^^ք^աա. ՉՍ07ււ)ւտւ^՛՛ ճ ա « տ ա «
՜տսւէօ^
1)ւք6շէ6ա–Բքօրո6էտւք6 : Տ € » , 1«1ՏՏ^1էեա
17, 1^ս6 ՕՅաշտաշ - ք^աՏ
(13)
Ղէցալքսեայ 800յիր ՚
>
Արա– 10 սալ - կամ 3 անգլ •
՚ ք ց ^ Օ Տ . 15^70
ԳիՏ՜6 Փ ր ^ Շ։Շ.Ր.Բցոտ՜167Ց–63
Տ&ատժւ 7
յ&ռո6է
1950
^ՇաբէՏյ՜յ՜ՅՈԻ՚ՍՈՒԱՐ
26րդ ՏԱՐԻ
-
26« ^^01166 Րյօ. 6045–՚0որ շրջան թիւ. 1456
հմբագրր՝
&.
ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
Ա՚ԵՐ
աս-ԲԸ
Օ Ր Ը
0 ր ի
ն
Թ Ր ք ^ Ա Պ Ա Տ Ո Ի Մ
Վերտերս
յաճսւխաղէսլ
դարձահ– են թուրք
մսւ~
մոլլէն
եւ. պեսւա1լւսն
վարիչնեքու
պերճախօս
յայտնո
ւթ իւննե ր ը՝
Համ սւաա րած
թչուաոութեան
մ աս ին :
Գեկաեմբեր
22ին աբտաապեբ
էինք
թուբքիոյ
փոխ
- վաբԼասլետին
խոսաովանութիւննե
բ ր , ո -
րոնց
Համաձայն
« Աեւ Ծովու
ժողովուբղին
վի –~
ճակբ իսկապէս
ցաւալի
է» է
Այս
խոսաովանութիւնբ
տեղի
կունենաբ
Գեկաեմբեբ
ձ.Տի՚ե , կառավաբական
կուսակցոլ
֊-
թեան
մողովին
մէ^,
ոլբ շաա
աւելի
բաց
խօսե
-
ցաւ Տբապղոնի
եբեսփոխանը
•
— « Անելի ներսերը, այս թշու֊աւսւՆթիւնը ող–
րերգութիւն մրն է կատարելապէս: Այրերը, կի
ները եՆ աղաքր բոլորն ալ բոպիկ են: Կիները ան–
տաււներէն վւայտ կը գողնան, շալկելով քաղաք
կը բերեն ու կը ծա|սե& :
Շաբունակելով
իբ յայտնութիւննեբր
,
նոյն
եբեսփոխանր
կբ պատմէր
թէ ճորոխի
,
ՐիգէԻ
է
Տ բապղոնի
, կիրասոնի
ել Օրաուի
բնակիչները
կր
ստիպուին
երկրին
միւս
կողմերը
գաղթել,
ապ
-
բուստ
ճարելու
Համար՛^ է
Այս պարագան
կր Հաստատէր
ուրիշ
երեսփո
խան
մ ը .
— « Գաւաււակի մը 8000 բնակիչներր այլուր
գաղթած են : Գիւղեր կան ուր միայն կին կը գըա–
նուի: ճալքբայ յկայ : կան մարդիկ որոնք եող կր
փոխադրեն լեււնալանջեբը, զանոնք դաշտի վերա–
ծելու համար» :
Տունուար
4ին ուրիշ
լուր մը կ՚՚երեւաբ
այս
էգերուն
վրա
յ , քաղուած՝
պո լսաՀա
յ թերթէ
մը։
Խնգիրր
կը վերտ բերի
ուսումնասիրութեան
մը , գոր կատարած
է ՄագՀաբ
Արէն , Աեւ
Ծովու
շրջանէն
կատարուած
տե ղափո խո,ւթեանց
մասին։
քէ՝ա ր։Լմ անութ
իւն ր շատ
Համաււօտ
Րէէ՚՚՚է՚՚փ..
