Տ. 0. տ.376.^8»
261111 ՏԱՐԻ ֊ 26^ ^ « 14օ. 6162–՚Նոր շրջսւն թիւ 1573
1)ս6էէ61Մ֊1>քօբո6է&Մ6
1
ՏՇՈ. Ա1ՏՏ^1^աք
17. 1^ս€ ՕՅատտաէ ֊ Բ;^1Տ
(13)
Վեցամս– 800 ֆբ • , Տար– 1600, արտ– 2500 ֆթ–
1«Լ 008. 15-70
Գին 7 ֆր– ^•^.Բ-է
^5
^^տ 167&^
1950 ՜ Ուրբաթ 26 ՄԱՅԻՍ
^ճոձէճձճ
26
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
ԵՐԲ ԿԸ ԳԱՏԵՆ, ՊԱ%ԱՐԻՈՆ
Ն"ր գիրք
մր,—
«Բանասաեղծութիւե՚էեր
» :
Հ,եղէնակւչ
Արշսւկ
Ջօւգանեան
։
Հրասւաըակուահ՛՝
իր երրորգ
յո րե էե
աՆ
ին առթիւ. ;
Տարիներու
րնթացքին
( 1893^^5>
սկսեալ),
Պոէ֊
սոյ եւ Փարիւլ1ի մէք Հրաաարակռւահ՜
րանաստեւյ–
ծութիւններու
Հաալձւաիր
ժողովաՆուն
է այս Հա––
աո րր
I
Ցառաքաբանին
մէք մեր ուչագրութիւնր
գրա–
ւեց թոսաովանութիւն
մը ;
Պոլսոյ
կեգր՛
վարժարանին
ֆրանսերէնի
եր–
ցիչր , ուլրացեալ
րանասաեղհ՜
Փիէւ
ուսու
բեմնի
Բիյեառ
թելագրեր է որ Զօսլանեան
ամրո ղքա սլէս
նուիրուի
գրականութեան
;
Հայ րանասաեգհ՜ր
ին^^է ալ այգպէս
կ^ուղէ
ե~
գեր ; Եւ սակա
յն ,
«՚Իէպքերը
անգութ
եղան
Թուրքիոյ
Հայկական
նաՀանգներուն
աղաաագր -
ման գժրախա
գաաին
Հանգէպ
» յ
Ուրեմն
, կր նուիրուի թէ գրական
եւ թէ քա
ղաքական
ա չվսաաանքի :
Մնացեալը
կարգացէք
իր չարաղրութեամր
,
— « Աւելի քան քայլռբդ գաբէ ի վեբ մենք ու
նինք կովկասեան Հայասաանի մէկ մասին մէջ ազ
գային պետութիւն մը, որ սահմանափակ
բայց
թանկագին ինքնավաբութեան
րեժիմով մը օժ -
տուած՜ է եւ որուն մէջ մեր հինասււրց ժոզովուր
գը անգամ մը եւս ապացոյցները կուտայ քաղա -
քակրթական բեղմնաւոր ու շինարար տարր մր ըլ
լալուն, բայց Օսմանեան կայսրութեան հայկա -
կան նահանգներր, որոնց ագաա,ագրման համար է
որ մեր Ժողովուրգը իբ բոլոր ուժերով մաքաոե -
ցաւ ու անօրինակ գոհաբերութե անց ենթարկու֊ե -
ցաւ, կը մնան ցարդ Թուրքին լուծին տակ , հայ
բնակչութենէ բոլորովին գուրկ, հակաււակ ամէն
ձեւււվ պայքարներուն զոր մղեցին հայ ազգը եւ
մարդկութեան ընտրանին, ու կովկասեան Հսւ^աս
տանի քանի մը կարեւոր շրջանները, ինչպէս Վա -
րարազ, ՚Աալսիջեւան եւայլն, դեո. կը մնան Հայ
