ԶԱԻԱՐԵԱ՚օ
՚քՐԻՍ Տ ԱՓՈՐ
ՌՈՍՏՈՄ
8Ա8 Տ ԱՐԱՐՈԻԹԻԻՆ
Հ.
8.
ԴԱՇՆԱԿՑՈԻԹԵԱՆ ՐԻԻՐՈՅԻ
ՀԱՑ
Ժ Ո ւ Ո Վ Ո Ւ Ր Գ ,
Ընկերներ , րարեկաՂքներ , համակիրներ ,
1
Տ՚^Օի՚ե
,
վա թսուն
տարի աււաք , Հա յ
կեանքի
արիւնոտ
արգա՚ևգկն
ա շխա րՀ եկաւ
Հ • Ց . ՚իաշ -
նա կցո ւթիւնր
:
իքա լար գարերր
անթիւ
վէրքեր
կուտա կաէէ
էին մեր մոզովուրգի
Հոգիին
ու մ արմնին
վրա
յ ;
Հզօրնե ր ր իրենց
միքեւ րամնաձ՜ էին մեր
Հոզր։
ԱրՀ ա լիր քնե րր կոտո րա կաձ՜ էին մեր մոզո
-
վուրգր
։
Կ րօնքներր
յա րանո ւանական
գիհ՜ով
րաման
-
ման նոր վիՀ մր փորած
էին մեր մէք :
Եւ՛, ի լրումն
այս րոլորի,
սլա ամա կան գէպ
—
քերու
րերում ով , ամ էնէն
յետամնաց
,
ամ
էնէն
րա րրա րոս ցեզե ր ր մ եծազտնզուած
րազմ ութիւն
-
ներով
խմրուած
էին մեր Հոզերոլ
վրայ
եւ
գրեթէ
ամէն
կոզմէ պաշարած
մեր
մողովուրգր՛.
Աեր
երկրի
ո՛չ քաղաքական
սլայմաններր,
" ՛ Լ տնտեսական
եւ ոչ ալ մեր ժողովուրգի
րարո–
յական
վիճակր
փրկութեան
յոյս
կր
ներշնչէ
ին
Հա յկ . Գատի
նոր ուխտաւորին՝
Հ ՛Տ
•Գաշնակցու
թեան ։
Ա՛ իա յն ստո յգ
մ աՀը աչք
առնելով
,
մ իա
յն
կանխապէս
ամէն
զոՀողութեան
յօժարելով^
կա
րելի էր ոտք
գնել
Հայ Ազատագրական
Շաբժման
արիւնոտ
ՃանապարՀ
ին վրա
յ :
Ա արգկա
յին պատժութեան
վերքին
վաթսուն–
ւ
ամեակը
լի է գարերու
կշիռ
ունեցող
գէպքերով
ւ •
Գարերու
կշիռ ունեցոգ
գէպքերով
լի է
նաեւ
Հայ կեանքը ։
Ու լի է նաեւ
Հ
՛Օ՝
Գաշնակցութեան
պատ
-
մութիւնը
յ
1 890Հ՜^
" ՚
յ ո կողմ , վաթսուն
տարիներու
ձիգ
տարածքին
, եզած
չէ Հա յութեան
ճակատաղրին
կապուած
քիչ - չատ
արժէք
ունեցոզ
դէպք ժր , ո–
րուն
մ էք իր դերը ունեցած
չրլլա
յ Հ • Ց ՚ Գաչ
-
նակցութիւնր
։
Ան կամ ինք Հեղինակած
ու վարած
է
ա յգ
դէպքերը
եւ կամ,
եթէ Հեզինակած
ու վարած
չէ ,
միչտ
ներկայ
գտնուած
է այդ դէպքերուն
եւ
միչա
իր րաժին
ժասնակցութիւնր
րերած
անոնց ;
Գրել
Հա յ ժողովուրդի
վերքին
60
տարիներու
պատժ ութիւնը
, ա յս դրեթէ
պիտի նչանակէր
գրել
Հ՛ 8՛ Գաչնակցութեան
պաաժութիւնր
:
Գրել
Հ՛Տ՛
Գաշնակցութեան
()Օաժ եա
յ պատ–
մ ութիւնը՝
նո յն ձեւով
գրեթէ
պիտի
նշանակէր
գրել
ա յգ ժամ անա կա շր քան ի Հայոց
պաամ ու -
թիւնր
է
.