է
ղմուար
է ամբող^ական
գաղափար
կաղմել
ա լգ
ուսումնասիրութեան
մասին։
ինչպէս
կ^երեւայ
Հրատտրակոլած
ամփոփու–
մէն,
15
20
տարի առաջ
փորձեր կաաարած
են
Աեւ Ծովու
բնա կչութ
իւնր
Վան վախա գրելու. ։
— « Մինչդեո. այնտեղի խիստ
կլիմային
չվարժուելով, այս խեղ՜ներէն շատեր հիւանդա -
ցած , վերապրողներն ալ խոյս տուած են» :
Տօգուածագիրր
կբ գանգատի
որ աեղափո
-
խութիւնները
կատարուած
են ըստ բախտի
:
Ե՛–
կողբայ
.
— «Օրինակ , ինչո՞ւ ՛Սեւ ՚Ծովցիներր չզետեղ
ուին դրախտանման– Մուշի դաշտր: Արդարեւ,
տալւր քիլ. լայ նութեամբ եւ մինչեւ Վանայ լ^ին
ափը՛ ՚նեմրութ լեււը երկարող 75 քիլոմեթր եր–
կայնութեամբ այս դաշտը^ կ՚ոռոգուի փարասու եւ
Ս՚ուրատ (Արածանի) գետերով : Այս դաշտր
պա
րապ մնացած է Հայերու գաղթէն վերջ : Ոչ միայն
Մուշի, այլեւ երկրին հարաւային
նահանգներուն
մէջ ալ կան բերրի հողեր որոնք կրնան միլիոնա
ւոր բնակիչներ ապրեցնել»:
Ուրեմն
, Լայաջինջ
Սարսափներէն
եւ
թրքա
կան
«յաղթանակ»էն
35
տարի
վերջն
ալ,
«արեւել
եան նաՀանդներր»
կր մնան աւերակ
եւ ամայի
;
Անոնք
որ Վան
փոխադրուած
էին,
Հիլանգա–
ցեր կամ փախեր
են : իսկ «դրախտանման
Մուշի
գաշար պարապ
մնացած
է
Հայերու.
գագթէն
վերջ
» :
Թուրք
յօգուածագիրր
գիտական
ոլսումնա
-
սիրութեան
մ ր ձեռնարկած
է , առանց դանագա
-
նելու
«գադթ»ն
ու «ջարգ»ր
•
Բայց
ոչինչ։
կարեւորը
իր
խոստովանութիւ֊
նբն է, որ բաբգուելով
միւս
յայտնոլթեանց
Հետ,
կր^կաղմէ
պատմական
վաւերագիր
մը։
Գեռ
ո՜րքան
սլերճախօս
փաստեր
ու
վկայու–
թիւններ
, որոնք
աւե լորդ անգամ
մր եւս կը Հաս
տատեն
թէ կարելի
չէ երկիր
շէնցնել
արեան
բաղնիքներ
սարքելով
: Ժոդովուրղներ
կոտորե
-
լով
եւ անոնղ դարաւոր
Հարսաոլթիւննեբը
աւարի
աալով
:
Վանի
կւիման
երէկ
ալ խիստ
էր, բա լղ մ ա
ր ֊
գիկ
"է կր֊
^Ի՚–՚"^"՚Գ՚"^"՚յին
1 ոչ ալ խոյս
կուտա֊
յին։
Հայկական
միաքն
ու բազուկը
Հբաչքեեր
կր
գործէին
այնաեղ,–
Հաղար
ու Հազար
տարիներ
:
Մուշը,
այսօր
ամայի,
«դրախտանման
Չդար
ձած
էր Հայկական
քրաինքով։
ինչպէս