Պետութենէն անջատ, ռւ նոյնիսկ մէկ քանի մե -
ծարժէք հողամասեր ուր կր գտնուին Արարատ
լերան եւ Անիի նման հայկական սրբավայրեր եւ
որոնք կէս դար աոաջ հայ զօրապետնեբու| զեկսւ–
վարռւած ոուս զօրագունդերու ձեոքով ազատած
էին գերութենէ, հիմա նորէն թուրք լուծի տակ
գրուած են » :
Ուրեմն
կովկասի
մէք ալ
անիրաւութիւններ
գորհ՜ուահ՜
են Հայ ժողովուբգին
Հանղէպ
% Հակա
ռակ
անոր որ ուՆինք
«աղգային
պետութիւն
մր ,
սաՀմ անափակ
բա յց թանկագին
ինքնավարոլ -
թեամբ » :
Այգ պետութենէն
«գեռ
կը մնան
ան քտա» ՛Լա–
րաբաղր
, Նախիքեւանր
եւայ^
, ինչպէս եւ ուրիչ
«մեհ՜արժէք
Հողեր»
; Նոյնիսկ
Արարատն
ու Անին :
Զենք
ոււլեր վիրալս
րել
հ՜երունի
վաստակաւո–
րր, գիտել տալով
թէ
չատ ուչ մնացահ է, այս
խոստովանութիւնը
կատարելու
Համար
X
Այն ալ
պատաՀարար
: իրրեւ փակագիհ
գրքի
մր յառաքա–
բանին
։
Ամէն պարագայի
մէք, քաղաքացիական
քա -
քութիւն
մր կ՚ենթագրէ
իր այս
խռստոփանռլ -
թիւնբ :
Ջօպանեան չատ մեղքեր
փաթթահ է գլփսուն ,
իր Հանրային
գո րհո ւնէ ո ւթեամ
ր : Աւ
սակայն
պարտականութիւն
կր սեպենք արէէանագրել
ուրիշ
գնաՀատելի
չարժուձեւ
մր :
ինք եղաւ
ա յ ն սակաւաթիւնեբէն
, որոնք
Հա -
մ ա րձակեցան
Հարցումներ
ուղղել
շարք
մ բ խ՛՛ր -
ՀրգաՀայ
գրագէտ - բանաստեղհներու
անՀետաց
ման
մասին։
Մ իեւնո
յն ատեն պարտք սեպեց
պարբերաբար
բողոքել
նոր ուղգագրոլթեան
ել լեղուական
այ -
լանղ֊ակու
թեանց
ղէմ ; Մ ինչ երիտասարգ
գրոց -
բրոցներ
իրենց
«Հա յաստանաս
իբութիւնր»
կ՝ա -
պա ցուցանեն « "ւք ^ խաղա լոփ
է
Տ
օ
բան քե լո փ
կամ
ղա ռանց ելով : Երկրպագելով
կամ գիտակցօ -
րէն պարտկելով ;
Ո^րքան պա լհ առա ցահ՜ պիտի
րլլտր
աղգային–
քաղա քական
կո չո ւահ
Հո րիղոնր , եթէ
մ արգիկ
վարժ
ոլէ
ին ամ փոփուիլ
, մտահել
ել յետո
յ
գրեէ
կամ
ւլո րհե լ
յ
Որքտն սնամէք,
կրքոտ
վէճեր
պիտի
ղագրէին
,
եթէ
՚Լ
՚՚՚Րեէ
ԴՐէէ
ոորվէին
իբականռւթիւնբ
վերլուհել
, գատել
պաղարիւն
: Առանց
կանխակալ
^արհ իքնե րու : Զտնաղանե
լո վ ա բգաբն
ու անար -
՛գարը։
Հիմնուելով
իբական
փաստերու
փրայ
։ Շ՛
Ի խԱդխ
