ՏԱՐԵԳԱՐՋԸ
ՄԱՐԱԷՅԼԻ
ՄԷՋ
ՄԱՐՍԷՅԼ,
16
Մայիս
(Յս սւ ա ջ )—
Վասպու֊
րւսկանի
Հերոսամարւոի
սւօնակսււոսւրութիւնչլ
տե–
ղի ունեցաւ. Մ այիս
\4ին
,
Աաչ
Ա՛ ադյյնոյի
մէք :
Ինչ
պէս
միչա,
այս անգամ
եւս իւուււներամ
բազմու
թիւն
մ լյ եկած
էբ յարգելու
օրուան
յէչ
՚"Ա
՚ակր
:
Այս
առթիլ
պաարասաուած
էր ճոխ
եւ
այլազան
յայաագիր
մը որ տեւեց
զրեթէ
Հինգ
մամ
։
Բեմը
զարղարուած
էր Վասպուրական
աչխարՀր
խոր֊
Հրգանշոզ
կարգ մր պատկերներով,
«Յարղանք
Վասպուրականի
Հերոսներուն
»
նշանախօսքին
տակ
:
Հանզէսր
րացուեցաւ
Հ.
3
- Գ ՛
Սէն Աննի
Նոր
Սերունգի
երգչախռւմրին
կողմէ,
ղեկավարու
-
թեամբ
Պ . Համրարձումեանի
,
ՀԼա
Մաբսէյեէ
-
գ՝»ով
եւ «.Րամ փոբոտան»ռվ
։ ժոզովուրգը
մէկ
վայրկեան
յոտնկայս
յարգեց
րնգՀանուր
Հերոսնե֊
Ր"՛– յիշատակբ։
Օրուան նախագաՀր,
Պ–
Վարգան
*կանտիկեւսն կտրգաց
գրաւոր
ճառ
մ բ ,անգրագաո.–
նալով
նախրնթաց
գէպքերուն
եւ
Հերոսամ՝^հ–բ^ոի
արմէքին
: Րացատբեց
թէ «Վասպուրական
աոա
-
քին նաշանակ^ան
էր ոճրածին
թուրքին
Հայաքինք
քա ւլա քական ութե ան , քախքախել
Հայ
յեզափոխոլ–
թեան
կեգրոնր
Վասւզոլբականր
,
գործագրելու
Համար
իր գիւտ
յին ծրագիրր,
ամբոգք
թբքաՀա
յաստանի
րնաքնքում
ր» : Մտնրամասն
պաակերա
-
ցնելով
Հերոստմաբաի
տաբողութիւնբ
եւ կատար
եալ
յաքոզութիւնը,
եզրակացուց
, թէ «Վասպու
֊֊
բականց
ին յազթեց
շնորՀիւ
տարիներու
յեգավւո–
խտկան
կուսակցութեանց
աարած
գործունէու
-
թեան,
ղեկավարներու
անձնազռՀութեան
եւ
մա
նաւանգ
ստեզծուած
Համ եբաշխո
ւթե ան եւ
մ իա–
կամութեան^
: Յետոյ
սրտառուչ
կոչ մբ
որպէսզի
տօնուին
մեր բ"լ"ր Հերոսամարտերը,
Հասկցնելով
մեր
նոր սերունդին
թէ Հայ մոզովուրգր
իր աղա–
աութիւնբ
պաշտպանելու
Համաբ կանգ
չէ առած
որեւէ
զոՀողութեան
առքեւ
;
Արտասանեց
վաքրիկն
Աիլվտ
Ջրբաչեան
: Եր–
զեց
Օր • Տ • Արսէնեան
: ՆտխագտՀը
յիչելով
թէ
Հերոսամարտին
վարիչները
եղած
են
քաղաքական
կուսակցութ
իւննե ր ը , ոբոնց
նե րկա յացուց
ի ^ ե
րը
եկած
են իրենց
խօսքը
ըսելու,
բեմ
Հրաւիրէ
ռամկավար
ներկայացուցիչը։
Մարսէյլի
ռամ կա
ի–
վտր
ակումբին
կոզմէ
Պ– Մաշոյեան
յայտարաք–
րեց .
