման
մէք
մ տնե լու :
Աեր
կարեւորագոյն
գատերէն
մին տլ անկրօ
նութիւնն
էր : Աեր երկիրր
եկող
ցոփուՀինեբուն
փիղր անգամ իսաչեր կը զանուին , մինչ մեր կրօն
քին վեբարերեալ
ամէն ինչ չտտ տեսան
Լանկցին ,
ձայներ) : Անկրօն
ազզ մը չի կրնար ապրիլ։
Ամէն
աղղ կրօնք մը ոլնի։
Ուոոնոզ
մր Հիմա
կրօնական
ղաս կր սաանւ՚այ ԼՊոավօ , ձայներ)։
|
Պիլէճիքի
մէք Հալքեան
խօսնակներ
կը աաա
I
բաստուէին
կրօնքը քաղաքականութեան
գորհիքք^
ընելու,
վերքին
սլաՀուն
Հրամարեցան
իրենց
այս
նպատակէն
: Գեմոկրատներր
յարձակեցան
գարձ
եալ Գասրմ
Կիւլէքի
վբայ եւ րսին
Կրնանք ա–
պացոլցանել թէ այս մարգր առանց
ապտէսթի
Շւամագ կ՚առնէ
ոբ,
իսլամակսն
կանոններուն
գէմ է :
X
^Է^ԷԴւէէ
մէքեւս սաստկացահ
էր լնտրա -
բերի գաստիտբակման
իսկական
գարբնոց :
X
Պլենումը
քննարկեց
կաղմակերպական
Հարցեր է
Հայաստանի
Աովետական
Գրողների
Մ իու ֊
ձ պատասխանատու
քարտուղար
ընտրուեց
կան
քարոզութիւնը
: Անհանօթ
ել Հսկայ
մաբգ
մ ը աՀաղին քար մը բռէւահ , յարձակտհ է
ա
յն
կառքին
վրայ
ուր ե րե սփո իսան ա կան
թեկնահու -
նեբ կային :
X
Պալրքէսիրի
մէք , Աամսունի
երեսփոխան
Ֆէրիտ
թիւզէլ
նախկին վարչապեա
կիւնալթայի
վրայ կրակ
մայթքեց
եւ ըսալ. էԱենք բարոյա -
պէս
այս մարգոց
լեզուն
պիտի
կտրենք։
Աղգ՛
Ժոգովի
փոիս նաիսադաՀ Արտքր քքրրճալը ալ Հալք
կուսակցութիւնը
նմանցուց
մեռելի
մր որիր
մ եզքեր ուն Համար
թողութիւն կրխնդրէ :
ԻԴՋ
ՏԵ%Ի Կ՚ՈՒՆԵՆԱՅ
ՀԱՅԱԱՏԱՆԻ
ՄԷՋ
Այս վեբնադբին տակ՝
Հայտէլպէրկի
^իիա յն–
Նէքտր - Ցայթունկ»
թերթին
մէք փրոֆ.
Հանս
Յքո՚ն էքա րթ եբկար
ղրո ւթիւն
մր Հր ա ա ա ր տ կահ է
ուբ Հանդամանօբէն
կ^անդբաղառնայ
կարսի եւ
թրքական
Հայաստանի
մասին
11)
• Մ իութեան
րրահ
առաքարկներուն
, (այդ
Հողերը
կցել
քտ
• Հայաս -
տանին ) :
Փրոֆէսորը
կը յիչէ Խ՛
Միութեան
կողմէ
1
922
/5/
թուրքիո
յ ձգոլահ
Հոգամ ասերր , Հա յկա -
կան աւլաաագբական
ձզտումներր եւ երաղր, ա -
մ ե րի կե ան Հո դաաա րութեան
իսնղբանքր՝
որ
մեր
մուեցաւ
Ա
.
