լ՜ւ.
շ.
տ ^.։63ք
1)ս–6€է6ա––1»քօրո€է&ե–6 : Տ€Ո. աւՏՏ^Աք*
17. Տս6 ՕՅատտտշ - Ր^^աՏ (13)
Վեցալքսէլսյ 800 ֆՐ ՚ > Ար^ • 10 աոլ • կամ 3 անգլ •
Ոհ
նՕ6՜15–70՜Գին՜6՜ֆբ– ^.^.Բ>3^^^1678-63
26բդ ՏԱՐԻ
ձաւ66 1^0. 6044–՚եոբ շրջան թ-իւ 1455
եմբագիր՝
&.
ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
0 Ր Ի %
ռՋ
ՄԻԱՅՆ
Տ Ա Ռ կ
Ա8ԼԵԻ
^ԳԻն
Անչուշա կարդաց
էք
աւ֊եաարեր
Լ"՚–Ր1Լ
Պուքրէշէ
<< Հայասաանեան
ճ"՚կաա » չաէաթա ֊
թերթն աչ
1950
Յունուարկն
սկսեալ «պէաէ
հրա–
աարակոլէ Աովետ՛
Հայաքքտանեան
արդէ
ոէ֊ղդա–
դրութեամր
»%
Տտկաւէն
քանի մր օր •••՚ւ՚սք էրոր դէաել կու
աայէնք
, տարեկան
տեսութեան
մր աո
թէլ.
- « ... Պուլկարիոյ մէջ արդէն ծաղբանկա–
րի մը վերածեր են հայերէնը, նռյնռՆթեամբ օրի
նակելով բոլշեւիկեան ուղղագրութ–ի՜ւնն ու բաււա–
գիաութիւնր։ իււկ Ռումանիոյ մէջ ճամբայ կը
բանան յուշիկ - յուշիկ։ Սողալով եւ սռղոսկե -
լով » : (4 Յունուար) ;
« Հայասաանեան
ճակատեր
էնքն ալ կր խոս
տովանի,
նոյն
զեկոյցին
մէ^
«Նախաոքէս առ–
նուահ– որոշման
մր դործադրութեան
Համար կա–
աա րուահ՜ նա խա սլատ րաստո
ւթ իւննե ր ր
րաւարար
Համարելով՜»
, եւայլն
։
Արդարեւ
, ամիսներէ
ի վեր, Երեւանեան
ուղ–
ղագրոլթեամր
դրութիւններ
կ՝երեւային
նոյն
թերթին
մէշ, միտքերր
պատրաստելու
Համար։
Միւ֊ս
կողմէ,
յօդուածաշարք
մր
Հրատարակ
ուեցաւ
, րաղատրելով
Երեւանի
բարբարռսական
ոլղղադրութեան
Հառաւելո
ւթ իւննե րր » :
Եւ– աՀաւասիկ
տրամ ա բանական
եղրակացու -
թիւնր •
Պո՚֊քբէշի
«յառաշդիմական»
պաշտօ -
նաթերթն ալպիտի Հրատարակուի
նոբ
ուդղա -
ղրութեամբ
, ինչպէս
իր լուսաղբարը,
Աոֆիայի
«Երեվան»ը։
փուտով
կ^իմանանք
միւս աւետաբե^ր
նորոլ -
թիւէւն
ալ , • Ե բեւանեան
ուղղա դրութիւն
բո
լոր
դպրոէյներուն
մէ^։ Հրաման
մր ղոր
պուլկարաՀաքյ
դպրոցնեբր
կբ դո րհ՜ադրեն
երեք տարիէ ի վեր ,
թերթին եւ բոլոր
թղթակղոլթեանց
Հետ։
Արդէն
դասադիրքեր
ալ փո խադրո ւահ՜ են քւ1 •
Միութենէն
, որոնք
թարգմանուելով
պիտի
դոր–
քէաքէոլին
բոլոր
դպրոցներուն
մէ^։
կարճ եւ աղդոլ
մ ի^ոց մր «յաււաշդիմ
ական
եէ. սոցիալիստական
ոգիով
դաստիարակելու
Հա
մար մեր նոր սերունդր» :
Լենին -
Աթալինեան
սաներ
Հասղնելու
Համար
,
օր առաշ :
Պարապ տեղր չէ որ երբեմնի
Հայկական
դրպ՜
րոցներն ալ կր կո չուին
Վդասալանդո
ւթ
իւնր
Հա
յե րէնով պետական
երկսեռ
վարմարան » :
Բարեմիտներ
պիտի տրտնշան
.
