HARATCH, du 1er juillet au 31 décembre 1950 - page 430

ՕՐՈՒԱՆ
ՇԱՐԺՈՒՄՒՆ
ՀԵՏ
Ո
՛Վ. ՊԻՏԻ ՊՍՇՏՊՍնէ
մԻձեՐԿՐԱԿԱՆԸ
ԳաշՏակցոէթհաԱ
քայէեպը
(6ՈՒՇԵՐ
ՎԱԹԱՈՒՆԱՄԵԱԿԻ
ԱՌՒԹՈՎ)
Մէքերվրականի
մէք քանի
մ լԼ
էւոլզանալ,եբ
բաւական
սչիաի
բլյան
վաանգեչոլ
աբեւմ աեան
սլեաութիւննեբուն
Հաղո րգակցութեան
միքոցնե -
բր–՛ Աբգ
է
Միութիւնր
աշիարՀի
ամենամեծ
սէււղանաւերոլ
աո բմիղր
ունի
ներկա
յի"
՚՛
Պիաի
կրնա՞նք ի Հարկին
Արեւելեան
Մ
իքերկրականի
մուաքր
արղիլել
քիուսիոյ
, կր Հարցնէ
Լոնտոնի
մեծ
օրաթերթին՝
«Տկչի
Թէլէկրաֆ»ի
աշիա -
աակից
բ : Եւ կր շարունակէ
:
Անցեալ
Տուլիսի
վերքերր,
Միքերկրականի
բրիտանական
եւ ամերիկեան
նաւատո
բմ ե բ բ
իրենց
առաքին
ռազմ ավա
րձե
բ բ կատարեցին
:
Ծովա
յին գո բծոզո
ւթիւննեբուն
մ
ասնակցեցան
մօտ
յիսուն
մարտանաւեր
, ի միքի
այլոց
նաեւ
է–
րեք
օղանաւակի
րնե
ր
I
Այո գո րծողութ
իւենե
բուն
նսլատակն էբ լնգծովեանեբու
եւ օգանաւե բու գէմ
սլա
շա սլան ո ղա կան
փորձեր կատարե
լ :
Եւրոսլայի
սլա շտ սլան ո
լ
թ ե ան
ձղտող այս ռազ–
մ ափո
րձե բուն
մ ասին
որեւէ
յա
յաարաբութիւն
էՀրատարակուեցալ
յ
Աակայն,
յաքողութեան
Համար , սլէտք էնա­
եւ ծովային
իսաբիսխնեբ
ունենա
լ : Մ ալթա
կղզին
՚իաշնակիցներուն
Համար
Արեւելեան
Միքերկրա -
կանի բանա
լին կր Համ արուի :
Համ ա շիսա րՀա
յին
վերքին
սլատերազմի
րէւթացքին
Աալթա
կարեւոր
գե բ կատարեց ; Ապաղա
յ որեւէ պատե րաղմ ի մէք
ալ
նոյնքան մեծ գեր պիտի
խազայ ան :
Մ"՚էթո՚յի
աշփէարՀաղբական
գիրքր
նպաս -
տաւոր
պայմաններ
կր նե բկա յացնէ :
Ւաալիան
զատոզ
նեղուցին մօտ կր գտնուի
, ուր Ա իքե րկր–
րականբ կր թուի
երկու անքատ
ծովերու
րամ– -
նուած
րչչո՚լ;
կղզին Ա իկիէիոյ
Հարաւային
ծայ -
րէն
100
քիլմ՛, իոկ Յունաստանի
Հարաւային
ե–
զերքէն
650
քիլմ
՚ Հեռու կր գտնուի
։ Աղեքսան -
գրիո
յ եւ Ա ուէղի
քբանցքին ալ մ օտ է :
Մ ալթա
յէն
800
քիլմ–
գէ"լի
"՛բեւելք կր գբտ–
նուի կրետէն
, ոբ գաբձեալ
բարեկամ
Յունաստա­
նի կր պատկանի : կրետէէն
650
քիլմ • Հեռու Կիպ­
րոսի բրիտանական
գաղթավա
յրր կբ գտնուի :
կրետէ կր տիրապետէ
Եգէ՚"կան
ծովու
մուտ—
քին վր՛ս յ
է
որուն
խորբ կբ գտնուին
՚Լքեղուցնե
րր :
Կր կարծուի
, թէ լց . Ս իութրւնր
աորմիղ
մբ կր
պաՀԷ Աեւ Ծովու
մէք :
"
Աուէզի
քբանցքին
մօտ,
300
քիլմ՛
Հեււաւո -
բութեան
վբայ, կբ գտնուի
կիսլրոսի
Հարաւային
մ ասր
1
Րա
յց , պա տ ե ր ազմ
ի
մ ր պարագա
յին ,
դիւրին
է կանխատե սե լ, թէ հ) • Ս իութիւնբ