խաղաղութեաԱ
Ռատիօ - Երեւան Մայիս 23ին հաղորդեց բա–
նասաեղծ ՚Նայիրի Զարեանի կոչը՛ յանուն խաղա
ղութեան, հեղինակին բեբնով։ Իր յայտարարու -
թեան համաձայն, «անգլեւամերիկեան իմպերիա -
լիստնեբը մի նոր սպանդ են պատրաստում մարդ
կութեան համար», բայց «խաղսւղութեան
հզօբ
բանակր» պիաի յաջողի փրկել
մսւբդկութիւնը,
« միացած՝ Խ • Միռւթեան ժողովրդնեբի հետ» :
(Ամվավաւմը յաջորդով) :
X
Ազգտժողովին
րնգՀ . քաբտուղարր,
Թրիկ–
վր Լի Նիւ Եորք վերագարձաւ։
Մեկնելէ
առաք
Հետեւեալ
յայտարարութիւնը
յանձնեց
մամուլին
•
« Ե" գժգոՀ
չեմ այն
խօսակցութիւններէն
զորս
ունեցայ
Մոսկուայէն
վեբաղաբձիս
, եւրո -
պական
մայրաքաղաքներու
մէք։ Առ այժմ
ուրիշ
րան
չեմ կրնար
ըսել» :
X
Ամերիկեան
աղբիլբներու
Համաձայն
, Պ՛
Թրիկվր
Լի Հետեւե ալ հրագիբր
մչակահ է, ապա
Հովելու
Համար
խաղաղութիւնր
.
1.
Տարին
երկու
անղամ
բացառիկ
նիստի
Հբ–
րալիրել
ԱպաՀովութեան
խորՀոլրղբ,
պայմանաւ
որ անղամակից
պետութիւններր
ներկայանան
ի -
րենց արտաքին
նախարարներով
կամ վարչապետ -
ներով,
ինչպէս կր տրամագրէ
Աղգաժողովին
ղա–
չփնքր։
2.
Վերսկսիլ
Հիւլէական
ուժի
քննութիւնը ,
Ագգաժողոփին
մէք։
3.
ԽոըՀրգաժողոփնեբ
գում աբել , սաՀմ անա -
փակելոլ եւ Հսկողութեան
տակ
առնելու
Համար
գասական
զէնքերու
արտագբութիւնը
։
4.
Նոր ձեռնարկնեբ
կատարել
,
Ազգաժողոփին
մէք. Համաձայնութեան
մր յանգելու
Համար
մի -
քաղգա
յին ոսաիկանական
ուժի
մբ
մասին։
5.
Ընգունիլ ոբ իւրաքանչիւր
աղգ
մասնակցի
միքազգային
մարմնին
։
6.
ԱրՀեստագիտական
եւ տնտեսական
օգնու -
թեան
հ-րտգիբ
մը մշակել,
յետամնաց
երկիրներու
Համար ;
7.
Աւելի
մեհ՜ եռանգով
օգտագո
րհե լ
Աղգամո–
զովին
ձեռնՀաս
մարմիններր :
8.
Շարունակել
ճիգերբ
, եբտ շիւտւռ րե լո լ
Հա
մար
մարգուն
իրաւուն^եբր
եւ Հիմնական
ազա -
տութիւններբ
:
9.
Աղգաժոզովին
գիմել,
օգնելու
Համար
ոչ–՛
ինքնավար եւզազթային
երկիբնե
րու :
10–
Զարկ տալ միքազգային
իրաւագիտու
-
թեան :
՝՝)Հ^ «Փրավտա»,
Մոսկուայի
կուսակցական
պաչ––
տօնաթերթր
, կ՝ ազգա րա րէ Մ ա յիս 2,4։ի խմ բազրա–
կան ով .
