2
8
Ա Ռ Ա
5>
Ով
որ ուսումնասիրութեան
ա ո ա ր կ ա յ
կր
դարձնէ
Օրմանեանր,
մ տ ա ծ
ուձ՚ներու
լծորդութեամբ
մր կր յէշէ՛.–
Թաչէյ–
բանր ;
Ու
Թալէյրան
կր յէթ՚դնէ
• . . ա դ ո ւ է ս ր ,
Ս է ն թ - Պ է օ վ է
մաքին
մէշ,
աւելի
ճ ի
շտ՝
երւլիծական
Համանուն
դ է ց ա վ է պ բ
,
Գ՛՛Ր
Կէ օթէ
կ՝անոլանէ
միշնադարեաՆ
Ա ւ ե –
ա ա ր ա ն :
Ուրկէ՛^
Հ ա ն դ ի տ ո ւ թ ե անւլ այս թ ա դ ր %
84
տարեկան
է Թալէյրան
, ել Հիւանդ
:
Հ ա կ ա ռ ա կ
բմիշկին
խորՀուրդին
,
1838
Մ արա
՛Տին
կ՛՚երթայ
Ա կ ա դ ե մ իա ,
կարդա–
չու
Հ ա ձ ա ր իր դովաս՚ոնութիւէւբ
Ա՛տ
յ ն —
Հ ա բ ա ի
կեանքին
ու
դոբծին
մասին
է
Ո՚այնՀաբտ
ա ս տ ո ւ ա ծ ա բ ա ն ո ւ թ ի ւ ն
էր ու–
սած,
ա Հ ա Հոդը,
որու
՛էր՛"յ
աճած
էր
քադաքական
մաքի
իր ^"՚դիկր^
էնչ՚քէ"
Թ՛ալէյրան՝
ինքր
ւ ՚էք՚էանօրէն՝
բ ա դ մ ա թ ի ւ
կարտինալներ
, որոնք
անուն
չինած
են
ւ դ ա ա մ ութեան
մէշ ,
իբրեւ
քադաքական
Հ ա ն ճ ա ր ե դ
բ ա ն ա դ ն ա ց տ
Աէնթ
—
Պէօէի
կբ
դ բ է թ է Թալէյրան,
իր կեանքի
՚Լեբշին
ա բ ա ր ո ւ ա ծ ի ն
վ ա ր ա դ ո յ ր բ
չիշտծ
,
ուղեց
կ ա ր ծ ե ս
րսել թէ ասաուածա
բ ա ն ա կան ու
սումր
, ա
յ ն
Հմ տ ո ւ թ ե տ մ
բ եւ
ճկոլնու–
թ ե ա մ բ ,
որռնք
ա ն Հ ր ա մ ե չ տ են
տրամա—
բանելու,
ե թ է ռչ Համողելոլ
նման
նիւթի
մբ
ղ ժ ո ւ ա րութ
ե ա ն ց մէշ, ա
յ ն ճարտա
-
ր ո ւ թ ե ա մբ եւ վ ա ր մ ո ւ թ ե ա մ
բ , որոնք
ա ն –
.
Հ ր ա մ ե չ տ են՝ վ ա ր ե լ ո ւ
Համ՛ար
մ տ ա ծ մ ա ն \
դ ե կ ր
Հ ա կ ա ճ ա ռ ռ լ թ ե ա ն ց
յորձանքին
գ է մ , \
է
՚էերշոյ
իր թեկնածուն
կ՝առաշնորղէ
|
դ ի ւ ա ն ա գ ի տ ո ւ թ ե ա ն :
՚
Աէնթ—Պէօվ,
բ ժ չ կ ա բ ա ն է
փախած
քրն–
^
նադատ
, ե թ է
ծ ն ա ծ
բլլար
մէկ ղար եա—
քր
է իբ ղաաումներու
մեթոտին
սլիտի
միացնէր
ֆրոյտիսմին
նսլաստր
^
բացա
տրելու
Հ ա մ ա ր թ է Թալէ
յրանի
յաշոդու–
թիւնն եր ո ւ ն
մ էշ իր դերն
ունեցաւ
տար
բեր
ու կ ա ր ե ւ ո ր
ա ղ դ ա կ մբ եւս, որ
ղ " ՛ յ ն
գ ա ր ձ ո ւ ց նոր Պ ր ո տ է ո ս
մր ,
ծ ա ռ ա յ ե լ ո ւ
Հ ա մ ա
ր
եկեղեցիին
Լեսլիսկոսլոս
Օթոնի)
,
յ ե դ ա փ ո խ ո ւ թ ե ա ն
Հ ն ա խ ա դ ա Հ
Աղ՛է • Ժ ո
դովին)
, կ ա ս ր ո ւ թ ե ա ն
( Ա ր տ ա ք ի ն