Այսքան
սերտօրէն
եւ այսքան
գործօն
կերպով
Գաշնակցութիւնր
մ իաձռլլուած
ու
միա շաղախ
-
ուած
է իր ժողովուրդի
պատմ ութեան
,
անո ր
կեանքին
ու ճակատագրին
:
60
տարիներ
շարունակ
անընգՀատարար
գոր–
ծելով,
յաճախ
առանցքր
կազմելով
ամէնէն
արիւ
նոտ արարներու
, մերթ
ծանրօրէն
սլարտուելով
ու
մերթ
յաղթ անակե լոէԼ, Գաշնակցութիւնր
կրնար
նաեւ
ս խա
լի լ :
Հայ կեանքի ապագայ
պատմ ի չը իր արդար
ի–
րաւունքին
մէք պիտի
րլլայ՝
Գաշնակցութեան
ս ր–
խաիներր
մաանանշե
լով ՚.
Աակայն
ոչ ոք երրեք պիտի
կրնայ
րոե լ,
թէ
Գաշնակցութիւնր
որեւէ ատեն, պայքարի
ամէ
նէն գժնգակ
պայժաններոլ
տակ
իսկ, երր
ստոյգ
մաՀր ծառացած
է իր գէժ , լքած
է իր դէրքերր
եւ
մինակ
ձգած
է իր ժողովուրդը
՚.
Ոչ ոք ու երբեք պիտի
կրնայ
ըսել, թէ Գաչ
-
նակցութիւնր
որեւէ աաեն խուսավւած
է
Որեւէ
ղոՀոզութենէ
,
երբ այգ
պաՀան քած
է իրժէ
Հ ա յ -
րենիքի
չաՀբ
1
Առանց
Հաժ ես տութեան
ու
ճչմ արտ
ութեան
գէմ
մ եղան չած
րլլալու
, ա յսօբ ,
Գաշնակցութեան
6Ը
՚Ա"/
եայ
յո բե լե անին , բաց ճակատով
ու բարձ
-
րաձա
յն կրնանք վկայել,
որ ոչ մէկր
քաղաքական
կուսակցութեանց
մէք
ոչ միայն
Հայ, ա քչեւ օ–
տար
այնքան
քաք ու խիզախ
եղած
է իր պայ
քս/բին
մ էք , որքան
Գաշնակցութիւնր
։
Ամ ենազդի
քաղաքական
Հոսանքներու
մ էք եւ
ո՛չ մէկբ
յանուն
իբ գաւանած
գաղափարներու
այնքան առատաբար
արիւն թափած
է ,
որքան
Գաշնակցութիւնր
։
Անոնցմէ
եւ ոչ մէկբ
այնքան
մեծ թիւով
մա—
Հակիբներ
ունեցած
է իր չա րքե բուն
մ էք ,
որքան
Գա շնա կց ո ւթ ի լն բ ՚.
Եւ ա յ դ իսկ պատճառով
անոնցմ է
եւ
ոչ մ էկր
այնքան
շատ
ղոՀեբ տուած
է, որքան
Գաշնակցու–
թիւնր
:
Այս ^ով — աբիւնբ
անխորտակելի
գաՀ
մր
կերտած
է Գաշնակցութեան
Համ
ար
Հայ
ժողո
-
վոէ
-րղի
Հոգիին
Ժէք :
Այս ծով—աբիւնւբ
արիութեան
պսակ
մր
Հիւ. -
սած
է ժեր ժողովուրդի
ղլխուն
։
Այս ծով—արիւնբ
բաբձր նկարագիբ
կերտած
է տակաւին
երէկ կո րացած
ու
խեղճ
Հ ա յ
մարգուն
մէք :
՛տաքութիւն
, Հայրենասիրութիւն
, անձնաղո
-
Հութիւն
, պարկեշտութիւն.
