Բէէաւտւ^ ՉՍՕէւա տ քյ ^ա^տւՎատ տքյ տսւ^օբտ
0ո–€շէ6ա––Րքօբո6էաք6 : ՏՇՈ. « 1 Տ Տ ա ^ ք (
17.
1Հստ ՕՅաէտաշ
֊ Ր^աՏ
(13)
ՎեցամԱ. 800
ֆ բ
• , Տար– 1600,
աբտ–
2500 Փ Ր ։
^ Լ ց 0 6 ւ ^ ^ ^ 7 շ յ ՚ ի ն 7 Ֆո • €. Շ. ք. Բատ
1 6 7 ^
& ( 1 ւ 12 1)«6ահք6
36բդ ՏԱՐԻ - 26^ ; Ա օ « «0.6329-ւ.ոբ շրք-՚ւԹ թ ի լ 174Օ
1950
Ե րեքշա բթի 12 ԴԵԿՏ •
Հ.
6. դ.
ՑՕԱՄԵԱԿԻն ՓԱՌԱՒՈՐ ՏՕՆԱԿԱՏԱՐՈԻԹԻԻՆԸ
աՓՆ
ԲԱԶ1քՈՒԹԵԱՄԲ,
ՄԻՆՋԵՒ
ԿԷԱ
ԳԻՇԵՐ
Կիրակի
դիշեր,
Մի՚-թի՚-ալչչյէի
մԼւ^
"րահր
լեցուահ՛ էր ան՛նաիւրնթաց եւ այլազան
թազմոլ -
թեամր
մր, որ Փարիզի ր"
է"
ր կողմերէն,
րոլոր
արուարձաններէն
ել նոյնիոկ
Հեռաւոր
կէաերէ ե~
կահ էր սլանհացնելոլ
Հ. 0–
Գաշնակցութեան
վաթսունամեակր
։ Շաաեր
առաքին
անդաւձ
ներկայ
Կ
՝Ըելա յին Գաշնակցական
Հանդէսի
մ ր
Հա յկական
մեհագո
յն կուսա կցո ւթեան անց -
^
- ներկայ
ղո րհոլնէռլթիւնովր
խանդավառ
"գարէ
աւելի երկսեռ
Հայորղիներ, ^ակա–
ղակալի
անձրեւին
, մէկ մարգու
"^^"^^^1 ~
երկու
տաւյա
ռակ
֊
- ֊ –
•
լ
• ՚ լ
(
Հ– - ՜ 1 ՚
"՛լ
քունեցին
Գաշնակցութիւնր
եւ յարգեցին
ան»,
լ.
գրօչին տակ նաՀաաակոլահ՜
ռազմ իկներու
յիշա —
•ո՛՛՛կր
:
ԳաԱակցութեանՕրր
ամէն տարի
մեհ յա–
քողոլթեամր
տօնուահ
ԷՓարիզի
մէք,այս
օրերուն
,
բայց այս տարուանր
, իր ոգե
ւո րռւթե ամ ր , ներ -
կանե րոլ
Հոհ րազմ ութեամ ր եւ յա յտագրի
ճո -
խոլթեամր
զերազանցեց
բոլոր
նա խո րգնե ր ր ՝. Այ
լ
պատկեր ալ չէ ր որ պիտի ստացուէ
ր , քանի որ
վաթսունամեակի
մր արեան,
քրտինքին
, ճիգին ու
վաստակին
նուիրուահ
էր այս տարուան
աօնակա֊
տարոլթիլնր
I
.