այն
միւս
նաՀանդներր
ուր բուերն
անդամ
չեն ուզեր
ա
֊
պասաանիլ
՚՛
Շ •
ԵՐՈԻՍԱՂԷ՜Մ, ԵՐՈԻՍԱՂե՜Մ • • •
Խաչակիրներէն
մնացած
աւանդութիւն
մրն է
կարծես
պարբերաբար
«իմս
է՛ , քուկդ
չ է ՚ ^ ի
խրն–
գիբ
մր
Հանել։
Եթէ
միջաղղային
չրլլար
, փառք
Աստուծոյ
մերիննեբր
«.պարտքերու»
խնգիր
մր մէջտեդ
կր
նետէ ին : Տարտամ
կերպով
կր
յիչեմ
թէ
որքա՜ն
մ ելան սպառած
է մամ անա
կին
պո լսաՀա
յ մ ամ
ու–
լր : Տարիներով
մնա
յուն
, քլիշէ
խո բագի ր մր ու
նեցած
են,
«Եբուստգէմի
պաբտքերոլ
խնգիրը»
:
Այդ
քազաքին
Հետ կապուած
Հռչակաւոր
Վեւոնգ
վարդապետին
Հետ
Հերոս եպիսկոպոս
մրն ալ
ու
նէինք,
Երէցեան
սրբագան,
որ նո լքան խօսեցու
-
ցած
է իբ մասին
որքան
Հռչակաւոր
^սլարտ
-
քերր
»:
Օրուան
Հոգր
ուրիչ
բան
է ։
Նորաստեղծ
պետութիւնբ՝
Ի ս րա լէ լի , ՚^քայ
-
րաքաղաք
րնտրած
է Երուսաղէմր
: Առ
այմմ
նոր
քաղաքամաս
ր : Տորգանանն
ալ տեդաւո րուած
է
Հին քաղաքամասին
մէջ : ՄԱԿր
, իբրեւ
միջազ
-
գային
կազմ ա կեր պութիւն
, կարգի
կր
Հ րաւիրէ
՚ երկուքն
ալ,
«//^ րեղի , ոչ անոր,
այլ
Ամէնուն։
Զէ՛՛ որ ինք «Ամէնուն»
ներկայացուցիչն
է ։
Վա քրկեան
մր կարծեղինք
թէ խնգիրր
լուծ
ուած
է եւ ՛Բ րիստոսի
դեր եգմ անր պիտի
պաՀԷ
իր
տիեզերական
Հ անգամ անքր , մնա
լով
անձեռնմխե
լի , ի փառս
քրիստոնեայ
, իսլամ
եւ Հրեայ
աչ
-
խար
Հին
:
Որքա՜ն
սխալ
։ Երկու
կոզմերն
ալ նո լն
ե–
ոանդով
ու
լամ առութեամբ
կբ պնգեն
։ Եւ
մ իաց
եա
լ ճակատ
մր կաղմ ած
կբ մերմեն
քազաքին
մի—
ջաղդա
քնաղոլմը
:
Մ ե՜գք
մ եր անչափելի
ղոՀողոլթիւններուն
X
Մ իլիոններ
ծախսել
եւ ա յգ
պարոններուն
տարին
չորս
անղ ամ աչխաբՀի
չորս
կողմերր
փառաւոր
պաո
յաներ կատարել
աալ : իւղով
մեղ բով
կե բակ–
րել
։ ՛Բանի
մ ր տարին
անդամ
մր լիճերու
կամ
ո՛վկիանոսներու
ափերուն
վրա
ք չքեղ
պալատներ
կառոլղանել
, ամէն
Հանգիսա
ու վալելք
ապա
-
Հովել
: Ել այս
բոլորին
փոխարէն
մէկ
Երուսա–
գէմ ի խնդիրը
չկա րենա
լ կարդագրել
. - .
ճիշգ
ինչսլէս
Ս • Տակոբեանց
վանքին պարտ
-
քերու
խնգիրր
...
