լ ը Բ էՀա ւ տՀ Չսօւաւտր^
ա ը ա օ ր ը ^
Տ՝01ւԺ6 6 0 1925
I. 0. Ց. 376.Ձք
1)ւք6էէ6ա–ք»քօ|ւո6է8ւ« : Տ€Տ. «1ՏՏ*10Ճ«
17.
ՕՅատտաշ - Բ>\աՏ (13)
ՎհցամԱ • 800 Փր • , Տար • 1600 , արտ • 2500 ֆր •
7է1^Օ67ւ5–70
Գին 7 ֆր • ցՇ.Ր.ԲՅա 1678-63
V^ոճ^^ճ^ 18 ^0Ս1
26րււ ՏԱՐԻ - 26^ ձոոէէ 14օ.6231֊՚Սոր շրջան թիս 1642
ՄԵՐ ԽՕՍ-քԸ
1950
Ուրբաթ 18 Օ՜ԳՈՍՏՈՍ
քքՈՒՐ-ԲԻՈՑ ՎԱԻԵՐԸ
Արեւմուսւքէ
սլա շէոււվաՆո
լ.թ Լ
սէ
՚Ն
շ՚էթայքւն
մէք
կարԼլոր
օղակ
մչ։ն կ թ՚ոլրքէան
:
Համ աշխարՀա
յէՆ
^ րկրո րգ պաաե րս՚գմը ղեո
չէր Վերքագած–
ք ոչ աչ ԱտլանաԼան
գ ՚ ՚ ՚ չ թ ւ ր ր կը)՛–
քուած
, երր Հա՛նգուցեալ
նախագաՀ
Ր "Գ՛ԼԷ ւթ՝
յ՚"յ~
աարարեց թէ՝ Ամերէկայի
պաչապանութեան
հա
մար անՀրամեչա
է թուրքիան
:
Այգ
Հանգիսաւոր
յա յաարարութենէն
մ ինչձա^
այսօր
թուրքիա
կանոնաւո
րա րա ր
օմանգակու
-
իժիւն կր սաանայ
Ամերիկայէն։
Ու ասիկա՝
Հակաոակ
անոր , որ
թուրքիա
մաս չի կագմե
ր ոեւէ քագաքական
մասնակի խմ–
քւակցութեան
Ամերիկայի
Հեա եւ ոեւէ
գինուորա
կան դաչինք չէ սաորագրած
:
Միլիառներաի
ֆրանքի
օժանգակութիւն
սաա–
ց՚սծ է թուրքիան
վերքին
աարիներու
րնթացքին ;
Բանակր,
նաւաաորմր
եւ օգաաորմիգը
Հաւասա -
րասլկ ս օգտուած
են ամերիկեան
նորա Հնար գէ ն -
քերէն , մ արաանաւե
րէ ն ու օգ անաւե
րէն
•. Թ՛րքա–
կան բանակր
արգիական պատե րաղմ ի օրէնքնե -
բուն վա րմեցնե լ ո ւ
Համ աբ
բաւլմ աթիւ
ամ՝ ե րիկաց
ի
մասնա՚ք-էա
սպաներ
պաչաօնի
կանչուած
են :
Զին
ուորական
բոլոր
մարգերուն
՚ ^ Հ ^
""^
եբի1լացի
խո բՀ րգականնե
բ աոնուած
են :
Մ էէ իսօսքով
, թուրքիա
ա յսօր
սերաօրէն
կապուած է Ամերի/չայի
եւ ամբողք
յոյսբ
անոր
վ բ ՚ " յ
դրած:
1914/
պատերաղմէն
աոաք,
նոյն
ձեւով
անձ -
նատուբ
եղած էբ Գերմանիո
յ եւ անոբ
ղինուո
բա
կան ՛Լար ի չներուն
, թէեւ
անոնց
օմ ան գա կո
լթ
ի ւն ր
երբեք
ամ երիկեանի^
Համ
եմ ատութ
իւննե բր * չէբ
ան
մ ^
որ
րայ
,թԳյլբքիա
Վ
^յ
Հաւանական
^յ
՚՚իր
ճակատ՚եէգրով
Հետաքրքրել
ս^^^^^^^Հււ^^^մեձե
ր ր , ոբոնք
տուեալ
պա
յմ աններուն