նա
խա–
բ ա բ
Նավւոլէոնի)
, ~
դանց
կ՚առնենք
այլ
Հ ծ ա ռ ա
յռլթիլննեբֆ
,
մ է կբ
միւս
էն
նուաղ
ո լ ա տ ո ւ ա բ ե ր ; Այս դ է բ ք է
գ է բ ք
" ս ա ռ ւ մ -
ներուն
ս լ ա ա ճ ա ռ ո վ է , ( ա ռ ա ն ց
դ ե ռ
ո ւ դ ե –
լու
վերլուծե
լ Հ ռ դ ե
բնա
խ օ ս ա կան
՚սղդա
-
կբ ,
սքանչելէ^
նիւթ)
, որ
կ ո չ ո ւ ե ց ա ւ
վ ա կ ա մ ա յ
ա բ ե ղ ա յ » ,
«կաղ
ս ա ա ա ն ա յ » ,
« մ ե տ ա ք ս է
ղռւլպա
յ ի
մ էշ
լեցուած
թ ե ա մ բ մբ այն միշնադարեան
ա դ ո ւ է սէն ,
որ
խ ա բ ա ծ է աոիւծբ
եւ բոլոր
կ ե ն դ ա ն ի –
ներբ
, փոխն
ի փ ո խ դ ա ռ ն ա լ ո վ
ա բ ե
՛լայ
,
խ ո ս տ ո վ ա ն ա Հ ա յ ր
,
ք ա բ ո դ ի չ ,
ի
վերշոյ
դ ա ռ ն ա լ ո ւ
Հ ա մ ա ր
թ ա ղ ա ւ ո ր
կ ե ն դ ա ն ե ա ց
%
^Հօբաւոր
է նաեւ
Օբմանեանի
դ ի ա կ լ ե կ –
տ ի կ ա ն , որ չեմ
կրնար
րսել
, սակայն
,
թ է
կոլդայ
ա ս տ ռ լ ա ծ ա ր ա ն ա կ ա ն
իր ու—
սումէն
, Համալսարանէն
, որով
կր
պար–
ծենայ
յ ա ճ ա խ ա կ ի ; կ՝բնդոլնիձ՛
թէ դ օ բ ա
ւոբ
է իբ դ ի ա լե կա
ի կան , -
բանակցողի
իր
ճկունռւթիւնր
, Համողելու
իբ
ճարտա–
բութ
իւնբ
, խօս՚սկիցի
իբ Համ
րե
բութ
իւ
նբ; իր դ ի ա լ ե կ տ ի կ ա ն
չունի
Հ ա կ ա ճ ա ռ ո ւ
թ ե ա ն ոդի , ռբ կբ զայրացնէ
: Իր գիա–
չ ե կ տ ի կ ա ն
չունի
նաեւ
ՕՈ-կէօյ ,
ռբ
էլ
բ՛^–
բ ո ս ա ա ց ն է ; Բ ա ր ի , պ ա բ դ ա մ ի ա
դ ի ա լ ե կ –
տիկա
մ լ ^ ւ է իբ ոլնեցածբ,
որ կր
ձան–
^բո՚ցնէ
եւ
ձիւթի
պ է ս կբ փ ա կ չ ի : Իր
դիալե
կտիկա
յ ի ն
ուժ
բ կբ կա յանա
յ
ա
յ ն
Համբեր
ութ
ե ա ն
մ էշ , որով
կ ՝ ե ր կ ա ր ա ձ դ է
ամէն
Հարց,
կբ յ ե տ ա ձ դ է
ամէն
լուծում
;
Ա պ ա ս ո ւ մ ն է իր գ ե բ ա դ ո յ ն
ղէնքբ
-. Աբ––
դ ա ր ե լ իր սիբած
ն չ ա ն ա խօս
քն է «մամ ա–
նակ տ ա լ մ ամ ա ն ա կին» :
Ալ սակա
յ ն ս պ ա ս ո ւ մ
ր ծաղիկ
մ լ ^ է ոբ
կբ
րոլսնի
Հ ա մ ա կ ե ր պ ո ւ թ ե ա ն
ա ն գ ո ւ ն գ ի ն
չրթներուն
վրայ ;
Օրմանեան
ղռբծի
ա ն ց ա ւ
այնպիսի
չրբ–
շանի
մբ , երբ մեր
եպիսկռսլոսնեբբ
. . •
ներողութի՜ւն
,վկա
յութիւնբ
կ՝առնեմ
Օր–
մանեանէն
• - -
(Ր– եւ վերջին մաս)
Աշըգեան
« Պ ա տ ր ի ա ր ք ա կ ա ն
դ ա Հ ր
ներուն
։
1908
Ապբէւէ
՚լեբշեբբ
ղրեցի