ՍՕՍԻ
ՆՈՐ
ՕՐհՆ՝Բ
ԹՈԻՐք-ԻՈՑ
ՀԱՅԵՐՈՒՆ
ՀԱՄԱՐ
Պոլայ վերջին թղթաբեբէն կը քաղենք
հե
տեւեալ տեղեկութիւնը (20 Գեկտ •)
Ազգ՛
մոդովին
Գեկտեմբեր
28//
նիստին,
խօսք
աո աւ Պոլսո
յ երեսփոիսան
էքրէմ
Ամ աչ ել
Հետեւ
եալ կարեւոր
յայտարա
բութ իւննե րն րրաւ .
Իսթանպա
լի մէջ , Հա յ
Հայրենակիցներու
միջել
տարակարծութիւն
մը կայ, պատրիաբքա
-
կան
բնա բութ եան
իւն դրին
առթիւ
: Զեն
կրնար
քնարել
իրենց պատրիարքր
եւ աա րակա
բծութիլ–
նը ասկէ կր ծագի։
Պէաք
է առաջքը
առնենք
այս
պայքարին
, որ կասլ
ունի
երկրին
ապաՀովոլթեան
ել անդորբութեան
Հեա։
Ըստ
մեր
սաՀմանադրու–
թեան
եւ աչխարՀական
սկզբունքներուն
, պէտք
է
որ Հայ
Համ ա յնքր
իր կրօ1ւական
ու Հալ եւո
րական
գործերր
վարէ
իր միջոցնեբով
եւ մոզովբգապե
-
տական
կանոններու
Համաձայն
։ կառավ ա րո ւթ իլ–
նր ի՞նչ բրած
է Հայոց
անՀամ աձա յնոլթեան
վերջ
տալու
Համար
I
Ներքին
գործավարը
պաաասխանեց
-
Հա
-
յոց պատրիարքի
րնտրո
ւթ ե ան խնդիրը
քննուեցաւ
:
Ի ձեռին
ունինք
1285
թուակիր
Հայոց
Հիմնական
կազմակերւղութիւնր,
որուն
Համաձայն
պատ
-
րիարքին
բնտրութիւնր
աեղի
կ՚ունենայ
ոչ
միայն
կրօնաւորներու
, այլեւ
աչխարՀականնեբու
կող
-
մէ : Այս վէճր
Հարթելու
Համար
չորս
օրէն
օրի -
նաղիծ
մ ը սլիտի
յղենք
Ազգ • մոզովին
։
ԱՆԱՄՕԹ ՍՈՒՏԻ
ՄԸ
ԱՌԹԻՒ
^ԴԴ.
ժ ո ղ ո վ ո
վ ա է Խ ա ց ո ւ ց
ԽւաքակաԱ
պ ա յ մ ա Օ տ գ խ Տ ե ք ը
ԱՐՀԵՍՏԱԿՑԱԿԱՆ
ՄԻՈՒԹԻԻՆՆԵՐԸ
ԳՈՀ
ԶԵՆ
Ազգ • մոգովը
Եչ • օր ւՏօի
դէմ
331
ձայնով
քուէարկեց
այն Օրինագիծը
որ կր
վերաՀաստաաէ
աչխաաավարձքի
ազատ
սակարկութիւնր
, Հաւա
քական
պայմանադիրներով։
Ժողովր
տեւեց
ամ–
բողջ
գիչերր
; Օրինագիծը
անմիջապէս
գրկուեցաւ
Հանրապետութեան
ԽորՀուրգին։
Զի
կարծուիբ
ոբ մեծ
վւոփոխռւթիւններ
առաջարկուին
:
Ինչպէո
դրած
էինք երէկ , մոզովբ
ստուար
մեծամասնոլթեամբ
մերմեղ
պարտաւորիչ
իրա
-
ւա բարութեան
սկզրոլնքր
: ՛Բո ւէա րկո լած
օրէն
-
քին
Համ աձայն
, ա շխաաավա րձքե բ ր եւ աշխա
-
տանքի
պայմաններր
պիտի
որո շուին
զործաաէ
-