պիտի
փորձէ
գրաւել
այն նաւաՀանգիստնե
բ ր ,
որոնք
պիտի
թոյլատրեն
իր նաւերուն
անմիքական
մուաքր
Մ ի–
քերկրականէն
ներս ;
Զրոյց կբ չյ՚քի » թէ քիուս իա սուզանաւերու
եւ
պա րենաւո
րէէ աե խարիսխ մր կառուցանելու
՚էբ՚ոյ
է Ագրիականի
մ ուտքին
մօա , իր ա ր բանսակնե
բէն
մ էկուն՝
Հաւանաբար
Ալպանիո
յ
մ էք է
Արդարեւ, Ա իքերկրականի
մուտքր
Յոնիա —
կան ծովէն՝
բաւական
դիւրին է :
Մ իքերկրականի
մ էք ռուսական
յարձակում
ի
մր պարագային
, գմբախտաբար
ստիպուած
պիտի
րլլանք
Ո՚ուսիոյ եւ կամ իբ արբանեակներէն
մէ - ^
կուն Հետ Հասարակաց
սաՀմանազլոլխնեբ
ունե
—1
ցող
թուբքիան
ել Յ՚՚՚նաստանբ
վտանգաւոր
գօ -;
տիներ
Համարելու
;
Այս
երկու
երկիրներն
ալ երկար
ծովեղեբքներ
ունին
Մ ի քե ր կբ ա կան ի վր՚ո յ : Ամ է ն պարագա յի
մէք, եթէ քց. Միութիւնր
Արեւելեան
Միքերկրա -
կանի
՛էլ՛ա յ յարձակի
, իր ծովա
յին
ումե րէն գե -
րագաս
ումե բու
պիտի
բախի , բացի
լնդծովեա
-
ներու
մարղէն
, ուր ան ղե րակա յութ էււն ձեռք
ձբ––
դած է
է
Մ է՛քե րկրականի
րրիտանական
նաւատորմ բ ,
ո բուն
ղլխաւոր
խաբիս էսնե բն են Մ ալթա եւ ճիպ՜՜
բալթաբ
, կր բազկանայ
25 30
նաւերէ եւ
14
Հա­
զար
թոննոց
՚տկլորի»
օզ անաւա
կէւ ր էն
,
4 5
յածա–
նաւերէ , \2էւ չավւ
թո րփ էւլանալե
ր է ,
ականարձակ
նաւերէ
եւն . : կայ նաեւ
9՚ո00
թոննոց
Վիւէբփութ
ծովակալ
նաւր :
Աւէ ե րիկեան
երղ նաւաբաժնին
ռաղմ անաւերր
,
ոբոնք պատերազմէն
ի վեր Մ իքերկրականի
մէք
կր մնան,
մնայուն
էսաբիսէս
չունին՛
սակայն
, ա -
մ ե րիկեան
նաւա
յէ՛ն
ղ բութեան
Հ ամ աձա
յն ,
Լորս
ամ իսր անգամ
մ բ կր վա էսո լին
, ա յնպէս
ո բ պէտք
չունին անպա յման
խա
բ իս էս էւ ;
Այս
նաւատորմր
ւէ իքե րկրականեան
՚լբեթէ
Բ՛՛ լո ր նաւա Հանղ է։ ստնե բն ալ կր ղո բծածէ
էւբրեւ
էսաբիսէս
, էւնչսլկս՝
Լիվորնօ , Աթէնք
,
իսթանպուլ
ել թրիէսթէ
, ոբ Ագրիականի
խորբ կբ
ղանուի։
Այս
ցանկէն
վրայ պէտք է աւելցնե
լ նաեւ
Մ ա լթան
ե ւ ճէ՚պբալթաբր
: Միքերկրականի
ամերէւկեան
տորմիղը կր բազկանայ
25 30
նաւերէ ,
որոնց
(ի. եւ֊ վ ե ր ջ ի ն մսւս)
Րայց
նոյնչափ եւ գեռ աւելի
ուղում էր ան–
՚ պատճառ
աղգային
ու
յեղափոխական
գործերով
եւս
1Բ՚"ԳԻԼ1 "Ր անում էր արդէն
իր ուսանողոլ
-
թեան
օրերին,
Պետերբուրդում
։ Աւելի՝
մղուած
ղզացում ից եւ առօրեայ
տպաւո բութ իւննե ր ից ,
ժամանակի
ազգեցութիւններից
, քան՝ քազաքա ֊
կան
Համողումներից
եւ
ազգա
յէն
գիտակցու. —
թի՛ւնից :
Անգամ
լնտրուեց
Հ.