ինչո՛՛ւ
այսքան սեւ կբ տեսնէք :
Այղքան
մեծ
չարի՚^ք
մլյքւ է Երեւանեան
ուղղադբութիւնր։
Մայբենի
լեղուին
մուխր
չի մարիբ , քանի մր տա
ռերու
փոփոխում
ով
ւ
՚Իմբախտաբար
քանի մբ տառերու
փոփոխու -
թիլն չէ այն ինչ որկր կոչուի
«Եբեւանեան
ուղ–
ղագրո
ւթիւն » եւ կր դործադրուէ
19214՜5»
է վեր
(կաբգ
մր բարեփոխումներ
կատարուեցան
շատ
ուչ,
ւա՜էն)
:
կատարեալ
բարբաբոսոլթէլն
մրն է այգ ուղ–
գագրութիւնր
, գիտական
, լեղոլական թէ քեբա -
կանական տեսակէտով :
Միայն տառեր
չեն որ կր փսխուին
կբ շրն–
շուին կամ կր բարգուին
: Հայերէնի
ուսուցումր
գիլրացնելու
պատրուակով
, ամբողշ
ոգին է որ
կայլանգակեն
, կ աղճատեն
, ծաղրանկաբի
կր
վե րաՆեն :
ինչպէս
բտռերր
, տառերն ալ ունին
իրենց
պատմ ութիւնր
, փ ի լիսոփայոլթիլնր
- կարելի չէ
քմաՀաճօրէն
խաղալ
անոնց Հետ, առանց
քաոս
մր ստեգծելու
(ինչպէս
րբած ենարդէն՝) :
Երր
այնքան
պարզ եւ բնական
ՀՀյետոյ»ն կր
դարձնեն
«Հետո»
, երբկր ձուլեն
«սէր»բ եւ
^սեր»ր
Լկաթնեզէն)
, երբ իբար
կբ
խառէւեն
%յարկ»ն ու ՎՀարկ»Ը, երբ «թէ»ն
կր
վերսւծեն
«թե»ի
, երբ կր գրեն
աղետե , կմերժե , հառաջ–
դիմական , կփորեին
եւ ուրիշ
խայտառակոլթիւն–
ներ , մեր լեզուն ոչթէ կ՚՚արգիանայ
, այլ կր
քրտանայ ; Կր դառնա
յ խառնածին
բարբառ
մր •
Անպաչտպանելի՝
որեւէ
արամաբանոլթեամբ
կամ
գիտութեամբ
:
իւրաքանչիւր
հնչումին մէկ տառ Հոլովել եւ
վեր ի վայր
շրշել գարաւռր
գիտելիքներ
, կր նշա՛
նակէ
մեղանչել
տարրական
տրամաբանութեան
եւ գիտութեան
գէմ ։
Տառը
միայն
Հնչիւն չէ , այլեւ տեսք :
խօսուն
պատկեր :
ՊԵՏՈԻԹԻՒՆԸ
ԵՒ
ՏԱՆՏԻՐՈՒՀԻՆ
Վերշապէս
քուէարկուեցաւ
1950^
ելմ
տացոյ–
ցր , մ օտ երկու
ամ սուան տագնապալի
վիճաբա -
նոլթէլններէ
վերշ , որու
լնթացքին
օրուան կա -
ռավսւ րութիւն
ր քանի
մ ր անգամ,
մ աՀուան
քըր -
աինքներ
թափեց ;
^իտակր,
դիւրին ալ չէբ։
Մենք մեր
վ ր ՚ " յ
չտփենք։
Ո՚^վ կր Համարձակի
բսել թէ իր տան
ամսական
— յ
ոչթէ տարեկան
ելմաացոյղր կբ–
նա յ նախ որո
շել , ույետո
յ Հաւասա բակ շռել :
Ամ էն օր նոր փոփոխութիւն^
մ ր կը ստիսլէ
աանտիրուՀ
ին որիր Հաշիւր
վերաքննէ
. յարմ
ար–
ցնելով
շուկայի
դինեբուն
: Հազիւ
կարգադրած
Գ֊էշ - ազէկ , յանկարծ տան վարձքը
գլուխն
առած
կ՚երթայ
:
Ի՛՛նչ
ը^՚ել , գեգչել
կարդ մբ
երկրորդական
ծախքեր եւաեղբանալ
նոր փորձանքներուն
:
Ու
՚" յսպէս
ամ էն ամ իս առ նուաղն
նո ր հլ -
մաաղոյղը
կազմել,
քանի որ կարելի չէ նախատե–
"ել փոխադրութեան
յա
ւե լո ւմնե ր բ , շուրին , կա
գին , ելեկարականութեան
քմաՀաճոյքներր
, ոչ
իսկ
չաքաբին կամ սուրճին
պա աճառած
տնակն -