րեբու
ել ա շխաաալո
րնե բու ազաա
սակարկու
-
թեամբ։
Եթէ
բւսնակցութիւններր
ձախողին
, եր
կու
կողմ երբ պիտի
գիմ
են Հաշտարար
Խո
րՀուրգի
մր,
որուն
մէջ ներկայացուցիչ
պիտի
ունենայ
Աշխատանքի
նա խա րա բութ
իւնր : Լկառավաբոլ
-
թիւնր
կ^ ա ռաջա ր կ է բ նաեւսլա րտաւո ր ի չի րաւա
բա–
րութիւն
, բա յց
մե րժուեցաւ
, նկատելով
որ
Հա–
կառակ
են թէ գործատէբերբ
եւ թէ
բանուոր
-
ները) է
ԱրՀեստակղական
Մ իութիւններր
կր պաՀաՆ–
ջէին
որ Հաւա քական
պա
յմ անագի ր մ ր
է^քոլելէ
վերջ , մ եքենաբար
պարտաւորիչ
դառնա
լ
նո
յն
ճարտարագործութեան
վերաբե բոգ
բո լո ր
խա
-
նութնե
րոէն
եւ գոբծարաննե
բուն
մ էջ ։
Տ՛ողովը
քուէարկեց
կառավ արութեան
տեսակէտր
, ո բուն
Համ աձա
յն ա յս Հաբղ իւն կարդազ բու թիւնր
կր
ձգ–
ուի աշխաաանքի
նախարարութեան
։
Ժողով ր քուէարկեց
նաեւ
կաո
ավարութես^
ուրիչ
մէկ պաՀանջր
: Ինչպէս
աբՀեսաակցական
Միութիւններր
, կաո ավա րութիւնն
ալ
ՀամաձայՆ֊
է որ նուազագո
լն օրապաՀիկ
մր
Հաստատուի
,
Հիմ բոնելով
ապրուստի
սղու թիւնր
,
եւ
եբաշխա–
լոբոլի
օրէնքով
: Բա լց մ ինչ
կառավարու
թիւնը
կ ուղէբ
ինք նշանակել
նուաղադոյն
աշխաաա
-
վարձքբ
, արՀեստակցական
Միութիւններր
կը
պաՀանջէին
աքդ
իբաւունքր
վեըասլաՀել
ոչ -
կա
ռավարական
քանձնամողով
ի
մ ր , ուր ներկա քա -
ցուղիչ1ւեր
պիտի
ոէնւենային
բանուորական
կազ
-
մակերպութիւ1ներր
: Աղգ •
՚ ^ ս զ ՚ ՚ վ Ր
մեծամաս
-
նութեամբ
վաւեբացուց
կառավարութեան
տե
-
սակէտբ
;
Տրուած
որոչման
Համաձա
քն ,
նուազագոյն
աչխատավարձքր
սլիտի
ո րո չէ կառավ ա բութ
իլ^ւր ,
մասնաւոր
Հրամանագրով
, ամէն անգամ
որ նշա
նակելի
փոփոխութիւն
մբ աեղի
ունենալ
ապբուս–
աի
զիներուն
մէջ
:
՜~~~ ՜ԱրՀեստակցական
Մ իութիւններր
նու աղագո
քն
15 "000
ֆրանք
սւմսական
կր պաՀսնջեն
անմիջա —
պէս
Լկամ
13-750
ֆրանք)
, փոխան
Ա
֊400
ֆրան–
քի գոր Հաստաաեց
կառավարութիւնբ
15
ամիս
առաջ
։ կառավարութիւնը
ա լժմ
կը
նսւխաաեսէ
ամ սական
9500
ֆրանք
, ըա քղ վե բաւական
գում
ա–
րբ պիտի
ճշդուի
