4ՐԻԳՈՐ ՕՏԵԱն
Ադոէճ պաԽկ
մը
, . (ՊԱՏՄՈԻԱԾՔ)
Գրէղոր
Օ՚ոեսւն
մին է մեր ազգին
ամենա -
կարկաւՆուձւ
գէմքերէն
իրրեւ.
գրագէա^գէւանագկա
ես ազգային
զ՚՚րծիչ––
Իր մասէ՚Ս շաա բան
ւէրւււաձ–
էէ
րայ՚յ
՞ձ
"Ք փորձած– է ցարգ
նԼբկայացնել
զյւն֊–
քբ իբ Լււապաաիկ
գււբհ ո
Լ
-նէութեան
ցայաուն
գծերուն
մէչ՝. Կ՚արմէբ "ր նոբ սեբունգր
ճանչնար
այս « Հոյակապ
անձր»
Լ Հայրեէէլւէ՝ ,
կ. պ.
188՚(
թ–
2341)
իր իսվութեանր
մէԼ՛. Նոր
սեբունգր
լուսաաու
ասազեբու
պէտք
Ունի
Հետեւե
լ ո ւ
Հա–
մաբ անոնց
Հետքերուն
I
Տօգուածի
մր շրչանակին
մէք պիտի
քանանք
նաիս
կազմել
Օաեանի
կենսագրականր
եւ
յետոյ
ներկայացնել
զինքր
իբ
մ ամ անակակիցնե
րո
ւ
կուլ
մէ։
ՀաՕԲ
Օաքոբգով)
.
Գբիզոբ
Օաեանի
նա իսն իքր
կր
սերին
Բալուի
Հաւտւ
զիւղէն
Լոր Հայրենիքն է նտեւ
Ա՝ . Կիւր–,
ճեանի,
Օեմցէի եւ ուրիչներու)
, զոբ
Նաթանեան
« Բալուայ
Աիքէնքն»
յ..րլոբչած է
(Հայրենիք,
, անգ՝
1889
թ՛
3318)։
իր պասլր՝ Պետրոս՝
Բալուէն
կեսաբիոյ
Ա՚ունճուսուն
գիւզր
գաւլթած է
Ժէ՛՛
գարուն
, ուր երկար
մնացած չէ սակայկ, :
\ 7՝^5
՛րեկա • ^ին Պօղոս անունով
զաւակ
մր
ունենալէ
վերք՝
րնտանիք
եւ նորածին
Հոն թուլլով՝ կր մեկ
նի Պովւս եւ Հիւսնութեամր
կր ւլրաղի : Պօղոս
Հա
զիւ \ձ տարեկան՝
ճամբու
ծաիսքի
ղբամ
չունենա–
լուն՝
քալելով
Պոլիս իր Հօբր քով կ՚երթայ
(Հ •
V՝– Զարդարեան,
Օիչատակտբան
Ա. կ. Պ–
1910,
էք
9) եւ չարաչար
աշվսաաանքով թէ իր օբապա–
Հիկր կր Հողայ եւ իժէ մօրն
ու քրոքր
օղնութեան
կր Հասնի։
Պալեան
Գրի՚էոբի
սկզրնական
ձեռն -
տոլութենէ
վերք՝
Պէզճեան
Յարութիւն
, կաբա -
պետ
Պալեան եւ Աերվեբեան
գնաՀատելով
Պօղոս
Օաեանի
լաւ յատկո
լթիւննե
ր
լլ կր յաքոզին
զվւնքբ
բաբձրացնե լ
արքունի
ճարաարապեաութեան
Ասով
Օաեաններոլ
գիրքր չակուած էբ ու ասլա -
գայ
աշիսարՀաՀռչակ
Գրիգոր
Օտեանի
Հայրր •
Օտեան Սազընի ՚Վօղոս ազա Պետրոսեան —
չու
տով
մեծ մարգոց կարգր
կ՝անցնի
եւ աղղային
ար
ղիւնաչատ
գործո
ւնէ ո ւթենէ զատ՝
կ՝ րլլայ
նաեւ
ազգային
բարեբար
մբ (8 • Գ • Մ՛,
Ա՚ասնական
պատմութիւն
Հայ մեծատուննեբու
,
Կ– Պ–
1909 ,
էք
98.
