2
        
        
          3
        
        
          Ա Ռ Ա X
        
        
          ԱՆԳԼԻԱԿԱՆ ՆԱՄԱԿԱՆԻ
        
        
          ՍււլսւՆիաՆ էր ի ղւս սլե լէէ1ւՆ
        
        
          ւնե,
        
        
          Ո՚ուսաէւտսւնր
        
        
          իր Բէթրէն
        
        
          Աեհր,
        
        
          Անղ լէան
        
        
          իր ՚Լէվէթորէա
        
        
          թաղոսՀ
        
        
          էն ել. Հւս յւս ս սւա ֊
        
        
          նր՝ էր Հաղրէն
        
        
          . .
        
        
          .
        
        
          1յս անոր
        
        
          Նանօթ աղա
        
        
          յ
        
        
          երր
        
        
          լքան էլււ լ թ ե ան եւ
        
        
          սլւսաանե 1լութ եան
        
        
          թ ուլնում էր
        
        
          1լՆ1լուաՆ
        
        
          ղէմքերուն
        
        
          վրայ,
        
        
          ու. կր շա -
        
        
          րունակէ
        
        
          •
        
        
          « Անարաունշ
        
        
          ու. Համր,
        
        
          ինչսլէս
        
        
          ութ -
        
        
          աալորներ
        
        
          , այգ երկաթէ
        
        
          մողովուրղր
        
        
          ,
        
        
          (Ր– հւ վհյւջ|ւն մաււ)
        
        
          ւնն
        
        
          ւե
        
        
          սաՀմանէն
        
        
          վրայ աեղ մրն էէնէմ կեանքէ
        
        
          օրերր
        
        
          ՚. Օր մր , ձմրան
        
        
          սլաղ ու մրրկա -
        
        
          շունչ օրմ ր , մեր Հա յերէնի
        
        
          ուսուղիչր
        
        
          դասարան
        
        
          մաաւ
        
        
          ու. թելին
        
        
          աակ
        
        
          ւլրած
        
        
          քարակ
        
        
          ղիրքը րանա
        
        
          լով
        
        
          սեղանէն
        
        
          վրա
        
        
          յ ,
        
        
          րուս
        
        
          լ •
        
        
          Տղաք,
        
        
          այսօր ղասէ տեղ, րնթեր -
        
        
          ցումներ
        
        
          սլիաէ րնեմ
        
        
          ձեղի ԱՀա
        
        
          րոն եանէն
        
        
          :
        
        
          Ուր աթա ցանք :
        
        
          Ուրաթացանք
        
        
          ու լռեց էնք :
        