1, աՀանդնէերու
այն ատենի
^մեկոլ —
սացման՜ծ
քաղաքականութեան
պատճառոփ։
Կը
պաամէ թէ
Իիոլսիա
չորս անդամ Հայաստան
մը
իսսստացաւ
ել չգորհաղրեց
(1828, 1855,
1877
եւ
1
920)
ինչպէս
որ Անգլիան
ալ Հակառակեցաւ
Հա
յասաանի
ամ բողքացմ ան
յ
Յօգուահա
դիրը
Հ ետաքրքր ական բաղդատու—
թիւն
մր կ՝րնէ Աթալինի
եւ Լորիս Աելիքոֆի
մի
քեւ, որ
1 8 8 1
/ ՚ 5 ՛
կաբճ մաման՛ակ դիկտատոր
կոչ -
ուեցալ
ցարին
կողմ է եւ իւա ղա ղո ւիմիւն
բերաւ
երկրին , իբրեւ
Հսրտի դիկտատո ր» •
Ի վերքո
յ կուգա
յ ա յն եղրակացութեան
թէ
հյ • Մ իութիւնը
կը ձգտի
նո յն ձեւով
ամ րողքացնե
լ
Հա յ ա ս ա ան ր ինչպէս
րրալ
Ուքրայ ինա յի կցում ով
կամ ԼեՀաստան՛ի
ամբողքացումւով
: կ՛՛լնգունի թէ
Հայ մողովուրգր
իրաւու1ւք
ունի
միացման ել
տմ րո ղքացմ ան , բա յց վի՛ճելի
կր գսնէ նեբկա
յ
Հա յասաանի
անկախութիւնր :
Գրութեան
կցուահ է քարտէս
մր, իբրեւ
Հա
յաստան
նչանակելով
պատմ ական՛
,ա ւասաաւ
ամ բողքապէս , կեղրոն ր
եբեք
սաՀմ
աններու
(թուրքիա
, Պարսկաստան
, իՍ Ա իութիւն)
է
5–
Ֆ–
•ԲԱԼԱՈՒ-ԲՆԵՐԸ ԱԼԱԱ՝ՐԱ ԿԸ ՓՈԻյԱԳՐՈԻԻՆ
թե
րնկեբ
Գ • Բորեան , քա րո ւղա բնե բ
րնտրոլեցին
լնկ. լնկ Ա .Աողոմոնեան , Ատ– Զօրեան , Գ–
Տէր Գրիգո րեան , Հ՛ Մ կբտիչեան է
Համ ա շիւաբՀա
յին Բ • պա տ ե բ աղմին , երբ դեր–
մ ան բանակները
գրաւեցին
Հիւսիսա
յին կովկասր,
՚Բալմ՚ուքներր
դորհակցեցան
անոնց : Յեաոյ , նա՜
Հան քիւ րնթացքին
ղանգո լահօր էն միացան
զ ե րմ ան՛
բանակին եւ Հասան
Գերմանիա
յ
Պատերազմէն
ետք
մերմեցին
վերադառնալ
իրենց Հա յրեբու
եր–
կԼ՚ՐՐ,
ուր եկահ
էին ճինկիզ
իսանի
մամանւակ
է
իբբեւ
0–
ք*«
մնացԼն
Աիւնիխի
չբքակայ
գաղթա
կա յաննե բուե մէք :
Տարազի րնե բու միքազդա յին Հասաաաո
լթ իւն
նեբը ի զուր փորձեցին
ղանոնք տեղաւո րե լ ւլանա -
զան երկիրներու
մէք. որոփՀետեւ
800
՚Բալմոլք -
ները կր մերմէ ին իրարմէ
րամնուիլ
ել
կ՝ուղէԼն
միասին
րնակիլ
որեւէ տեղ:
Ա ինչեւ
Հիմ ա չէր դտնուահ
երկիր
մը որ րն
ղո ւնէ ր զանո՛. ք իր Հոգե բուն վրա
յ , ցեզային տաբ
բե բու թիւնր
( մոնկո լեան ) ել օտաբ ղանգո լահնե–
րու
մէք չլուհուե
լու խոբ
ձղտում ր արգելք կր
Հ ան ղի ս ան ա յին :
Մ իացեալ
ՆաՀանգնեբը
իրրեւ
միակ
լուհում
առաքարկեց
ին Ալասքա
Հաստատուիլ։
Հիմտ ա -
նոնք պիտի փւոխագբուին
էսքիմոներու
երկիրը
ռւր
պիտ ի ա չփւա աին իրրեւ
ձկնորսներ ,անսւառաՀ ատ
ներ եւ Հողագո րհնե ր :