կալնեբը
:
կարծեմ
մո ղով ուրդը
խելօք
ելք
մ ը դաած է
այս
բոլորին
մէշէն
ելլելու
Համար՛
Բնաւ
«պիւաճէ»
չի կաղմեր։
Ինքղինքր
ձգած է
Հոսան
քին
«ին՛՛չ
կ՝ուզէ
ըԱայՀ^ :
Ան չուչա չատ աւելի
գժուար է պետութեան
մը
դործր
, մ անաւանգ
ո բ
մ եր
տունին պէս
իւաոնուո–
ղր երկու
Հոգի չէ ; Աւելի քան
600
երեսփոխան -
ներ,
կէսին չափ ալ ծերակուտական
:
Ղ՚եո ^լան իւրաքանչիւր
կուսակղութեան
վար
չական
խո րՀուրղնե
ր ր , անոնցմէ վեր, պարբերա
բար
գում տրուած
չրշանա
յին կամ լնդՀ • մոգով–
ներր :
Ասոնց
բոլորը
խօսք
ունին
ըոելիք
Համաձայն
. իրենց
Հայեղողութհտնղ
• Որքան
դմուաբ եթէ ոչ
անկարելի է բո լո րր գոՀացնե
լ ել
ելմ տացո
յղին
երկու
ծա
յ բեր
ր իբար
բերել ;
Ե ^է ^աղաբ
դյ՜ո լար
ութ իւններ է եւ տասնեակ
մր անքուն
գի
շե րնե րէ վերշ , կարենան իսկ օր -
ուան
իշխանութեան
ձեռքր բանմ ր տալ , ՚ ^ է կ
տարուան կամ քանի մը ամ սուան
Համար
, կրնա՛՛՛ն
երաշխաւռրել
անոր
անձեռնմխելի
ը/լալը : Նոր
գո րծա
դու
լներ , գան աղ ան դժդոՀ
ութ
իւններ ու
պաՀանշներ
, յաւելումնեբու
ել ^նուէրներ»ոլ
նոր
առաշարկներ
վերէն վար կր խաէւաեն
ղայն :
Ափսոսս որ տանտիկիններուն
ոչ ոք
խորՀուրդ
Հարցուց այս բոլորին
դարմանր
գտնելու
Համարէ
ՎստաՀ եմ որ ճարր կբ գանէին
անոնք եւ
կամ • . • արմատական
կարգադրութիւն
մր կ^ա -
ռաշարկէին -
մեղի պէս ըրէք, €պիւաճէ»
մի շի
նէք , դործր
ինքնիրեն կր քալէ»:
ՍՕՍԻ
ԵԳԻՊՏՈՍԻ
երեսփ՛
ընտրութեանց
մասին
Հասած
վերշին
լո՚-բեբր կբ Հաստատեն
ՀՀՎաֆտ»
կուսակցութեան
շախշախիչ
յաղթանակը
: Առա -
շին քուէարկութեամ բ կուսակցոլ
թիւնր
շաՀած է
123
աթոռ,
անկախները՝
14
յ
Ս աատ
փաշայի
կու–
սակիցներր
12
եւն՛։
Ընկե րվա րականնե
ր բ
միայն
մէկ
աթոռ։
ՀՀՎաֆտ»ր
, որ դործօն
կեանքէ
քաշ
ուած էր 194։4;էն ի վեր, կր խոստանտյ
րնկերա
յին
բարենորոդումներ
կատա րե լ ,
մ իեւնո
յն
ատեն
պա լքարելով
Համ ա յնավարութեան
դէմ , արեւ -
մւոեան ճակատին Հետ :
ՍՈՒՐՃԻՆ
ՎԱՃԱՌՈՒՄԸ ագատ
պիտի
րլլայ
10
15
օրէն։ Վախ կայ որ զինր աւելնա
յ
50
առ
Հարիւր : Բամնեչավւի
ենթարկուած
վերշին
նիւթն
էր սուրճբ, ոբ կ՝արմէ
650 750
ֆրանք։
կառա–
վսւրութիւնր
կր յուսայ
զիներր
ամանցնել
, 3)ր -
րանսա վախագբելով
Մ ատակասքարի
մէշ
մ թեր–
ուած
30-000
թոն
սուրճր։
ԱՆԳԼԻՈՅ
ելմտական
նախարարր
ուրախոլ -
թեամբ
յայտարարեց
թէ պետական
ղանձին տո -
ւ՚սբի ել ոսկիի
պաՀեստին
բացբ
131
մ ի լինո
•՚թեբլինէն
իշած է
11-000-000^,
վերշին
արմեզբ–
կռլմէն իվեր (երեք ամիս
առաշ)։
ՊաՀեստը
Րո՚րձբացած
է
416
՚^իլի"ն
սթերլինի
(նոր սակով՝
603-000-000) :
Տ ^ ք .