        
          Ուսուցէչր
        
        
          ակնարկր
        
        
          քւսլեցուց
        
        
          մեր վրայ
        
        
          , ւղատոլ -
        
        
          Հանէն
        
        
          ղ ուրս ՝
        
        
          ձմ րան
        
        
          ձիւնով
        
        
          ճերմ
        
        
          կած
        
        
          սարին
        
        
          վրայ, ու առշեւր
        
        
          բացած
        
        
          ՚էՐՔէ^
        
        
          էշ^ր ղտնելով,
        
        
          յստաէլ
        
        
          ձա լ՚՚ավ
        
        
          մր րսաւ •
        
        
          Հադրէն
        
        
          ՚ • • Ն՚՚՚-էր
        
        
          Անգրանէկէն
        
        
          • • •
        
        
          Անգբանի՞կ
        
        
          րսաւ։ Ո՞վ չկ լսած այգ ա–
        
        
          նունր ու ո՚^վ չէ Հպարա անով. իսկ ես ,
        
        
          քովս
        
        
          նսւոոդ քսանէ
        
        
          աւելի
        
        
          աւլող մէք,
        
        
          ա—
        
        
          մէնէն
        
        
          Հ պարան
        
        
          եմ ,
        
        
          նայոլածքս
        
        
          ա -
        
        
          մէնէն
        
        
          յաւլթականն
        
        
          է ու էմ ղէմքս ամէ—
        
        
          նէն ճաոաւլա
        
        
          լթոդր : Ա՝ օրս
        
        
          սնւոոլկէն
        
        
          մէք
        
        
          օր մբ տեսած
        
        
          եմ
        
        
          Անղբանիկէ
        
        
          ւլէնուած
        
        
          մէկ
        
        
          նկարր ու ծանօթացած
        
        
          Հայոց
        
        
          մեծա
        
        
          ղ ո յ ն Հերոսէն
        
        
          Հեա։
        
        
          Անոնց տան
        
        
          ճամրան
        
        
          վերցնւ
        
        
          ւմ
        
        
          մ եբ աունի
        
        
          պատէն
        
        
          մեր
        
        
          փողոցէն
        
        
          ու
        
        
          կէն
        
        
          կ՝անցնէ
        
        
          ՚ ՚ • Ոաքի
        
        
          կ՝ելնեմ ու ռուււ բ
        
        
          նետողի
        
        
          մր պէս կբ պայթեցնեմ
        
        
          լուրր
        
        
          տա -
        
        
          ոում
        
        
          է
        
        
          Աենք Անգրանիկի
        
        
          դէն
        
        
          նե կարս
        
        
          ունինք
        
        
          . ես ղինքր կբ ճանչնամ
        
        
          •
        
        
          նկարր
        
        
          մօրս
        
        
          ճեՀեղէ
        
        
          սնտուկին
        
        
          աակն է
        
        
          յ
        
        
          Վարմապետէն
        
        
          մպտելոլ
        
        
          ձեւէն
        
        
          կ՝եղրա–
        
        
          կացնեմ թէ ան չի ւլնաՀատե ր մեր ղան -
        
        
          ձին արմէքբ
        
        
          X
        
        
          Վ^էրալորոլած
        
        
          , դմբախտ
        
        
          ու
        
        
          փլած , կր նսաէմ
        
        
          տեղս
        
        
          « Լեոների
        
        
          աղ1փկն էր նա, մէ
        
        
          ցուրտ
        
        
          ռւ խաւար
        
        
          ղիչեր , մայռոտ ու մռայլ
        
        
          այ–
        
        
          րերից
        
        
          ծնուած : կանացի ու ղբաւիչ
        
        
          ոչէնչ
        
        
          չունէ ր իբ աբտաքէնէ մէխ
        
        
          է
        
        
          ՎարմապեւոԼւն
        
        
          ձայնբ,
        
        
          մեբթ
        
        
          դաչտի
        
        
          մէշէն
        
        
          Հոսուլ
        
        
          առուի պէս խաւլաղ ,
        
        
          մեբթ
        
        
          փոթորկոտ
        
        
          , երբեմն
        
        
          մեղմ , Հաղիւ
        
        
          լսելի
        
        
          կր քալէ տոդե րուն
        
        
          վ բայէն
        
        
          ու
        
        
          ա՚եոՆց
        
        
          գաղտնիքր
        
        
          կբ պարղէ
        
        
          տղու
        
        
          մեր
        
        
          սաՀմ՛ան
        
        
          չունեցող
        
        
          երեւակայութեան
        
        
          առշեւ : Աեծ
        
        
          գրադէտին
        
        
          արագ , վստաՀ
        
        
          եւ
        
        
          ումւլին
        
        
          Հարուածներուն
        
        
          տակ կր կաղմուի
        
        
          Հաղրէի
        
        
          պաակերր
        
        
          , լրիւ , ռւմեղ
        
        
          , ռւ • • . առնա -
        
        
          կան
        
        
          Ա եդԼ։ ծանօթ
        
        
          կինե բու չատե րէն մէկ
        
        
          մէկ բան կ՝առնենք։
        
        
          Ոմանց
        
        
          ՀՀթոլխ ու ձր–
        
        
          մ եռր ց րաից ու ամ առր
        
        
          աբեւԼւց ա
        
        
          յրուած
        
        
          գէմքր »• ոմանց՝ « սուր
        
        
          քԼւթն ու սեւ
        
        
          յօնքեբր»՛
        
        
          ուբէշի
        
        
          մր
        
        
          «ղիչւսւռիչ
        
        
          թռչունէ
        
        
          անՀանղ Լւսա ու կլոր ա չքե ր ր» , չո ր բ ո ր դ ի
        
        
          մր Հերկար ու շդլոււո
        
        
          սրունքնեբր
        
        
          , ոս -
        
        
          կբուտ
        
        
          էբանր» : փ^երշապէս
        
        
          ամէն բան ոբ
        
        
          անՀ րամ եչա է վարպետէն
        
        
          ոււլած
        
        
          չւսվւէն
        
        
          ու ձեւԼէն վրալ
        
        
          կաղմելու
        
        
          Համար
        
        
          Հաղրէնէ՝
        
        
          Աեծ
        
        
          դմ ո ււո ր ո ւթ է ւնւ կր
        
        
          կրենք
        
        
          մեր՛
        
        
          Հաղրէէն
        
        
          ստէնքնե րէ ն ու փե չե րէն երա - (
        
        
          խա
        
        
          յ չկա Լսե լու
        
        
          մ աքին Հետ
        
        
          Հաչտոլելոլ
        
        
          Համար : ինչւղէ՛՛ս
        
        
          կարելի
        
        
          էր
        
        
          . . . կին Բ1էալ
        
        
          ու
        
        
          Հինւլ ՛Լեց երախա
        
        
          ք չունենալ
        
        
          . . . Ոայց
        
        
          աՀա
        
        
          չուաով կր դաբմ ան ուի
        
        
          սխալր %
        
        
          -
        
        
          Հ՚՚ԴՐ ^եր ղլիւին ,
        
        
          ՚լԼ՚ւղի
        
        
          ղրմմէն
        
        
          ճմեբն
        
        
          ի՛մ ր
        
        
          չե՚^ն • – կ՝րոէ
        
        
          Հադրէն
        
        
          ու
        
        
          քալող տոդե րր
        
        
          ւսնոր անուն
        
        
          Լւն կր Լս առնեն
        
        
          Աասունի
        
        
          , Ա ե բոբի , Մ ուրատի
        
        
          ե լ Անղ րա
        
        
          նիկի կախարդական
        
        
          անուննեբր : Պատ—
        
        
          մ ութԼււնբ
        
        
          Հ իմ ա աւելի արադ կբ
        
        
          քալէ
        
        
          .
        