՚– I ՜ւ™ I ր^տ IIII ՛ւււ •
\ \ա
ւ ւա՛ւ ւ ւ ւ ւ ւ ւ ւ » ւ ւ »
ՏհՐՈԻՆԻ
Օգոստոս
՚շՅին
Աղեքսանղրիոյ
ֆրանսական
Հիւանդանոցին
մէք մեռահ է
Րարսեզ Օհա1նեաԹ,
եղի պա աՀա
յ զաղութ ի Հ ին սերունդի
արմա
նաւոր
ղալակ^ւերէն
: Հանդուցեալր
մօտ
25
տաբիէ ի վեր
գառնացահ
եւ քաշուահ էր աղգա յԼն գորհերէն :
Լ1չ Լ՛ոկ աղղական
մր ունէր ոբ խնամէր
ղինքր
խոբ
հերոլթեան
մէք :
X
Գարձեալ
Աղեքսանղրիոյ
մէք մեռահ է ,
Սեպտեմբեր
4ին , ուբիչ
Հանրային
ղէմք
մր,
Սոբկւ1Նճեան :
Ուսումը ստացահ էր
Վենետիկի
Մ խի՛թարեան
փա բմա բան ին մէք
տ
Իր մտաւո րակա–
նի կա ր ո ղո
լթ
ե ան կր
միացնէ բ
առեւտրականի
^ԷԲՔ
^ւ՚Ը.
•
\քխա խոտ ի մասնագէտ
էր ,
Աելքոնեան
Հաստատս ւթեան
փաբիչներէն եւ Աթին տ
ղռ րհա—
րանին
Հիմնագիբր
: Աւնեցահ է աղգա յին
բեղուն
դոբհոկնէութիյլն
: Գուրղուրանքով
պաՀահ էր Ա •
Իյատիսեանի
ի պատիւ ԳաՀիբէ ի մէք տրուահ Հաց
կերո յթին ճաշացոլցակր
զոբ ՛ն ո լի ր ե ց
Հ • 3 • Գ ՚
Փարիղի։ Թանգարանին :
Առոզքոլթիւնր
քայքայուահ
էր \942էն ի փեր,
տան
մէք փւակե լով
զինքր։ Աեհապէս
կր խանդա -
վառուէր
Հ<,3ուսաբեր»ի Տան շինոլթեամբ :
Հեռաւոր Հավանա
յի մէք (՛Բ ո ւպա)
մեռահ է
Պ • Ա– կաբապետեան
, որ
29
տարի
առաք
Հոն
Հաստատուահ
էր , ունենալով
սեփական
գորհ ,
տուն
ել կալոլահ
: Ա իշտ կ՝աքակցէր
Հանբօգուա
ձեռնարկներու
: թղթակից
մը կր գրէ թէ Հա յոց
խանութներր
փակուեցան այգ օբր, ի նչան սուգի :
ՀԱՅԵՐԷՆԷ
ԳԵՐՄԱՆԱՐԷՆ
ԲԱՌԱՐԱՆ
ՄԸ
Աեր աչխատակիցր,
Տոքթ՛
Տէրայր
Ֆրուն -
ճեան
Հա յերէնէ
գերմ անեբէն բառա րանւ մը պատ
րաստահ
էր տասնեակ
մր տարիներ առաք: Կ՛՝ի ՜
մ անանք թէ տպագրութիւնր
աւարտելու
վրտյ է է
Արդէն տպուահ
են
25
պրակներ
եւ կը
յուսացաւի
մինչեւ տտրեփեբք Հրապարակ
Հանել ամ բո զք գոբ—
հը։ Բառարանր կր պարունակէ
.ոչ միայն
դրսէկան
այլեւ
բաւլմաթիւ
նորակերտ
ել գիտական
բսէռեր ,
ինչպէս
ել գաւառա բարբառներէ
լնտրուահ թա -
ռեր,
ասացուահքներ
ել Հայկական
իւրայատոլկ
դաբձուահքներ
: Գիրքր պիտի բաղկան՛այ
մօտ
550
մեհա՚դիբ
երկսիւնտկ
էքերէ :
Որքան դիտենք , ցարգ
ղո յութիւն
չունէր
Հա
յերէնէ
գեբմ անեբէն
բառարան
մր, ուրեմն
ա յս
Հրաաաբտկութիւնր
առա քինն՛ ,է իր տեսակին
մէք %
Հրա աարա կութեան
հանր
ա չխա տանքը
ըս -
տանձնահ է Մ իւնիխի
0 լալն պուբկ
Հրա տաբսւ կչա–
կանը։
Փափաքոզները
կրնան
դիմել
ան՛սբ •ուղղա—
կի կամ Հեղինակին
միքոցաւ : Հբատարակչակա -
նին Հասցէն
է.