« Ասկէ
35
տարի առաք ոճբագործ
թուլք
կառավարութիւնբ
կը յղանար
ծրագիր
մը
ոչնչս–
ցնելոլ
Համաբ
Հայ ժողովուրղբ,
ել այգ
բնաքնի
ման
առաքին
թիրախը
գարձուց
Վասպուրականը
:
Վասպուբականց
ին
.դիւրին
տեզյւ տուողը
չէր եւ
չտուաւ,
35
օր չաբունակ
կուրծք տալով,
յաղթա
կան։ Փառք
այգ Հերոսամարտը
կերտող
բոլոբ
Հե
րոսներուն»
I
Պօմոնի
Նոբ Սերունգէն
ժանօ Մակարեան
ար
աասանեց
«Հայրենի
երկիրը»
ակներեւ
յուղումով։
Հնչակեան
կուսակցութեան
նեըկտյտցուցիչը
թը՜
՚-^Լէ
՚Լ^Ըէ.
մոզովուրգին
տառապան^եբր,
ա–
զատագրական
պայքարները,
որոնց
գերակատար
ները մեռան
բանտերու
եւ կախաղաններու
վրայ
,
ըսաւ •
« Հայ ժողովուրգի
զոՀա րե րութիւնբ
Հիմ
նուած
էբ արգար պաՀան
քի ժր վբայ.
աբեւին
տակ
իր տեղը
ունենալ, աղատ
ապրիլ
եւ
աղատ
չունչ
քաչել։
Այս էր ոբ թշնամին
կր զլանտբ
մեզ։
Վասպուբականց
ին այս արգար
պաՀանքներով
էր
որ դիմեց ինքնապաչտպանութեան
, յաղթելու
վճ
ռտկանութեամ
բ ։ Հայկ.
քա քութեան
աստուածը,
ՎաՀագն
ծնած
էր Վանայ
ծովէն։
Վանեցին
Հա -
ւատարիմ
իր ՎաՀաղնին
կերտեց
այս
Հերոսա
մարտը։
Ամէն անոնք, որոնք,
անձնուրացօրէն
զին
ուեր
եւ մեռեր
են Հայրենիքի
Համար
արժանի
են
մեր
յարգանքին
եւ լացին։
Վասպուրականի
մեծ
առտքետլներր,
Փարամազ
ևՎռամեան
գարրնեցին
ըմբոստութեան
ոգին : Այս րոլորը
մարտնչումնե
-
ըու
եւ զոՀողութեան
Համաղումաբն
է
այսօրուայ
Հայաստանր
: Այսօր
ալ վտանգը
մեղ
կը ստիպ^
կրկնել Բամառ
՝Բաթիսլայի
խօսքը.«Աս
Հայոց
աղ
գին
Համար
մի բան եմ ուղում,
ուսում
եւ դիտոէ֊–
թիւն»։
կրկնելով
նոյն
խօսքր,
կ՝ըսեմ՛.
«Միաբա
նութիւն,
միաբանութիւն»
, այսօրուան
փոքրիկ
,
վաղուան
միացեալ
եւ մեծ
Հա յաստանին
Համալ& •
Երիտասարդ
Վարս յեանի
արտասանութեան
վերք, րեմ Հրաւիրուեցաւ
Հ՛
3–
Գաշ^ւակցոլթեյսն
ներկա յացուցիչր
, րնկեբ
Տիգրան
թ ա գ ո յեան , "Ր
յանուն
Մ արսէյլի
Շրք • կոմիտէին
իր
յարզակՐ
յայտնելով,
յիշեց
այն րոլոր պատմական
գէսլքե–
րր որ յանղեցան
1915/՛
տյս մեծ Հերոսամարտէն
I
« Աղատութեան
ել աղատ
ապրելու
ձղտռւմր
կր
կաղմէ
մարգկային
ամէնէն
նուիրական
իբալւէ-ն–
քր։ Ազատութեան
մէք է որ երեւան
կուգան
մաԼգ–
կային
մտքի
րոլոր
ստե ղծտզո րծո ւթիւններ
ր ։ ի -