՚ ^ ֊
Զարգաբեան
, անգ՝
էք
10) :
«Առանց
ամիրա
մր
լինելու,
կր ղրէ
ԱրեԱւլք
ԼԿ ՚ Պ •
1887
թ՛
1085) ,
լաւագոյն եւկարեւորագոյն
ամիբանե–
բուն չափ ղե ր մր ունեցած
է բ աղղա
յին
ղործոց
մէք
, ել րնղՀանբասլէս
ագգօղուա
ձեոնա րկու -
թեանց
մ է ի ։
կր փախճանի
1862
Հոկտ.
ԼՀին :
Գրիգոր Օտեան
Պօղոս Օաեանի
Հինգ, ղաւակ -
ներէն
մին էր, ծնած
կ. Պոլիս,
1834
Գեկա. 9ին ,
Ա կիւտարի
մէք
: իբ նա թն ական
ուսում
ր կրստա
նա յ Հա յրենի տան մ
էք
, ուբ կուգան գասա խօսե
լ
Գաբրիէլ եւ
քւ
/աչիկ Պա րա իղպան եաննե ր , կարա
պետ
իւթիւճեան
Լյետո
յ
լ1՚ասիս/
խմբագրապետ)
ել ուբիչներ։
Ըստ
Հայրենիք/ (1887 / ՚ • 2341)
յա–
ճտխած է նաեւ
Ա կիւտարի
ճեմ արանր : Աւելի
ուչ
Օաեան գաս կ՝առնէ Հոգե բանո
լթե ան՝
Տ է րո յենցէ
,
թուրքերէնի՝
Օգսէն
ՇաՀինեանէ
,
ֆրանսերէնի՝
Ան տոն
Բե ր թեւէն
եւ
Ա ուլթան
Ա է ճիտի
ուսուց
իչ
Ֆրանսացիէ
մր
ԼՎ . Զարղաբեան
, անղ՝
Գ ,
էք
122) :
1851/*.,
տակաւին
\ ՛յամ եա
յ պատանի
, Օա -
եան
կր
Հրատարակէ
ՀԱռա
քար
կութ
ի ւ ն
աչխաբ -
Հաբար
լեղուի
փյէայ» Գրքոյկբ
: Մեզպոլրեան
փար–
մարանի
մէք
խօսած
իբ առաքին
ճաււր
աււիթ
մր
Կ է՚Լե"՚յ
ճանչցուելու
եւ գնաՀատուե
լու
իր աա -
գանղր Աստուածատուր
Պատրիտրքէն
եւ Հայ ե -
րեւելիներէն
տ
Օտեան
Հիմնապէս
մչակած էբ թէ՛
զրաբարր
եւ թէ աչխարՀաբարբ,
բայց
մնացած
քերմ
աչ -
խարՀաբաբեան
մր։
իր բեղուն
ղբիչբ՝
օծուն
յստակ
մաքի, վճիտ գագտփարնեբոլ
ել
խորՀոզե–
բանոլթեան
տէր րարձր տաղանգով՝
արտագրած
է փաոաւոբ
զրականոլթիլն
մբ, որ՜ սփոուած
է
Հայաստան, Մասիս, Մասեաց Աղաւնի. Մանղա֊
մէ, Մամուլ, Մեղու, Արեւելք ,ԳրականՇս.րժում,
Երկրաղունդ
թերթրեոլ
մէք
.իբբեւ
ղրաղէտանսո–
փոր
աղզեցոլթիլն
մր նեբզործած
է իր
մամանա
կի
զրա1լանոլթեան
, յաա/լապէս
Հայ ե րիտասար
գութեան
փյւայ։
իր ճառերու
ել նամակներու
մէկ
մասր
միայն
ամփոփուած է
Միքայէլ կաղմարար–
եան/
^Գրիգոր Օտեան»
գործին
մէք
Լկ . Պ •
1910) :
Իր մասին
րնգարձակ
գրութիւն
մր ունի
Լ .