\ ՚ 6 ւ 1
& 8
Տ. 01Ճ^I1եօս
^8,
1^1սոօհշո 1
(ՇշոոՅՈ)՛) :
€8ԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(13)
Ա ն օ թ ի է ի
Գրեց՝
Գ՛
ԵՒԱՆԳՕՒԼԵԱՆ
ԵՐՐՈՐԳ ՄԱԾ
Անցայ
փողոցը եւ մտայ
Հանրային
պաբտէղըւ
Աւաղապատ
հառուղինեբի
վրա
յ ճերմ ակ դլփսար–
կով սպասուՀ ինե րը կը վարէին
մ անուկնե բի կառ
քերը։ Ա անուկներ
ուրախ
զուարթ
խազում
են– ա–
ւաղնեբի
Հետւ
ինչքան ճաշակով
են Հ ադցնում
Ֆրանսացի -
ները իրենց ե րե խանե րին : ինչքան
^որՀալի են
"*ՂԾ՚Կ.^^Ր11
ինչքան
վայելուչ
մանչերը։
Աքէն
ինչ լալ է այստեղ , սկսահ
^"կի չէց
մինչեւ քա -
Բ"*յբները
ու արձանները։
Ամէ՛ն Լ՚նչփւց բուրում է
ճաշակ
ել փայելչութիւն
: Ասել
որ այգ
Բ"լորբ
կերտուահ է նաեւ ինձ Համար։
կարող
եմ
ճեմել
^առուզինեբով
այնքան
ինչքան
Հողիս
ցանկանում
է,
հհել հաղիկնեբի
բոյրը
ել Հան՚դչել
նստարան
ների
վրայ։ Մէկ վայբկեան
ինձ թուաց, որ այղ
ոլարտէզր
ինձ է պատկանում,
որ ես տէր տիբա -
կանն եմ այստեղ,
ճիչղ է որ այդ տէրը մի քիչ
անօթի է այս վայրկեանիս
, մի քԼ՚չ, չատ քիչ •••
Վեցամ սեայ
մի՛ մանչուկ
պտո
յտ է կատա
բում
Հեհանիւով։
Ջաիս ձեռքին
բռնահ
ունի պակսի -
՛քատ, իսկ ՛աքով վարում է ղեկր,
ճարպիկօրէն
նբաՏւ Հալահ՚՚ւմ է մէկ
ուրիչը, աՀա նրանք Հա -
ւասարուեցին
, վար իքան Հեհելանիւներից
եւ ըս–
կսան խօսակցութիւն
ինչ ոբ րանի
մասին։ Պակ -
սիմ ատը
Լսանււլարում էր պա տ անո ւն , նրա չաբ -
մումները ազատ չէ Լն : Նա գրեց պակսիմատը
նս
տա րանի ավ՚ր
ու սեղմ ելով
բռունցքները
, իր խօ
սակց ին ցոյց էը տ՛ալիս տասը
թիլը :
իմ ուչագրութիւն
ը գրաւում
է Լ՛ն ոչ թէ
թի
ւր , ման չո լքլնե րը կամ Հեհանիւլնե
րր , տյլ պակ
սիմատը։
Աչքերս
սեւեռել
եմ պակսիմաաի
վրայ
եւ ամ բո՛ւք Հողով ցանկանում
եմ , որ
մ անչուկր
մոռանայ պակս իմ ատր։ Ատքիս
թելր
ղեռ չաւաբ–
տահ , ե րկու
մաբւլի1^երը
ճարպիկօրէն
նստան
Հեհելանիւներր
, սլացան
իրար ետեւի՛ց :
Նրանք
աբղէն շատ Հեռու են : ԱէլԼթարթում
՚քօտենում
եմ
նստարանին
ու յափշտակում
պակսիմ ա՛որ։ Մ^կ
հա յրր չկա
յ , յստակ
նշմ աբում
եմ մանչոլկի փոք
բի՛կ ատամներԼ։