        
          Ալ
        
        
          չենք խորՀբգածեր
        
        
          : Շնչելն իսկ մռռ -
        
        
          ցած
        
        
          ենք • կր բռնենք
        
        
          բառերբ՝
        
        
          երբ գեռ
        
        
          անոնք
        
        
          օգին
        
        
          մէշն
        
        
          են ։ «Հաղրէն
        
        
          Աասունի
        
        
          ռաղմիկ
        
        
          ալեծուվ։
        
        
          կեանքին
        
        
          մ իչտ
        
        
          մ աս -
        
        
          նակցոլմ էր տղամաբգի
        
        
          պէս. » - կր
        
        
          գովերդ
        
        
          է ուսուղԼւչին
        
        
          յուղուած
        
        
          ձայնբ,
        
        
          Նա դԼւտէր որ Աասունը
        
        
          մբչտ
        
        
          պէտք
        
        
          է
        
        
          կռուի
        
        
          , կռուելիս
        
        
          պէտք է չաապուէ
        
        
          էեռր
        
        
          քաչոլիլ ու երկրորգ
        
        
          մ՛ի չւո պէտք է յե
        
        
          տեւից
        
        
          ՚քի՚-՚ւՐ
        
        
          կրակի աալ
        
        
          » յ
        
        
          Այգ
        
        
          արդէն
        
        
          Հրաչալի էբ ու սարսափելի,
        
        
          մեր
        
        
          աչքեբր
        
        
          պատոլՀանէն
        
        
          դուրս՝
        
        
          սարէ
        
        
          կողին
        
        
          փակած
        
        
          մեր
        
        
          քաղաքԼւն պատկերր
        
        
          կ՝որոնեն
        
        
          ,
        
        
          ղայն
        
        
          բռցերոփ ու ծուխոփ
        
        
          չբշապատելոլ
        
        
          Հա -
        
        
          մար ու չեն յաշողիր
        
        
          , որովՀեաեւ
        
        
          ձիւնսւ–
        
        
          մրրիկբ ծածկած է ղայն
        
        
          մեբ տեսոդւթե -
        
        
          նէն ուքամին ափերով
        
        
          ձիւն նետած է ա~
        
        
          պւս կեվւ եղկեր
        
        
          ուն :
        
        
          Աասունբ
        
        
          վտանղի
        
        
          մէշ էր,
        
        
          Գոմեբր
        
        
          պէտք էբ թողնել : Գիւղը
        
        
          դատարկլում
        
        
          էբ եւ քւ
        
        
          ւմ լեռն ի ՛Լեր
        
        
          Կ^րոէ
        
        
          սուցիչթԿայնը
        
        
          ու կանղ կ՝առնէ
        
        
          ՚ իր ակ
        
        
          նարկը կր քալէ
        
        
          մեր յուգռւմէ ու
        
        
          ցաւէ
        
        
          Լւր ւււնեցածից
        
        
          ինչ որ կարող էր, եւ ձրմ–
        
        
          բան
        
        
          •Լել՚շի կատադԼւ
        
        
          Հողմերի
        
        
          չնչի աակ ,
        
        
          ձԼււներԼւ
        
        
          մԼ՚շԼւց,
        
        
          սառոյց կտրած տառա -
        
        
          պարնե րր չան
        
        
          ւլ ոտե
        
        
          լ՛՛՛Լ դնում էր
        
        
          ՛է է ոլի
        
        
          լեոնակատաբնեբր
        
        
          եւ լուծւոլմ
        
        
          մայոերի
        
        
          ու ամպերի
        
        
          Հեւո .–
        
        
          Գոմեբր
        
        
          , մեր քաղաքԼւն
        
        
          ՛ղէ" , Բ՛"
        
        
          ՚իռքր
        
        
          չ՚ոփի
        
        
          ՛Լրայ , տե՛լ մր ըԱս՚լու է ,
        
        
          կր մտածեմ ես, ՚՚ւրիչ
        
        
          ձեւ
        
        
          չի կրնաբ
        
        
          րլլալ : ՝Ոա՚լքի ծա քրԼ՚ն , մ ես մինակ
        
        
          մ տա–
        
        
          ծուլ տունր՝
        
        
          Հաղրէինն
        
        
          րլլալու է ՚ • ՚ Հբ -
        
        
          բացանԼւ
        
        
          առաշին
        
        
          պսւ յ թ Լււննե ր ուն Հետ ա–
        
        
          Հա կրակր
        
        
          ծա
        
        
          յր կ՝ւսռնէ անոր
        
        
          տունէն
        
        
          ՛՛ւ
        
        
          կր տս՛ ր՚ոծ
        
        
          ուի
        
        
          ՀւււիԼ։ սլէս • • ՚
        
        
          ԳԼ՚՚-՚ւՐ կր ՚էառի : Գռներն ու սլատու -
        
        
          Հ աններր
        
        
          մ ո ւխո ՛Լ ու ծուխով կբ լեցուԼւն
        
        
          .
        
        
          կրակր կր պարէ
        
        
          կտո
        
        
          լ լւնե բուն
        
        
          ւԼբայ ու
        
        
          անադա րտ
        
        
          թանձր
        
        
          ձԼււնի կռնակ
        
        
          Լւն վբա -
        
        
          յէն
        
        
          ոլորուն սեւ ՚ լ է ծ մբ կ՚՚երկարԼւ
        
        
          ՚լէպԼ՛
        
        
          սարր : Բաբերու տակ , «պաղ ու
        
        
          մոայլ
        
        
          ճակատներով»
        
        
          ասլս՚ններն
        
        
          են չոքած • սեւ
        
        
          ու թաւ պեխերր
        
        
          ոլորելու
        
        
          մամանակ
        
        
          չեն
        
        
          ունե ցած , պաշլրղներր
        
        
          լաղեբու պէս կա
        
        
          պած
        
        
          են ու վւամվւ չտակ՚ս
        
        
          լ^՚ե բ ր
        
        
          ծածկած
        
        
          կսւչիուի որ չթրշոլին : Անոնց
        
        
          ւիրա յ
        
        
          իշնող
        
        
          ձԼւլնր կԼւսով կր Հալի ու երաիսայ
        
        
          մը կը
        
        
          ա յ ս րտա կեղե ք •••
        
        
          «Ոչ ոք պէտք
        
        
          չէ բ Համա բում քաշա
        
        
          լե–
        
        
          րական
        
        
          մի խօսք
        
        
          ուղել
        
        
          խուսափող բադ -
        
        
          մութեանր
        
        
          , ոչ ոք խոբՀռւրղ չէր տալիս՛.
        