Սհմոն
էրեմեան
ԼԳԷՄԲԵՐ
Ե. ՚Լենետիկ
1914) =
Գբիղոբ
Օաեանի
աղզային
զործունէ
ութեան
սկղբնաւո
րութեան
չրքան
ելրնանք Համա
րիլ
| 860,
Աղգ. ԱաՀմանագրութեան
Հ իմնաղրո
ւթե
տն տա -
ՐԻ^՝
ա՚"ե"Վ
Ի^Ք^ տլմին
անոր սակաւաթիւ
Հիմ
նագիբներէն
(Հայրենիք,
անգ՝
թ.
2341 . ֊ • / •
Զարղաբեան
, անգ՝
էք
126.
Ա • Կազմարարեան
,
անդ՝
էք
ԻԳ) :
1861/5/
յատուկ
յանձնախումբի
մբ
անգամ
է ։ \Տ63ին Ազդ
.
մոզոփի
Ատենազսլիր
կկնարուի։
1864
Նոյեմբեր
27ին կը
սաիպուի
Հրամարիլ՝
պետական
սլաշտօնոփ
Ռուսճոլկ
մեկ
նելու
Համար։
1868/5՛
կրկին անդամ է
կարեւոր
յանձնամողսփի
մր։ իսկ յաքորգ
տարին
հ1րիմեա–
նը պատրիարքական
աթոռր կր րարձրացնէ՝
լն–
Ա իրտր
կը տրոփւէր
անզսպելի
ումգնոլ -
թեամր ;
Բանի
մ
ր
փա յրկեանէն
իբ
Հե րթն ալ
պիաի
գար,
պարտականութ
իւն ր լրացուցած
պաՀակի
մը տեգը
բոնե լու ուիր կա րգին
Հսկելու
, կէս
գիչե բէն
մինչեւ
այզա բաց , սաՀմանադլխ
ին այգ
անծանօթ ու աննչան կէտր
։
ՊաՀակ
փո իսե լու
արարողութիւնբ
ո բուն
կր
մասնակցէ
բ մէկ մամէ ի փեբ,
զինք այնպիսի
յու–
զումնալից
փիճակի
մր մէք դրած
էր որ, մեծ
գըժ–
քււարութեամբ
կրնար
զայն
գաղանի
պաՀել։ Բա
րեբաիստարար,
ձիերը
1լբ յառաքանային
իրարմէ
քանի մր քայլ
Հեռաւո
րութեամբ ու խալար
ր իր
կախա
րղ ստուե
լնե րոփ^ կբ պաչտպանէր
՛լինք
յուզում
է մատնուելու
փախէն
. . . :
Տարիներէ
ի փեր, ծառայած
էր իբրեւ պա -
Հակ՝
երկրին
այս կամ այն սաՀմանաւլծին
փբայ
։
Բայց
այս անգամ , անչափելի
փյւղոփումոփ
կը մօ
տենար
ա յս նոբ փտ
յրբ , ուր իբրեւ
սլա Հակ
Հսկե–,
լու աենչր,
յաւիաենական
երաղ
մբ եզած էր ի -
րեն
Համ ար :
կուրծքին տակ պաՀած
ա յս ղաղտնիքին ան -
կիւնր
, տարիներէ
ի լէեր փերածուած
էր սրբու ֊
թեան
փայրի
մբ, խորանի
մր, ուր ամէն
Օր,
աբ–
թնցած
սլաՀուն, կր մեկուսանար՝
գուլալով
ու