մ էք չաՀեբ
ունէ ին
պաչտպանելու
օսմ անեան
կա յս րութեան
Հոգա
յին
ամ բո
ղրութիւ
նբ
Հիւսիսի մեծ գբացիին
ծաւալողաէլան
քաղա
—
քականութեան
ղէմ :
Բա
յց ամ էն սլատե րաղմ է ալ
անգամաՀատեալ
գուբս եկած է : Այն աստիճան որ երբեմնի աչ -
խարՀածալալ
Օսմանեան
Կայսբոլթիւնր
,
որուն
սաՀմանն/՚բր
կ՚երկննային
մէկ կողմէ
մինչեւ
կեղ–
րոնական
քք՛
րոպա
յի գուոնե
րբ՝ իբ մ էք պարփա
կէ՛ լով
պա լքանե ան րոլո բ երկիրներն
ու
Ատ րիա -
կանր,
միւս
կողմէ
մինչեւ
Հիւսիսային
Ա՚իրիկէ ,
կարմ
իր ծով ու Պարսից ծոց , այսօբ գարձած
է
փոքրիկ
Հանրասլետութիւն
մր, ամվափոլած
Փոքր
Ասիոյ
մէք :
քյլ
սակա
յն ա յգ ^փւոքբիկ
Հանրապետութիւն»
րսուածր
Ֆրանսայի
մէկուկէս
ատ րածո
ւթիւնն
ունի եւ չափէն
աւելի
լնղարձակ
է՝ նօսբ բնակ -
չութեան
մ ը
Համ ար
յ
Հսկա յական աա րածո ւթիւննեբ
ամ այի եւ ան
մչակ կր մնան , մանաւանգ
Հա րեւե լեան»
կո չււ ւած
Հա յկական
նաՀ անա գնե բուն
մէք,
ղո րս
չէնցնե
լէ
կը քաչուին
թուրքեբր
ա յն Հաստատ
Համ
ողում ոփ
անչուչտ
, ոբ այգ Հողամասեբբ
իբենց չենպատ -
կանիր եւ , ուչ կամ կանուխ
, օրմ ր պիտի պար–
տալո
բուին
իրենց
ի սկա ելան տէ բեր
ուն
ւԼե րագա բ–
ձնելու
ղանոնք :
իբենց
սեփական
մ իքոցներոփ
չեն
կքնար
պաչտպանել
այգ Հողամասեբբ
: ԱՀա՛ թէ
՛լնչու
սլինգ փա/լած
են Ամերիկայի
օձիքին եւ օրէ օր ա–
ւելի խստապաՀանք
կբ գառնան,
քքաբգ
ստացէւած
ոմանգակոլթիւնր
անրալարաբ
նկատելով
:
Բորէայի
պատերաղմէն
ի փեբ բոլոբոփին ա -
Հտբեկուած
են եւ
իբաբանցում
ի
մաանռած
:
Կ՝ուղեն
աւելի եւս ամրապնգել
իբենց
դիրքր ել
պատաՀա/լանութեան
չձգել
իրենց
երկրԼն պւատ -
պանոլթիլնր
;
Նոր
կառափարութեան
արտաքին
նախա
լտբր
մայրաքաղտքէ
մայրաքաղաք
կբ պատի՝
քանք
լով
Ատլանտեան
ղաչինքին
մէք մտցնել
թուրքիան
,
որպէսղի
Հիւսիսէն
գալիք
յարձակում ի մր ^ա ֊~
րագա
յին,
ղաչինքին մաս կագմող
բոլոր
անղէմ -
նեբն ալ օգնութեան
փութան
իր երկրին
յ |
իր բաբե
յո ւսո
ւթե ան իբբեւ
ապացոյց
,
^.ե ֊
մոկրատ
կառափաբութիւնբ
, աոանց
Ագգային^եծ
էՅմ բագիր՝
&.