        
          Ա իա յն
        
        
          մ Լւ անղամ
        
        
          Լսմ բի
        
        
          կենտբոնոլմ
        
        
          կանղնած
        
        
          ղունատ
        
        
          ռլ խստադէմ
        
        
          աղա -
        
        
          մարւլր
        
        
          ՚քէՈ՚-խը
        
        
          բարձրացրեց
        
        
          Հրացանի
        
        
          ՚ԼբայԼւց , եւ ասաց
        
        
          երկու բառ .
        
        
          Ա^ԱԷՔ չուտով
        
        
          ։
        
        
          Անդրանիկն էբ ...
        
        
          Աաոած
        
        
          ձիւնբ ճռճռալով
        
        
          կր փչբ"^ի ա ֊
        
        
          նոնց ոաքերուն տակ,
        
        
          մինչ
        
        
          անոնք,
        
        
          կր
        
        
          րաբձրանան
        
        
          վեբ , մԼւ շւո
        
        
          ղ է ՚ ղ ի
        
        
          ՛Լեր ՚ ՚ ՝
        
        
          Գ՚Լ՚ւ՚լի
        
        
          ՀբգեՀումբ,
        
        
          կռիւր,
        
        
          Հաղրէի մա -
        
        
          Հ ր՝
        
        
          ՛է ւ՛՛՛թր
        
        
          Ան ՛լ րանիկի
        
        
          ծնկանբ
        
        
          ղ րած ,
        
        
          իրար կր յս՚շոբղ
        
        
          Լէւ • • • Ա՜եբ բո Ո՚՚Լ՚Նց քէւե ր ր
        
        
          սեղմ
        
        
          են , մեր
        
        
          Հ ուլ ինե
        
        
          րր
        
        
          րմ բոստ , խա -
        
        
          րանուած
        
        
          , ցեղին
        
        
          ՚Լրէ՛^ուէ ու սիրուէ լեց -
        
        
          ուած • • • Գաղտնի կամ յա յւոնէլ կու լանք
        
        
          որուէՀետեւ
        
        
          Հադրէն
        
        
          մեռաւ ու
        
        
          Աարերի
        
        
          Ասլանր
        
        
          փրկուեցաւ
        
        
          ՚ • • ՈբոփՀետեւ
        
        
          Հաղ ֊
        
        
          րէի
        
        
          ՚Լ^Ր^Էն փափաքր
        
        
          կատարուեցս՚ւ
        
        
          ու
        
        
          ան
        
        
          էւ ր ան կ
        
        
          էւ
        
        
          րն չե լէւ Հ ուլ ին աւանդեց
        
        
          իբ
        
        
          սլա չւոէսծ
        
        
          Հերոսի
        
        
          ՛լ րկէ՛ն մէշ • • .
        
        
          ^թ չնւսմ ին ա յգ
        
        
          Օ բ ր
        
        
          յետ մ ղուե ց աՀա
        
        
          դին
        
        
          կորուսանեբոէէ։
        
        
          1'սկ Համր
        
        
          կարաւանր
        
        
          ձէւլնեբէւ ու սառոյցների
        
        
          մի՛շից,
        
        
          չաբու
        
        
          —
        
        
          նակում էր քաչուիլ
        
        
          ղէ՚ղի
        
        
          ՛Լեր,
        
        
          ղէպի
        
        
          վե՜բ... » ։
        
        
          « Տարարաի՚տ
        
        
          Հայերր
        
        
          նորէն
        
        
          դարձան
        
        
          « Ամէն ոք կր թուէր
        
        
          Համաձայն
        
        
          , իսկ
        
        
          խաղալիկ մեծ սլետութեանց
        
        
          :
        
        
          քք՚ուսէւա
        
        
          սրատեսնեբր
        
        
          կր սպասէին
        
        
          խռովութեան
        
        
          ^
        
        
          ինքւլինք
        
        
          Հրապարակեց
        
        
          անոնց
        
        
          մասնաւոր
        
        
          Փարիղի
        
        
          խաւլաւլութ
        
        
          եան
        
        
          Համամ՚ւղ՚ւվր
        
        
          ւղա չտպան
        
        
          ,րա յց մտածեց
        
        
          ար՚ոօնելռր
        
        
          Հայ
        
        
          փա խսւոականնե
        
        
          ր ը վերաղ առնան
        
        
          իրենց
        
        
          տունե
        
        
          րբ
        
        
          է
        
        
          ՈրովՀետեւ
        
        
          անիկա
        
        
          ծրաղրած
        
        
          էր սա–>մանա քէւն գօտին
        
        
          ՚էեբածել
        
        
          էսա՚լախ
        
        
          ւլ
        
        
          ա
        
        
          ւլ ո ւ թ է՛ :
        
