ԼՏ է^ւ^աւըլ< Չսօււօաւտւ ^ ^ ա ^ ւ ը ի յ տ>ւ ը ա օ ր ը
1–1/\1Հ/\ 1
տ,
0. Ց. 376.286
1)Մ«էէ6ա––Րքօրո6է&1ք6 : ՏՇՈ. աՏՏձ1(ե^11
17. 1^ս€ Օ&աշտաէ - Բ^\աՏ (13)
Վեցտմո– 800
• . Տար– 1600. արտ– 2500 ֆբ–
ԱՀ
008. 15-70
.ԳիՏ.7յԻՐ– 0.0–1՚–ք3ոտ 1678-63
Տ/1տո1; 15 ձՕՍւ 1950 Երէ՜քշաբթի 15 ՕԳՈՍՏ՜
Խմբագիր՝
Տ.
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
26|ւդ ՏԱՐԻ - 26* ^^ոոէօ Ւ(օ. 6229֊՚Նոր շրջան թիւ 1640
ԱՍՐ ԽՕՍ֊^Ը
ՕհՎՐԻ
ԵՐեՍՆԱՄԵԱԿԸ
ՊՈԼՍԱԿԱն ՔԱՈՍԸ
1920
օգոստոս
\Օին
ւիարիգեաՆ
արւււտրձսւն
Աէփրէ
՝> ռ չսւ 1լււււո ր
թ ա՛Նգա ր ա՛հ ԷՆ մէք 1չր ստորա—
գրուէ
ր \ ա Լտ ո ւթ ե աՆ ւչանագիր
մ ր , որով
վե
րք
կր տրուէր
Գաչնակիցներու
եւ թուրքիոյ
միքեւ
1914
Հոկտեմրերին
հ՜ագահ՛ սլատերաղմ
ին։
Գերմ անիա յէն
, Աւստ րելՀունգա
ր իա յէն եւ
Պուլկարիա
յէն վերք, Գա ՚նակիցՆերր
սչարտուահ՝
Թ ուրքիո
յ կր սլա րտ ագր է ին
իրեՆց
ոլա
յմ անն ե ր ր ,
կաաարեալ
անգամ աՀ ատութեան
ենթարկելով
օս–
տ) անեան
կա յս րութ իւնր :
Հաչտութեան
իւո րՀ րգամո
ղովին մէք Մ
եՆ
Գա էակիցներս
լ
կողքին
աթոռ
մլն ալ յատկաց–֊
ուահ– է ր « ւիոքր գա շնա
կից »
Հա յաստանին
, ո֊–
րուն ներկա յացուցիչր
Աւետիս
ԱՀարոնեան
, Հայ
ժողովուրգի
դարաւոր
տ ա ռա սլան քր
ուսերուն վր
ր՛" յ շալկահ՜
, յադթական
ժուտք կր գորհ՜էր
սրա
Հէն
ներս,
օսմ՛անեան
սլաաուիրակներոլ
սաՀԺ րռ–
կահ՜ ակնարկներուն
տակ եւ կր սառ րագրէ
ր սլատ—
մական
վաւերաթուղթր%
Աււա քին (եւ դժրախտարար
՛էե րքին)
մ իքաղ -
ղա
յէւն դաշնադիրն
է ր ա յս , որով
յաղթական թէ
սլա րաեալ
շաՀ ակից
սլե տութե
ան
էլ
նե րկա յացու -
ցիչներր
սլաշտօնալղէս կր ճանբային
ազատ
յ
ան–
կաի հւ միացեալ Հայասաանի
մր դո
յութիւնր–.