3
Գաշնակցութեան
Թիֆլիսի
աեզական
, քաղաքային
կոմ իտէի
, որ
դեռ մէկ տարի
դրանից առաք
ւէե րակազմ
ուե
լ էր
աւադ
ր1ւկե
րնե
րի
թե լադբանքով
եւ ղեկավարու
֊
թեամբ։
Մէքն էին առել նաեւ ինձ (նոբ էի վեբա -
գարձել
Թէ՚ֆլիս) : Մեր ողբացեալ
քԱաժակն
էբ
կազմել
ցուցակբ
ե լ
գո րծաղրե
լ տուել : Հենց
սկրղ–՜
բի
օբերէ՚ց
նա աշիաաանքի
լծեց
մէկին
ու
միլ -
սին : Ւրեն
Հանդիպեցի
ես առաքին
անդամ
^Մչա–
կ^ի
խմբաղբութեան
մէք (Օղոստոս
1905))
ուր
քարտուղարի
սլա շտօն ունէ ր ա յ դ օրերին : Տա­
կաւէւն
չէին
խ՚լուած
կասլերր
Գրիղոր
Աբծրոլնէւի
Հիմնած
օբդանի
եւ
Հ՛Յ՛
Գաշնակցլթեան
գեկա–
վաբու թեան
մէք : կուսակցութ
իւնր դեռ շարու -
նակում էր կէս - օրէւնաւոբ
ի ր
գոյութիւնր
կով -
կասի
եւ
քիուսաստանի
սաՀմ աննե րում :
Շատ
չանցած սակա
յն , \
905^
ա^ան
,
տեղփ
ունեցաւ
քիուսաստանի
առաքին
, դարձեալ
Հոկ -
տեմբերեան
յե ղավա խո
ւ թ
իւն ր : Մէկ - երկու տա­
րէ։ փոքր ինչ շունչ
քաշեցէն
ցարական
րռնակա -
լութեան
տակ
Հեծող
ժ ո զո վո
ւ բ
գն ե ր բ , նաեւ Հա­
յութիւնր։
Հիժնուեց
կուսակցական
մամուլ
.3ա–
ռաք»,
Հձվտակ»
, ^Զանգ»
, ^իլարիսէս»
եւայլն)
:
կեանքէւ կոչուեցին
արՀեստակցական
,
քաղաքակա՜ն
եւ
մ շակութա
յին
կաւլմ ակե րպութիւններ
, Համ ա -.;
գո րծ ա կց ւս կաննե ր , վե րա բացուեց
ին մեբ գպրոց -
ներբ
, եւա յլն :
Գա էակցութեան
ձեռքե
անցան
ղեկ՝եւվարոլ -
թէււնր բովանգակ
Հայ կեանքի , ոչ պակաս
չափով
նաեւ
ղուտ
բանուո րական եւ գ իւղա ց իական
չաբ–
ժոլժնե
րի
յ
Գո րծագուլնե
րը եւ ա շիատալո
րական
ցոյցերր
սովորական
երեւոյթ
դարձան։
Ապա ր -
գ ի լ ն
անցան
՛իա
շնակցութեան
Հակառակո
րդնե ր ի
ել ժասնաւո րապէս
սոցիալ - գեժո կրատնե
րէւ քան­
քե բը՝
էս լելու
ղե կավա
րո ւթէււնր
կուսակցութեան
ձԼռից
: Ե՚լիչէ
Թ՚՚փչեան
, Գարեգին
Խաժակ
եւ
Հէն
ու
նոր լնկերներ
պատնէշէ)
վրայ
էէն։
ԱՀա այգ օրերին էր,
19և6
թ– ՚էեբքեբին
, որ
ԳրԻ՚է"ի Ա Իրղա
յեան
- Ա էււնին միտք է
յղանում՝
կուսակցութեան
նուիրած
մ՛էւ յատուկ
Ք՛՛՛յ էերգ
յօբէնել
եւ
դաշնաւորել
:
Աւ
կատաբում
է :
Նա այդ օրերէն
ապրում էր քաղաքէւ ^Մամա—
Գաւէւթ»
կո շուած
րլուրի
լան քէն գտնուող
մի տան