        
          Գէպքերբ
        
        
          չարմեցան
        
        
          աբաղօրէն
        
        
          : Անղ -
        
        
          լէ՛աց է՛ք
        
        
          Հ րասլա րակա
        
        
          լ
        
        
          յա յտա րարե
        
        
          ղին
        
        
          "՛յս
        
        
          Հին մո՚լռւէռւրղին
        
        
          ադռ՚աոլմր
        
        
          % Ն՛"—
        
        
          էսա ղսւ Հ Ոլիլս րնի
        
        
          3 4
        
        
          կէաերու
        
        
          ^՜Հրգր կր
        
        
          պարունակէբ
        
        
          Հետեւեալ
        
        
          թելադրէւչ
        
        
          յա քտ -
        
        
          նութիւնր
        
        
          : « ... Ուրիչ
        
        
          ադդոլթէւլններ
        
        
          թուրքիո
        
        
          յ
        
        
          իչիւանոլթե
        
        
          ան
        
        
          պատկանո՚լ
        
        
          պէտք է ասլաՀովոլին
        
        
          կեանքի անկասկա -
        
        
          ծելէւ ե րա չէսաւո ր ւււթ եամ բ եւ բացա րձա —
        
        
          կասլէս
        
        
          անիւռռվ պաաեՀ ու թեամ բ ւէա յե -
        
        
          լելոլ
        
        
          ինքնավա
        
        
          բ աճում » : Ապա
        
        
          Ո՚ուսա -
        
        
          կաս
        
        
          Յե դավւոէսութենէն
        
        
          լետոյ Անդրկով -
        
        
          կասի
        
        
          Հա յեբր
        
        
          Հռչակեցին
        
        
          իբենց անկա -
        
        
          իսութիւնբ
        
        
          օ՚լնութ
        
        
          եամ ր Գերմ անա ց էւնե ր ո լ
        
        
          եւ թուրքե
        
        
          բու: Գեռ եւս , երբ Լենին գը–
        
        
          բւսլեց
        
        
          իչխանութիւնր,
        
        
          անէւկա ալ Հռչա—
        
        
          կեց Հայաստանի
        
        
          անկա էսութ իէնւ ր :
        
        
          Տարիներ
        
        
          ՚էերշ • • .
        
        
          Տարիներ
        
        
          վերշ՛– ղաբմանալի
        
        
          ղու՚լաղի
        
        
          —
        
        
          պութեամ
        
        
          բ , ամ առնա
        
        
          յին
        
        
          չ՛որ օր մբ պաա—
        
        
          մութիւնբ
        
        
          կր
        
        
          կ^ւոլ
        
        
          ե ցաւ : է՛նչ ոբ գպրոցա—
        
        
          կան
        
        
          սեղանն երուն
        
        
          ՛իրա յ Լ՚^ե ր ու ե րեւա -
        
        
          կա յեր
        
        
          էինք , դարձաւ
        
        
          էլրա կանութ
        
        
          իլն •
        
        
          արծիւնեբբ
        
        
          բարձրացան
        
        
          սար ու
        
        
          Աաբեբռւ
        
        
          Ասլանին
        
        
          ծննղ ավա
        
        
          յրր
        
        
          նոբ Գոմեր ղաբ -
        
        
          ձաւ
        
        
          . . •
        
        
          Ու
        
        
          Հ եռ ու երկիրնե
        
        
          րէ Աաբե բու
        
        
          Ասլանր
        
        
          լսեց ա յս
        
        
          մ ասին ու էւր Հ ող ին պա
        
        
          յծա
        
        
          ռա
        
        
          ցաւ.
        
        
          բայց
        
        
          գիչերր երբ մէւնակ
        
        
          մնաց , ան
        
        
          լլաղտնօրէն
        
        
          լացաւ
        
        
          . . •
        
        
          Ու Հեռաւոր
        
        
          երկիրներ
        
        
          ապրող
        
        
          «Հայ
        
        
          վչաի
        
        
          աննման
        
        
          երղիչր» երբ լսեց այս րո—
        
        
          լորբ, Հառաչեց ուիր կնճռոտած
        
        
          ճակա -
        
        
          տր,
        
        
          Հպարտութեամ
        
        
          բ ՛էե ր բռնելով
        
        
          , ր—
        
        
          սալ
        
        
          .
        
        
          ––––,—,
        
        
          ,
        
        
          .
        
        
          Յա րղա՛՛նք
        
        
          քեղ , Հայ մոգռվուրգ
        
        
          Հ
        
        
          Եկած է մամանակր
        
        
          ոբ մենք ալ խո —
        
        
          նարՀենք
        
        
          մեր ճակատներր
        
        
          Հայ ՚էչաի ու
        
        
          րնէլվղումի
        
        
          աննման
        
        
          Դրդիչի
        
        
          յիչատակէւն
        
        
          առշեւ ու րսենք
        
        
          . Յէ՚չաաակդ
        
        
          ան թ սւ -
        
        
          ռամ , Հայ մոդովոլրղի
        
        
          մեծ ղաւակ, յի—
        
        
          չատա կդ անթառամ
        
        
          ...
        
        
          Հաղրէ՛՛ն
        
        
          ...
        
        
          Հսււլրէն կր մնա
        
        
          յ իմ
        
        
          մ աքի
        
        
          սլաստաո
        
        
          ի
        
        
          փրայ
        
        
          որւղէս
        
        
          իղապելլա
        
        
          , ՝Ոէթրրին
        
        
          Աեծ՝
        
        
          կամ՚Լիքթորիա
        
        
          թաղոլՀի...
        
        
          աւելին,
        
        
          այս
        
        
          ե րեքին
        
        
          էլումէսրին չափ մեծ • • •
        
        
          ԱՐԱՄ
        
        
          ՀԱՅԿԱԶ
        
        
          ՀԱՅԱԱՏԱՆԵԱՆ
        
        
          ԳՐԱԿԱՆՈԻԹԵԻԱ
        
        
          Մ Ի Ա Կ
        
        
          Ե Ր Գ Ը
        
        
          ( Ր – հ ւ վհրջին մաս)
        
        
          երւլում ռբ . • •
        
        
          Ամենամաքռւբ
        
        
          , ամենանկեղծ
        
        
          եբ՚լր
        
        
          նա
        
        
          է երւլում :
        
        
          ^Ղ^ՒԷւ՛
        
        
          զարմ ացած
        
        
          նա
        
        
          յեց
        
        
          աւլա քին
        
        
          է՚ացի
        
        
          այգ ադա
        
        
          յից բո—
        
        
          լ՛՛րր. ^ րղում
        
        
          է Լ՛ն կամ նուաւլ ում . նա ա -
        
        
          ռաշԼէնն
        
        
          էր , որ լսում էբ , նա աարօլւի
        
        
          —
        
        
          նակօրէն
        
        
          տարրերւռլմ
        
        
          էր
        
        
          միլսներԼւց.
        