Հանգէս
ր սկսալ
ֆրանսացի
առաքնակարգ ե–
րամիչտներէ
րագկացահ
նուտզախում
րին
Հնչե -
Ղ ցուԼցահ
«Ա՝արսէյեէգ»ով
եւ «Ա՝շակ
բանոլոր»ով
,
որոնք
ունկնդրուեցան
յոտնկայս
ԱյնուՀեաեւ
՛օրուան
նախադաՀր,
րնկեր
Ա՛ուրէն Տէբ Մինաս -
եան խօսե ցաւ բացման
ճառր, պարղելով
այն նւաա–
տակներբ,
ղորս ԳաԱակցութիւնր
Հեաապնզեց՚վւր
գոյութեան
եւ դորհո
ւնէ ութեան
60
աարիներու
՚ րն թացքին : Այդ նպաաա1^ւե
րոլ իրագո
րհմ ան Հա–
մար,
րսալ
լնկեր
նախադաՀր,
Գա Աա կցո ւ թ իւնր
տուահ է բագմաթիւ
ղոՀեր ել կռոլահ
է ։ Աւ եբր
այսօր
ալ ^յքն ^յկ ր^^յքնայ Հաստաա
, այդ ՜րհլորր^ա՛՝–
^^"ւգացոյցներ
են , որ վճռահ է այգ
նպատակներուն
Հասնիլ ելանսլայման
պիտի
Հասնի՛,
ՀՐ՛Է
բնկեր
նախագաՀին
եւթէ միւս րանախօսներուն
ճառեբր
աո անձ
ինն եւ յաքո բղա բաբ պիտի
Հբաաա
րակենք
<էՏառաք»ի
մէք) ֊.
Բացման այս խօսքէն
վերք րեմ
Հրաւիրուեցաւ
րնկեր
Շ աւարշ Ա իսաքեան
, ոբ ղեղուն
իսանզավա–
ռութեամբ
մր պարզեց, թէ ի՛նչպէս
յեղափոխու
թեան
մթնոլորար
սկսահ էբ խմորուիլ գեռ
60"/՛–
կան
թուականներուն
, Պոլսոյ մէքեւ այլուր։
Յ ի
չատակեց այդ չրքանի
աղգային
գորհ իչներր եւա–
նոնց խօսքե ր ր եւ կանգ աոնելոփ
Հա յբիկի պաա -
մական մէկ խօսքին
փբայ, թէ աչխարՀ
ալեկոհ է,
իսկ գու , Հա՛յ
մուլոփոլրգ
, անարուեստ
ես եւ լո
ղալ չես դիտեր , հափւեբու
մէք յայտարարեց
,թէ
Գա Աակց
ութ իւնր , յանուն
աղա աազ բական պայ -
քարին
եկաւ
լողալ
սորփե ցնե
լ Հայ
մողովուր ֊
ղեն։
«Մեր
մեղքր չէ , եթէ գեռ պիտի
պայքարինք
յանուն
ազաաութեան
: Գա Աակցո
ւթ իւնն ալ, եկե
ւլեցի ի սեմ ին նաՀ ատա կուահ
Ա ՚" յեաթ
\,ովա
յի
նմ ան կր յա յտարարէ իր վաթսունամ
եակին առ -
թիլ– •
Զեմ Հբամարիր
գ աւանանքէս
, չեմ գուրս
գաբ
մ իքնաբերղէս
, մ ինչեւ որ սլաՀան քներս
իրա–
դորհռլին : Եւ եգրակացուց
.
Եթէ ոեւէ րրո -
նակալ
յաքողի
կտրել ԳաԱակցութեան
գլուխր,
անոր տեղ պիտի
հնի ուրիչ
ԳաԱակցութիւն
մբ,
չաա
աւելի
Հղօր եւ չաա աւելի վճռական
(երկա–
րատեւ
հափեր) :
՚
Այմմ
բեմին
փրայ է մեր ԱռբՀալի
երգչուՀ
ին ,
Օր. Մարի կառփարենց
, ոբ
^VI11^ յՅՈ1ՈՇ
0^73։^/՛
դաԱամուբի
րնկերակցութեամբ
եւ վարակիչ
յ ո ւ
գա կանո ւթեամ բ մր երգեց նախ «կռունկ»ր
ել ա֊–
պա ^Ծիրանի
հառր»
, բուռն
հափեր
խլելով :
Ընկեբ
Գե րաս իմ Րա լա յեան խոբ յոլգում
ով մբ
պանհացուց
մեբ Հա յգո ւկ^ւե ր ր , Հերոսներր, նա -
Հաաաէլներր եւ անոնց
ամ բոգքոլթեան
Համ ա -
դ րութիւնր
, ԳաԱակցութիւնր
, իր վաթսու -
նամեա
յ գո յամ արտով : Աա րդանքի
խօսք
ուգգեց
ամէնքի
յիչատակին
, ինչպէս եւ ներկանե
բուն , ո–
րոնք եկեր էին տօնելու
մեզ Հեա մեր
վաթսունամ՛
եակր։
«Միշա վառ ու կենդանի
սլաՀեցէք
կրակր
Հայ
մոգովուրգին
, կրակր
Հայ Հայրենիքին
եւ կր–
րակր
Միացեալ,
Անկախ եւ Ազատ
Հայասաանին։
(Ոբոարնգոստ
հափեր) :
Ընկեբ
ԶարեՀ
՚Լարիպեանի
աբտասանահ
« Յարգանք
քեզ »ր, (ԱՀարոնեանէն)
, սարսուռ
մագեց մեր մարմիններուն
մէք։
Զմայլելի
էին իր
ապրումներր,
որոնք
նո յնութեամբ
փոխանցուե -
յան
Հասարակութեան
եւ յուղեցին
գայն ։
Խօսք տբուեցաւ
փչ-՚սց Ազգային
Գեմոկրատ
կուսակցութեան
ներկայացուցիչ
Պ՛
Փաթարի -
ցէին , ոբ հա։իեբու
մէք , յայաաբարեց
,
ֆրան -
սերէն .