Դ ա ն է է –
լէն
, թ է քէչ ա ա ե ն է ն
ՎաՀ
բամ՛
Փ ա փ ա գ –
եանի
Հ ե տ
Պոլէ"
կբ մեկնէմ
, անկէ
Պաբ–
ա է զ ա կ
անցնելու
Հ ա մ ա ր » ;
Ղ՛ան է է լէն ստացա
յ ս ա եր կաո ՛լբ •
«Աէրելէ
Հ . Պ ո տ ո ւ ր ե ա ն
, Պոլէս
Հասնե–
լուդ՝
առաշին
դ ո ր ծ դ թող Բ է է ՚ " յ
Հայր"
դանել
Խա ւ ե ա
բ
10 անին
մէշ եւ աեդե
կու
թիւններ
տ ա լ իմ՛ մասին
, թող • է ո դ
չբնէ
,
չ ո ւ տ ո վ
կ՝անցնին
տ ա ր ի ն ե բ բ ,
ղէբաբ
կր
գ ա ն ե ն ք
ու
• ^ ա ն դ ի ս տ
կ՝ասլբինք
մ՛եր
Բբքնիկին
մէշ» :
Պ ՚ ՚ լ ի "
Հաոնելէ
ետք , յաշորդ
օրբ դ տ ա յ
Վ ա ր ո ւ մ ա ն ի ն
բարի
Հա
յրր եւ բաբի
լու
րեր
տուի
իր Հ ա ն ճ ա ր ե դ
զաւակին
մասին։
- Մեծ
մաբղ
պ ի ա ի
րլլայ
Գանիէլբ,
րսի
, -
ղ ր ա դ է տ
, բ ա ն ա ս տ ե ւ լ ծ
, ք ա ղ ա ք ա
գ է տ
, անաեսադէտ
. կրնաս
Հ պ ա բ տ
բչլալ
այղպիսի
ղաւակի
մբ Հայրն
րլլալուգ
;
բ ո բ դ ր
« չ ա փ ա դ ա ն ց
պ ի ն դ » : Աաոբ
Հ ա մ ա ր
է որ կո չ ո ւ ա ծ է « Ա բ կ ա թ է
Պ ա տ ր ի ա ր ք »
1
Ալ ա
~էա
Օբմանեանի
դնաՀատութիւնրէ
« Մ ե տ ա ղ ն ե ր ո ւ
ա դ ն ո ւ ա դ ո յ ն բ չէ
ե բ կ ա թ բ » ;
Գուք
բ ս է ք թէ
ի՞նչ
բսել
1լուղէ
:
Զ ա ր մ ա
նալի՜
յ -
Օրմ
ա ն ե ա ն կբ բացատրէ
. «Ա—
ւելի
Հ ա տ ո ւ է ճկուն
(՜՜) պողպատբ
քան
անթեքելի
ե ր կ ա թ բ » : Զի մ ոռնար
մեղա–
դ րել
Ի զ մ իր լեանբ
իբրեւ
դ ո ր ծ ա կ ի ց
նախ
Հ ն չակե
աննե
րուն
, յետոյ
Գ ա չ ն ա կ ց ա
կ ա ն –
Վարդապե՛տ
,
բ՛
սուլթանին
Ղ՚՚Ր^էք
դ ա ր ձ ռ լ ց ա ծ
է/՛» »
«էն
քնամ
ատո
յ ց
անձնուիբութեամ
բ մբիր
խէդճն
ու աղգային
ղղացոլմներբ
սպան
նած
է ր » :
Չամիչեան
«
Ա դ ա ա ա դ ր ո ւ ի լ
յանձն
չառնող
ստրուկ
մբն է ր » ,
որու
«ամէնէն
մեծ
պատ
էլն ու երշանկու
թէւնբ
սուլթա
նէն
փ ա փ է ա ք ն ե ր բ
իրականացնելու
ր ա խ -
տալոբութիէնն
ունենալն
էր » :
էւարսյէյ • - -
« Հ ա ն ա պ ա դ օ ր ե ա յ
կ ե ր ա կ ո ւ –
բր
ա րքռւնի
խոՀանոցէն
կբ
մ ատ
ակա
բ ա
բ–
ռլէբ»
, ղանց
կ՚առնեմ
«կանացի
պչրանքի
եւ
ա ր տ ա ք ի ն
չ պ ա ր ի
կիրառութիւնբ»
եւ
լ ր տ ե ս ա կ ա ն
պատմ
ութ
իւննե
ր ր ;
՚Ւուրեան
Ե թ է պ ա տ ր ի ա ր ք
եղաւ
,
«ոչ թ է վ ա ր չ ա կ ա ն
դ բ ա դ մ ա ն ց
վրայ
յ ա ր գ
կ ա մ
բաղձանք