« Ո՛վ որ ամրողքակտն
գիւանագիտութիւն
կբ ցանէ , ամբողքական
փլուզում
պիտի
Հնձէ » ;
Աւելո րգ է րսե
լ թէ մ աբտակո
չր ուղզուահ՜ է
Մ՛ ՆաՀանգներուն
գէմ, որուն
կբ
փեբագրուին
« շանթաժ ,
սպառնալիքներ
, աՀարեկումներ
եւ
ՀամաչխարՀային
տիրասչետութեան
ձգտում »:
ԵՐԵ՛Բ ԸՆԿԵՐՆԵՐ
ԳԷՊԻ
ՄԻՋԻՆ
ԱՐԵԻԵԼԲ
՚Բալիֆորնիոյ
մեր բնկերներէն
Արվւաքսատ
Աեգրակեան,
Հէբրի
Բաբեան
ել Ալեք
Փիլիպոս
մէկ շաբաթ
Փարիզ
մնալէ վերք,
Օգանաւով
մեկ -
նեցան
Պէյրութ,
Հայ ճեմարանի
գո րհե բով
զբա
ղելու
Համար:
Երեքն ալ հանօթ
են իրենց առաաաձեռնու
-
թեամ բ , զանազան
Հանզանակութեանց
առթիւ
(Նեբգտղթ,
Անչա,
ՀՕՄ,
«Հայրենիք»
եւն.)։
Անցե՜ալ տարի,
Լ. Շանթի
Ամեբիկա
այցելութեան
ատեն ,
ոչ
մ իտ
յն զտրկ
տուին
Հանգանակութեան
,
այլեւ
ստանձնեցին
ճեմարանին
Հինգ
տարուան
մ ատակաբարո
ւթեան
Հոգը :
Պիտի
այցելեն
նաեւ Հալէպ,
տեզին
վրտյ
ու
սումնասիրելու
Համար
Բառէն Եփփէ
ճեմարանին
պաՀտն^ե
բ ր : Անշուշտ
նո յն զորհնական
աքակ -
ցութիւնր
պիտի
բնհայեն
այղ. նոր
կրթարանին
,
ինչպէս եւ Այնճարի
«Տառաք»
վարժարանին
եւ
ուրիշ ազքատիկ
գպբոցներու
:
=>«€։տ>օ<=^30 օ
•<։=տւ)
Հ։ա>օ< ^ » օ ^=
ԿԻԼԻԿԻՈՅ
ԿԱԹՈՎԻԿՈԱԸ
ԳաՀիրէ
Մայիս
\2ին , բնկերակցութեամբ
Գեբենիկ
եպիս֊–
կոպոսի
։ Օգա
կայանին
մէք գիմ աւո բելու
գացահ
էին Եգիպտոսի
առաքնորզբ,
Բաղաք.
ժողովբ ,
քաՀանաներ
, եւն.։
կտթողիկոսբ
Ա. գ. Լուսաւո
րիչ եկեզեցին
այցելելէ
վե րք ,առաքնո րգո ւահ
ԷՊ •
Լ. Շալճեանի
րնակարանր,
ուր պիտի
Հիլ
բասիր–
ուի
մինչեւ
մեկնումը
է
ՀիզէակաԱ բ՚տես մը եւս
ձնդակաւոէեցաՆ
ԱՎեքիկափՎկ
ԱՌԺԱՄԱՊԷԱ
ԱԶԱՏ՝
100.000
ՏՈԼԱՐ
՚
ԵՐԱՇԽԱԻՈՐՈՒԹԵԱՄԲ
Մ . ՆաՀանգներու
ԱպաՀովութեան
Տեսչոլ -
թեան
ներկայացուցիչներբ
խիստ
քննութեան մբ
ենթարկելով
գերմ անահին
քիմիագէտ
՚Բլաուղ
Ֆուքսը
յ
Լոնտոնի
բանտին
մէք , յաքողեցան
երե
ւան
Հանել
ուրիշ մեղսակից
մբ,
Հէբրի
կօլտ
։
Ամբաստանեալը,
որ
39
տարեկան է, հնահ՝
Զուիցեբիա,
ռուս
հնողքէ
, անմիքապէս
ձերբա
կալուե լով
Հարցաքննուեցաւ
, ա յն
մ եգագրան
քով
թէ կը գորհէբ
իբբեւ
լրտես
եւ միքնորգ,
Հիւլէա
կան
գաղտնիքներ
Հաղորգելու