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
0
ք՛ Ի
V
ԹՈԻՀԹ
ԶԿԱ6
Ֆրանսական
թերթեբր
սկսան կամաց
կամաց
կրճատել
իրենց
ծաւալբ։
Եւ միեւնոյն
ատեն
աղ—
՚^բկել թէ աղատագբոլթենէն
5 6
տարի
փեր
^յ
աւ
թուղթի
տագնապ մր պատուաբեր
չէ պետու —
թեան
Համ աբ ; Անչուչա մեր փոքրիել
թերթն ալ
կ ա՚լղուի
գմոլաբութիւննեբէ
, բայց
խաոնուտծ
ընգՀանոլրին՝
գէչ ադէկ
ելք մր կբ գանէ ւ
ինչէ՞ն առաք կուգայ
սակայն այս
տագնապր։
Առեւտրական
մ ասնագ իտութիւն
չունիմ
որ
՚իորձեմ
ճչղել
սլաաճառներբ։
ք՛մ գիտցածս՝
ար—
տաղրոլթիլնր
կամ ներածումներր
չեն որ տարա–
պայման
կերպոփ աւելցած
են , այլ սպառումն է որ
չափր կ՝անցրնէ :
ՆաԼս
առտուն
կանո լիս ե լլողր
թե րթ կր Հ ա–
նէ : կա բծեմ
ոբքան
ե րեսփո խան
կայ ,
այնքան
խմբակցոլթ իւն կամ ^ֆրակցիա»
կա
յ , եւ եւր՛" -
քան չիւր բ իր ըոե լիքը
ունի , Հետեւաբար
թե
լ՛թի
մր կր
կարօտի։
ՏակաւԼն
առտո
լան
ր եւ
իրիկուանբ
ղատ
ւլատ , փարիղեանր
եւ գալառականբ
նոյնպէս
, ղբ–
րակսնբ
, տնտեսակտնր
, երղԼւծականր
, լնտանե -
կանր
, մանկականր
,
մարղաելանբ
,
գիաականբ
գուբս չեն կրնաբ
մնալ» չարքէն :
Շաբաթաթերթ
ամսաթերթ
կամ պարբերա/Լան
ինչո՞ւ պէտք
է
գոՀ երթան աագնտպին : Աւ Հտչուեցէք
Հաբիլրնե–
բով, իսկ
թիրաԺը՛
միլիոններով :
կան աակաւին
թուղթի
տարբեր
սպաոռւմնեբ
:
Պ ա չտօնատ ո ւն
մ բ գացի՛^ բ որեւէ
գո րծով
, առ
նուաղն
5 6
թերթ պէաք է լեցնես
նոյն
րովան–
ղակութետմր։
Ծրարներով
Հաեղեկաաու»նեբ
կը
սաանանք,
որոնց
պաՀարաններր
յաճախ
չրաց —
ուելու գատապա
րտո լած
են :
Աւ
տակաւին
Լ՚^՚ք
սանձարձակ
մսԼսոլմ
թռուցիելներու
, յայտաբա
-
րութեանց
, անւղ^^^^^^Թա^^^^սստ
:
Օր ^ւէՈ
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^էէ^^ե
^^՚երս
սպրղած
^^"՚Աաւ^^^^^^աաա^ե
–յ՛՛
վեբքին
տեաք^^աաաաքքք
^^յց
թեբթերան
Համաբ , կարելԼւ չէ օբիէւտկ
առնել
^աչխարՀի
ա–
մ էնէ ն գեմ ոկր ատ
եւ
լա ռաքա
ղէմ
ե րելբէն» :
Ա յգ առաւե լութ իւններով
օմաուած
մեր եր -
կի՛րն ալ կարծեմ