ժէք : Անբաժան
էր էւրենից դաշնակր : Մ*>ար դր–՜
նացող
լնկերների
աււքեւ կա բդո
ւժ
էր յօր էնե
լ սկր–
սած
Հ
(.Մչ ՚ " կ ~ բանուո
բ»է։ տողե րբ
եւ
ժ իեւնո
յն
ժաժ անակ
նոլադում
, փորձում
սեվւական
եղանա–
կալոբումր։
Եւ այգպէս՝
մի շարք անգամներ
,մին­
չեւ որ վեբքնապէս
պաարասա
էր՛ ԱՀա
այդպէս
ծնունգ
աււաւ Գաշնակցւււթեան
քայլերգր
Մշակ , ր ա նսՆռ ր , ււանչպար աիյպէբ • • • :
3.
« Մչակ
բանուոր »ն այն օրերէն գեռ շատ չէբ
երւլ ւում մեր Հաւաքո
յթնե բում
յ
Եկան
3՛"^"
ՐԳ
տարիներբ
, էւրենց Հետ բե բե լով
յետա
շյւ
քութիւն
եւ
Հալածանք
յեղափոխական
կազմ ակե րպո
ւթէււն–
ների ե^ ^է^աւելապէա
Գա^ակցութեան
ղէմ ,
Բանա, ^^որ, գաաավարութիւննեբ.
Հալածանք՛.
Ոմանք
յաքողեցան
խուաափիլ
ե,. ուրիշ տեղեր ա^
պաատաւնհլ
՚՛ ՚
Մի 4 էչ
ԳՐՒԳ"Ր
Միրղ՚-յեանի
ձայնր
կա -
րինից
^^լեց : Այն եւս իմացանք
, որ
սայթաքոԱ–
ների
ճամբ՛են է րռնել ոչ միայն
որպէս անՀատ ,
"՛յլ ել սւզգային ու քաղաքական
գետնի
վ ր ա յ .
Ջեն
Սէղգել
աննման
քիոստոմի
ս ա ս տ ե ր ն
ա ն գ ա մ
;
Աիչ՛^
նոր՚՚՚նոր
վրիպումներ
: Այգպիսինեբի
տեղը
չէր , ի Հ՚^րՎԷ
. Գ՛իտակցութիւնր
:
Անցան եբկար
աարիներ։
Մեր Հայրենիքի
եւ
ժողովուրդի
գլխի՛*՛ փրթ՛^^ ^ՍՍԻԿ-էՏ
՚^՚^՚^Ք
եւա,
չաա
ընկերներ, Կ՛ Պոլիս րնկանք
\ԿՀ\ին, որ յաղ­
թական
Գաչնակիցների
ղրաւմ՛ան տակ էբ
գտնւում
այգ ժաժանակ։
Մի օր է լ Գրի՚ԷՈր Ա իւնէն
այնտեղ
երեւաց , Պարսկաստանից
գալով այս
անւլաժ •
Այնտեղ
յաքողել էր, ասում
էին, որոչ
չափով
Կրկին
,սւՀիլ վսաաՀութիւնր
ոժանց ժեբ
ընկեբնե–
րի ել ողբացեալ
Յովսէփ
Արզութեանի
, ոբ Հա -
յասաանի
Հանրապետութեան
առա
քէն
դեսպանն
էբ Պարսկաստանում
: Նա եւս, թուլնելով
այգ ե–
կիրր, Ե՛՛Ր՛՛՛Ղ"՛ անցաւ :
՚22ի աչնան
սկիղբր, եբր
Գաչնակիցներբ
պարպեցին
Պոլէսր եւ Ա ուստաֆա
՚Բէմալր Հաս -
տատեց
այնտեղ իր ի չիանութ
իւն ր , մեղնից շա -
տերն
այլեւայլ
եբկիրներ
անցան։
Ամեբիկայի
ղռ–
ներբ դեռ բաց էէ՛ն այդ ժաժանակ
ցանկա
ցո ւլէւե րի
առաք • Գրիգոր
Մ իրղա յեանն եւս այնտեւլ
զնաց ,
Հետր տանելով
իր
բաղժանդաժ
րնտանիքր
մայր,
կին, զաւակներ
, եղբայր
, մինչեւ իսկ ազ­
գականներ
:
Լսեցինք, որ այնտեղ,
