« Ց Ա Ռ Ա Ջ Ֆ
ՃԱՆԱՊԱՐՀ ՀԱՅԿ ԱԶԱՆՑ
Մեսթրէ ։
Այսաեղ
1լը վերչանա
յ ցամաքր;
Այսաեղ
կչլ սկսէ չսւրերու. թաղաւորսւթէւնր
։ Եւ.
սակայն,
Պ՚՚"իգ"ն
ղահակալաձ
չկ
երբեք
այս
ափերուն
վրայ,
ուր յալերժաՀարս
֊
ներ կր (սաղան , ուր չրանուչեեր
կր սչա-
րեն , ուր Վենեաէկ
, յաւէաենական
գրշ -
իոյ,
ալիքներուն
կասլո յար
քղամիղի
մր
պէս կր նետէ մարմաըեղէն
իր
րումբերուՆ
վրայ,
ոսկորի պէս ճերմակ։
Արղարեւ ,
ցամաքր,
յող1։ած
մարգու
մր նման
ոբ
քնանալու
կ՚երթայ,
աՀա կբ
պաուկի ,
էլերկարի
, կբ աարածուի
,ել չուբր
վյրան
կբ քաչէ
իբբեւ
կապոյա
վերմակ :
Այսաեղ, կբ կրկնէ ա
շիարՀաղբութիւ–
նր, կբ վեբչանայ
ցամ՜աքբ,
բայց տակա
ւին աւելի քանչորս
քիլոմեթր
անղին ,
չւււբերուն
մ էչ կանղնած
, Վենետիկ
կբ
պոռայ թէ II"՜՚ սւ է , սուտ
քուն
ձելացնե֊–
լուի՛
Պոսիղոնի
քթին կբ թնղա
յ կ
իւբեղէ
կամ , բսա Լաաինացւոց
, Տեչչռս ;
Զարմ անալի՛՛
յ
ղաբմ՛ անալի՛՛
1
ԱՀա
անկիւն
մբ աչխաբՀէն
, "՚չ
ցամաք
է , ոչ ալ ծով :
Հ՚՚ղի
լնղարձակ
աաբա
—
հ II լ թ ի լ֊՛ե մ՛բ, որ ծածկուած
է
չոլրով
:
Տեղական
լեղուն
կ՚անուանէ
լսւկունա —•
վենեաեան րառ մր, ղսբ կր
ղմ՜ռւաբանամ
թարղմանել
: Եղաի՚՚ւբ
, ճաՀի՞ճ թէ լիճ ,
արմատական
իմաստով՝
այո՛ : ի՛րակա—
նին մէչ, ծովն է ոբ խորունկնալ
չէ ղի -
տեբ,
այստեղ;
կրնան՛՛ք
ր"ել ծովաղաչտ
,
ինչպէս
կ՛րսենք
լեռնաղաչա
, —
մեղք
չենք գործեր
ապաՀովաբաբ ; Թ՜երեւս
նր–
լաղ
խորթ է րսել չրագաչա
, եթէ ոչ ա–
լագան :
(\ւբեմն
, վենեաեան
թելօքիկ ելՀեղ
գաչաերբ,
ղանգաղ
սաՀանքով
մր, երր կբ
ծածկուին
չ
՚"–Ր
"վ՝
"Բ
ղանոնք կբ
միացնէ
ծովին
, այլեւս կր կոչուի՛ն
լակունա կամ
չբաղաչտ ;
Ծո՛վբ եւ ցամաքը
Հաշտ
են ,
այստեղ։
ք՚"՚յց
գեաեբր
, ինչսլէս
Փօ , որ չուր կը
փսխէ
եօթը րերնով
, ինչպէս Աաիճէ , ի՛նչ
պէս
Իգոնցօ եւ ուրիշներ
, կաւ կբ թափեն
շարունակ՝ ի Հեճուկս
ծովին, որ կբ նա–
Հանչէ : Այսպէս,
Աղրիա , ւիոքրիկ
քաղաք
մր,
որ իր անունը աուած է չուրերու
այս
թաղաւորութեան
, ինշպէս
ղաՀակա
լնե ր
Հռովմ էական
կայսբոլթեան
, ա յմմ
շա՛՛ տ
Հեռոլ կբ մնայ
չուրէն
, ոբ իր ռտքեբբ
կը
լուաբ
ատենօք : Աղբիականի
չուբեբբ ,
նոյնպէս
, քէն կբ սլաՀենիիավէննայի
ղէմ ,
ՀետղՀետէ
Հեռանա
լով ել ՀետղՀետէ օ -
տարանալով
, մ ին չգե
ււ , էբ եբբեմն
, Ո՛ա–
վէննա
իբ մաղեր բ կր Հիւսէր
ԳԼ
"՚–ի
՚Ր
կա—
իսելով
Աղբ ի ա կան ի Հա յե լիին
մ էչ :
Ժամանակին
, ձկնորսներ
մ՛իայն կբ շրր–
չէին , ա յստեղ
, իրենց տափարակ
նաւակ–
ներով ; Տետո
յ Հասան
բա բ րա րո սնե ր ր , ո–
բոնց ասպաաակութենէն
եւ ստամբակու -
թենէն
խուսափելու
Համ աբ ա յս
բարի
մ աբգիկբ
բոլոբ ուէին
լքեցին
ցամ աքը ,
ապրելու
Համ ար ա յս չբաղա
չաին ՛էբա յ ,
ձողաբաբձ
խրճիթներու
մէչ՛. Աւելի "՚֊Լ
կեանքբ ա յնքան
պիտ
ի րարգաւաճէբ
Ագ
րիականի
Հիւսիսային
աւագանին
մէչ,
ոբ,
Պաամութիւնը,
եբկար ատեն անտարբեր ,
պաւոուՀան
պիտի բանար
ղիտելոլ Հա — .