միայն մէկ օրաթերթ
ունի, ո -
բուն
տպագրութիւնն
ալ սաՀմանափակո՚.ած
է :
ԱՕԱԻ
ԵՐԵհԱՆՆ
1> ԻՕՍՈԻՄ
ԿԻՐՈՎԱԿԱՆԻ
մէք փեբքերս
բացուած
են 7
նոր առեւտրական
խանութներ
: ԸնթացԼւկ
տար–
ուան
եօթր
ամսուան մէք չբքանի
առեւտրական
ցանցի
սպառումր
բարձրացած
է
20
տոկոսոփ, մա
նաւանգ
տնա
յին առարկաներու
,
Հեծելանիւներու
ել
Լւնքն ա չա րմեր ո
լ :
ՄԵՎՐԻԻ
չրէ^անի պաՀածոյի
գործարանր
կր
պատրտսաէ
նաեւ
լնկո
յղի , ՛Լա րգի
, ծիրանի եւ
այլ
պտուղներու
անուչեղէններ։
Բանուորներր
Լ։
պատիւ
քց • Հայաստանի
ՅՕրգ տարեգարձին
կտ -
տարեցին
տարեկան
ծրագիրր
, եւ երկրին
տուին
200
Հագար տուփ աբտածբագրային
արտագրու
-
Հիողոփփ
Հաւանութիւնն
առնելու
, որոշեց
4500
ղինուորներ
ղրկել
Բորէա
, Ա իացեալ
Աղգերու
բանակին
, քիչ մր չավւէն
աւելի եռանգ
ցոյց տա–
լով :
Այս
ո րո չում ր փո թո
րիկ
յաբուցած
է
երկու
ուգղոլթեամ
բ :
Առաքին
բողոքողն
է ^.ալք կուսակցութիւնր
,
որ
ամ բողք քառո րգ գաբ
մ իաՀեծան
ելաււափա
րած
է րերկիրր եւ այմմ
^որՀաղուրկ
եղած,
չուղեր
գիւբաւ
Համակերպիլ
անղօր լնգգիմագիրի
գերին։
Երկբո րգբ ձախակոգղմեան
տարրեբն են
իմա՛
ծածուկ
Համա յնափարներ
ոբոնք կր թուի թէ
ՀետզՀետէ կր զօրանան
թուբքիոյ
մ ԷԼ :
կաբգ
մր թերթերու
խափանում ր այս
առթիւ,
փերքին
ծայր յատկանչական
է :
Պատմութիւնր
անոզոք է :
^
ինչպէս
նաեւ
արգարութիւնր
-
թուբքիոյ
ներկայ
քզաձզութիւննեբր
ի փեբ -
քոյ պիաի
յանգին
իրենց ճակատագրական
փախ -
ճանին :
ՀՐԱՆՏ-ԱԱՄՈԻԷԼ
Եապափ
պաշտպաԱութիւնը
ԱՄԷՆ ԿՈՎՄ ՊԱՏՐԱՍՏՈՒԹԵԱՆ
ՀԱՐՑ
Օ՛ւ
ոստոս
22ին Լոնտոնի
մէք պիտի
գումար -
ուի Ատլանտեանի
ոլԼստին մաս կազմող
|2
պե -
տութեանց
մողոփր , ուր
ամէն
երկիր
պիաի
յայտնէ
այն ճիզր
զոր
կրնայ
կաաարել
սպառազինութեան
Համար : Այս մասին
ֆ րանսա—
կան
ծրագիրր պատրաստե
լու նպատակոփ
ա յսօր
ԷԼԷՂԷԷ
"լայատին
մէք կր գումարուի
զինուորա -
կան բացառիկ
մողոփ մբ նախազաՀութեամբ
Հան
րապեաութեան
նախագաՀին
: Այս առթիւ
փարչա–
պետբ
աեսակցութիւններ
ունեցաւ