« Տանուն
իմ պաականահ
կուսակցութեան
կր
յա յտնեմ
մ եր եզբա յբական
անկե ղհ
ողքո յննեբր
:
Կր վսաաՀեցնեմ
ձեզ, թէ անցեալի
թիւբիմացու
-
թիւններբ
Հարթոլահ
են աբգէն եւ մենք
պիտի
չարունակենք
մեր կոիւր միասնարար
, Հասարա -
կաց
թ Աամ
իին գէմ : Աեր սրրազան
սլայքաբր
ոլի
տի յաղթանակէ
եւ կովկասեան
աղգեբր
,
ինչպէս
ել
ուրիշ
աղզեր
պիաի
տիրանան
իրենց անկա -
ի՛ութեան : Կեցց են այն բոլոր
ումերր, որ կր պայ—
քարին Հասարակաց
գատին
Համաբ։
կեցցե՛ն Հա
յաստան եւ ԳաԱակցութիւնր
»:
Նոր Ա երունդի
ներկայացուցիչր
, լնկեր
Աովիկ
Ե զի աղա ր ե ան խօսեցաւ
զգա յուն ճառ մ բ եւ իր
ինքնատիպ
ոճով ու խանգավառոլթեամբ
փառա -
րանեց
կուսակցութեան
Հիմնադիրներբ
եւ
բոլոր
անոնք, որ անոնց
Հետեւեցան
, բարձր
բռնելոփ ա–
ղատ աղ բական
ղրօչր : ճՄ իացնե լոփ մեբ ձա յնբ եւ
եռագո
յնին
նա յելոփ կր յառա քանանք
մ իաբերան
եբղելով
յ յ –
Ցառա՛ք
անսասան
, յառաք
անդեդեւ
,
գԿպի
յաղթանակ»
: ԼԲուռն
հափեր) :
կարճ
մ ի^աբաբէ
մ բ փեբք սկսաւ
յա յտագ
րի
ե րկրո րգ
մ ասր , նուագախում բին
զաբկահ
4ք.Երե -
լանեան
էթիւա»ներոփ
ել Գ. ԱլէմչաՀի
գաԱալո–
րահ
կոմիաասի
«Հա յկ . պարերոփ»
, ա յնքան յա
քող,
քքէյնքան բաբախուն
:
Խօսելու
կարզր
րնկեբ Հրանտ
Աամուէլինն էր,
որ նախ , մէկ փա յրկեան
յոտնկա
յս լռութեան
Հ ր–
րաւիրեց
Հանդի սա կաններր
, իյարգ անս մեր բիւք^
^ յ^իւլ՚աւբք.