        
          Որ պիտի
        
        
          չեբղես՝
        
        
          ւլնւս յ ,
        
        
          ասաց
        
        
          ""է
        
        
          ^ւ
        
        
          ՚ԿՐ. բաբ կաց ած
        
        
          յ
        
        
          էն
        
        
          ււն
        
        
          լ
        
        
          րայց
        
        
          Փաթաթուեց
        
        
          չալխ
        
        
          մէշ, նայեց
        
        
          1
        
        
          Անկեան
        
        
          յետեւում
        
        
          , էւրենց լուսամ
        
        
          ոււռնեբի
        
        
          մ օտ
        
        
          ոչ ոք չկար : Աղշիկր
        
        
          բարկոլթիւնից
        
        
          բո -
        
        
          լոբուէին
        
        
          սթափուեց
        
        
          Նա յեց
        
        
          աւե
        
        
          լի ու -
        
        
          չաւլ իր , կարծես
        
        
          չՀ ա ւա տա լո վ , ապա երբ
        
        
          ուզում էր նորից նեբս մտնել,
        
        
          յանկարծ
        
        
          տեսաւ
        
        
          մի տգայէ՝
        
        
          գէմացէւ
        
        
          անկեան
        
        
          աւլ–
        
        
          բիւրի մօտ, աղբէւրէ
        
        
          ղլէսաքարէւն
        
        
          յեն -
        
        
          էսռրմութեան
        
        
          ղղացումռվ։
        
        
          Նա Հասկա -
        
        
          Ա՚լշէկր
        
        
          մտաւ
        
        
          ներս , պառկեց ,
        
        
          ուեր չտա
        
        
          րւս
        
        
          լ :
        
        
          Հետեւեալ
        
        
          ղիչեր
        
        
          նռրէց
        
        
          լսուեց
        
        
          մի սո -
        
        
          էէո րական երգ : Ա՚լշէէն
        
        
          արթնացալ
        
        
          անա -
        
        
          ՚հ։Մ՛
        
        
          -
        
        
          յ՚նչ՚ւ՞լ ես կանւլնել , Հարցրեց
        
        
          ազ–
        
        
          շէկր :
        
        
          Ն՛"յում եմ
        
        
          I
        
        
          ինչէ՞ն ես նայում :
        
        
          -
        
        
          Ա՚ղբիւբէ
        
        
          շբին։
        
        
          Ենչռ՚^ւ,
        
        
          զաբմացւոլ
        
        
          աղշիկր :
        
        
          –
        
        
          Ն " ՚ յ " ւ մ եմ , թէ ինչպէո
        
        
          շ"ւրը
        
        
          դնում
        
        
          է , ղնում , ու չի վերշանոլմ ;
        
        
          Տզան
        
        
          լռեց։
        
        
          Ա՚լշիկը
        
        
          նոյնլղէս :
        
        
          Աիայն
        
        
          շուրն էր իշնռւմ
        
        
          անձայն,
        
        
          ել
        
        
          թեթեւ
        
        
          խ շչում
        
        
          դուռի
        
        
          մէշ :
        
        
          Ենչռ"՛ լ չես ե րղում , -
        
        
          Հարցրեց
        
        
          աղշիկր
        
        
          ։
        
        
          Աչա կեր ւոր
        
        
          վա ր պե ա էւ մօտ
        
        
          Համեստ
        
        
          պիտի
        
        
          լինի։
        
        
          Ազբիւրբ
        
        
          երդում է իմ փո -
        
        
          խարէն
        
        
          : Նա է էիաբպետր
        
        
          է
        
        
          0՚Դ,ք,էԿբ քմծիծաղ
        
        
          աուեց
        
        
          .
        
        
          - Ե" չեմ Հասկանում
        
        
          , աէլյրիւրն
        
        
          ի՞նչ է
        
        
          ցաւ , որ աւելի դոՀ կր լինէր , եթէ երդի
        
        
          վւո խար է ն լ՛՛է բ նախորդ
        
        
          դէւ չե րուան
        
        
          լր -
        
        
          ռութիւնւր։
        
        
          Աակայն
        
        
          Հակառւսկ իրցան —
        
        
          կութեան՝
        
        
          եղանակր
        
        
          նեբս էբ
        
        
          թափանցում
        
        
          յամառ եւ անկոչ %
        
        
          Երկրորգ
        
        
          գԼ՚չեր ր սրինգ
        
        
          նուաւլ եց ին
        
        
          է
        
        
          Աղշիկն
        
        
          աբթնացաւ
        
        
          բա րկա ցած : Զեռքե -
        
        
          բով
        
        
          ականշնեբր
        
        
          ւիակեց , զլոլխր
        
        
          կոիսեց
        
        
          բարձի աակ եւ մինչեւ
        
        
          լոյս
        
        
          մնաց
        
        
          այդպէս
        
        
          սլառկած
        
        
          Տ
        
        
          Երրոբդ
        
        
          ղի չե ր բ նա աբթնացաւ
        
        
          լռու —
        
        
          թեան
        
        
          մէշ : Մ ի քանի րոպէ
        
        
          սրտատրոփ
        
        
          սպասելոլց
        
        
          լետոք ՚էեբկացալ,
        
        
          չալն
        
        
          առաւ
        
        
          ուսերին։
        
        
          Ոայց
        
        
          Հաղէււ ղրանր մօտեցած ,
        
        
          գրսիղ
        
        
          լսուեց
        
        
          մի նոր երղի
        
        
          ձայն։
        
        
          Ա՚լշէ՚կբ
        
        
          գաք բացած,
        
        
          ռւսերից
        
        
          ՛Լար առաւ
        
        
          շա լր , ո–
        
        
          բի
        
        
          ծայրր
        
        
          խփուեց
        
        
          փ՚՚քրԼ՚կ
        
        
          սեղանի
        
        
          ւէբայ
        
        
          դրուած
        
        
          շլ՛է՛ բամակին ու ցած նետեց :
        