ունենալէն
յ ա ռ ա շ
ե կ ա ւ ,
այլ
պաբդապէս
Է ՚ ֊ Բ
ապաղւսյին
Հ ա մ ա բ
նիւթական
միշոցներու
պէտք
զգալուն
Համ
աբ»
;
ց ե խ » (*), կ ա մ « ա գ ո լ է ս » ,
ա կ ն ա բ կ ո ւ –
իլ դ ե ռ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ն ե ր ՝
«քսոլ
եւ
մ ա ա ն ա ռ լ »
, ա ռ ա ն ց
անուն
տ ա լ ո ւ :
Զ ե ՚ ՚ ՚ ս
բսեր
« տ ա ս ն ե ր կ ո ւ
Հ ա ա բ տասբ
փարա»
;
Օրմանեան
պ ա տ ր ի ա ր ք ա կ ա ն
դ ա Հ կր
բ ա ր ձ ր ա ն ա ր ՝
ն ա խ ո ր դ
ունենալով
Աչրղ
—
ե ա ն եւ
իղմ
իրլեան
:
Առաշին
բ
կ՝ ան
ուան է « չ ա փ ա դ ա ն ց
կա–
կուղ»
, ի մ ա ս ա բ շ ա տ թավ<անցիկ
է
:
Երկ–
(*) Վերջին եււատաււ րաււը է>աթօ–
պրիանն է փսխած •• .քաղաքավարութեան
եամար: Տարբեր է գործածուած բուն
րաււը, որ կը գրուի նոյնպէս երեք աա–
ո-երով:
Գալով
իրեն՝
կբ
խոբՀի
, երկաթին
ու.
թիթեղին
մ իշեւ
, գ տ ն ե լ
ե բ բ ո բ գ
մ ե տ ա գ
մր,
«երկուքէն
խ ա ռ ն » ։
Կբ խ ո ս ա ռ վ ա ն ի թ է ս կ դ բ ն ա բ ա ր կբ վա
յելէ
ր յ ե ղ ա փ ո խ ա կ ա ն ն ե ր ո ւ ն
Հ ա մ ա կ բ ա ն –
քբ
,
մինչեւ
« պ ա ա ր ի ա ր ք ա ն ա լ բ » : Տե–
տոյ.
. •
լա լիւն ՝
ինչպէս
կ՝րսէ
Ֆ ր ա ն ս ա
ցին
, պատճառաբանելով
թէ
«պաչաօնին
վրայ
անձնական
ո ւ դ դ ո ւթիւննեբբ
չեն " Բ
պ ի տ ի
տիրեն,
այլ պաչաօնին
պ ա Հ ա ն շ բ » :
ԵԼ Կ
Ր "կսի բ ա
րե կ ա մ
ութիւն
բ
Համ
ի ա է
Հ ե տ ; կր
դն աՀաաէ
սուլթանին
ի մ ա ց ա կ ա ն
ու
քագաքական
արժէքբ
: Աոլլթանն
ալ
Օբմանեանի
մ տ ա ւ ո ր ա կ ա ն
աբմէքբ.
ւՏ;Ա—
րիֆ
քիշի
Փ™1Ըւ
Օւ^ււ֊Ր
»
( ղ ա բ դ ա ց ա ծ
մ ա ր դ բ
ա ռ ա ք ի ն ի
կ՝ բլլա
յ )
բսեր
է
իրեն ;
Օրմ
ա ն ե ա ն , իբրեւ
նախկին
Հռոմ
էա–
ղ ա ւ ա ն , Հռոմ
ի մէշ ո ւ ս ա ծ , այն
տպաւո—
րութիւնր
կբ թողուր
Համիտի
վբայ
թ է
խօսքր
կչիո–
ունէր
օտար
ղ ի ւ ա ն ա դ ի տ ա
—
կ ա ն
նե ր կ ա յացուց
ի չնե
բու
մօտ,
ուստի
կ՝ ուզէբ
ս ի բ ա
չաՀ
ի լ ;
Ա իրա
չաՀ
ի լ
փոխա–
բինտ
բ ա բ :
ինչո՛՛վ
կբ փոխտրինէր
Օրմանեան։
Վերշին
յօդուած
մ՛բեւս՝
խօսելու
Հ ա
մար
ա
յգ
մ ա ս ի ն :
Շ–
ՆԱՐԳՈԻՆԻ
լ -
բ ա ն ա ս – ՛
ւեդծ
րլլալր
փ ո ր չի կ չ տ ա ց ն ե ր
,
չոնուի)—
ներբ
Հաց
կ՝ռլղեն
, Հա՛ց ;
X
1909
Օ՛լ
ոս
՛ՈՈ"
ին.