ոլա չտամ ո ւէւ քով
ելրելնե լու Համար , ուխտ
մ ր գար
ձած
այս երաղր,
անչէք
նո ւի րականո
լթե ամ ր մր։
ձամ բան
տակալ
կր նեղնար
ու ^լրլլս՚ր
ղաււի–
վեբ
անցք մբ։ Հոս Հոն տարտղնուած
մալռեր
ու
ապառամի
ցցուածքներ
, կր դժուարացնէին
ձիե
րուն
յաոաքխաղացքբ
: Բնաղզական
տարօրինակ
ղիտակցոլթեամր
, անոնք կր Հեաեւէին
հրենց
տրուած
անվարան
նչաններուձւ։
Անձայն
էին
նա
եւ անոնց
քայլերր
: Ոտքերբ
գետինէն
կտրուած
,
կարծես
անոնք կբ սաւառնէին
օգին
մէք
առկախ
ու օրօրուն։
Բայց բոց կր ցայտէր
անոնց
աչքեբէն
ու ականքներու
անգադար
չա րմ ումնե րով՝ կր
Հասկցնէին
իրենց
արթնութիւնն
ու
Հաւատարմոլ—
թիւնր :
Հիմտ,
անցքին
ուզզութեամ բ , իբ առքեւ կը
բացուէր
նոր Հորիզոն
մբ, անոբոչ
գիծերով
բայց
աղու
յուչեբու
մ տերմ ութեամ
բ : Նեզ անցքը
որ
քան լալննար,
նոյնքան
Հորիզոնր
կը պարղուէր
իբ
ման րամ ասնութիւննե
րով,
իբ վրգովիչ
ի րակա
նու թեամբր :
Հեռուն,
մթութեան
մէք, ուղտի
կարսււաննե—
բու
օրօբանքին
նման, լեոնեբր
չարմման
մէք էին,
կ՛՝րսես , կ՝ րնթ անա
յին
՛է էպի անծանօթ
վա
յ
ր
մ ր
Տ ի չո ղ ո
լ
թիւնր կր վարգավ առուէ ր , ձեւ
ել՝ աոն է ր
ու կր դաոնա
ր իրողութիւն
: Հակաոակ
թ անձ
ր ա–
ցած
խաւարին
, մ անկու թեան
օրերր
իր առքեւ
կր
վւո ուէ ին կանան չութ եամ բ յորդ
ղ ա չտե
րոլ պէս ։
Արեւբ
1լ ողողէր
այղ
նոյն
լեոնեբր
ղո յնե բու
յա -
րավւոխ
ալիքներով։
իրեն
այնպէս կր թւււէր
թէ ,
Հիմա, այգ ուղտեր
ր ոսկեգոյն
մետաքսի
բեոնե -
լ,ով, աբեւմուաքի
ՀբգեՀուած
ձոբերուն
մէք
կ՚ա
ներեւութանային
, օրուան
յոդնութիւնբ
մոռնալու
Համաբ :
Հորիզոնէն
քիչ մը վեր, փալփլուն
աստզ մր
զինք սթափեցուց
յանկարծ։
Ա թութիւնր ..տացած
էր
աւելի
խո բութի՛ն : Առաքին
անղամ
ղդաց
թէ ^
լռութիւնն ալ ձայն
մր ունէր. Այգ ձայնր,
փտյր
կեան առ փա յրկեան կր ղառնար
բարձր
ու
աղմր֊.