Հաւատարմութիւն
,
րնկերասիբոլթիւն
, աւ^ուութիւն
, ճշմարաախօ
-
սութիւն
եւայլն,
եւայլ^յ,
այս բաբձբ
ու առա–
քինի
գիչեբր
առալելաբար
Գաշնակցութիւնր
ստեղծեց
Հայ մարգու
մէք իր ()Օամեայ աղատա
-
գրական
չքեղ պատմութեամբ
, լի ամէնէն
յան -
զուդն , ամէնէն
անձնուէր
, ճչմարտօբէն
Հէքիա
-
թային
գրուագնեբով
60
տարի մաքառելով՝
ստեղծեց
Հոգեկան
Հա–
րըստութիւն
մր, ճշմարիտ
դանձ մը, ստեղծեց
այս
րարձր
ու առաքինի
յատկութեանց
խտացում
ը
Հանդիսացող
Գա^ա
կցական
ութ իւնը , շատ
աւելի
ղօրաւոր
ու տոկուն
ուժ մը, քան թերեւս
էնքր
Գաշնակցութիւնր
։
18904^
մինչեւ
այսօր
60
տարիներ
անցած
են
։ ,
Եւ այսօր՝
իր նոբ կեանքի
սեմին՝
Գաշնակ
-
ցութիւնր
նո քնքան ամ ուր է իր Հաւատքին
մ էք ,
նոյնքան խանգավառ՝
իր
շարքերով,
նոյնքան
կուռ՝
իր կաղմակերպութեամբ
, որքան
60
տարի
ներ առաք
;
Ու նաեւ այսօր
, Հակառակ
իր Հալածական
վի
ճակին
, ան վերստին
տիրական
ուժն է ,
վարիչ
բաղուկր
Հայ կեանքի ;
Գաղթա շխա բՀ ի Հ ա յութիւն
ր ել ապբի
ու
կր
գործէ
առաւելարաբ
իր շունչին
տակ
:
Իբրեւ
մ աա յնութ
իւն ինք կ՝իշխէ
Հայբենի
երկրին
մէք:
Եւ բանտերն
ու
աքսո րավա
յ րե բ բ առաւելա
-
բաբ իր ուխտեալներով
են լեցուն
;
Հայ
կեանքբ
ա յսօր
ստորաբաժանուած
է
Գաշնակցութեան
գրօշով
:
Հայը
կա՛մ
Հայրենի
եբկրին
տիրակալած
0—
տարին
Հետ է Գա էակցութեան
դէմ , եւ կամ Գաչ
նակցութեան
Հետ է այգ օտարին
գէմ
՚,
Այլ բաժանում
Հայ կեանքի
մէք չկայ
:
Եւ
այդ պատճառով
այնքան կատազփ , այն -
քան թունոա
եւ այնքան ատելավառ
կիրք կայ այն
պայքարին
Ժէք, ղոր մեբ Հայրենիքի
ղոյգ
Հատ
-
ուածներուն
տիրացած
օտար
ուժերը
կր
տածեն
Գա էակցութեան
ղէժ
յ
Ա ակա
յն ա յս ատելութիւնբ
, ա յս
ժ չտարոբ
-
բոք ու կատաղի
պա յքարր
Ժիաժամ անակ
անսուտ
վկայութիւն
մլն է այն ուժի
ժասին,
որ կր ներ -
կա յւֆւցնէ Գա քակցութիւնր
:
ի^ոլոր քաղաքական
Հոսանքներու
մէք, ղոբ -
ծակից
թէ Հակառակորդ
, Հայ թէ օտար, Հ՛
Ց՛
Գաշնակցութիւնր
իրեն Հասակակից
ոչ ոք ունի
I
Իրեն
Հետ ծնած
րոլոր
Հոսանքներր
,
ՐԼԷ*՛"՛
յ
թուրքիոյ
, րլլա՛յ
քիուսիոյ