Համար
ի) •
Միու
թեան։
Հաբցաքննոլթիւնր
տեւեց
միայն
15
վայր
կեան :
Ամբաստանեալբ
առժամապէս
աղատ արձակ —
ուեցաւ
1 00.0(ճ)
տոլար
ե րաշիաւո
րութեամ
բ , եւ
ոլիտի գատուի
Յունիս
\2ին :
Հրատարակուահ–
տեղեկութեանց
Համաձա
յն ,
Հէրրի
Կոլտ խոստովաներ է թէ յարաբերութիւն
-
ներ ունէր
Ֆուքսի
Հետ : Այս առթիւ
մանրամաս
նօրէն
պաբզեբ է իր
գո րհո ւնէ ո ւթ ի ւն ր : Եթէ
Հաստատուի
որ լրտեսութիւն
կատարահ է պատե
րազմ ի ատեն, պատիժ ր մաՀ է կամ
30
տարի
բան–
ատբկութիւն
, ամերիկեան
օրէնքով :
Հաբցաքննի
չ գաաաւորր
ստուգեր է թէ կո լտ
առաքին
անգամ
Ֆուքսի Հետ հանօթացահ
է Նի՛–
Եորքի
մէք, պատերազմի
րնթացքին
(1944) ,
իրրեւ
Հիւլէական
մասնագէտ
: Յեաոյ
նոր
Հան -
գիպումնեբ
ունեցահ է ուրիչ
քազաքներու մէք,
բե բանացի եւ գրաւո ր տեզեկութիւններ
ստանա -
լով Լոս Ալամոսի
մէք
կատարուահ
Հիւլէական
փորձերու
մասին
: ինք Ամերիկա
գացահ է
1914/5՛
ել քաղաքացի
գաբձահ
, շնորՀիւ
հնողքին ամե -
րիկեան
Հպատակութեան
։ Ընտանեկան
անունր
կո լոտնիցքի
էր , ել փոխահ
են կոլտի , քազաքաց
ի
գառնա
լէ վերք :
Մ . ՆտՀանգնե
րու
Հ իւլէական
մ ասն ագէ
տներբ
կ՚րսեն թէ կոլտի
ձեր րակա լութ իւնը
«առաքինն է
ամբողք
շարքի
մը», թէ ան Հիւլէական
գազանիք–
ներ կը Հաղորգէ
ոմն ճոն Տոյի,
«որ իր կարգին
կբ
փոխանցէր
օտաբ կառափաբութեան
մ բ ,
իբբեւ
սպայ, գորհակալ
եւ պաշտօնեայ »: ԱպաՀովու -
թեան
տեսչութիւնն
ալ կբ կարհէ թէ կոլտէն
աւե
լի վտանզա
ւո ր լրտեսներ կան ա յս գոբհին
մ էք
Հարցաքննութեան
ատեն Հաստատուահ
է ոբ
պատեբաղմ
ի լնթացքին
կոլտ
«ուրիշ
անձերու
Հետ
Հ՚՚սմախոբՀոլրգ
, ՝Բլաոլգ
Ֆուքսէն կբ
ստանալ։
՝ վաւերագիրներ
, զանազան
գրութիւննեբ
,
ուբուա–
գիհներ եւ տեգե կութ իւններ
ազգա
յին
պա շտպա
նութեան
մասին։
Այս տեղեկութիւննեբր
կբ Հա -
լաքուէին
գիտմամր
, ել պատճառներ կան Հաւա
տալու թէ իրենց նպատակն էր վնասել
Մ - Նա
Հանգներուն»
։ Ամ բաստանեա
լը ըսեր է թէ «պար–
զապէս
կ՚օգնէր
Խ • Մ իութեան
, քանի
որ ան գաշ
նակից
մրն էր»
I
ՄԱՀ ԼՈՐՏ
ՊԻԷՅՎԸԼԻ
էքանր գորեոզութենէ
մր վերք մեռաւ
անգլիացի
մեհ սպարապետր.