Արւչարեւ Ա էւէրէւ դա վագրին
Տ8րգ
յօգո ւահ՜ ր
կ՚րսէ
-
—• « Թուրքիա կը յայաարարէ թ է Հայաս–
աանր կը ճանչնայ իրրեւ ացաա եւ անկախ Պե -
տութիւն մը, ինչսյէս –նանչցած են (լայն արդէն
դաշնակից պետութիւններր » :
« Ագատ եւ անկախ
Հա յաստան
»/ք
այս ճանա
չումին կր յաքորգէ
անմէէքէսպէս « Միացեալ Հա–
յաստան
»/ւ
սլարտադրութէււնր
Թուրքիո
յ :
ՏԳրդ յօգուահ՜ր կր տրամագրէ
, որ
էրղրումի,
Տրասլիղոնի
, Վանի ել Պիթլիսի
նաՀանգներէն
Հայասաանի
կցուելիք
մասերր
Միացեալ
ՆաՀանգ
ներու
նախաղաՀին
իրաւասութեան
կր յանձնուին
է
Եւ իսկասլէս ալ ՆախադաՀ Ա ւէ՛ լս րն
1920
նո–
յեմ րեր
22/5ք
իրաւարարական
վճիռով
դհ՜եց
թուր—
քիո
յ ել Հա յաստանի
սաՀմ աններր
, առա քար
կելով
ա յս
վերքինին
մ իացնե
լ յէ՛ շեալ
չորս
նաՀ անղնե–
րէն
կարեւոր
մասեր, Աեւ հ՜ովոլ
վրայ
ելքով
մրէ
Ուրեմն « Միացեալ
ել Անկախ
Հայտստան ^ր
օդին մէք նետուահ՛
խօսք մր չէր է՛՛կ, "*յէ
յաղթա
կան Գա –նակիցնե րուն
կողմ է նկա տուահ՛ էր ան–
Հրաժեշտոլթիւն
մր աշխարՀի
մէք
խաղաղութիւ
նր Հաստատելու
եւ անիրաւուահ՛
ժողովուրդի
մր
Հանգէէգ
արգտրութիւնր
դորհ-ագրելոլ
Համար
ւ
Աղատութեան
ճանասլարՀէւն
վրայ
Հ՛՛՛յ
ժողո—
վուրգին
թաէիահ՜
արիւնր
վե րքասլէս
արդիւնք
ժր
կուտար–, ԱշվսարՀի ճակատաղիրր
կերտող
Աեհ՜ե—
րր
կ^րնգունէին
Հայուն
աղատ եւ անկախ
ասլրե—
լու
իրաւունքր
, իր նախաՀա
յրե րոլ
սլատմ ակւսն
Հողերուն
՚էրայ , սաՀմանէւն այս թէ այն կուլմ
րւ
«
Մ այէ՚ս
28 » " ՛ /
ստեղհ-ոլւսհ–
Հայաստանէւ
Հան րասլե տութ իւնր
ււլաշտօնապէս
կր
ճանչցուէր
րա րեկամ թէ թշնամ
էւ սլետութեանց
կողմէ :
Արական քաղաքական
թոՀուրոՀին
մէք
րռլորո–
վին
աննշմար
անցաւ
Աէվրի
գաշնագրի
յտորա —
գրութեան
երեսուներորդ
տարեգարձր,
որ սա —
կայն
Հայ ժոդովուրդին
Հաժար ւգատմական
թր—
ուական
մրէւ է ;
Ա է՚էրի դա նագր
ին մօտ րո լո րովին կր նսե -
մ անան Ա ան Ա թէֆանո
յի չվաւե րաց ոլահ՜ դա վա
գրին
1
երդ յօդուահ՜ր
, ինչսլէս
նաեւ Պ ե ր լին ի գաշ–
նաղրին
61Հ"^
յօդուահ՛ր
, որոնց
շուրք ա՛յնքան ադ–
մուկ
յարուցուահ՜ է
ամրողք
քառասուն
տարի,
\87Տէն
մինշեւ
1918։
Մեր չար րախտէն
Աէ՚էրի
Դ՛"^նադիրր
չվաէ֊ե–
րացուեցաւ
դէսյն սաորադրող
սլետութեանց կ"–գ—
մէ : Պ ատճաոնե
ր ր րաղմ ութիւ են ան շուշտ -.
թռւրքիան
ղղեանելէ
վ ե րք , Գա նա կ ի ցնե
ր ր ի–
րարու Հետ մրցումի
ելան՝՝ անոր
շնորՀներր վա—
յե լե լու
Համ ար : Մ րցանակր
շաՀ եցաւ
Մ ո ս կո լան
,
որ թել ու թիկունք
դարձաւ
Մ ուսթաֆա
Բէմալի
եւ անոր ստեղհ՜աՆ « մէւլյի
»
շարժումին-
Թե րեւս
Հա յաստանի
էսո րՀ րդա քնա
ց ումն ալ
քանի մր ամիս վերք՝ պատճաոներէն
մէկն էր Աէվ
րի դա վագրին
չվաւերացուելուն
:
ինչ որալ րլլայ
սակայն
, փաստր կայ ու կր
մնայ
՚.