Հերոսներուն
։ Ապ-ա ֆրանսերէնհվ
բտ^
ցատրեց
աօնին իմաստբ,
կարգաց
Վրաստանի
նախկին փարչապետ Պ • Ժորտանիայի
ԱորՀաւո -
րական
Հեռագիրր էլ նախկին
նախարար
քաղա -
քացի
յ^էփ՚րէոյի
նամակր, ռր ցաւ կր յայտնէր իբ
բացակա
յութեան
Համ աբ : Ասլա
Հա յերէն
ճառոփ
մբ հանրացաւ
ԳաԱակցութեան
տաբահ
քազաքա
կան
գո րհունէութեան
փբայ։
«իր այս
(ձՕամեակին
աււթիւ
Գա Աակցութիւնր
ի լուր աշխարՀի կբ
յայ
աա րա րէ , թէ պիտի շարունակէ
աէր
կանգնիլ
Հայկ,
Գատին եւ պիտի
չլքէ
զայն,
մինչեւ
անոր
լիակատար
ի րա կանացռ
ւմ ր» : Խանգավառ
հափե -
լ՛ոփ բնգունուեցան
րնկեբոք
խօսքերր :
ԸնկերուՀի
ԱնաՀիտ Տէր
Մ ինասեան
խ"
Բ
՚լգա յնութեամ
բ արտասանեց
Հատուահ
մ ր երի -
աասարդ
գր
՛՛՛է
լնկեր
ՎաՀԷ Աչականի
«Գաշնակ -
ցութիւն»
քեբթոլահէն
, որ քերմ հափերու
աբմա
նացաւ : Խոբ էր ապ՚սւոբռւթիւնր
, որուն
մեհա -
սլէս նսլաստեց
տիւ1Աոք արտասանելու
ԱորՀրՀ
Եբ՚լէուՀի
Օր՛ Աստղիկ
Առաքելեան
իր փճիտ
ձայնով
փոխադրեց
մեւլ Հայրենիք,
երգելոփ նախ
Մ • Պէշիկթաշլեանի
Ոե , ի ն չ ա ն ո Նշ ^
եւ ապա
Աայ
եաթ
Նոփայի «Մի խօսք
ունիմ
իլթիմազով»ր։
Հանգիսականներ
բ երկարատեւ
հափեբոփ
գնաՀա
աեցին
ե րգչուՀին
, որ յա քոգահ է միչա
արուեստ
՚էնել իր երզերուն
մէք :
Հայ կապոյտ
Խաչի
անունոփ
բնկեբուՀի
ՖէՕ-
րա
ՇէօՀլէեան
կարդաց
ուղերձ մր, փառաբա -
նելոփ ԳաԱակցութիւնր։
Ասլա դաԱամուբի
փրայ
նուագեց Ար, Վեբոնթլ
ճինճեան,
նաիս Ա պեն -
գիա րեանի
«Բա յլեբդ»ր
եւ ապա Խաչատու
րեանի
«Պ՚սրր»,
յորգռւձւ ու ոգեւռր եւ ա րո ւեսաազիտո
ւ–
՚՝/՛/՛ յատուկ
ճկունութեամբ
:
Վերքին
ուղե րձր
կարդաց
լձէ կեր ՎաՀԷ Աչա
կան,
յանուն
Համազղայինի
եւ այնուՀեաեւ
, մա
մբ 9ին սկսահ ու չատ աաք մթնոլորտի
մր մէք
չարունակուահ
ա յս յիչատակելի
Հանգիսու
թիւնր
վերքացաւ
ճիչգ կէս գիչերին :
ՇՐՋՈՒՆ
ԹՎԹԱԿԻՑ
Հ.