Լորտ
Ուէյվրլ,
67
տարեկան
:
իր զինուորական
գո րհունէութիւն
ր մեհ
մասով
կատարահ է Միքին
Արեւելքի
մէք։ Նախորգ պա -
տերազմ
ին կցորգ "պայ էր կովկասի
ռուսական
րանակներու
րնգՀ ՚
Հրամանատարին՝
Նիկոլա
մեհ—գուքսին
մօտ։
1917^
Հոկտեմրերեան
յեղափո–
իսոլթենէն
վերք ղրկուեցաւ
Պազեստին
, զօր • Ա -
լէնպիի
մօտ,
մասնակցելով
այն յաղթական
յար–
ձակողականին
որ յանզեցալ
Երուսազէմ
ի զբաւ -
ման ել գերմանական
ու թրքական
բանակներուն
քախքախման
։ Ո՚֊րիշ
բազմաթիւ
կարեւոր
պաշտօն
ներ վարեց
Միքին
Արեւելքի
մէք։
Վերքին պատե -
բազմին
վճռական գեր կատարեց
Ափրիկէի ճա -
կատին
վրայ,
Աոլում,
Թոպրոլք,
Տէրնա
եւն՛։
Ուրիշ
մանրամասնութիւններ
յաքոբգով
։
ԲԱՆԻ
ՄԸ ՏՈՎՈՎ
ԻԱՐԱ8ԷԼ
54000
տոլար
Հատուցում
պիտի վբ–
ճարէ Աղղաժողովի
միքնորղին՝
կոմս
Պերնատոթի
սպանութեան
առթիւ
, ինչպէս
ել
3000
տոլար
Աղ
գաժո
ւլո վին , իրրեւ
ապաՀովաղին
։
ԱՆԳԼԻՈՅ
արտաքին
նախարարբ
, Պեւին , եբ
կաբ ճառ մր խօսելով
երեսփ. ժոգովփն
մէք, ազ -
զ արա րեց թէ Արեւելեան
Գերմ անիո
յ մ էք վաղ -
մուահ
իսորՀրգային
զօրախումբերր
կրնան
տեղի
տալ
«քազաքացիական
պատերազմի »:
Յետոյ
պաշտպանեց
Ջինաստանի
Համ ա յնավար
կաոավա
բութեան
ճանաչում
ր , միեւնո
յն ատեն
առա
քար -
կելռվ
զայն
անզամ
րնգունիլ
Աղզաժողովին
: ^ օ –
սեցալ
նաեւ
Հնգկաչինի
մասին,
մեղտղ
րանքներ
ուզղելով
քց . Միութեան գէմ :
ՈԱԿԻՆ
նորէն
ինկաւ։
Գշ. օր քիլօն
իքահ
էբ
432.000
ֆրանքի
(նախապէս
442.000) :
Նափոլէոնր
կ՝տրժէր
30,30 ,
պուից • ոսկին
2890 ,
սթերլինբ՝
3580,
տոլարբ
^ 0 ) 14.240
ֆրտնք
ե ւ ն •
ՓՈԹՈՐԻԿԼԵՐԸ,
անձբեւբ եւ կարկուտր շատ
աւելի
հանր
վնՏսսներ
պատճաոահ
են Ֆրանսա
լի
1
(Լուրերու շարունակութիւնը կարդալ դ.
էյւ)
Fonds A.R.A.M
