Օ Ր Ա Թ Ե Ր Թ
քօո<յ6 6Ո 1925
(1. Շ. Տշւոք 276.286
ԲԱՏ-ԱՆՈ ՐԳԱԳՐՈԻ
ԹԻԻՆ •
Ֆրանսա եւ գսպռւթ֊ներ՝ աարեկան 2500 ֆ բ • վեցամս • 1300
Աբաասահման տարեկան 3000 ֆ ր ա ն ք ։ Հ Ա Տ Ը 10 ՖՐ •
Շ. Օ Ր, Բ^ք^ւՏ 1673 - 63
ՈհՐԲԱԹ
1 7
ԱՊՐԻԼ
•17 ^Vք<IԼ
2 9 Ր Դ Տ Ա Ր Ի Թ Ի Ի 7 0 1 1
Խմբազիր՛
ՇԱՒԱՐՇ
ՄԻ՜ՄԱ-ԲեԱՆ
՚նՈՐ
Շ Ր ^ Ա Ն
9ՐԴ՛
Տ Ա Ր Ի ։ Թ Ի Ի
245Տ
ՄԵՐ խՕՍՔԸ
Ս Ա Ն Ա Ս ՚ Ե Ա Կ ՄԱ
Հանղէս–
ներ սաբքուեւքան
Ա
՚ ՆաՀանգներու
՚^սւյա–
շատ
քագաի,երուն
մէք, տօնելու
Համար
Հայ Արէտ. Գաշնակցութեան
քսանամ -
եակր :
Մեր
կուսակցութեան
Ամերիկայի
Ն՛՛ր
Աերունգն
է այս Միութիւնր,
աւելի քան
երկու Հագար
գործօն
անգամներով
է Ա -
ռանց
Հաշուե
լու
օմ–անղա1թերր
:
Առաքին
կորիղր
կաղմուեցաւ
1933/՛^՛։
Շաա
աւելթ
ղմուար էր այս ձեռ -
նարկր
, քան առաքէն Պատանեկան
Մ իու -
թեանց
կաղմութիւնր՝
Ֆրանսայի
մէք է
Մեր
ղաղութր
երիտասարգ
է տակաւին
։
Ամերիկեանր
եօթանասունր
անց :
Ուրեմն
երկու - երեք
սերունղ
ոսկոր կասչած է ՚
Յետոյ
, մեր գաղութր
աւելի մօա է Ա–
րեւելքի ել առ Հասարակ
Հայկական
շըր ~
քաններու : Աւելի ամփոփ ;
Ալ սակայն
, կարելի
եղաւ
ՀետղՀետէ
Հարթել
ճամ րան ել րաղմ ա սլատ կել կո -
րիէթե ր ր , թո
ր Հ ի լ յարատեւ
ճիղերու
։
Գաշնակցութիւնր
երր գործի
մր կր
ձեռնարկէ
լ
կէս ճամ րան
մնալու
միտք
շունի է
Այսսլէս է որ , Հակառակ
անՀնարին
գմ—
ուարութեանց
, Հայ Երիա . Գաթակցու
-
թէւնր
աճեցաւ,
ուռճացաւ
Հիւս.