Պ ա ր տ ի զ ա կ է ն
Վ ե ն ե
տիկ
ա ն ց ա
յ , իսկ Վար ուժ ան՝
կանէն
՛Լեր
շնա
կ ա ն ա սլէս
Պոչէ"
վ ե ր ա դ ա ր ձ ա ւ ։
Վ ա բ ո լ մ ա ն բ
խումբ
մր
դրաղէտներոլ.
Հ ե ա Պարտիդակ
կ՛՚երթայ,
մայրս
կր
դրտ–
նէ
, եդբայլնեբուս
կբ Հանդիսլի
, Ա
.
Մի—
նաս կբ բարձրանայ
ել
Դեղնդան աղբիւ–
րին
մասին
ոաս՚նաւոբ
մբ կբ ՛չրէ :
Խնդրանքիս
վրայ,
Աա՚սնայի
շ ա բ գ է ն
մ ն ա ց ա ծ
որբերուն
ի նպաստ
Հրատարա–
կելիք
«Գեղունի»ին
Հ ա մ ա ր
ոտանսււոր
մր
Կը
ՂՐԿԷ
նոր լուսանկարով
մբ. երբ
Բբքնիկ
կր գ ա ռ ն ա յ
ու
կ՚ամուսնանայ
ն ա մ ա կ մբ կբ գ ր է •
« Հ .
Պ ո տ ո ւ ր ե ա ՛ ն
, քեղ պ ի տ ի
չմ
ոռ—
նամ,
լ ո ւ ս ա ն կ ա ր դ
դ բ ա ս ե ղ ա ն ի ս
ղարդՆ
է,
միչտ
քեղի
կբ նայիմ
; Աս
տ ս լ ա դ ա յ ա ֊
պա
չ տ չեմ , լ ^ գ Հ ա կ ա ռ ա է ^
,
անցելւսսլաչսա
եմ եւ ի Հեճուկս
ա պ ա գ ա յ ա պ ա չ տ ո ւ թ ե ա ն
ա ն ց ե լ ա պ ա չ ա
գ ՚ գ բ ո ց ր
պ ի տ ի
Հիմնեմ»
:
Բրքնէկէն
ամ
էն օր Ա ե ր ա ս ա ի ա
կ՝
անցնի
եւ
Ա ր ա մ ե ա ն
վ ա ր մ ա ր ա ն է ն
մ էշ
ուսուց
-
չութեան
պ ա չ ա օ ն կբ վարէ,
էլամուսնա—
նա
յ էր սիբած
Հ ա
յուՀ
իին
Հ ե տ եւ
Հա
յ բ
կ՝ բլլա
յ Վ ա բ ո ւ մ ն ա կ ի ն ու Արմէնին
յ
Եր–
բ ո բ դ
տ ա ր ի ն
էլանցնէ
Եւդոկէա,
դ ա ր ձ ե ա լ
ո ւ ս ո ւ ց չ ա կ ա ն
պ ա շ տ օ ն ո վ
;
1912^1՛
,
Պոլիս
կր վ ե ր ա գ ա ո ն ա յ եւ Բե–
բայի
Լուսաւորշեան
վ ա բ մ ա ր ա ն ի ն
տես—
չութ
էւնր
էլբ վարէ
ւ Ես
՚ " ձ՛է
՚"տեն
Հուն—
դարիռյ
Ե՚լէսաբէթուպոլէս
Հայաքա՚լաքն
էի։
1914^5–,
6–
ճ.
Աիրունիի
Հ ե տ կը
խ մ բ ա դ ր է
Նաւասարդ
տ ա ր ե ղ ի ր ք բ ել
Հ ա տ
մբ
նուէր
կր ղրկէ
ինծի։
Վ ա ր ո ւ ժ ա ն ի
լո
յ ս բնծա
յած
դբքերն
են »
1903^5՛ ,
Ա . Ղ^աղարու
տ պ ա ր ա ն է ն
Սար—
ՍՈւււներՀ»՛
7՛ .
Զ պ ո ւ ք ք ե ա ր ե ա ն
ստորա
-
դ ր ո ւ թ ե ա մ բ ,
1910/՛*՛՝ Ցեղին Սիրտը 7 "
՚Լարուժսւն
անուան
տաէլ,
յետոյ
ՀեթաՕոԱ.