        
          թամակի
        
        
          ձայնի
        
        
          վրայ
        
        
          Հայրն
        
        
          արթնա -
        
        
          Համակիր էր «Աեծ
        
        
          Հա յաստան»ի
        
        
          ւլւսէլէս–
        
        
          վւէորին , որուն
        
        
          լայնարձակ
        
        
          սա-^մւռնները
        
        
          ղծեց
        
        
          նւսիսաւլս՚Հ
        
        
          Ուիէսրն
        
        
          . Աեւիռի
        
        
          կիսա
        
        
          մեռ
        
        
          գաչինքոէէ
        
        
          սուլթ՚սնր
        
        
          բնղունեցաւ
        
        
          այս
        
        
          լուծում
        
        
          բ, եւ նոբ Հուլէսմասի
        
        
          Հուլա -
        
        
          աաբութիւնբ
        
        
          նուիրուեցաւ
        
        
          Միացեալ Նա–
        
        
          Հանղաց
        
        
          , ոբ մերմեց • Հւսրկաւ
        
        
          տարբեր
        
        
          բաներ
        
        
          են թաթաէսուիլ
        
        
          էլւլսւցական
        
        
          վերա–
        
        
          ցումնեբու
        
        
          մէշ Հալածա ած քրիստոնեա
        
        
          ֊
        
        
          ներուն
        
        
          Համւււբ եւ մէւանւլամ
        
        
          ւս յն
        
        
          աոնել
        
        
          ւլործնական
        
        
          քայլեր : Ամ Ւ։ ր էւկա ց էւնե բ բ մ ի^
        
        
          նակ
        
        
          չէին
        
        
          իրենց
        
        
          մերմումին
        
        
          մէշ :
        
        
          Արեւ֊
        
        
          մուտքի
        
        
          պե տ
        
        
          ո
        
        
          ւթ է։ ւննե ր էն ռչ մէկր
        
        
          յօմար
        
        
          էր
        
        
          դիմել
        
        
          ւլոբծի :
        
        
          « Հայ պատոէ իբակնե
        
        
          բու Ա եւիո էւ էլ սւ չ —
        
        
          նազիբր
        
        
          ստ՚ւրաէլրե
        
        
          լէն եւ իբենց անկա -
        
        
          խութիւնբ
        
        
          Հռչակելէն
        
        
          երեք ամիս
        
        
          յետոյ ,
        
        
          թուր քերբ յարձակեցան
        
        
          Ալւ ե ւե լե ան Հա
        
        
          — 1
        
        
          յասաանի
        
        
          վրայ : Այ՛լ մւսմանսւկ
        
        
          Ո՚ու՚՚ելւն
        
        
          ;
        
        
          ալ սլատրաստ
        
        
          էին : Համ ա յնավար
        
        
          բանակ–
        
        
          մր,
        
        
          էւբ կր սլարռւնակէր
        
        
          Հայեր,
        
        
          մտաՆ
        
        
          երկբէէն
        
        
          մէշ, եւ թուբքերբ
        
        
          «Հրալիբուե
        
        
          -
        
        
          ցան»
        
        
          Հեռանալ։
        
        
          Համաձայն
        
        
          դէսլքերոլ ^
        
        
          Հին Հայկական
        
        
          աչխարՀ ր բամնուեցալ
        
        
          եր–
        
        
          կոլ
        
        
          մասի : Ո՛ուս
        
        
          Ա՛կ
        
        
          ՛՛՛ն
        
        
          մասին
        
        
          ՛էրա յ
        
        
          Հ էւմ—
        
        
          նուեցաւ
        
        
          Հա յաստանի
        
        
          էս որ
        
        
          ՛է
        
        
          րդա
        
        
          յին
        
        
          ՛էան —
        
        
          բապե աութիւնբ
        
        
          իբբեւ տեդական
        
        
          իչէսուլ—
        
        
          ներ
        
        
          ունենալով
        
        
          վ՚ոքր
        
        
          բա յց կոբուէ ի Հա -
        
        
          մայնավար
        
        
          կուսակցութիւն
        
        
          մր : Այս փո՛–
        
        
          քբր
        
        
          Հանբապետութիւնբ
        
        
          իբ սաՀմ աննե րռւ
        
        
          մէշ տեսած է լաւ գռբծեր
        
        
          ,
        
        
          զարդացնելոփ^
        
        
          երկրաղ ործ ական
        
        
          արտադ բ՛է լթի
        
        
          ւնբ ել
        
        
          Հաստատելոէէ
        
        
          նռր Հւարտա
        
        
          բա րուեստ
        
        
          է
        
        
          1 0 4 ^
        
        
          Հոկաեմ
        
        
          բերին
        
        
          ինքղինքր
        
        
          ՜՛այ
        
        
          սոսիալէւսւո
        
        
          կուսակցութիւնէ
        
        
          անուանող
        
        
          կաղմակեր
        
        
          —
        
        
          պութ
        
        
          իւն
        
        
          մր ուղղեց
        
        
          յի չատ
        
        
          ակա
        
        
          դէւ ր մ
        
        
          Հ»
        
        
          արտաքին
        
        
          նախարարներու
        
        
          խորՀուրղին
        
        
          :
        
        
          Անիկ ա յանդւլնօրէն
        
        
          կը
        
        
          պնդէր
        
        
          թէ ի
        
        
          սփիւռս ա չիսարՀ էւ ց բուած
        
        
          Հա յերու մէ^
        
        
          կայ բացարձակ
        
        
          մ՚էւաձա յնու թ էււն Հայ կեն—
        
        
          սական
        
        
          ի րաւո ւնքնե բու
        
        
          մ ասին
        
        
          , ( ա յսին
        
        
          քն
        
        
          նախաղաՀ
        
        
          Ուիլսբնի
        
        
          սաՀմ անաւչծ
        
        
          ում ր )..
        