զատութեան
ճամբան
փշոտ
է եւ երկար,
պէտ^
է
քալել,
եւ Հտյ ժոզովուրգը
քալեց տնւէՀատ
։ ԱՀա–
տութիւնը
կր նժանի աոասսլելական
այն
կապէյտ
թռչունին
ւլոբ պէաք
է բռնել։
Վասսլուրակա^ին
ունեցաւ
ա յս խո յանքր
: Ոճիրներ
շատ
են
ք՛՛ւ՛ ՜
ծուած
Հայ ժոզովուրգին
գէմ,
բայց
ամենաք1՚հ
Ոճիրը
\9\5ի
ԱրՀաւիբքն
է։
Վասպուբականց
ին
Կրցաւ
գիժ ագրե
լ ստեղծելով
երկրոբգ
Վարղա
-
նանց մը։ կրկնակի
փառաՀեզ,
քանի
ոբ
պսակ
-
ուեցաւ
յաղթոլթեամր
։ Վերգիլփռս
կ՝րսէ • ^Իմ ա–
րիւնէս
վյւիժառոլ
մը պիտի
ծնի» ։
Վասպուրականի
Հաղաբաւռբ
վրիժառուներ
ծնաւ : Ո՛նե ցաւ
անձ
նազոՀ, վարիչներ
որոնց
փայլուն
գէմքերէն
մէկբ
Արամն
էբ որ կազմակերպեց
երկրորգ
Հեբոսա
-
՚^ արտ
մը Աբարատեան
գաշտին
վայ ,
ստեղծելով
ւձ եր
մեծ ագո
յն թուականներէն
մէկը , Աա
յիս
Հճր
Որուն
մէք մեծագոյն
գերր վերապաՀուած
էր Հ՛
3
• Գաշնակցութեան
: Ողքոյն
Վասպուրականի
» :
Րոլոր
ճառերը
լսուեցան
քելւմ ծափերու
մէք »
Գրիգոր
ՎաՀան արտասանեց
ինքնագիր
ուղերձ
մը նուիրուած
Ապրիլեան
Եղեռնի
ել ՚իանիէլ
Վա
րուժանի
«ՀայՀոյանք»ը
,
մեծ
տպաւորութիւն
՚էործելով։
թորոս
Ա՝ինասեանի
քանի
մը
եըգեբէն
Վ.^ՐԼ* Ա իվւան երգչախում բը երգեց
քանի
մը ազ
գային
ել զեզշ1լական
երգեր։
Ընկերներ
Բէնտիբ–
եանի
ե լ Ա . Աաբգիսեանի
մէկը
Արամին
,
միւսր
Ե կարեանի
ճառերու
արտասանութիւնը
լնգուն
-
ուեցաւ
քեբմ ծափերով
։ Օրիորգներ
Ա իմոնեան
ի
ել Աէրէնկիւլեանի
Հայկական
տարազներով
լնկե–
րակց.–,լթեամբ
Օր՝
Պօյաճեանի
Հգաշնակ)
, Հայ -
կական
երգերը
կըկնասլաակե
ց ին խանգավառու
-
թիւնր
յ
կարգը եկած
էր գլխաւոր
բանախօսին
, երի
տասարգ
ղրագէտ
Պ • Կ • Փո լատեանի
: Աեր
յա բ–
գելփ բարեկամին
այնքան
բովանգակալփց
ճառը
թղթակցութեան
մը նեղ սաՀմաններէն
գուրս
ըլ -
լալով
խնգրեց
ինք
իրմէ տրամագրել
«Յառաք»ի
առանձին
յօգոլածաչաբքռվ
մը
Լ
1
ՍՄՐ՛
Ատա
-
ցած
ենք)
։
Երիտասարգ
քութակաՀաբը
, Պ • Լեւոն
Վե
-
ւոնգետն
ծափերու
արժանացաւ
իր նուագած
Հայ
կական
կտորներով
։
Պ–
Ատեփանեան
ընկերակ
-
ցութեամբ
իր տիկնոք,
եբգեց
«Հայաստան»ը
եւ
«Կռունկ»ը։
Պ– Համբաբձումեան
երդեց
<Տ–Հայբիկ,
Հայրիկ»ր։
էկ . ՎաՀրամ
Ա՚իսթիկ
Հայ Ռազմիկնե–
,
բու
Միութեան
կոզմէ