Երգեր^,
իսկ մաՀէն
ե տ ք ՝
Հացին Երդը;
ԴՐքեբն
են , որ Վ ա ր ո լ մ ա ն բ
անմաՀ
պ ի տ ի
պ ա է ե ն :
Հ ա յ ա ս ա ա ն ի
մէշ
Գանիէլ
Վ ա -
բումանբ
դնաՀ ատուած
է ել անոր
դ ո ր –
ծերբ
Հ ա ղ ա ր ա ւ ո ր
օրինակներով
լ՛ւ յ ս տե
ս ա ծ
են ;
Գանիէլն
ալ, Ա
. Ա ե ւ ա կ ի ,
Գրի՚լոբ
ԶօՀ–
րասլի
Հ ե տ , 0)1օին
դ է պ ի ա ր ա բ ա կ ա ն ա—
ւաղուտներբ
քշուեցաւ
եւ Հո՛ն
մ ա ր տ ի ր ո –
ս ա ց ա ւ :
էՅպանիռյ
Ալֆոնս
ե բ ի տ ա ս ա ր դ
թ ա ղ ա –
ւոբբ
անձամբ
դիմեց
Թալէաթին
,
ո բ պ է ս ֊
ղի գ. Վ ա ր ո ւ ժ ա ն ի եւ Ո • Ա ե ւ ա կ ի
կետն–
Հ Ա Յ Ա Ա Տ Ա Ն Ե Ա Ն
ԳՐԱԿԱՆՈԻԹԻԻՆ
^ ^ ^ © ^
Գ ա տ ա ւ ո ր բ
կանչեց
ե ր կ ր ո բ գ
վկային
•
Աքւանց
չ տ ա պ ե լ ո ւ
մօտենում
էր
սեղանին
բ ա ր ձ ր ա Հ ա ս ա կ
,
ե ր ի տ ա ս ա ր դ , մօտ
35
տարեկան
մի մ ա ր դ , ե ր կ ա ր
ք թ " վ « եէ.
փոքբիէլ
սեւ պ ե խ ե ր ո վ ; Նա
մ՚օաայիկ
էբ
Հ ա գ ն ո ւ ա ծ • Հաղ ին վանգակաւոբ
վ ե ր ն ա
շ ա պ ի կ էբ եւ վառ
կապո
յտ
գ ո
յ ն ի
ն ե դ ա –
^"Դ փ ո ղ ք ե ր ո վ
չ ա չ վ ա ր :
Գ ա տ ա ւ ռ բ ի
այն
Հարցին
թ է ա ր դ ե օ ք
վաղո՛^
ւց է ճ ա ն ա չում
Յ ա կ ռ բ ե ա ն
Հեղի
֊
նէին
եւ ի՞նչ
կարող
է ասել նբա ու
Հար
սի
փ ո խ
յա բ ա բ ե րութ
իւնն
երի
մ ասին
, վր՜
կ ա ն
ա ն վ ա ր ա ն
պատասխանեց
, ոբ
ինքբ
նբանց
Հարեւանն
է , չորս
տ ա ր ի է , որ
ճանաչում
է ա յ դ բնաանիքին
.
ամոլսնոլ–
թի՚-նից
ա ռ ա շ
մ ա յ ր ու որդի
Հ ա չ տ էին
ա պ ր ո ւ մ
, իսկ
՛Լերշերս
նբանց
մօա
կռիւ
ու վ է ճ յ ա ճ ա խ են լինում
; \քա
Հաստա–
"՛եց , որ մայբբ
յ ա ճ ա խ է անից
գ ո ւ բ ս
գ ա լ է ս , ի"կ
ե թ է
տ ա ն ն է
լէնում
, նրա
լքօա
ա ն ծ ա ն օ թ
տ ղ ա մ ա ր դ ի կ են գ ա լ ի ս ;
Վ կ ա ն
ա ւ ե լ ա ց ր ե ց
, յանդղնաբար
մբպ–
ասալռ՛է, ռր մօր ս ա ր ք ա ծ
էսնշոյքներին
ինք
անձամբ
մասնակցել
է :
Վ կ ա յ ի
պատաս–
խանր
, նրա լկտի
տ ե ս ք բ ,
ս ա ն ձ ա ր ձ ա կ
չարմուձեւե
րր
ան բ ա ր ե ա ց ա կ ա մ
ութ
ի լ ն
ա ռ ա շ
բերին
իր ն կ ա տ մ ա մ բ ;
յ
Գ ա ա ա ւ ո ր բ
Հ ա ն դ ի ս ա
Հարցրեց
նրան
,
թ է
ա ր դ ե օ ք
յաճա՛"
խ են Հ րաւիբել
իրեն
ա յ գ
խնշոյքնեբին
:
Երեք—չորս
ա ն դ ա մ , -
ա ռ ա ն ց
տա–
ա ա ն
ուելով
պա
տ ա
ս խ ա ն ե ց նա եւ
սկսեց
վեբյէչել
թ է ե ր բ ;
Գ ա տ ա ւ ո ր բ
ա ռ ա ն ց
նոր
Հարց
տ ա
լու
թո
յլ
տ ո ւ ե ց նրա նստել :
Յաշորդ
վ կ ա ն
40—45
տարեկան
մի
մ ա ր գ էր , Հ ա մ ե ս տ , մաքուր
Հ ա գ ն ո ւ ա ծ
,
ծանր
կ ո պ ե ր ո վ
, որռնք
ծածկում