Հետքերր։
Պակսիմաաբ
նուրբ է ,
թեթեւ,
աոանց շաապելու , երկարացնելոլ
Հա -
մ աբ Հ՛աճո յքս , ուտում
եմ մնացուկր
:
կա րհես
այդ
բոլոբր
երազ
լինէր : Թ՛՛ւում է ին.ձ , թէ ես
չեմ կերել սլակսիմատր,
չրթներիս
փյւայ
մր -
նացե
լ է իր անուչ
Համր
միա յն , նմ ան
առ՛աքին
Համ րո յրից ՛քնացահ
Համ ի ։Պտկսիմ ատր
ե թերա
յին
էր եւ այնսլէս
անուչ
որ ես երբեք կերահ
չէի :
ինձ թուաց , որ ես անօթի
չեմ , այլ ատամնե րս
են ուղում
միս յօչոտել,
հնօտս
եւ լեղուս
են պա
Հան քաաէր
1
Երկու
փայելուչ
տիկիններ , կարմիր
փոքրիկ
Հովանոցներով
անցան քոփէս եւ բազմեցան նստա
րանի
միւս հա յրր : Երր Հովանոցնե
րր րաց
է ին ,
նրանց
ղէմքեբր
փարղադոյն
էին. Հիմա չ"^քէ
տակ
ներկուեցան
կանանչ
գոյնոփ , ^ ւ ր թ ե բ ը
րո–
սոբ։
Հեչտալի
բոյր ղդացի,
նրանց
օհանելիքնեբի՛
բոյր
զլխի՛ պտոյտ պատճառեցին
ինձ ։1^ աշակե լիքս
Հասել էր այնպիսի
նրբութեան
, ոբ դդում
էի մաս
՛նակի Հոար
բԱ1տ|ւ1յա
Հագուստի , ձեոնոցնեբի ու
անմաւսնւալի
բոյրը
մանեկաւոր
թաշկինակի
, ս —
րո՛Լ ՀովՀարի
սլէ ս թափաՀա
բում էբ տ իկիննե րից
մէկը։
Անհանօթ
այս կիների
չրքանում
եօ
ինձ
չատ
լալ էի ղդում :
Յեցահ
նստարանին,
լսում
եմ
եուաքմ–՛
տու -
թիւնր
նբանց
հո յլ չաղակրանքի
: Մ էկ վա
յրկեան
նրանք
լոեցին,
զգացի,
որ ինձ են ուսումնաեի -
բում : Աէկր նբանցից դառնալով
անգլերէն
ասաց՛
Նա յեցէք , սիրե լի՛ս , ինչքան գունատ է
ւ
Մյգ հառերի
կանաչոլթինից
է : Գուք
եւս
կանաչ
էք,
սիրելիս :
Ոչ մէկ մկան
չարմեցաւ
դէմքԼ՚ս
վբայ : Ես
շարունակում
էի մնալ նստարանի
վրայ , ամ բողք
Հող Ի՛՛՛Լ ցան. կան ում էի , որ նրանք
շարունակեն
իսօսիլ իմ մասին, կարօտ
էի զղում որեւէ
մէկի
կարեկցութեան
:
ՕՀ, աոէք եւս մէկ քանի խօսք,
ղմայլելի
Տի
կիններ , իսօսէք ինձ Հետ , Հսլէք ձեր նուրբ մատ
նե րով ճակատիս տեսէք, տեսէք
ինչքան
յագնահ
եմ :
Աչքերս փակահ,
սկսայ
երեւակայել,
ինչպէս
նրանք
խոնարՀեցին
ղլուխներր,
կռաՀելավ
՚ռնմի–
քապէս, թէ անօթի
եմ , աոաքաբկեցին
Հետեւիլ
իրենց , նտեցրին
իբենց կառքր եւ տարան ՛սալն :
Թա-բգՀ.՝ Ա.
ի.
Fonds A.R.A.M