ամերիկեան
ռեսսլանին Հեա :
՝)>՚\ Ներկայ
կացութիւնր
փաանգուած
աեսնե -
լով
Զրրչիլ առաքարկած
էր Անգլիոյ
փաբչապե -
տին անմիքապէս
նիստի
Հ րալիբե
լ խորՀրզ ա բանր
,
բայց ան մերմեց,
յայտնելոփ թէ Աեպաեմբեբ
12–
Լւն արղէ ն պիտի
ղում արուի
խոբՀ րգա բանր : Նո
յն
գիմումբ
րրաւ
նախկին
փարչապետ
Փօլ Րէնօ
,
Հրատարակութեան
տալով իր նամակր
մամուլին
մէք։ Վ^աբչապետ Պ՛ Փլէ՚Լէն
յայտարարեց
թէ
ա
՛ւ
՛լ– • մոզովբ
անմ իքապէս
գում արե լու Հարկ
չր~
կայ եւ թէ կառավարութ
իւնր
իրաւասութիւն
ու
նի , ի Հարկին
զէնքի աակ
պաՀելու
արղԼւ
ղօրքր՛
X
ԱնգլԼ՚ոյ ել Ֆրանսայի
մԼւքեւ
զինուորական
կաբգ մրխօսակցութիւններ
պիտի
կատարուին
ծայրագոյն
Արեւելքի եւ Ափրիկէի
մէք.
Հաւաքա
կան պաչտպանութեան
մբ Համար։
Աայկոն
ԼՀնգ–
կա
չին)
Հասած է բբիտանական
սպա
յակււ յտ
մ ր,
խօս ակց
ելո
լ
ֆրանսական
գինուո րական
ի չխան
ու
թե անց Հետ , որպէսղի
սլատ րաս տեն
գո րծակցա -
կան յատակագԼւծ
մը պաչտպանելու
Համաբ Հնգ -
կաչինբ,
Հոնկ - Բոնկը եւ Մալեգ/էան :
Հոկտեմ
բեր
Լն ալ նմ ան Հանգիպում
մ ը տեգԼւ պիտԼ։
ունե
նայ
Արեւելեան
Ափրիկէի
մէք։
Արղէն իսկ թանա–
նտրիփի
մէք սկսած
են նախնական
խօսակցութիւն–
ներր ֆանսական
եւ
անզ
լի ա կան
գԼնո լոր ական
պետերուն
մ իքեւ :
^ Գրած
էինք թէ զօր՛ տբ կոլ գմգոՀ է կա
ռա փար ութեան
բռնած
գԼ՚րքէն եւ թէ նոբպայ -
քարԼւ մրպիտի
ձեռնաբ/լէ : Իր օ՚լնականր
Հետեւ
եալ կերպով
պարզեց
Ի՚նղիբր՛
Եւրոպայի
պաչապանութեան
կեգրոն
ը , կ՛րսէ
զօբա վարբ ,
ՓարԼւզբ պէտք է րլլա
յ եւ ոչ թէ Լոնաոնր,
՛լայն
վաբոզ^ւերբ
պէտք է րլլան Ֆրտնսաց
ինեբր եւ ո ք
թէ Ան՚էլԼւտցԼնեբր
, որովՀետեւ,
ամէն պարագա -
յԼւ,
կռԼււի մրսկզբնաւորութեան
ատեն,
Անգյիոյ
՚լԼ՚լ՚քՐ
Համեմաաական
չէ ՖրանսայԼւ
գիրքին։ Այ"
մասին
անցեալ
օբինակնեբր
մէքտեւլն
են , Թ ՚ ՚ ւ ր ի ,
Պոռտոյի
ել նոյնիսկ
Եալթայի
ԼսօսոքկցութԼքյ֊ն
-
ներբ պէաք է
յիչենք^
X
Ա՚^գւեւ
նեց
գԼնոլորւ
կոլ
աա ր ի ի բա լքճ յւա՝ց\
Հակառակ
պաչաօնական
Հեբքում^ե
բու
Միացեալ