ժ ա բ փ
Վ Խ մ հ ց
Ազգ֊
մոդովր
չարունակե
լով
Հաւաքական
սլա
յմ անագէ
րնե
բու
քննութիւնր
,
առշի
գիչեբ
մերմեց
պարտաւորիչ
իրաւարարութիւնը,
176^
դէմ
417
ձայնով։
կառավարութէւնր
վսաաՀու
թեան
խնդիր չէր յարուղած
այս անդամ։ Վար -
չապետր
Հետեւեալ
յայտարարութիւնն
րրաւ վփ -
ճաբանոլթեսւնց
րնթացքին
.
-
վկառավաբութէէնր
պարտի
պաշտպանել
պաբաաւորիչ
իրաւաբարոլթեան
սկզբունքը,
ո -
րովՀետեւ այդ պայմանը
երբեք
չի ^շեր դործա–
գուլի
սաՀմանադրական
իրաւունքը,
այլ պարզա–
սլէս կարդ - կանոնի
կԳնթարկէ
զայն։
Գործա -
գուլի
իրաւունքով
ա չխատաւո
րներ ը իրենք
ի -
րենղ կր գոբծագրեն
արգարութիւնր
, իբրեւ գե -
րագոյն ատեան
, ինչպէս որ մողովուբդներր
բռ-
նո ւթեան
, այս
ինքն պատերաղմ
ի կը գիմ
են : Արդ ,
իսուսափէլ
բռնութեան
դիմելու
վտանգէն
—• այդ
րոն ութիւնր
դործադուլ
կո չուի թէ
գո րծա
բանի
փակում
(լոք - աութ)
առաշին
պարտականու
թիւնն է պետութեան
, որ սլարաաւոբ է ապաՀո -
վել
խաղաղութիւնը
քաղաքացիներու
միշեւՀ Պար–
տաւորիչ
իրաւարարութիւնր
կըծաոայէ
լնկերա՛–
յին յառաշգիմութեան
, ինչպէս
կ^ասլաղուցանէ
1936 - 38/՛
փորձառութիւնր
: Լքել
զայն՝ կր նչա
նակէ
ընկրկիլ
յառաշդիմութեան
ճամբուն
վրայ»։
Այս
խօսքերր մեծ տպաւորութիւն
չգործեցին
մողո վա կաններուն վրա լ որոնք չատոնց
ճշդած
էին
իրենց
գիրքր
- Մ անաւանգ
որ , թէ ԱրՀես -
տակղական
Միութիւնները
եւ թէ
գործաաէրեբու
աղգ
՚ խորՀոլրդբ
Հակառակ
են պարտաւորիչ
ի -
րաւարարութեան
: Առաշինները այդ պայմանը կը
նկատեն
կա շկանդ ում գո րծագուլի
. իրաւունքի ,
միւսներր՝
կառավարական
մ իշամ տութիւն :
Յետո
յ քննուեցաւ
բուն աչխաաավարձքի
խն–
գիրՐ
,
որշատ աւելի
փշոտ է : կառավա
րութեան
օրինադծով,
բոլորովին
աղաա պիտի
չըլլայ
" * չ ~
իսատավարձքի
ճշգումբ
, այլ պիտի կապոլի ապ
րուստի
դինեբուն Հետ :
Պաբաաւորիչ
իրաւարարութեան
սկղբուն–
քր մերմուած էր Տնաեսական
յՍորՀոլրդին
կոգմէ,
Օի գէմ
137
ձայնով։
Վիճաբանութեանց
րնթաց -
քին , լնկե րվա րական
ներկա լացուցի
չը
բացատրեց
թէ
՛Այգ սկզբունքը
կրնա
յ կարգ. մ ր
առաւե
լու -
թիւննե
ր ներկա յացնել
երբեմն
, բա յց աւելի չաա
կր նչանակէ
պետութեան
տիրական
մ իշամ տոլ -
թիւնր
բանո ւորնեբու եւ գո րծաաէ րե բու
վախա–
դարձ
լա բաբերու
թեանց
մէշ, ինչ որ էին ասակար
է : Համ ա յնավար
ներկա յացուց
ի չն ալ ա յս տեսա
կէտ
ր պա շտպանեց :
Ընկերվարական
խմրակցոլթիւն
ր բանա -
ձեւ
մր առաշարկեց
, որով կր պաՀանշէ
ստիպո -
զաբաբ
քննե
լ ամ սական
3000
ֆրանքի
պարդեւին
վերանորոգմ
ան խնգիր
բ է
Թ ո ւ ժ ը Ա 1 ւ Ա ա
ծ է ա գ հ դ
% ս 1 խ ա է Գ խ ա դ ա ղ ա թ ե ա Տ
Խ մ ա ^
ՎՐԻՊԱԿ
Երէկուան
Բ. էշի Բ.