1920
օգոստոս
\ ^ ի ն մեհ՜
Գաչնակիցներր
պաչտօնաւղէս
ճանչցան
Հայ աղգին
իրաւունքր
ա–
ղատ, անկախ եւ միացեալ
Հայրենիք
ունենալու
մ աււին -.
ԴԷՊԻ ՊԱՏՐԻԱՐք-ԱԿԱ՚հ ԸՆՏՐՈԻԹԻԻ՚Ս
Պոլսական
թերթերու
վերքին
լուրե րուն նա
յե—
լով
, տաղնասլր կր թուէ։
մաաձ՜ րլլա/
կանոնական
ճամրու մր մէք։
իղահ՜ դէւմումներու
՚էրայ, իս -
թանսլոլլի
կուսակալ
վւրոֆ . ^ախրէտտէն
՝Բէրիմ
անցահ՜ ե րեքշարթի
օր իր սլա շտօն ա տ ո ւն ր Հ րաւի–
րահ– Լ ե րկու կոդմե
լալ
ղ լ էս
ալո
րնե
ր լ՛ եւ թեր ու
՛լէ՛ք լսահ– անոնց
բոլոր
վւաստերն ուամբաստա -
նութ էււննե րր : Արսլանե անի կո ւս ա կի ցն ե րր ի վեր–
ք" յ րնգունե ցէն որ աղգ • սաՀմ անա գր ո ւ թ ե ան օ–
րէնքէն
~,ամ աձա
յն
կատարուի
սլատ բիա
րքի
մր
րնտրոլթէււնր
:
կուսակալբ
դոՀունակութիւն
յայտնեց այս
Համաձա
լնութետն
Համար ելէսոստացաւ
արգիւն—
քբ Հաղո րղ ել Արտաքէն
նախարարութեան՝
դոՀա–
ցում տալու
Համ աբ Հայ Հա յրենակիցնե
րւ՛ւ « ար
ղար եւ օրէնաւոր » բաղձանքներուն
:
Պատրէւարքական
նբտրոլթիւնբ
սլիտի կատար
ուի
Համ աձա
յն
\
862/՛
աղդ • սաՀմ անա դ ր ո ւթ ե ա ե
որ
՛լ ո րՆ ագր
ուե ցաւ նաեւ Նաբո յեան սլատ բիա
բքի
լնտ
բ ո ւթե ան առթիւ
:
ՌոՆսիա եճ ՊաքսկաստաԱ
ՇԱՀԸ ՄՈՍԿՈԻԱ ՀՐԱԻԻՐՈԻԵՐ է
Անգարայի գործակալութիւնը հեաեւեալ հե–
ււագիրը ստացած է Թէհրանէն • —
Պաբսէւկ վարչասլետ
ղօրավաբ
քիաղմարայի եւ
սովետական
գեսսլան
Աաաչիքովի
մէւքեւ տեղի ու.–
նեցաՆ
վերքին տեսակցո
ւթիւններր
մ եհ՜
չաՀագր–
ղռութէււն
առթեցին
ԹէՀրանի
քաղաքական
չբքա–
նակնե րուն : Առաքին տե սակցո ւթիւննե
բէՆ
յետո
յ
մեղմացում
ժրի յայտ
եկաւ
երկու
երկիբնե
բու
ձո տեա
I
կացութեան
ժէք : Պաբսկ աստանի կարդ ժբ
Հիւսէւսայէն
նաՀանգնեբուն
մէք Հաստատուահ–
ւգ՚ս–
չարժան
վիճակր
կքուեցաւ
եւ ՇաՀին գէմ դոր -
հ-ուահ–
ժ աՀափորձէն
յեաո
յ
ձեբ բակա
լո ւահ՝
թու–
տէՀականնե
րուն
թղթահ-րա
բնե
բ ր
վերաքննուե -
ցան։
Նմանալղէս
արւլիլուեցալ
օտաբ
լրադբու^ե՛—
բուն
այցր
սլա
րս իկեւսո վե տական
ստՀժանային
չր–
քաններբ : Մ իւս
կողժէ , վարչապետին
եւ Ա ատ
չի
քով ի
ժ է՛քեւ
տեղի
ունեցահ–