Ամերի—
կա
յի
մ էք
, գառնալոփ
գո րծօն
ում– մ ր ;
կաղմակերսլութէւնր
անգլերէն
շարա
՚–՝
թաթերթ
մլթ ալ կր Հրատարակէ
տարինե
րէ ի փեր , ճոխ րովանգակութեամր
%
իաղմ՚աթիւ
երիտասարգներ
եւ երիտա
—
սարգուՀիներ
տուն —աեղ են եղած թեր -
թին մէք; կր էսմրագրեն եւ ազգա յէն ոգի
կ՛արծարծեն
Հ
Ա
իեւնոյն
ատեն
գրականու–
թէւն կր մշակեն
, արձակ թէ ոտանաւոր
։
Թերթր
ունի
Հայերէնի
սիւնակ
մլթ ալ ,
նորաՀասներր
փարմեցնելու
Համար
մայ -
րենի
լեղուին :
Հայոց
սլաամութեան
, աշիսարՀագրոլ
-
թեան եւ գրականութեան
ղասեր կր արյւ–
ուէւն տեւականօրէն
; Յայտնէ
գէմ քերու
կեանքն ու գործր կր ներկայացուին
, Հա—
տլթտիր
կտորներու
թարղմ անութեամր
:
Մ էկ
էսօսքո փ շարմ՜ում եւ աշխատանք :
Ե տաւորէն
մինշեւ
մարզական
ր :
Անշուշտ ա յսքան
ր բաւական
շէ , ասլա–
Հոէէելու
Համար
ոերռւնղէ
փրկութիւնր
:
Հարթիշ
ղլանբ
աՀաւոր
ճեղքեր
բացած
է արգէն
:
Առաքին
ղաղթականին
տղան քէէ - շատ
կր Հասկնար
Հայր իկին ել մայրիկին խօ
սած
լեզուն :
Այմմ
ինքն ալ Հայր է, ել իր ղաւակր ,
Ամերիկա
ծնած,
գմ-ուար
1լրմրռնէ
«Հայ
կա կան ութի
ւնր » ;
Այս
ողբերգութիւնր
ՀեաղՀեաէ կր շեշ
տուի
նաեւ մեր գաղութին
մէք ...
Ուրեմն
, անՀրաժեշտ
է բազմասլատ
-
կել
, արգիացնել
ինքն ասլա շտսլան
ութ
եան
ճիգերր : Հակագգել
բոլոր
կարելի
մ իքոց–
ներոփ^, Գ՛՛՛նէ սաՀմ անափակելո
լ
Համար
չարէքր :
Այգ աշիսաաանքւն է որ կր կաաարէ
Հայ .
Երիա. Գաթակցութիւնր
Հիւս.
Ամերի -
կայէ մէք, ինշսլէս
Հ՜– 3– Գ– Նոր
Աերուն
գր Ֆրանսայի
մէք :
Որքան
ղօրանայ
երիաասարգական
ճա՜
կատր,
այնքան
շօշափելի
բարիքներ
կր
ստանանք :
Տարատել
ճէգ ել միշտ
քայլ մր յառաք,
ի խնգէր
լաւագոյն
օրերու :
« Ո՚^չ Ժ՚^է
՚ ^ ՞ ^ ^ Ժ՚^ե^^
՝՝ Սրաագին ող -
քոյն Հայ - Երէա • Գ՚"1^^Խ"՛;^՛^՛"^
Ք"՛" ՜
նամեակին
առթիւ
Հ ՚
Շ–
Օ Ր Ո Ի Ա Ն
Դ Է Պ ք Ե Ր Ը
ՖՐԱՆՍԱՅԻ Ն Ե Ր ՔԻՆ ՀՌԳ ե ՐԸ
ԾԱԽԲԵՐԸ
ՊԻՏԻ
ՎԵՐԱ՝ԲՆՆՈՒԻՆ
Նախարարական
խորՀուրգր
բացառիկ
նիստ մր գումարեց
Գշ– առտուն
կանուէսէն
մինշեւ
իրիկունր
ուշ ատեն
, քննելու Հա
մար
ելմտական
կացութիւնր,
որ մեծ մ
ր–
աաՀո գութ
էւն կր պատճառէ :
Առաքքւն
ժողութ էր այս, Ա՛ • ՆաՀանգ -
ներու կառափարութեան
Հետ
կատարուած
բանա
կցո
ւթիւնն
եր էն ի փեր ։
Տեղական
թերթերր
կր գրեն թէ առ
այժմ
Հետեւեալ
որոշումներր
տրուած
են ,
Հիմնուելով
1953/
առաքին
եռամ
սեայի
արղիւնքէն
՚էրայ • —
1 -
Աեռնարկել
1953/
աարեշբ քանի ծաէս–
քեբուն
եյ– Հասոյթներուն
վերաքննու
-
թեան ; է՚ացր
կրճատելու
եւ
ելմտական
կացութէւնր
բարւոքելու
Համ ար
մի քոց -
ներ պիտի
մ՛շակուին
յառաքիկայ
ժողովին
մէք, եւ ծրագիրր
պիտի
ներկայացուի
խոբՀրգա
բանին :
2 .