յօդուածի
խորագիրր
պիաի
ըլլայ
Ամեռը ԿԱՐԱՒ
մէշ։
^
ԿԸ ՊԱՀԱՆՋԷ
աՐՈՒՆԱԿԵԼ
ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ
ԵՒ
ԶԻՆՈՒՈՐԱԿԱՆ
ՕԳՆՈՒԹԻՒՆԸ–
֊
Կ՝ԸՆԳՈԻՆԻ,
ՀԱՄԱՅՆԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ
ՄԱՐՏԱԿՈՋԸ
։
Մ ՚ ՆաՀանդներու
խորՀրգարանին
վեբաբաց–
ման
առթիւ,
կարդացուեցաւ
նախագաՀ
Թրումրնի
պատգամադիրր,
ոբ կը բաղկանա
յ
4000
րառերէ։
Ինչսլէս
ինքն ալ կբ խոստովանի
,
նոբութիւն–
ներ
չկան
իր ծրադրին
մէշ։ ՆախագաՀր
այս ան–
դամ
աւելի բացորոչապէս
կր Հիմնաւորէ
իր տե–
սակէաներր
, «ապաՀովելու
Համար
աչխարՀի խա–
զազոլթիւնր
եւ յառաշդիմութիւնր
»: Իր քազա -
քականոլթիլնը
կ՝ամփոփուի
Հետեւեալ
եօթր կէ–
տերուն
մէշ , -
1
«Սրտագին
աշակցութիւն
Միացեալ Աղ–
գերու
կաղմակերպոլթեան
» :
2–
ՊաՀպանել
զօրաւոբ եւ Հաւասարակշ -
ււուած
ազգային
պա չտպանութեան
կաղմակե
ր -
պութիւն
մր , ցորչափ
աչխարՀի
դործերր
չեն կար–
դազրուած
, յանուն
մեր եւ ագատ
աչխարՀի ա -
սլաՀ ովոլթեան :
3
Համաձայն
Մ իացեա
լ Աղղերու
գաշխն -
քին
ք շարունակել
Հաւաքական
սլա շտ պան
ութ
իւն
ը
աղաա
՚սզզերու
ըԿւգդէմ նախա
յա րձակմ ան : Խոր
Հրգարանը
իր վերշին
նստտշրշանին
մէշ ^ի^Ր
գրաւ այգ գործին
, (վաւերացնելով
Աալանտեա–
նի գաշինքր ել արեւմտեան
Եւրոպայի
վեբաղին–
ման
^րադիրր) • Այմմ պէտք է դործադբենք Հա
ւաքական
պաշտպանութեան
ծրադիրներր
:
4–
Շարունակել
Եւրոպայի
վերականդնու
-
մի
ծրս՚գիրր
(նիւթական
օգնութիւն
,
Համաձայն
Մարշբլի
ծրադբին)
:
5՛
Զարկ տալ Համա շխա րՀա
յ ին առեւտու -
բին :
6
Օգնել յետամ^ւաց
երկիրներու։
7
Ընդլայնել
տարազի
րնե
բու
(0.
^.)օրէն–
ՔՐ է ^՚է^՜Լ"Վ
խտրութիւններբ
:
ՆախադաՀ
ը էսւտ լաւատես
կ^երեւա
յ Ամ ե–
բիկայի
ապագայի
մասին։
Արտաքին
քաղաքակա–
(Լտւրեբոլ շարունակուրիւնը կար|^ա| 1 ՝ * ^ է ^
Fonds A.R.A.M