Ամերէւկայում
,
սկիզբ–
ներր կրկէ՛ն քանացել է մօտենալ
մեր
բնկերներէն,
նոր կապեր
սաեղծել։
Մինչեւ
է՛սկ
՚^Հայրենիք»
ամ սա զրի
մ էք
Հրտաաբա
կեց էւր դա շնաւո
րումնե–
ՐՐ՛ Շատ չանցած
սակայն,
դարձեալ ու
դարձեալ
սա յթաքումներ
: Աւ այդպէս՝
անվերք։
Ու ռամ -
կավարներ եւ բո լշե ւէւկներ դէ/ացան չարաչար շա­
Հագո րծե լ իբ անձն ու արուեստբ : Մ է՛նչեւ է։բ մաՀն
այգ
երկրում
, չդիտեմ՝
որ տաբին :
Գրիգոր
Մ իր՚լայեան
- Ա իւնէն
մինակը չէր ,
ի Հարկէ, որ ոտք գրաւ այդ աիուր
ճամրու վը -
րայ։
իրենից առաք ել իրենէւց
յեաոյ՝ շատ
աւելի
յ
եծ ել պաաասէսանատոլ
անցեալի տէբ
անձեր
նոյնն
արին : Յետաշրքութեան
ել քաղաքական
-
Հանրայէն
վայրէ
քքի
ղոՀեբն են դրանք.
ոմանք
կամաւոր,
ոմանք՝
ակամայ
յ
Ամուր կամքից ել նկարաղրից
զուրկ էբ Միր­
ղայեան, անզսպա՚նակ։
Ջունէր
բարոյական
յենա–
րաննեբ եւ Հաստատուն
Համողումներ։
ԵբեբեսէՀ
եւյրԼաաանեալ
էր՝ էւ րնէ տաղանդաւոր
այդ ար -
ուեոտադէտբ։
Լսեցի
մէնչեւ իսկ, որ
Ամերիկա
յում
Հրաժարուե
լ է ^Մ չակ - բանուոր»
քա յլե
բդի
Հեղէնակր
լինելու
սլատուից : թէ՛^ <Տարգէւլել» փոր­
ձել է՝ երգել ու նուագել– այն , ոբպէս
Հեզէնակ :
Մէկր կաժ միւսը։ Մեծ տարբերութիւն
չունի : Ոք
առա քէնն էր նա , ոչ է լ վերքինր : Մ ի ամրոզք շա­
րան : Եւ եթէ առաՀասարակ
մ էւ լաւ բան կապուած
Կ"՚յ
Իրենց անուան Հետ, այն էլ
Գաշնակցական
օրերից :
Ափսոս
իրենց տաղանգին :
« Մշակ բանուոր»
ք՚ոյլերգր
մէկն է գբանցից
։
Այսօբ
աւելի է երգւում եւ լսւում
այն, քան տա -
րիներ առաք, կարօտ
լինելով
Հանդերձ
որոշ բա–
րեփոիոլթեանց
է
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
Ա՛
ԱԲԵէԵԱՆ
ԿԱՐԳԱՑԷԲ ԵՒ
ՏԱՐԱԾԵՑԷԲ
^ 6
Ա Ռ ԱՋ » Ը
ղլխաւո
րնե րն են ՚ճԼէյթէ» եւ
ՀԱ
իաուէյ»
\
Ասոնցմէ զատ ունի
4 5
յածանաւեբ
ել
տասնեակ մր սուղանաւեր : Ւր ծովակալ
նաւն է
17
Հազար
թոննոց
<(.Աալէմ»ր եւ նոյն
տիպարէն
«
Մ ուան» ու Հքյիւփոբթ
Նիուս՝^ , որոնք
աշխարՀի
ամ ենամ եծ
յածանաւերն
են :
Ասոնցմէ կբ րազկանայ
անդե լամ ե ր էւ կեան
նաւատորմր
Միքերկրականի
մէք եւ ասոնց
պէւտէւ
գան
միանալու,
պատերազմի
մբ
պարագայէն,
Ա՝ է։քե րկրականի
երկու
եւլե րքնե րէն