Հաւաքական
պայմ ան աղի
րնե
բու
գերազ.ոյն
յանձնաժոզովին
ուսումնասիրութենէն
եաք
եւ պիտի
յալւոարարուի
մասնաւոր
Հրամա
-
նազ.բով
: Նուազազ
ոյն օրապաՀ
իկ ի խնգիրր
քրն–
նած ատեն նկատի
պիտի
առնեն տնտեսական
րնդ–
Հանուր
պայմաններր,
միջաղղային
մրցակղու
-
թիւնր
, ինչպէս
եւ րանոլոբ
րնաանիքի
մ ր ապ
-
րուստր
տ
Օրինագիծբ
Հանրապետութեան
ԽոբՀուրդին
կողմէ
քննուեւէ
վերջ, պիաի
վեբադարձուի
Ազգ՛
՛ք ո զովին , երկրորզ
րնթեբցումբ
կատաըելոլ
Հա–^
Գիմացի
խումանավարները
նորէն
լայն
բա
-
ցած
են իրենց գարչաՀոա
բերանը
:
Երկու
օրէ ի վեբ,
քնաբեր
պատմութիւններ
եւ խմբաղրականներ
կր Հրաաարակեն,
Համողե
-
լսւ Համար
թէ Գաչնակցական
«տղերք»
խանդա
-
բած
են Հ ՛Մ՛
Ը՛ Մ ֊ ի Իսիի պարաՀանգէսբ
(25
Գեկտեմբեր)
։
Նո յնութեամ բ իրենց
վերադարձնելով
էբենց
մւ
՛ր :
Զ ի Տ ա կ ա Ա
թՕճուկը
ԱՆԳԼԻԱ
ԿԸ ՃԱՆԶՆԱՅ
ՆՈՐ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹԻՒ
-
ՆԸ֊
Մ– ՆԱՀԱՆԳՆԵՐԸ
ԿԸ ՄԵՐԺԵՆ
ԶԻՆՈՒՈ
-
ՐԱԿԱՆ
ՕԳՆՈՒԹԻՒՆ
ԸՆԾԱՅԵԼ
՚.
Ան է/ լիա կան կառավ արու թիւնր
որոչեց
ճանչ
-
նալ , Զինասաանի
Համայնավար
կաոավաբոլթիլ֊
նը ։ Մ . ՆաՀանդներր
դեռ
կը ձգձգեն
,
ղանաղան
հաշիւներով
:
ՆախադաՀ
Թրումրն
առջի
օր
յայտարարեց
^է
Մ ՚ ՆտՀանղներր
Հղինուորական
օղնութիլն
կամ
խորՀուրգ
պիտի չտան
Տ>որմողայի
չինական
ումերուն»
; Ըսաւ
նաեւ
թէ «որեւէ
դիտում
չու ֊
նին
մ ա ւնա լոր
իրաւունքնե
ր կամ առանձնա
շնո
ր Հ ֊
ներ ստանալու
կամ
զինուորական
խարիսխներ
Հաստաաելու
Ֆոը^ոգայի
մէջ ներկայիս
: Ոչ
ալ
(Լուբերա7շարռւնակ ու թիւնր կարդաւ Գ– Է^Ա
Բ"Լ՚՚Ր
քսութիւններն
ու յե ր իլբանքներ
ր ,
միան
գամ
ընդ միչա
կր յայտարարենք
թէ մատնանչ
-
ուած
ազաքր
Հեռաւոր
կապ
անգամ
չունին
ոչ
Գաշնակցութեան
, ոչ ալ անոր ուղեկից
կամ
են -
թակայ
Որեւէ կազմակերպութեան
Հետ :
Մնաց
"I՛ 1 Իրենք ալ շաա
լաւ դիտեն
թէ ինչպէս
ծագած
I կո^իւը եւ ի զք֊Ր
մասալ1(ձ^
կր պատմեն,
ծիծա–
ղելի գառնալով
էբաղեկներուն
եւ
թաղեցիներուն
աո^ել
I
Fonds A.R.A.M