ՆաՀանգներր
Ա՚^օյւէն կր ԼսոյւՀին
զինել
արեւմտեան
Գերմանիան
:
՛ԲՈՐԷԱՅԻ
ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ
ՕԳԱՅԻՆ
ԱՆՆԱԽԸՆԹԱՑ
ՅԱՐ2ԱԿՈՒՄ ՄԸ
Վերքին
լուրերու
Համ աձա
յն
Հ իւսիսա
յ իններր
բոլոր ճակաանե
բու
վ բա
յ կր չա ր ո ւնա
կեն
յառա–
քանա
լ : Րայց
օրուան
կաբեւոր
գէպքր կբ Համ
ար
ուի
օգա
յին աննա խ լն թա ց
յա բձակում
մ ր
Հ
իւս ի–
սա
յին բանակա
տեզինե
բուն
՚Լյ՚ա
լ :
Ամ
երիկեան
100
գերամրոցներ
Հազար
թոն ռումբ
տեգացոլցին
Նա քթ ոնկի ճակատին
վրա
յ Հաւաքուած
Հ
իւս
իսա–
կաններուն
՚Լրտ
յ : Զանազան
ուզզութեամ
բ
եկոգ
օգտնաւերր,
ամէն
50
մեթբի
վյւայ
թափեցին
ի -
րենց ռումրերբ
, քարգ ու փչուր
լնելոփ
Լնչ որ
կար
գետինր։
քիմրակոծութիւնր
կատարուած
է
Հինգ, քիլոմ
եթր
շբք տնակի
մ ր
մ էք ուր Հ
իլս
իսա–
կաններր
Համախմբած
էին
40.000
զօրք եւ
120
Հրասայլ : Ամ բա րձա կնե րէն
փե րք եկան
ո րսո բգա
կան սալառնակնեբր
եւ ցածէն
կրակեցին
զինոլո–
բական
խումբեբու
փրայ :
Ամե
ր իկաց իք նոր ումեր կբ ստանան եւ կր
յայտարարեն
թէ Աեպտեմբեբ
\ ին
զանգուածային
Հակա յարձակում
ի
պԼւտԼւ սկսին :
Մ իւս
կոգմ է
Հ իւս իսական
փա ր չա պե տ ր օրա–
ք Լոնրերւււ ^արունակււլ^ իւնբ (յարդա| Գ - էօ 1
թիւն։
ՊաՀածոյի
գործաբանԼւ
բոլոր
աչխատտնք–
նեբր
մ եքենա յացած
են եւ օրական
5000
տուփ Լ։
տեզ կր ստացուի
7
Հազար տուփ : Այ"
աարի
3 "400 ՛ՕՕՕ
տուփի տեզ պիտի արտագրուի
2 մի -
լիոն
200.000
տուփ։
ՇԻՐՎԱՆԶԱԳԷԻ
մաՀուան
\5րգ ամեակր պի–
տի տօնուի
Հա յաստանԼւ
մէք։
Իր
գբո ւածնե
րէն
« Նամուս »ր,
Հ
(Պաաուի Համաբ»ր եւ
բազմաթիւ
ուրիչ
ծանօթ
գործեր
, կբ կազմեն
Հայ
թատրոնի
գանձերբ։
Հայաստանի
պետական
Հրատարակչա–
կանը
լո յս լնծա
յեցՇ իրփանզագէ Լւստեղծագո
րծու
թեանց լիակատա
բ մողոփածուն
, բաղ1լացած
աա
սր
Հատորներէ։
Օգոստոս
7ին , Երեւանի
Գրոգ —
ներոլ Տան մէք տեղի
ունեցաւ
Հանգիսաւոր
իրի -
կուն,
ուր խօսեցաւ
Հմայեակ
Աիրագ,
գրագէտներ
Սարգիսեան
եւ Գ՛ Գէմիբճեան
:
Fonds A.R.A.M