ուրշ
օժանդակ
ուժեր :
Որոինք են ա յղ օժանդակ
ուժե ր ր : Ֆր՚ոնսա -
կան, իտալական եւ Հելլէն
նաւատորժերր
, ել թե­
րեւս նաեւ
թուրք
նալաաոբժբ,
որ թէեւ
փոքբ է,
սակա
յն բաւական
ղօբալոբ է :
Յէրանսա , գիտակից՝
իրնաւատորժէն
ռազ -
ժական
կարեւորո
ւթեան
,թուլոն
ի ժէք
ն ա լա բա ժ էն
ժբ կբ պաՀԷ։
Անցեալ գարնան, այդ
նաւարաժիա–
նր
մ իքեբկրականեան
նաւատորմ
ին
լնկե
բացաւ
Թռւլոնէն
Օրան,
ծովային
ռաղմ ավա
րձե
բուն
մ ասնակցե լու Համար :
Հե լլէն նաւատորմն
ալ բաւական
մ ա րղո
լած
է. ներկայէւս
, Մ իքերկրականի
բրէւտանական
նա -
ւատո րմին Հետ, Եդէական
ծովու մէք եւ
այլուր
նետուած
ականնե
րր կբ ժողվէ :
իտալական
նալատո
բժն ալ կարեւոր
ղեր
ժ ր
պիտի խաղա
յ , մ ասնաւո րա բա բ երր
Հ ակառա -
կո րդնե րէն
մ ին Ագրիականի
արեւմ տեան
եղեր -
քին
՚էրա
յ լնղ ծովեանե
բու
էսաբիսէս
մ ր ունենա
յ ;
Այս
ծովային
ուժերուն
ղէժ Խ •
Միութիւնր
պիտի օ՚լտադո
բծէ Աել Ծովու
էւր տո րժ իղը եւ է՛ր
ար բանե ակնե բուն
կողժ է իրեն տրաժ աղբոլած
ժէկ
քանի փոքր նաւե ր ը :
Պ • Ուինսթըն
Զրբչիլ
վերքերս
բրիտանական
Երեսփ • ժողովին
ուշադրութիւնր
Հրաւիրեց
քիու­
սիոյ լնդծովեաներու
ուժին
վրայ։
Ջըրչիլ
յայտա­
րաբեց , թէ սովետական
սուղանաւեբը
աւելի ժեծ
վտանգ կը կաղժեն , քան
1940^
"ԿԷՂ
Բ1Լ Մեծն
Բրթ՜
տանիո
յ գէժ արձակուած
գեբժ
ան լնգծովեանե
րր
I
Պ՛
Ջրբչիլի
Հաժաձայն,
խ . Ա իութիւնը
նեբ -
կայիս
ունի
300
սուզանաւեր
, որոնց
100-200^
եր–
կար
Հեռաւոբութիւննե
բու
սաՀմ անուած շատ ա -
բազլնթաց
սուզանաւեր
են :
Աովետներր,
ասոնցմէ զաա, ներկայիս
կբ կա­
ռուցանեն
35
Հազար
թոննոց
ե ^.
կոլ
Հսկա
յ
յածա–
նաւեր :
Միքերկրականի
մէք ճակատամարտ
մր, այս
պւքւրաղանե
բուն տակ, շատ բուռն
պիտի
ՐԱ՚՚՚յ
^
քանի որ ուժերուն
միքեւ
դրեթէ
Հաւասարակրշ–
ռութիւն
կբ տիրէ։
կրնա՞նք
յուսալ, թէ իլ. Մի՜
ութիւնբ
, եթէ իրապէս
Արեւելեան
Միքերկրա -
կանի մէք յարձակում
մբ ղործել կր խոբՀի,
նկա­
տի պիտի առնէ էւր գէմ ցցուող դասակից
ուժի
պարագան :
Fonds A.R.A.M
1...,420,421,422,423,424,425,426,427,428,429 431,432,433,434,435,436,437,438,439,440,...460
Powered by FlippingBook