երկրորդ
տեսակցու -
թենէն
յետո
յ , Հաւանական
նկատուեցալ
որ վեր
սկսին
առեւտրական
յա րա րե րո ւթ իւննե ր ր
երկու
երկիրներուն
միքեւ։
ԹէՀրանի
կաբւլ մր թերթերբ կր դրեն որ Շա
Հր Մոսկուա
Հբաւիբոլահ–
է ։ կարդ մբ
յօդուահ-ա–
դի րնե
ր գիտել
կուտան որ ոլղեւո
րո ւթիւնբ
Պարս
կաստանի ինպաստ
բեոյթ մր ունէւ : կորսուի թէ
Աթալէնէւ եւ ՇաՀին
միքեւ տե սակցո ւթիւննե
ր ր բր–
նոյթր
պէւտի ունենան
վերք տալու
երկու
երկիր—
նե բու
ձդտում
ին :
ՊՈԻԼԿԱՐԻՈՑ 250,000 ԹՈԻՐ՚ՐԵՐԸ
ԿԸ ՃԱՄՐՈԻԻՆ
Աոֆէւայի
Հեււաղրական
գո բհ՜ակա
լո ւթ իւն ր կր
հ՜անոլցանէ թէ պուլկարական
կառավա
րո ւթ էււն ր
յառաքիկա
յ երեք ամ էւսնելաւ
լնթացքին
Թուրքի՛ս
պիտի քշէ երկրին
250,000
Թուրքեբր։
Գո րհ-ակա լութիւնբ
մ իեւնո
յն ատեն
կ՝ րսէ թէ
Անղարայէւ
կառավաբութիւնր
մերժահ՜ է
րնգունիլ
այս
250,000
Թուրքերբ։
ՊԵԼՃԻԲԱՅԻ
արքայական
իշիան
Պոտուէն
նոր դ աՀ լիճին
կաղժ ութէււնր
յանձնեց Վան Զէ ՜
լանաի։ Շատ յոյս
չկայ որ յաքոգի
, քանի որ հ՜այ–
րաղոյն
աքակողժեան
ժ լն է :
ՄՈԼՈԹՈՎԻ
Հաժար
կ՝ րսուի թէ այս պաՀուս
Փէքէ՚ն կր ւլտնոլի ել բանակցութիւն
կբ կատար
ուի էւր կարմ էւր Զինաստանի
կառավա
րութեան
մի
քեւ
, ո բպէո
ղի Ո՚ուսէւա
օգնէ
3>որմ ոգա
յի վրա
յ
յարձակում
մ բ կատ արե լու
Համ ար :
Այսօր, երբ բոլոբր
դասալիք
եղաՆ են եւ նա
Հանքի
ճամբան
բ՚ւնաՆ
, միայն Հայ Տեդավախա–
կան Գա շնակցութ
իւնն է , որ ամուր կառչաՆ է մ ի–
քաղղ ա յին դա ^ադբով
ճան
չց ուահ՛ ա յս նուիրա -
կան
իրաւոէնքին
եւ ղայն
գարձոլցահ
իր քաղա
քական
Հաւատամքն
ու պայքարի
նչանարանր։
ՈրովՀետեւ
խորապէս
Հտմողուահ՛ է թէ Հայ
ժողովուրգր
կր փրկուի
միայն
շնորՀիւ անկախ եւ
միացեալ
Հայաստանի
, ժողոլէրդափար
կարգերու
տակ :
ՀՐԱՆՏ-ԱԱՄՈՒԷԼ
ՖՐԱ՚ՍՍԱ ՛ՍՈՐ ԾԱ՚նՈԻՑԱԳԻՐ ՄԸ ԿՈԻՏԱՅ
Այոօր
փաբչասլետր եւ նախաբարներ
պիտի
Հաւա
քո
է
էն սլատ բաստե
լու
Հւսժար
նո ր
Ն ՛սնո ւցա–
գիր մր ուղղուաՆ
Մ իացեալ
ՆաՀանւլնե
րո
ւ : Այս
Նանոլցաղբռվ
պիտի
ճշղուէ՚ն
Ատլանտեանի
դա -
շինքի
սաՀԺանին
ժէք Տւրանսայի
վեբաղի՜հման վե–
րաբեբեալ
տնտեսական եւ գանձային
տեսակէտ -
ներր :