կալից
կարծես
սիրտր պիտի
պայթէր
րաբա–
իսումներու
անղուսսլ
յաճաիսանքխն տակ. . . :
ՊսէՀտկապետին
ձեռքի
բնտանի մէկ չարմման
վրայ,
ձիեէբբ անչտրմացան
միասնաբար։
Վ
^ար ի ^
քան սլաՀակնեբր
: Բարելի
կեցան՝
Հրացաններր
կալն ի վ1>ր րոնած,
աչքերր
սեւեռ
գէսլի
գիմացի
տարսւծոլթիւնները։
Այգ կողմէն
, տակալ
ուրիշ
ձիալորի
մր ուբուագիծր
կր ճչգուէբ
,
մարմին
կ՚առնէր : Երբ մօտեցաւ
, ան ալ րաբեւի
կեցալ
նւ։ լն անխօս
ձեւ ակ1ւ ր։ղո ւթեամբ ;
Այս
ա ր ա բ ո ւլո
լթ
ի ւն բ Հազիւ
քանի
մ ր վայր -
ելեան տեւած
էր,
ր՛"յց
իրեն
Համար
աարիներու
չավէ երկաբ
երեւցաւ ;
իրարու
ձեովւր թօթուե
լէ եւ քանի մբ վւսփրս -
ուած րաոերէ
փերք, Հեծեալներր
արղէն
սկսած
էին
Հեոանալ,
նոյն
1լա րւլալզաՀու
թեամբ ու
նոյն
անագմուել
վէտվէտումներով,
րոպէ առ րոպէ ա–
զօտանալով
մութին
մէք։
Հիմա ան աոանձին էբ իր
պարտականութեան
ու
ներքին
խռովքին Հետ • • . ։
. Բանի
մ բ քա
յլ յառա քանալով
, յո իսո բտ
մա
յ–
ռով
մ ր պա տ ս պա
ր ո լած
պաՀ ակա
իսո բչին
մ օտե -
ցաւ,
Հրացանբ
՛ուզգած
՛լէպի
սաՀմանա։լ.իծէն
Հե
ոուներր
երկարոզ
տարածութիւենեբու
վրալ
. . • :
՛էք ուրքր ուչագրութեամ
բ քննեց
1
Ա աիկ
րրաւ
լսոզոլթիւնբ
լարած
ամէն
կողմի
վրայ։
Գօտիին
մէք
տետ ղաւո րած
կարզ
մ բ ձեոքի
ղո րծ
ի քն ե ր ր մէ
կիկ
՚^էկիկ ու ւլուրղուրանքուի
գուբս
Հանելով
,
ղետե։լ1էց
իր ոտքեբուն
քսուալ
վւս յրի
թուվւի մբ
ճիււլերոլն տակ : Աետոյ
մատներր
սլտտցոււլ
իսոր֊
շին մէկ ան/լիւնբ
քօզարկուած
Հեոաձալնի
կոճակ—
ներուն
վյւա ք , ն/ւ՜րկա լո ւթ իւնր
ազղարարելու
Հա—
մար։
Գործիքէն՝
քանի
մր անգամներ
նուա։լ
լ ՛ ՛ լ "
մ ր աստղի
՛՛լէս քթթեց
, ինչան Հաղորդուած
տե–
զե1լութեան
ստացուտծ
բլլալուն
I
Ուրախութիւնր
չափ չունէր
։ Հասած էր բաւլ–
ձան
քին , ղո բ տա բ ինե
բու
րնթացքին
անփՀատ
ս բ–
նուցած էբ ու կե^նդանի
սլաՀ ած
։ Ա ուզում է ն
չկր
ցաւ
ինքզինքը
զսպել ուղլուխբ
Հրտցանին
փոզին
փրայ կախած
ո/լսալ
քերմօրէն
արտասուել :
Գիչերուան
մ եղմ
ու գոփ չունչր
իր ճակատբ
կր
չո յէր , լիչե ցնե լոփ մօբբ
զզ ո ւանքնե բր : Ա թա
փած
աչքե րր վե րսաին
սեւեռ եց իր դիւք աց
օրօր–
ուոզ բացասաաններոլ
վրա յ , մ աքին
մ էք
փա յ–
՛իա յե լով
իր
ծ բագի
ր ր ու զա լն
յաքոգութեամ
բ
ոլսակելու
իբ անչէք Հաւատքր : Աղօթքի
ամենօբ–
եայ
նոյն
քերմեւ։անւլ
բաոերր
ծաղքքեցան
չրթնե–
բուն
վրայ,
աւելի
ււքաղատաղին
, աւելի
սրտա -
բուխ
...