քանի
մը խօսքով
իր յար - ;
գանքի
բաժինը
բերաւ
այս տօնակատարութեան
։ ՚
^Եթէ
ձյՐլլային
կաբգ
մը Հերոսամարտեր
,
մեր 1
սերունգներբ
պիտի
չունենային
նեբշնչման
աղ - ^
բիւբներ
: Ապրեցնենք
մեբ մէք^մեր
նաՀատակնե
- ՚
բու
կսկիծը,
րայց գոՀունակութեամ
ր ։ Փառք
Հայ ;
յ ե զա վւ ո խ ո ւթե ան» : կարգացուեցան
Կ.՚"ՐԳ
՚^Ը. \
Հայր . Մ իութեանց
ուղերձներ
,
Ջարսանճագ
,
՝Րղփ , Տ ա րօն—Ա ա ^ո
յձոր , Աեբաստիա
եւ Մ արաշ ,
ամէն
մէկը փառաբանանքի
իրենց
յատուկ
րո -
վանգակոլթեամբ
: Հեռագրով
մ ր իր
յարգանքի
խօսքը
կ՚ուղղէր
Պէյրութի
Համ ավասպո
ւբա կանր
։
Ժամը
Տին գեզարուե ստական
բաժինր
լրացած
Րէլալով,
սկսաւ
բուն
թնքոյքր
իր անրաժան
եւրո
պական
սլարերռվ
, մինչեւ
կէս
գիշեբ
:
ԸնդՀանուր
առում ով
ա յս
յիշատակի
տօնակատարութիւնր
պսակուեցաւ
մեծ
յաքողութեամբ
ոբ պատիւ
կր
բերէ նախաձեռնող
Միութեան
։ Զանց
կ՚առնենք
կաբգ
մ ր անՀաճո
յ ելո յթնեբ
։
ՏՈՎՀ–
ՏԷՕ՚ԲՄԷՃԵԱՆ
ՊԱՐՍԿԱՍՏԱՆԻ
կառավարութիւնբ
սլատաս
-
խանելով
էԱ • Մ իութեան
վերքփն
ծանուցագրին
,
կ՝րսէ թէ պատրաստ
է «Հարթելու
րոլոր
թի՚-րի
-
մացութիւններր
, լաւաղոյն
յարաբեբութիւններ
մշակելով
Ֆ
է
ԶԱՑՆԵՐ
ԳԱԻսյՒ(չՆ
՛ԲԱՌԱԱՆԱՄԵԱԿԸ
ՎԻԷՆԻ
ՄԷՋ
ՎԻԷՆ,
15
Մայիս.
Արտագին
վայելք
մր
կա
րելի է Համարել
Ա՛այիս
13/՛
Հանգէսբ,
շաբաթ
ի–
րիկուն,
մինչեւ
կէս
գիշեբ,
կ ապոյտ
Խաշի
քա
ռասնամեակին
առթիւ։
Գազութ
ը , ինչպէս
միչտ
այս անգամ
ալ ե -
կած
էր քաքալեբել
կնո քական
այս մեծ ու ազգա
նուէր
կազմակերպութիւնը
:
Իք
որապէս
ղնաՀատե–
լի է հ1ա չուՀ ինե բու
մեզուաքան
աշխատան^երբ
աբժանաւորապէս
տօնելու
Համար քառասնամեա
:
կր : ՝Բաղաքապետարանի
չքեզ
սբաՀը
լեցուեր
էբ :
Երբ
երեւցաւ
սան
սանոլՀիներու
երգչախում
բր
բեմին
վրայ,
քերմ ծափերով
ոզքունուեցաւ
: Հան–
գէոր սկսաւ կապոյտ
քՍաչի քայլերգով,
զոր ժո -
ղովուրղբ
ուկնգրեց
յոտնկա
յս :
Օրուան
նախազաՀբ
, լնկերուՀի
Նալպանտ
-
եան բացատրելով
Հանդիսութեան
իժաստբ,
յի -
չեց
ժեր նախաժայրերր
, արքունւի
«Տիկնայք փափ—
կասունքբ»
եւ անոնց
անձնուիրութիւնր։
Աեր
ժա
մանակակից
ողբե րղութեան
շրքանէն
ՀեբոսուՀի–
ներոլ
անուններ
տուաւ
եւ ի ՛թ՛ րքո
յ ներկա
յացուց
գաղթաշխաբՀի