՚քքախքե բու առաւե լագո
յն էափ
մ ր ո–
բոշել
1951/
ելմտացո
յցին
Համար
% Այ"
ծաէսքերր
պէաք շէ անցնին
1953/
գումա–
րր
, բաց ի Հանրա
յին պարաքէն
;
3*
Երկու
Հարիւր
միլիառ
ֆրանքի բա
ցր
գոցել
էսնա յոզութէւններ
կատաբելով
րոլոր պետական
ծաէսքեբուն
մ էք եւ նոբ
Հասո յթներ
ճարելով :
4.
ՎստաՀութեան
էսնգիր
յաբուցանել
Աղգ. ժողովին
մէք, ամէն անգամ՛ որ վր–
տանղոլի
ելեւմուտքէ
Հաւասարակշռու
-
թիւնր :
Այս առաքէն
միքոցնեբով
կր յուսան կա
սեցնել
ծախքերու
յարաճուն
բաբձրացու–~
մր եւ քրոնէէկ
բացր % ինշպէս
գիտել կու
տայ տեղական
թերթ
մր,
19504՚1՛ /
Վ^Բ
ելեւմ՛ուտքր
2422
միլիաււ
ֆրանքէն
բարձ -
բացած է
3831
միլիառի
(1953) :
«Անեթր
(բաց)
345
միլիառ էբ
1950/1՛, 398
մի -
լիառ՝
1951/1՛, 793
միլիառ՝
1952/1՛։
Այս
աարուան
Համար կր նախատեսուէբ
000
միլիառ
–րայց կառավարութիւնր
Հաստա–
աեց թէ կրնայ
800
միլիառր
անցնիլ :
կր կարծուի թէ ծաէսքեբու
վերաի/նու
թենէն
վերք
, կառավա
րութիւն
ր էսէւստ
մի—
քոցնեբ
ձեռք պիտի
առնէ
Հաւանաբար
Ա այիս
3—10/1՛ ,
այսինիւ
քագաքասլետա–
կան
լթարութիւններէն
ետք :
X
Թերթեր
ր կր ղբեն թէ կառավա
բու
թեան
առաքին
ո ր ո շո ւմնե ր ր
նպաստաւոր
ազգեցութիւն
ղործեցին ; Թ՚լթաղրամ
տո
լարր, որ
412/
բարձրացած
էր սեւ շուկա–
յին մէք, Գշ. օր իքաւ
407ի ,
սթեբլինր
1065/ (1080),
զուից–
ֆրանքր՝
95-75/
(97-75),
ձոյլ ոսկին՝
503-000
ֆրի
(507
Հազար)
եւն՛է
X
կառավարութիւնր
մ իեւնո
յն աաեն կր
փորձէ
բա ր ե կաբ գե
լ ղր ա ս են ե կային գոր -
ծուն
է ութ իւնր
(ղիլանակա
լութիլև
պիւրռկրաս|ւ) :
Այս առթիւ
թերթերր
գի -
աել
կուաան թէ
82
գբասենեկային
գոր -
ծողութիւննեբ
կատարուած
ել երկու
երեք
տարէւ գէզերով
թուղթեր
փոխանակուած
են , եթկարականութէււն
Հաստատելու
Հա
մար
գիւղի
մր մ՛էք որ տակաւին կր սպա–։
ոէ : կառավարական
քսան
գորհ ողու -
թիւններ կր կատարուին
եւ վեց
ամիս
կանցնի,
1000 -
աօ
ֆրանքի
տուգանք
մր գանձելու
Համաբ
եւն. ;
ՆԱԽԱԳԱՀ
ԱՅԶԸՆՀԱՈՒԸՐ
շաա կարե–
ւոր ճառ մր պիաի խօսէր
եբէկ
,
պարղելով
էւբ աեսակէանեբր
օրուան
Հարցերու ՝ եւ
Մ ոսկուայի
Հաշտարար
ձեռնարկներու
մ՛ասին :
ՋԱՐԼԻ
ՋԷՓԼԻՆ
(Շաբլօ) ետ ղրկեց այն
անցագիրը
որ կ՝արտօնէր
Մ •
ՆաՀանգնե–
ՐՐ վերագառնալ
:
ԿՍՅՈՏԹհհՆԸ ձՆԴԿԱ1Ւ1Ւ Մէ ճ
ինշպէս կր նախատեսուէր
,Լաոոի
թագա–
ւոբր,
Ֆումա
Հանգիսաւոր
կո շ մը
ուղղեց
Ազղաժողովին
,
Ր"Գ՚՚քելով
գԿ՛"էէ՛^է
կարմիր
ուժերովն
վերքին
արշաւանքին
գէմ
։ Կոշը կ՝րսէ .