է
Արտին
ղաբ/լեբր
քիչ քիչ կր ստանային
իրենց
րնական եւ կանւնաւոր
Կշոոյթր
:
Ա
թութեան
վաբմուած
աչքեբբ
աւելի
զզայուն ու աւելի
խու–
տրուելով
ինքն ալ Խառն
մոզովի
ատենասլետ
,
քիչ վերք
նո յնիսկ
Ընգ^
. Ժ՚՚՚լովփ
ատենապեա
.
Այ՛՛ սլէստաս իւանատւ։
։. ծանբ սլա շտօնն1ւ ր ր կր փարէ
բտ
ւրս ււիկ
ւիա բ չա։լ ի տ ս ւթ ե ա ւ/ բ
րլլալոփ
մ իեւնո յ
՛Տւ
ատեն
խորՀր՚լ
ակա՚1ւր պատ
բ իա րքնե բու :
՛Ատեան
կանուխէն
մուտք
կը գործէ
նաեւ
՛լի–
լ
.անաւլիտա1լան
ասպսւրէզէն
ներս : իբրեւ արաա -
քին
ւլործոց
սլաչտօնարանի
քիաթ֊իպ՛
թուրք պե
տական ծաոա
յու թե ան
մ էք կարեւո
ր
զ ո րծո
ւնէ ու
թիւն կր ցուցնէ : Կր բարձրանայ
առեւտբակտն
եւ
Հանրօղոէ տ
չինութեանց
նախա րարո
ւթե
ոն
խոբՀբդականի
պաչտօնին
։ Պուլկարիոյ
կուսակա–
լու թ եան
քա ւլա քական
տնօբ է նի պաշտօնն եւս կր
փարէ փաւիոէ.1լ մամանակ
մր։ Բաղաքական
սլա
շ–
տօնն1տրոփ
ււրկոլած
է Արեւմւո1ւան
Աւրոպայի
մ ա յ –
բաքագաքներրՀ
1876/5՛
պետական
խոբՀուբղփւ
ան–
գ ամ է եւ իւո րՀ րգականն ու մ աե րիմ
ր
Ա
իտՀաս։
վ։աշայի։
Օսմանեան
Ա աՀմ անագրութեան
օրէնքի
իւմ րաղբութեւան
մէք
կ՚ունենայ
կարեւոր
րամին։
իր ծ աոա
յու թիւններր
լիո՚իին
ւլնաՀատուած
են եւ
սրԱլայի
բարձր աստիճանով
ու չատ
մ ր պաաուա–
ն <աննեբուի ւիարձատրոլած
է :
1880/5՛
Օտեան կր քաչուի
Հանրային
կեանքէ
ու կր մեկնի
Փարի՛լ,
ուսկից ծածկանունով
միայն
կր թղթակցի
թրքաՀա
յ մամուլին,
բայց կբ շա -
րունակէ
սրսՀել
մտերիմ կապր
Ֆրանսայի պետա
կան
ւքեծ զէմքեբու
Հետ։
Այս չրքանին է որԱտ -
եան
ստո րաղ րած է իւր ամէնէն
ղողտրիկ
Կ^եոր
ուղղուած
րնտանեկան
անգամ
ի կամ
ազգականի
մր։
Որքան ալ կաղմով
յաղթանդամ
,
քաքառոզք^
^ րի՛լ որ Օտեան
ունեցած է մերթ
ղարմ անո
ւմի
կարօտ
Հիւանդութիւն
ալ։
1871/5՛
Գերմանիոյ
Հանքտյին
քերւՐոլկնեբր
գտցած է
(Հայրենիք ,
1871
թ–
59),
ապաՀովաբար
վ^իսպատէն
, որ ա–
ռիթ
կուտայ
իրեն
յօրինելու
քնքուչ
գրութիւն
մր
«Վիոպատ՛»
տիտղոսով
: Աօդացաւն էր
Հաւանօրէն
ա յգ
Հիւանդութիւնր
, որ իբ կեանքին
վերքին
օ–
րերու^ւ սրտի
Հիւանդութեան
փոխուած
էր
(Հ ա յ
րենիք ,
անգ)։
1886/5՛.//՛
քոյրբ
Պոլսէն
Փարիզ
կուգայ
՚լինքբ
խնամելու
Համաբ
ԼՕտեան
ամու
րի էբ) : Այգ անուլոք
Հիլանղոլթաեն
Հետեւանքով
աՀռելի
տառապանքի
ենթարկուած
էր Հէգ Օա -
լ.ան, ինչսլէս
/լր նկարաւլբէ
այցի գացող ականա–
տես
մը.