Ինշպէս իր առաքին
Նանուցաղբ՚՚վ
, ասով
ալ
Ֆր՚սնսա
պէտքր
պիտէւ շեշտէ
Համերաչխ եւ
Համեմատական
գո րՆակցո
ւ թե ան մր թէ քաղաքա
կան , թէ անտեսական եւ թէ ղինուոբական
գետ
նի
փրայ։
Ամերիկայի
ֆրանսական
գեսպան Պ • Պօնէ
յայտարարեց
թէ ֆրանսա
պիտի
աւելցնէ
ղգալի
կերպով
էւր րանակին
ուժր եւ ււաղժական
արտա–
գրութ
իւններր։
Յէրանսայի
փափաքն է որ, րսաւ,
ա յս
մ աս էն
բոլոբ
քանքե
րբ կարգաւորուին
ա յն -
պիսի եղանակոփ
մր որ արղիլոլի ո եւ է յարձա
կում : Ատլանտեանի
բոլոր
եբկիբներուն
միակ փա
փաքն է պաՀպանել
խաղաղութիւնր,
րայց
՛Լ՛"/՛՛
պաՀելու
Համաբ
անՀրաժեչտ
է փճռական
ժիքոց–
ներ նախա յարձակման
մ ր դէմ : Բանի
մ ր
շաբաթ
առաք
՚Ծայրաղոյն
Ասիոյ մէք ապացոյցր
արուե -
ցաւ թէ յաբձակումր
պէ՚ոք է բախի
ուժին, եթէ
ե՝ուղուէւ
պաՀել աղատութէււնբ
, առանց
որու
չկայ
ոչ ազգերու
անկախութիւն
, ոչ րնկերային
յառաք–
դիժոլթիլն
ել ոչ լնդՀանոլր
բարելաւութիւն
:
՝)Հ Վարչապետ Պ– Փլէ՚էէն
Հաւաքո
յթի ժր ժէք
յա յտարարե ց -
- «
Պիտէւ րնենք կտրելէն որ խա–
ղաղութ
իւնր վերադառնա
յ Հոն ուր
արՀաժարՀուե–
ցաւ : ինքնապաչտպանութեան
ժ իակ
մ էւքոցն է
յարզել
Հէն խօսքր՝
Հ Ա՛ք էն ր մէկի,
մէկր
ամէնուն
Համար »: Համոզուաե եմ որ ազատ
երկէւբներր
ի
վէ։ճակի են՝ գիմագրե
լու
ամէն
վտանղի : Ո եւ է •*
փոթորիկ
չյաքողիր երբ մարգիկ
միարան՚սե
են ա–
նոր դէմ : Ֆրանսա այս Համ
ողո ւմէն առաքնո
րզբ–
ուաե կբ քանայ
սեղմել
Հաւաքական
ապաՀոփու -
թեան
կաղմակերպութիւնր
եւ. աղգեցիկ
ղարձնել
ինքն ա պա չտ պանո ւթեան
մ իքոցներր » :
•ԲՈՐԷԱՅԻ
ՊԱՏԵՐԱԶՍ՚Ը
Վերքին
լուրերր կր Հաղորգեն թէ Ամերիկա
ցիք
դարձեալ
սլաչտպանոգական
գիբքի
մէք մտաե
են : կարմ իր զօրա բաժ էն
մ ր անցաւ
Նաթքոնկ գե~
աին
Հարաւա
յին ափւբ եւ կր սպառնա
յ
Ջէ՚նճուի
առքեւ
զանուող
Ամե ր ի կա ց էնե
ր ր պաշարել : Վեց
ուրիշ
կարմ իբ ղօրաբաժէններ
Հաժ ախմբուաե
են
թակուի
առքեւ՝
անմիքական
յարձակման մր
պատրաստ : Հիւսիսա
յին ճակատին
՚էրա
յ Հարտ -
ւա յիննե
ր ր նաՀան քաե
են : Ամերէւկեան
օգատո
ր -
մ իղր քաշուեցաւ
ՓոՀանկի օգակա
յանէն
զո բ ՚էեւք.