«Թթամին
յարձակեցաւ
մեր
թաղա–
ւորոլթեան
սաՀմաններուն
վրայ եւ սկսաւ
պատերազմ՛ական
ղո րծ
ո ղո ւթ ի ւնն ե բ կա -
տարել
ազգայէն
Հոգին
ւէբայ;
Լաոսի կա -
ռավարութիւնր
, րանակր
ժոգովուբգր
վճռած են գիմ աղբել ա յս նախա յարձակ -
մ՛ան , Ֆրանսական
Ա էութեան
զինուորնե
բուն
օգնութեամբ
• Արքա յական
կառա
վարութիւնբ
անՀբաժեշա
կր նկատէ քա -
ղաքա կիրթ
աշխարՀին
ուշաղրոլ
թիւնը
Հրաւէբել
գործուած
բռնարարման
եւ
այն գժնգակ
ճակատագրին
՛էբա
յ
որուն
պիտի
են թ ա բ կո լի խաղաղ
ժ ո գո վո ւբ գր ,
օտար
մ ո լե ռանգեե
ր ո լ ձեռքով
;
Լաոսէ։
կառավարութիւնր
կբ սլաՀանքէ պաշաօ -
նապէս գատապարտել
Վիէթնամի
նաէսա–
յարձակումր
իր Հիւսէսա
յին
սաՀմ ան
էն
վբա
յ X Մ եծ պաաաս խանա ա ուո
ւթիւն
մ ր
յառաք
պիտի գայ, եթէ շպաէսաբակեն
այս
մ՛իքազգային
ոճիրր
ղոր վաղր
քւտայօգ՝\
քա բողո լթ իւն
մ ր սլիտէ ներկա յացնէ
էւբ -
բել
աղաաագրութեան
ձեռնա
րկ մր » :
Այս
Բ՚՚Գ՚՚ՔԸ
,որուն
ուժ կուտա
յ
նաեւ\
Ֆրանսա
, մեծապէս
կր ղբաղեցնէ
քագա՚^Հ
քական
շբքանակնե
րր ; Այքերէկեան թեր
թե
բր
լա
յն աեղ կուաան
անցուգարձին
է\
կ՝րսուի թէ Մ • ՆաՀանղներր
յանձն
պէաի
առնեն
աւելէ
լա
յն
Օգնութիւն
րնծա
յել ,
որպէսզի
Համ՛ա յնավա
բութիւնր
շծաւալի
"՛յգ
չբք"՚՚եին մէք;
X
Վերքին
լուրերու
Համաձայն,
զօրա .