Հ
•• .Խօսեցաւ
իր տանքանաց
մասին ,
անկարող նստելու, անկարող պաււկելու, օրերոկ
պարտաւոր կանգնիլ յոտին,, եւ կենաց րոլոր ան
հրաժեշտ ցո|ւծողույ>իւններն
(իր իսկ
րառերովր)
այդ ւ1ինակին մէջ կատարել աննկարագրելի տան
ջանքներով - • •
Տոյց տուաւ
իւր ոտքերն
,
իւր Ո Լ –
ոած ոտքերն,
զաղաւիար
մբ տալու
Համար իւր
կացութեան
վրայ, եւ երանի տեսած
չրԱայի
ղա
նոնք–.. •»
(Հայրենիք,
անգ՝ թ՛
2348)։
Բմչկական
գոբծոգութիւն
մր անՀրաժեչա
նր–
կատուելոփ՝
կ՝ենթարկուի
, սակայն
ատով կր
վատթարանա
յ իբ վիճակր
Հասցնելով
զինքր
մաՀուան
գուռր
։ Օրինակելի
Համբերութեամբ
կր
տանի
Օ՛ո եան
իր անտանե լի ցաւերր ,
Հաւատքն
ունենա
րւվ
իրեն զօրավիգ
(Հայրենիք,
անգ) :
1887
Օգոստոս
27/5»
կր կնքէ իբ մտՀկտնա -
ցուն։
Անարին
մօտ գտնուած
են իբ քո յրր՝
Եւփիմէ
՛Օաեան
ե
լ
Տ ոքթ
- Թագւոբ
Արսլանեան
: թագում ր
տեզի
կ^ունենա
յ Օգոստոս
29 ին
Ա ա րսի
լիա
յէ ն
կանչոլւսծ Տէր ԱաՀակ
իւթիւճեանի
ձեռքոփ
։
թազման
նեբկայ
կ^րԱան
30/
չափ
գազթական
Հայեր։
Աաբմինր
կ՝ամփ,ոփուի
^՝է1է
Լ Յ շ հ & ւ Տ շ /
գե
բեգմ անատունր :
1887
Նոյեմբերին
Հանգանակութիւն
կբ կա -
տարուի
Փարիզ , ^փառաւոր
չիրիմ
մ ր
կանղնելու
Համ ար»
իր զերեզմ անին
փյրա լ
(Հայրենիք ,
թ •
3264) :
Երեւի չատ աննչան
բան
մ ր եղած է աբ -
գիւնքր,
անսլաաուաբեբ
րան մր, ինչպէս կր տես
նուի նկարաղ րութենէ
մ ր :
Հ. ԵՓՐԵՄ ՊՕԴ.ՈԱԵԱՆ
9
Fonds A.R.A.M