Հայ կինբ ոբ «մեքենաներու
խլա
ցուցիչ
աղմուկին
մէք իր օրտպաՀիկին
կենսական
պաՀանքին
քովփկր
վերցուցեր
է
ծանբ
Խաչր
Ափիւռքի
Հոգերուն
ու պաՀանք^ւերուն»
: Ու
մազ–
թեց
որ անոր
յիսնամ եակբ
տօնենք
Հա
յրենի
երկրին
մէք։
Միութեան
Շրք - փա ր չո ւթ ե ան
ողքո յնի
ւ/ րա
ւոր խօսքե
բն ու գնաՀատա
լից
մ աղթան^ե
ր ր կար–
զտց
բնկերուՀի
Ա. Մ աղաքեան
:
Գեզարուեստական
բաժինր
իսկապէս
ղ
եզեցիկ
էբ։ «Արաքս»
եբգչախումրին
^որՀիւ
Հաճոյքն
ունեցանք
լսելու
կոժիտասի
քառաձայն
երղերբ
,
ինչպէս
ել կ տռփա րեն ցին
եւ ուրիշներուն
:
Պատանի
Պէպիրեանի
քութակի
թրթռուն
ե -
լեւէքներուն
Հետ
րնկերուՀիներ
Ա • էօքսիւղեան
եւ
Վ՛ Ռստիկեան
փւայլեցան
քաղցր
մեներդներոփ,
ո—
րոնց կ՝ լնկե բանար
Օր– Ա անճեան
դաշնակով
:
Օրուան
բանախօսր
, Տիկին
Գ •
Փավւազեան
րնգա բձակօրէն
ներկտ յացուց
ՀՕՄ ի ա շխա տանք–
ներբ, գրամական
ելքն ու մուտքր։
իրրեւ
ականա
տես նկաբագրեց
ղերմանական
գազթտկտ
յաննե —
բու
Հա յ րեկո րնե բու
թ շոլաո
ութ
իւն բ , ոբոնց
նե
ցուկ
եղաւ
ՀՕՄ բ իր զրկած
սննդեղէնի
, գեգո
-
րսւ յքի ծրարներով
: Նո յնպէս
պաբղեց
կապո
յտ
Խաչի
ւս շխատանքր
Հա յ նոր սե րունգին
փրկու
-
թեօւն
Համար ;
Շատ
յաքող
էին աբտասանութիւննեբբ
, ԱՀա–
րոնեանէն
, Աիամանթոյէն
եւ Վարուժանէն
՛Ր՛Ր
րբին,
սանոլՀի
Աաթեն
կտրսալիտեան
,
Պայծառ
՝Բգլեան
, Ալիս Կաբսալիտետն
: Ջերմապէս
ղնաՀա–
տելի
էր Անժէլ
Ուղունեանի
ուղերձբ
կապոյտ
Խա–
չին :
Եւ ինչքան
սիրուն
էբ պարերգր
մեր
սպիտակ
շզտբշներ
Հագած
նորատի
սանուՀ
ինե րուն
:
Անակնկալ
ժ ր եղաւ
ունկնգբել
Գալիթեան
վարգապեաը
որ Պրտզիլիո
յ Աէն
Փտւլօ
քաղաքէն
նոր
էր Հասած
(Մտրսէյլէն
Վիէն)
:
Հեաաքրքբա–
կան
աեզեկութիւննեբ
տուաւ
Հեռաւոր
Հայ գա
-
զոլթի
մասին,
խօսեցաւ
քոյր
միութեան կատա
-
րած
աշխատանքներու
վրայ,
ներկայացնելով
մխիթարական
պատկեր
մբ։
՚Սերկայ մը
«ՏԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(84)
ւքեէԻքԻ Ա ա » ւ ( ^
ԺԲ–
իսկ
տյս քարգուած
, կիսամեռ
մաբգբ
գոնէ
մի Հատ
ցնցումով
չյայտնեց
թէ իր մէք էլ
կայ
՛երկիւղ։
Նբանից
երկու
քայլ
Հեռու
գտնռւոզ
ձո-
զբ ոչինչ տպաւորութիւն
չէբ գոբծում
նրա
վրայ։
Ն"յնիսկ
նրա
վղին անցկացբած