կբ փորձէ պաշտպանել
Հետեւակազօրքր
:
Այս
րո լո բբ
ցո յց կուտան որ ամ երիկեան Հա–
կա յա րձակում
ր կասաե է • կարմ իրներր անցաե են
Նաթքոնկր ելկր սպառնան
Ամ ե ըփկաց էնե
րու պա
րենաւոբմ
ան
գեին ել Ամ ե ր իկաց էնե
ր ր չ ի կրցան
գրաւել
Զինճուն
:
)>Հ
Աղէէաժոդովի
բնգՀ • քարտուղար
Թրիկվի
Լի յտյտարաբեց
որ չ ի կարեեր թէ Միացեալ
Ազ–
գերու
րանակր
կորսնցնէ
Բորէայի
ժէք կաժրքա—
գլուխր : Եթէ նոյն իսկ ստիպուինք
լ ք ե լ այս կա–
ժ ր քա
՛ւ
լուխ բ , ժեր Հետեւե
լիք
քազաքականութիւ
նր յստակ է . բռնի
ուժով կաժ բանակցութ
իւննե
րով
Հէււսիսային
Բորէացիներբ
ետ ՚լբկել
Յւ8րդ
ժի—
քօրէականէն
վեր։
Թէեւ, առ այժժ ո եւ է
յոյս
չկայ
Հաժաձայնութեան
մր
Աղզաժոզովէւ նոբ
նիստին
ժէք։
X
Մ իացեալ
Ազգերու
Հնգկական
յանձնաժո -
զով
ին անգաժ
ղ նզապետ
Ուննի
Ն՛" յար
,
Թայմց/»
թղթակից
Մորրիսրն ել
Տ էյփ Թէլէկրաֆ/
թրղ–
թակէւց
Պրքլի
սպաննուեցան
պայթող
ականէ մր
երբ
էնքնա՚աբժով
ճակատ
կ՚երթային։
՜՚^ՀԼ
Թուրքէա
ք կողժէ իրր ժ ասնակցո
ւթ իւն ^ո—
բէա
՚լբկուելփք
4500
Հողինոց
ղօբախոլժբր
սլէւտի
առնուէ,
Այաշի
Հ ետեւա կազօրքէն
, Հրաժանատա -
րութե աժ բ գնգապետ
Ասրմ
էմ էնէւ : Ա յս խում բր
մ օտ
օրէն օդանաւոփ կբ մ եկնի կեսաբիա
յէն Պաս–
բա - Պոմպէ
— Փ ի լիպետններո
ւ ճամ րոփ ճափոն
,
ուր պաՀ մր Հանգստանալէ
ետքբ
պիտի
՚1րկուէ՛
ճակատ :
աՆԻ ՄԸ ՏՈՎՈՎ
ԱՆԳԼԻԱ
որոշեց
աւելցնել
ղեբման
գրաւման
իր
ղօրքերր : Զրբչիլ
պաՀանքեց
վարչապետէն
սեպտեմբերէն
առաք
բացառիկ
նիստի
Հրաւիրել
խորՀրդաբանր,
արգի տագնապին
կաբեւորու -
թեան պատճառով
:
ՆԱԽԱԳԱՀ
ԹՐՈԻՄԸՆ
պա.ոդամադիր
մր
ուղ–
զեց
Հնդկաչինի
, խոստանալով
օգնել
նիւթապէս
եւ ղինուորապէս
որպէս
զի սլաՀպանեն
ներքին
ա սլաՀ ուէո ւթիւն
մր :
« ԼԻՊԷՐԹԷ » ֆրանսական
նոր
չոգենալին
բացում
ր կատարուեցաւ
Հտվրի
մ էք
,
800
Հոզ
ինոց
ճա չա ս ե ղան
ո վ
մ ր : Նաւր իր առաքին
ճամբորդոլ–
թիւնր
դէպի
Ամ երիկա
պիտի կաաա րէ
օգոստոս
Ս-ին։
(Լուրերու շարունակութիւնր կարդալ Դ– էց)
Fonds A.R.A.M