Յ^Գ. ՑՕաԱհակթ
աոթիՆ
Լք
ՕՅսբհւոՏ
Լւհեէ օրաթերթէն
վերք, Վ^ալան–
սի
Լ Յ
\^օ1օոէ6
Տ0Ը131|տէ6
չարաթաթերթլ՛
գեկտ֊
9/՛
թիլին
մէք մասնաւոր
գրութիւն
մր
Հրաաարակահ
է Հ– 6– Գ– եՕամեակին
առթիւ :
Խորին
ԱորՀակալութեամբ
արձանագբելով
այս եգբա յբական
ողքո յնբ , յաքոբղով
կուտանք
թարգմ
անութիւնր :
^շԽվոէթիլՕԱեդպիտի
դադէի՜Ա
է՝ԵՐԱԴՈ81, ՓՈՐ » ՄԸ ՉԱՐԸ հւԱՓԱՆԵԼՈԻ
ԶԻՆԱԱՏԱՆ
ՏՐԱՄԱԳԻՐ
Կ՚ԵՐԵՐԱՅ
ՀԱՄԱԶԱ8ՆԵԼՈՒ
Ա է^^^ ^"՚^^
կացութիւնր
մեղմացահ է ՛Մայր,
^ է ՚ ն ւ ե լ ք ի
մէք։
Աղգամողովխն
այն
13
անդամներր
՚ ^ ո ն ք միքամտտհ
էին կրտկբ գագրեցնելու
Համար
^"րէայի
մէք, Յ&րգ գոլգաՀեռականին
վրայ, կր
յ յ ՚ ^ ա ն յաքոգիլ
իլ,ենց
Հաչտարար
ձեռնարկին
Դ Այս ուղղութեամբ
կ՝աչխաաէ
մասնաւորա -
՛գէ" Հնգկասաանի
ներկայացուցիչր,
Պենեկալ Ռօ ,
"Ր կր քանայ ռչ միայն
գինագուլ
մրյաքողցնել ,
^ յ լ ե ւ մողովի մր Հրաւիրել
չորս
Մեհերր
(Ա ՚
Հե՚ոՀանգներ
, Խ– Միութիւն,
Մեհն
Րրի աան րա եւ
յինաստան) ;
ինչպէո
յայանի է, կարմիբ
Զինաստանի
մի -
շամտռլթենէն
ի վեր, Հնգկաստան
քանք չ ի
խ ն ա –
՝ յ՛՛բ յարաբերոլթիլննեբր
բարելաւելու
Համար :
Վեբքին
պաՀուն
Ագդտմողովի
չբքանակներէն
^աղորղոլահ
լուրերու
Համաձայն,
Զինաստանի
՚՚երկայացուցիչներր
տեզեկացոլցահ
են Հնգկաս
աանի թէ պատրաստ են իրենց
գօրքր
կեցնելոլ
Ծբդ գոլզաՀեռականին
վբայ,
իբրեւ
Հիմք ապա—
գայ բանակցութեանց
•
Հնգկա
ստանի
ներկայացուցիչր
նոր
ՀրաՀանգ–
ներ սաացահ
րէլալով
իր էլառավաբո
ւթենէն
, աբ
աակարգ
մռղովվ. Հրաւիրեց
13
միքնոբգ
պետու -
թեանց
պաառլիրակներբ։Պ
. Պենեկալ
Մօ այս առ
թիւ
ոիրալիր
տեսակցութիւն
մրունեցաւ
Զինաս
տանի գլխաւոր
պատուիրակին
Հետ :
Վերքին
լուբի
մր Համաձայն
, Զինաստան պա
տասխանելով
անցեալ
չաբթուան
րնթացքին
եգահ
հարցումներու
, Հետեւեալ
որոչումր
Հաղորղահ է
հնղկաստանի
պատուիրակին
.
1 )
Զինական
կառավարութիւնր
կ՝ուղէ որ
պաաերազմր
վեբքանայ
կարելի
եղահին չափ չՈլտ
:
2)
Կ՝ոլզէ
բանակցիլ
Արեւմուտքի
Հետ, բա -
ցարձակ
Հաւասարութեան
Հիման
՚Լյրայ,
պայ -
մանալ որ քննուին
՛Ծայբ. Արեւելքի
վերաբեբեալ
բոլոր խնգիրներբ
յ
Իբաղեկներռլ
կաբհիքով, այս պայմանր
կրր–
նայ
մերմռւիլ Ա • ՆաՀանւչներուն
կողմէ,
ոբոնք
գեռ
անցեալ
չաբթու
Համաձայնութիւն
մր կրն -
քեցին
Մեհն
Րրիաանիոյ
Հետ ։
Այս
լուրերուն Հետ միամամանակ
,
Հեռագիրր
կր Հաղորդէր թէ Վիչինսկի
նորէն
պաՀան
քահ է
օաար
ղինուորներր
քաչել
Բորէայէն
, բացառու
-.