էիննրա
չ ա դ ա ն ա կ ա ղ ռ յ ն
, գ ո ւ բ ս
պ ր ծ ա ծ
ա չ ք ե ր ր է
Գ ա ա ա ւ ո ր ի
Հարցերին
պ ա տ ա ս խ ա ն ո ւ մ էր
ա ռ ա ն ց
շ տ ա պ ե լ ո ւ , կ շ ռ ա ղ ա տ ե լ ո վ
իր ա–
մէն մի խ օ ս ք ր ; Նա ասաց,
ոբ Հէնդ
ա ա ր ի
է
ա ր դ է ն
ա պ ր ո ւ մ է
ո ր պ է ս
Հարեւան
,
շ ա տ է յարդռւմ
որդ ուն
ո ր պ է ս
Հ ա մ ե ս տ
ու
կաբղին
մ ա ր դ ո ւ ;
Մօրբ,
ճիշդն
ասած
,
լալ
չի ճ ա ն ա չում
, բ ա
յ ց
ա
յ ս
տ ա բ է ն ե բ է
լ^թացքում
ոչմի
վատ
բան չի ն կ ա ա ե լ ;
Ն ա Հաստատեց
ոբ ոբդոլ
ամ
ո ւսն ո ւթ է
ւ–
նէց
յետոյ
ա ա ն բ
կռէւներ
յ ա ճ ա խ են լի
նում՛ : Մայբբ
քիչ է նսաում
տանբ,
իսկ
երբ
ա ա ն ն է լինում,
գալիս
են նբա մօտ
էլոդմնակի
մարդիկ։
Տ դ ա մ ա ր դ կ ա ն ց ա յ դ
յ ա ճ ա խ ա կ ի
ա
յցե
լոլթիլննե
ր ի եւ
խնշոյք֊
նեբի
Հ ա մ ա ր
Հարսբ
կռւում
է նրա
Հ ե ա ,
ա ւ ե լ ա ց ր ե ց նա,
Հայեացքր
գ ց ե լ ո վ
պա–
ա տ ս խ ա ն ո գ ի
՚էբայ :
Գ ա տ ա ւ ո ր բ ել ատենակա^եբր
այլեւս
Հաբցեր
չտուին
: Գ ա տ ա ւ ո ր բ բ ա ց
թողեց
վկանեբին՝
ա ս ռ ւ տ ծ բ
ձ ե ւ ա կ ե ր պ ե լ ո վ
ու
թ ե լ ա դ ր ե լ ո վ
քաբտուղարոլՀոլն
, որն ա–
բ ա գ
, ա ռ ա ն ց
ղլուխբ
բաբձրացնելու
գ ր է
էր
առնում
; Վ կ ա ն ե բ բ
ստոբաղբեցին
ի–
րենց
ցուցմունքնեբի
տակ ;
^
Գ ա տ ա ւ ո ր բ
վկանեբին
Հ ա բ ց ա ^ ն ե լ ի ս
մեբթ
ւ ^ դ
մեբթ
աննկատելի
նա
յում
էր
Հարսին,
որբ, ինչպէս
երեւում
է ր ,
շ դ ա –
յ ի ն գ ր ո ւ թ ե ա ն մէշ էր % Ա ա կ ա յ ն
ՀեաղՀե
աէ
Հարսի
գէմքից
չ ք ա ց ա ւ
ա ն Հ ա ն գ ս տ ո ւ –
թէ՚-նր,
ել ա ռ ա շ ո ւ ա
յ պէ" նա
դ ա ր ձ ա ւ
ղուբեկան
ու գ ե ղ ե ց ի կ ;
Յ ա կ ռ բ ե ա ն
Հեղինէն
ն ս տ ա ծ էր անչարժ
:
Ժ ա մ
ա ն ա կից
չուտ
թ ա լ ա մ
աղ
, ր ա
յ ց
գեռ–
եւս
գեւլեցիկ
դէմքր
գ ո ւ ն ա տ էր ;
Խոչոր
մ ո ւ գ
ա չ ք ե ր բ
ա խ ո ւ բ էին ու մտածկոտ
;
Շ ա դ ա ն ա կ ա դ ո յ ն
մաղեբբ
առանձին
ա ր -
ծ ա թ է
թելերով
մի ծանր
խուրձ
էին
կաղ
մում ; Ա ե ւչ բ շ ա դ դ ե ս տ բ նեղ
կ տ ր ո ւ ա ծ ք ո վ
նրան
աւելի
սպիաակ
ու
բ ա ր ձ ր ա Հ ա ս ա կ
էբ
գարձնում
: Ն ա ա ր տ ա ք ո լ ս տ
Հ ա ն դ ի ս ա
էր
թւում
, ե թ է
չչինէին
թ ե թ ե ւ ա կ ի
գո–
ղացռղ
ձեռքերբ,
որ ա կ ա մ ա յ ի ց
մատնոլմ
էին նրա
յուղմունքբ;
Ն ա
լսել էբ Հարսի
մ ե ղ ա դ ր ա ն ք բ , վկա–
ների
ցուցմունքներբ
, գ ա ա ա ւ ո ր ի
Հ ա ր ց ե
բր
, բ ա
յ ց
մ ա ա ծ ռ լ մ
է բ
որ գ ո լ
մ ասին
լ
աանշուելով
նրա Համար։
Այո,
որդին
տանշւում
էբ այնպէս
, ինչպէս
եւ էնքր
.