կոշի ենթարկուած
են
18 - 35
տաբեկան -
ներր Լաոսի մէք որ ունի
1 500 000
բնա–
ԿԷՀ՝ Ֆրանսական
եւ տեգական
այն գին -
ուոբնեբր
ոբոնք սլարպած
էին Աամ Նէօ
քաղաքր
, կր շաբունակեն
քաշուիլ
, կռուե
լով
անտառներու
, շամբուտներու
ել լեռ
ներոլ
մէք,
Հանոյէն
280
մղոն գէպէ Հա
րաւ - արեւմուտք
: Զէ^"՛–"բ^եբր
կը նա -
Հանքեն
Հետէոտն
, լեււնայէւն
նեզ արա ֊
Հետներու
մէք; Ըմրոստներր
գրալաձ են
քաղաքը եւ նոբ ուժեր կր Համաէսմբեն
է
« իւմանիթէ»
կր գրէ թէ յեղավա էսա -
կան կառավարութիւն
մ ր կազմ ուած
է ր
Լաոսի
մէք , անցեալ
Հոկտեմ
բերէն
, աղա–
տագրե
լու Համաբ այգ երկիրը : Այգ կա -
ռավարութիւնր
«փաթեթ
Լաօ»
կր կռ
շէ
Լաոսը
,ուր ազգ. ճակատ
մր
կազմուած
է , ^^բկէբր
ազատագրելու
,
Ֆրանսացինե–
րր վտա րելու
, մ իւս պետութեանց
մ իքա ֊
մաութիւնր
խափանելու
եւ անկախ պե —
III ռ լ թ է ւե մր Հաստատե
լու
Համ ար » :
ՎԻՇԻՆԱԿԻ
ՆՈՐԷՆ
ՄԵՐԺԵՑ
Աւլգաժողովի
Բաղաք.
յանձնախումբին
նէսաին մէք Վիշինսքի նոբ ճառ մը խօ
սեցաւ,
մերժելով
արեւմ՛տեան
պետու -
թեանց
զինաթափութեան
ծրագիրր
: Այո
աո թէւ
րսալ
.
•
«Ջկրցանք
Համաձա յնէլ. թնք Հա -
մաձայնիր,
եւ երբեք պէտի
շկրնտնք Հա -
մ՛աձայնիլ » ;
Ավէեւմ՛ տեան
ծ րաւլէ ր ր
կ առաքարկէ
աս
տիճանէ
բար
եբեւաՍ
֊^աԱԱլ
նե, եւ
.գել
րո լոր
երկիրներու
սպառա
ղին ութ իւննե -
բը
, սկսելով
րազգատաբաբ
պարզ
ղէնքե—
րէն , վերքացնելոլ
Համար
Հիւլէական
ռումբով
,որ ՚ղի՚րի
գրուէ
մ՛իքաղգային
Հսկողութեան
տակ ;
իրաղեւթեր
Վ.էշինսկիէ՛ ճառէն կբ Հե -
աեւցնեն թէ Խ - Մ է ՚ ՚ ՚ - թ է ՚ ^ Բ տըամագէբ շէ
րարեվւոէսելու
իբ գիրքը
է ՛ ՛ Ր ՚ գ է ՚ ՚ զ ի
կարելի
բլլա
յ
Համ աձա յնութեան
մը յանգէ
լ ;
« Յ Ա Ռ Ա Ջ >հ
ԲԱՐԳԱՒւԱճՍ՜ԱՆ ձԱՄԱՐ
ՇնոբՀակալութեամ
բ ստացանք
–
Պ՛ 3՛ Նիկ՚՚ղոսեանէ
1000
ֆր–, (Պուա–
Բոլոմպ)
է
Պ • Վաղար շակ
Մ ե լիքեան իր խնգակ -
ցութիւներր
յայտնելով
կր նուիրէ
3000
ֆրանք :
Օ Ր Ը
Օ Ր Ի Ն
•
. . . ծ/»
ԳԱՐՋԱՒ
ԱՅԲԲԵՆԱՐԱՆ
Այսպէս,
«Ա»
տաււը յսնայելու. եամար
«քաղաքական»^
կր շարէին «քազաք– » :
Եթէ
«քաղաքապետական »
ԳՐ֊էիր,
դարձեալ կը շարու-էր
«քազաք–»
։
«Կրթա կ ան»ը կըդաո-նար
«Կրթ–» :
«Կրօնական^ր՝
«.կրօն–» :
վԶէ^"ւ"րական»ր
«գին.» : « Գեգաբուեսաական
»ը « գեղ.» է
« տնտեսական՝»ր
«տնտես .» եւայթ :