է/ք
–<1^փ՚ն. Հւքսմարելով
չինական
ղօրքր
I
Մ իեւնո
յն օրբ , Մ • ՆաՀանգներու
արաաքին
նախաբարբ
, Պ • էչիոէն , զե կո լց ո ւմ տալով
հերա
կո յաի արտաքին
յանձնամողովին
առքեւ,
ա^ -
գամ մբ եւս յայաաբարեց
թէ
կառավարութիւնբ
«վերջապէս
եւ վճռապէս
Հակառակ է որեւէ
ղի
քում ի Ծայր. Արեւելքի
մէք։
ԱնՀբամեչա
է լնգ -
ղիմ անալ նախա յա րձակմ ան եւ ա չխաբՀակալոլ
-
թեան,
նոյն
ումղնութեամ
ր , Ծայր,
Արեւելքի թէ
Արեւմտեան
Եւրոպայի
մէք»։
Գաբձեալ
նոյն օբր ազղ.
պաշտպանութեան
նախարարր, Պ– Մաբչրլ
իր կարգին,
զեկուցում
աալով, խոստովանեցաւ
թէ նախաղաՀ
Թրումրն
կրնայ
<ձբացառեկ
վիճակ»
յայտարարել։
ինքն ալ
Համաձա
յն է որ կարգ մր աբաակարգ
մ
իքոցներ
ձեռք առնուին :
ՎՏԱՆԳՈՒԱԾ
ՆԱՒԱԶՆԵՐԸ
ԾՈՎԱՓ
ՀԱԱԱՆ
Բսան
Հազտր
ամերիկացի
եւ անգլիացի
հո -
վա յին
գփնուորներբ
, որոնք պաչարման
ենթար -
/լուահ
էին, յաքողեցան
խզել
չզթան եւ
հովափ
Հասնիլ , միանալոփ
գլխաւոր
ումերուն : Թղթա -
կիցնե բ նկարադրելոփ
ա յս ողիսականր
, կբ գրեն
թէ գինուոբնեբուն
Հաստ
Համ ագգեստնե
ր ր հահ -
կուահ
էին աբիւնոփ եւ սառոյցոփ : Այմմ
բոլորն
ալ կր դան ուինԱզզ ամո ղովի
միքնաբերդին
մէք,ոբ
ամոլր
դիրք մբ կր կազմէ
ճափոնի
հովուն
վրայ։
Այս
հովային եւ Հետեւակ
զինուորներր
15
օրէ
ի վեր գերմարղկային
ճիգեր կը թափէին
խզելու
Համաբ
պաչարման
չղթան,
ձիւնապատ
լեռներու
եւ ղաՀավէմներու
մէք, ուրմաՀր կր
սպառնար
ամէն
վայրկեան։
Շատերուն
ոտքերր
սառահ
էին,
ուրիչներ
իրենց
Հրացաններր
կր գոբհահէին
իբ-
բեւ անթացուպ : Ոգք մնացոդներբ
միասին կր փո
խագրէին ոչ միայն
փիբալոբներր,
այլեւ
մեռեալ–
ներր
՚. ԱնՀետացահնեբուն
թիւր կր Հաչու
են
4000։
(Լ»ւբեբու– շարռւնակոՆթիւնը կ արդ այ Դ– է յ )
ԸՆԿ. ԲԱՐՈՒՆԱԿ
ԳՈՒՄՐՈՒԵԱՆ
ՅԱՆԿԱՐԾԱՄԱՀ
Վեբքին
պաՀուն
խորին
ցաւով
կ՝իմանանք թէ
կիրակի
իբիէլուն
մամը
6.15/4
Աարսէլի մէք յան–
կարհամաՀ
եղահ է
րնկեր Րարունակ
ԳռւմբոՆ -
հ ա ն։
Վաղեմի
ԳաԱակցաէլան
, որ գորհօն գեր կա
տարահ է Փարիգի
կազմակերպութեան
մէք, ող -
բացեալ
րնկերր երկաբ ատենէ ի վեր կբ տառա -
պէր սրաի
Հիլանդութենէ
եւ նիւթական
Հոդեբէ :
Յաքորգով կըխօսինք իր կեանքի եւ
ղոբհու
նէութեան
մասին։ Մեր ցաւակցութիւննեբր
բն -
տանեկան
պարագաներուն
եւ Հ .
3 •
Գ . ՀՎաբգան»
ենթակոմիաէին
:
Fonds A.R.A.M