չզթան
բոլո
րովին
աւելորղ
էր , ոչինչ
նչան չկար
թէ նա
զրս–
պում է տյգ
մարգու
մէք որեւէ
կիրք։
Աի՛ւլէյման
Բէկր,
սակայն,
ուչագրոլթիլն
չր
գարձրեց
այգ
աբՀամ աբՀանքի
վբա
յ ։ Նա
մի
սարսավւելփ
ձայնով
ասաց , ցո յց տալով
ձողի
եայրը
։
Այնտեզփց
քո մարմ
ինը
կ՝ընկնի
քեւլ
պէս
^՚երի առաք, քո մի Հատ
ոսկորն
է լ չի
ազատուի
շների
րերանից
է
Գատապարտուածի
գունատ
գէմքր
քարացածի
էբ նման
եւ երեւան
չՀանեց
ամենաթեթեւ
քզա
-
ձգոլթիւն
անգամ :
Եթէ աղաչես,
ես քեղ
մի
ողորմութիւն
կ՝անեմ , չարունակեց
Աիւլէյման
Բէկբ
ձողի
վրայ
քո եբեսր
գաբձբած
կր
լինի գէպի
եկեղե
-
ցին,
ուր դու Հադնում
էիր ծազրածոլի
շորերբ
եւ
ծէսեր
էիր կատաբում
: Գուցէ
քո պիղծ
Հաւատի
մեծերը
ղան եւ աղատեն
քեզ իմ ձեռքից։
Ուզո՞ւմ՛
ես , անՀաւատ
շուն ։
Անպատասխան
մնաց
եւ այգ
ՀայՀո յանքր,
որ
աբաասանուեց
կարծես
միայն
այն մտքով
,
որ
չրքապատողներր
Հասկանան
թէ սպաննուոզր
ե -
կեզեցոլ
պա շտօնեա
յ է :
Եւ իրաւ,
գա
Տէր
Աողոմոնն
էր : Լերան
լան–
քին րնկած
աընաքամփիբալոբը,
որին
չէին
նկատել
Մ
անասի
մ արգիկը
, ա յդ անվախ
քաՀանան
է բ ։
Ար չաւանքից
վեբադարձոզ
թուրք
զինուո
րնե
բբ
գտան
նրան անզգայ
զրութեան
մէք եւ տաբան
ի–
րանց Հետ ։
Ամրոզք եբեք չաբաթ
նբա երկաթի
կազմուած–
քր,
ոչինչ
Համարելով
արեան
այնքան
կորուստր,
մաքառում
էր զինուորի
մաՀուան
գէմ : Եւ յաղ -
թեց
նրան , բա յց յազթեց
, ո րպէ
սղի
մ տտնուի
մ ի
աւելի
սարսափելի
մ աՀուան
:
Ա իւլէ յման
Բէկի Հասածր
քաՀանայի
կմախ
-
քրն
էր, րայց
նտ չտտպեց
այգ
կիսամեռ
մարմի
նր սպաննել
Հրապարակի
վերայ։
Նա վրէժ
էր
Հա
նում
Մ
անաս ից , իսկ
՚փրէմի
զգացմունքբ
այս
գէպքում
կատաղութեան
աստիճանին
էր
Հաս
-
ցնում
այն, որ ձեռք լնկածր
մի Հոգեւորական
էր.
Հակառակ,
անՀաշտ
կրօնի
մը ներկայացուցիչ
։
ինչպէս
կատուն
մի առանձին
Հաճոլթեամր
նախ
խաղում
է իր ճտնկերի
մէք լնկած
որսի
Հետ
եւ ապտ
միայն
խեղգում
ու ո^չացնում
նրան,
այնպէս
էլ Ա իրիտցին
գ ե ռ երկաբ
զննում
էր
իր
զոՀին։
ի՚^նչն
էր այգքան
գրաւել։
Գրսից
ո -
չինչ։
Նա րնկած
էր Հոգի վրայ, առանց
ուրիշի
օգնութեան
չէր կարող
կանգնել
, շարժուել
:
Նա
Հ իւանգ
էր ել շտտ
թո
յլ :
Fonds A.R.A.M