Vայրր
դդում
էբ ա յ գ :
Ո ր դ է ն
նստել
էր
ղ լ ո ՚ ֊ թ բ կախ ; Վ կ ա -
նեբի
է ւ բ ա ք ա ն չ է ւ բ
ցռլցմոլնքէց
նրա
ղչոլխն
աւելի
էր կախւում
; Ն ա
ուզում
էր
Հեռանալ
գաՀլիճից
, մոռտնալ
այն
բոլոր
լսածներբ,
որոնք
ց ա ւ ո վ ու
դառ–
նութեամ
բ էէն ԼՅբեէ նբա
սէւբտր։
Գ ա ա ա ւ ո ր բ
կանչեց
մօրբ : Նա
դանգա–
ղօր
էն վ ե ր կ ա ց ա ւ եւ ա չ խ ա տ ե լ ո վ
ճնչեէ
յոլդմունքր
, ասաց
.
-
Խօսք
տ ո ւ է ք
որղուս
, ես
ուզում
եմ
լսել,
թ է էնչ էլասէ
նա էմ
մասէն;
Գ ա ա ա ւ ո ր բ
, խ ո բ Հ ր գ ա կ ց ե չ ռ վ
ժ ո դ ո վ ր ր –
ղ ա կ ա ն
ա տ ե ն ա կ ա լ ն ե ր է Հ ե տ
, էսօսք
տուե^
ոբդուն
: Ո ր դ է ն
գ ո ւ բ ս ե կ ա ւ առաշ,
ե ր –
կոլ
ձ ե ռ ք ո վ
յենուեց
բաւլրիկիՆ
,
խ օ ս ե ^
դանդադ
ու մեդմ
, չբարձրացնելով
ա չ -
քերբ
։
Ցաւալի
ու ծանբ
է Հ ա ն գ է ս գ ա լ էնձ
ո ր պ է ս
մօրս
մ ե գ ա դ ր ո ղ
, մօրս
, որբ
եղել
է ինձ Հ ա մ ա ր
ամէնից
թ ա ն կ ա դ է ն բ
ու
սէրելէն
: Ես
չունէէ
Հայր,
եդբայրնեբ
^
քո
յբեբ : Մ ե ծ ա ց ե լ եմ
մ ենաէլ
, ունենա
լոփ
մէա
յ ն
մա
յ բ : Ն ա էր իմ բ ա ր ե կամն
ռւ
խ ո բ Հ ր դ ա տ ո լ ն
կեանքռւմ
;
Ա ա յ ր ս ինձ
էլրթւււթիւնտռւեց
, եբաղում
էր տեսնել
էմ՝
ր ն տ ա ն ե կ ա ն
ե րշանէլութ
էւնբ ; Ես
ամ
ո ւ ս –
նացայ։
Ամ ուսնութ
էւնէց
յեաոյ
մենք
ե–
ր ե ք ո վ
ա պ ր ո ւ մ
էէնք
ե ր կ ր ո ր դ
յարկէ
մեծ՜
սենեակում
: Մի ա ա բ ի
յեաոյ
ես ա ւ ա ր
—•
ա ե ց ի
առաշին
յարկբ
ել էլնոշս
Հ ե տ
տե–
զ ա փ ո խ ռ ւ ե ց ի
ա յ ն տ ե դ ։ Մայրս
ա ռ ա շ ա ր -
կում էր որ ինքբ
գ ն ա
յ ներքեւ,
վախենա–
լով
որ առաշին
յարկոլմ
մեղ
Հ ա մ ա ր
նեղուածք
կբ
լինի :
(Շար. 3)
Պ Օ ղ Ո Ա Ե Ա Ն
Fonds A.R.A.M