        
          այսինքն
        
        
          թրքական
        
        
          Հայաստանի
        
        
          նաՀանգ–
        
        
          նեբր
        
        
          կցե
        
        
          լ Հանրապեաութեան
        
        
          :
        
        
          Այս
        
        
          պաՀանշին
        
        
          մէշ կայ ծանօթ եւ լէն–
        
        
          տանի չեչտ
        
        
          մր. րայց
        
        
          իսնղրոյն
        
        
          էսարիսիսր
        
        
          բոլորովէն
        
        
          փոէսուած է : Հարիւր
        
        
          աարի
        
        
          առաշ այգ նաՀանգնեբու
        
        
          բնակչութիւնր
        
        
          ՚էլխաւորապէս
        
        
          Հայ էր, ալսօբ
        
        
          այէլ պէս
        
        
          չէ - I
        
        
          ՛բրել
        
        
          Հետեւանք
        
        
          խռուէոլթեանլչ^ ,
        
        
          ապստամ րութեանց
        
        
          , շարղեբոլ
        
        
          եւ
        
        
          ւլաղթի
        
        
          — որոնց Համար
        
        
          ԱՏց|իա եւ Ռուսիա (եւ
        
        
          իրենք Հ ա յ ե ր ր ) գ ր ե թ է նոյնչափ պատաս–
        
        
          իանա աու են որչափ Թո ւրք ե րը ( * ) :
        
        
          Ա յ ֊
        
        
          Զեն
        
        
          թոդնում որ քնեմ
        
        
          ,
        
        
          ֊
        
        
          բո՚լռքե^
        
        
          ՚"՚ւ1ՒԿււ
        
        
          ••
        
        
          Ուզում ես՝ գնամ փռնտէմ ,~ առա—
        
        
          շար
        
        
          կեց
        
        
          ՛յրր
        
        
          Հաբկաւոբ չէ հայրէկ, ես
        
        
          չուաուի
        
        
          Հ
        
        
          ւս ՛էէ է։ ս ււէէս —
        
        
          դրանց
        
        
          ձայնր կբ կտրեմ
        
        
          ,
        
        
          ցբրեց
        
        
          աւլշէկբ
        
        
          տ
        
        
          Մ է ամ իս յետո
        
        
          յ նա ամ ՚ւլսնացալ
        
        
          մ է կի
        
        
          Հեւ
        
        
          ց
        
        
          բնարելւ
        
        
          •• Հ՛
        
        
          ՛յր
        
        
          իրենղ
        
        
          սենե աէ^եբէւց
        
        
          եբկռւսը
        
        
          սւո սւնձնացրեց
        
        
          յ
        
        
          տուեց
        
        
          ա՚լշկան
        
        
          : Լուսամուտի
        
        
          աակ Բ^ք՜
        
        
          մ է՚շտ ու էէե րշնա կան
        
        
          լռե
        
        
          ցին
        
        
          ւլ իշե րա յէ՛՛՛՛
        
        
          երղերր:
        
        
          Աէւ աարէւ
        
        
          յետոյ
        
        
          աւլշիկր
        
        
          Հեռացաւ ա -
        
        
          մուսնռւց : Աէր չկար , ի"կ ապրել
        
        
          առան^
        
        
          սիբէւյ՝ անտանելի
        
        
          էր՝. Եր մանկւււթեսւն եւ
        
        
          ա՚լշկռւթեսւն
        
        
          այւլ սենեա1^երռւմ
        
        
          նա մր —
        
        
          նաց մենակ :
        
        
          Ամէն
        
        
          անւլամ , երր կէ" ՛չ ի չե ր էր լէ՛ -
        
        
          նում
        
        
          , աէլշէէկբ
        
        
          Հ էւն ս ււ վո ր ո ւ թեան
        
        
          Հ ամ ե ֊
        
        
          մատ
        
        
          արթնանոլմ
        
        
          էր : Աբթնանոլմ
        
        
          էր ^
        
        
          բա քց ոչ ոքի չէր սպասէւլմ ; Գէ՛տէբ
        
        
          ոբ
        
        
          ա քլեւս
        
        
          ե րւլ չէ բ լինե լու եւ դոՀ է ր
        
        
          ՛լ ր"՛
        
        
          Համար : Ոայց գիտէր
        
        
          նաեւ որ
        
        
          լռւււթեան
        
        
          մէ ք չէր ՚Լ^ բաղառնա
        
        
          լու
        
        
          "՛ղբ Լ"– բի՛ ե րւլ
        
        
          ին
        
        
          ունւլնղբո՚լ
        
        
          այն տղան : Մի
        
        
          ՚էՒւ^Ր ՚
        
        
          մ Լււսյն մի ՛ք Ի՚չեբ • Ն՛" Լ՚նքբ
        
        
          ւԼե ր կսւ ց ա ւ
        
        
          ու
        
        
          ւլնաց ւչուրս՝
        
        
          շբԼ՛ երդր
        
        
          լսելու : Լսեց ,
        
        
          ոչինչ չՀասկա ցաւ ու ւէե րւս
        
        
          ՛լ աբձաւ :
        
        
          Եւ
        
        
          մ ինչեւ
        
        
          Հ էւմ ա աէլշիկր
        
        
          ապրում
        
        
          ք
        
        
          էնաե
        
        
          Գ =
        
        
          իսկ
        
        
          որտե՚՚ւլ է
        
        
          ք^ւ "Ք է՚ւ1՚"՝է ՝
        
        
          Մ.
        
        
          ԱՐՄԷՆ