Յե տ ոյ , լսմբազիրը կը ս տիպուէբ հ ո
մանիշ կամ նոյնիմաստ բսսւեր փնտոյել ;
Օրինակ , երրեմն կը դ ր է ր
ուղեգիծ ,
լթթացք
, գիրք,
|սՈԼԱավւելՈԼ համար
«քա
ղաքա կանո ւթիւն
» րսսւէն :
Աոտու մ ը , դ ասալիք տսաւեբը
այնքան,
շատցեր է ին ՛ ո ր , հաւատարիմ՛ներն ալ ըմ -
րոաոացան: կա՛մ զետին կընեաուէին, ե ւ
կամ անշարժ կը ւէնային իյւենց տեղը :
կարելի չ է ր շաւրուածն իսկ սրբազրել ;
Ե
Լ թ ի լ ե ր լ ո յ ս տեսան բ ազմ ա թիւ սը -
իյալԹելավ: Աններելի վբիսրսկնեյավ :
Այս տեսակէտէն, պատմական պիտի
մ ը –
նայ մասնաւորապէս Փե տր՛ 18ի
թ Ի ՚ - Ը , —
կատարեալ ոազմադաշտ :
^
Ալււլէն շատ մը նի ւ թ ե ր ե ւ ծանուցում - ^
ներ Թոփալեան ե ւ ՚Թիւրապւեան տպարան.–)
ները փո|սսւդլա,ւած է ի ն : Հււն կը շարուէ–ւ|
ին, կը սրբադրուէին եւ կազմ եւ պատ
– \
րաստ ետ կըբ ե ր ո ւ է ին կառք ուլ, տպուե -,^
լու հաԱար:
\
Վերջին պահուն ճար մը եւս դաՍուեցաւ :
Տպարայսասւ17բը ո ւնէ ր լսոշոր սւաւնԵր ,
— 12
փսւնթօ,
ոլաԱք րացսսւլւկ ս^արադա–
ներոլ Սէջ Ա՜իայն կըզորՕ^աՕքուէրԱ լ ազդ ,
ւսմրազրազաՍ , ւերակսւն էւ՜ւն– ) :
Սկսաււ օզտսւսզործել : է,՚ւ թ ե ր թ ը դար
ձաւ այբբեԱարաււ, յուսսւհատււ՜ցԱԵլսզ լօւ1–
րադլալթիլյԱը :
Ի՚^Աչ կ ՚ըս ե մ : 1՝ոհ մնացոզներ ալ զ ա յին ,
որոնք շնռլւհաւորոլթիլններ
կնւլզղէին,
րերասացի թ է դրաւոր :
-—- Ս^լուոր աղուոր կը կարդանք • այլ
եւս ակնոցի պէ տք չունինք • . •
Երիտասարդ մը յա տ կապէս կը |սօդրէր
— Հ ա յ ե ր է ն ս տկտր է : Այս տաււօրով ա–
ւելի դիւրիէւ կը կարդաս : կ ՚ աղա չ եմ , մի
փորյէէ
. . •
Ի վ ե ր ջ ոյ սովորական աստյյբը հասան
եւ տեղաւորուեցան :
Ր այց ա յլ ե ւ ս ուշ է բ :
ՀԱՀԿ
ք - • :
•
ՏԽՐՈՒՆԻ - ^ՏԵփԱՆ
ԷՐԶԵԱՆ
Խորին ցաւով
կ իմանանք թէ Եշ՛ օր մե
ռած է Ա^իէււէ, մեր րնկերներէն
Ատեփան
էրգեան :
Ի՚եիկ Ատափաղարցի
, ողբացեա
լ
ընկերը
եբկար ատենէ ի վեր կր տաոասլէր
սրտի
Հիւանգութենէ
մր : կանուխէն
արձանա -
գրուած էր Գաթակցութեան
շարքերուն
մէք, եւ Ֆրանսա գալէ ետքն ալ մնաց Հա
ւատարիմ,
իբբեւ
գործօն մէկ
անղամր
« Արամ՛ »ենթակոմիտէին
:
Մեր
ցաւակցութիւննեբր
լթկերուՀէ էր–
ղեանի ել պարագաներուն
:
ՎՐԻՊԱԿ
«Յառաիի
երէկուան թի ֊
լին ճակատը,
Հայերէնր
Ուբբ աթ
շար^^
ուած էբ : Պիաի րԱայ
Հէնղշաբթի
:
Fonds A.R.A.M