մէք, կամ մեռած
են
լնգմ իշտ, կամ
եթէ կ՝ապբին
, ապա
գագրած
են
ագգոլ
ու
կենգանի
ուժ մը րլլալէ ։
60
տարիներու
աՀեղ
փո թո բ իկնեբու
մէք ան
վթար
պաՀելով
ու դրեթէ
նոյնը
պաՀելով
իր Հոդեկան
, բարոյական
ու
քաղաքական
գանձր
գաւանանք
, դրօշ,
անուն,
կա ղմ ա կե ր պա կան կա
-
ռո յց , ղինան շան
եւայլն,
Գա շնա կցո ւթիւնն
այսօր
իր նոբ պատմ ութեան
սեմ ին , Աւ է
անսաՀման
կորովով^
նո բ տասնամ եաէ^եր
թեւակոխելու
Հա
մար ։
Ան նաեւ
այսօր
կը մնայ
ամէնէն
յուսատու
բաղուկր
Հայ ժողովուրդի
եւ ամէնէն
Հաւաաարիմ
պաՀակր
Հայ եբկրի
\
Ո՚^ւր
որոնել
բացատբութիւնր
այս
Հմայիչ
ե–
րեւո յթին,
եթէ ոչ Գաշնակցութեան
անմաՀ գա
-
ղափաբնե
բուն ,
Գա էակցութեան
պատմակշփռ
գո րծե բուն
ել Գ աշակցո
ւթե ան ող^ թէ
մեռած
դաղափարակիրներուն
մէք, որոնք արժանի
դրօ -
չակիրներր
Հանդիսացան
իրենց փառաւոր
կոլ -
սակցութեան
:
Հա՝ յ ժողովուրգ
, ընկեբնե՛ ր , րաբեկամնե՛
բ եւ
Համակիբնե՛
ր , այս Հանդիսաւոր
պաՀուն
,
եբր
մենք մեր փառաւոր
պատմութեան
()Օամեայ
յո ֊
բելեանբ
կր տօնենք , Հ՛Ց՛
Գաշնակցութեան
Գե–
բաղո
յն Ա՝ արմ ինբ րաբո յական պարտք
կը զգա
յ
ե բ կի ւղածօ ր էն իր
ԳԷՈ
՚-խր
խոնարՀել
յ ի շա տա
կին
առքեւ
այն բիւ֊բ - բիւբաւոբ
անուանի
թէ անա
-
նուն , ծանօթ
թէ անծանօթ
, թաղուած
թէ ան -
թաղ
նաՀատակնեբուն
, որոնք
փառքի
մեծագոյն
բաժինն
ունին
Գաշնակցութեան
յոբելեանին
մ էք %
Հ. Տ. գ. Գերագոյն
Ա արմ ինր, այս
նուիրա
կան պաՀուն
, յանուն
Գաշնակցութեան
իր
քերմ
ողքո յննե րը կր յղէ րոլոր անոնց,
որոնք
թբքական
թէ բոլշեւիկեան
բանտերուն
,
արգելարաններուն
եւ աքսո րավա յրերուն
մէք, Հակառակ
բոլոր
Հա -
լածանքնեբուն
եւ անմ արգկա
յին տառապանքնե
֊
բուն,
մոլեռանդաբար
կբ պաՀեն
իրենց
Հաւա–
տարմ ութիւնբ
Գաչնակցութեան
անբիծ
եւ արիլ
-
նոտ
գրօշին
յ
Հ.
Ց– Գ– Գերագոյն
Ա արմ ինը իր ողքո
յնները
կր յզէ նաեւ
Գաշնակցութեան
րոլոր
մարմիննե
-
բուն , րնկերներուն
, բարեկամներուն
ել Համա
-
կիրներուն
, որոնք
այսօբ,
աշիւարՀի
րոլոր
մասե
բուն
մէք ձեոք - ձեռքի,
Հաւաւոքվ
ու ղոՀողոլ
-
Fonds A.R.A.M