մար ծոփերու
ղեղանի
ել Հարուստ
գչխոն
,
աչիքնեբռւն
վբայ
ծէ՚հ՜ղուն
օրօբուն : Այգ
օրէն սկսեալ,
այստեղ էբ ոբ եկան իբա -
բու
բախիլ
Արեւելքը ել Արեւմուտքը I
Երկաբ գարեր
, Բիլղանգիոն
պա չտպաս
կանգնեցալԱղրիականի
թաղոլՀիին
աղա
տութեան՝
Արեւմտեան
կայս
բութեան
ցանկութեանց
ղէմ
յ
Եւ յիրաւի
, գաբե -
բո՛՛վ, փառքբ
ճառագայթեց
այս
ոսկեղէն
ալաղանին
վեբեւ,
բայց շուտով
Պատմու
թիւնը
այնքան
արիւն
թափեց
աշփսարՀի
այս
խաղաղ
ծոցին
մէչ,
որքան
ոսկի
յ
Հրաշալի
նաւամարտներ
, վայրագ
խող -
խողումնեբ
, -
գիւցաղներգոլթիլն
եւ
մ աբգակե
բութիւն •
Այգ
շբչանին
էր , ոբ վենեաեան
նալեբբ
ցփսի կր փոխագրէին
Կի/իկիայէն,
երկաթ
եւ
պղինձ , պղպեղ ու պաղլեղ
, խաղող
ել
ղինի,
չամիչ եւ ցորեն,
ղոմչի
մորթ եւ
անտաշ փայտ
, ինչպէս ել Հայկական
ոս
կի , ոբ կը կոչուէր
«թաղլոբէն»
:
ԱՀա, այգ օրերէն
սկսեալ, եթէ ոչ ա–
ռաչ,
Հայեր եւս եկած Հաստատուած
էին
Ագրիականի
այս ափերուն
վբայ, –
օ ՜
ճանապաբՀ
Հայ կաղանց •
,^
Ալիշան
կ՝արձանագրէ
իբբեւ
՚նռու–
թիլն. -
ՀւԱնանիա
Շիրակեցէն
տագտկացեալ
ի
Հայոց, եւ ղնացեալ ի Վենետիկդ
ուսուց–
եալ է նոցա թտգաւորին՝
քէ՚մէյով
ղեր -
կաթն
առնել
ոսկի,
ել նոքա յետ ուսանե–
լոյն ի նմանէ՝
մ տածեր են
սպանանել
փա; Եւ ինքն խնգրեալ է, թէ ոսկոյ
մի
կողմն
իւր պատկերն
նկարել
, եւ
նոքա
յանձն
առեալ են այնսլէս
առնել, եւ ի
նմանէ
թողութիւն
առնելով՛
ղղլուխն կա–
բեր
են : Եւ ես ասեմ,
ի՞նչ է սլաաճառն ,
եթէ ոչ մեր
Հայոց
աղղին
կաբգաւորաց
նախանձն
, ոբ ի ագիաութենէ
յառաչ՚ս -
նայ,
ԼI II առաւմւլ ապերախտէ
... , որ
այնպիսի
անՀատնելի
գանձեր
կորուսեբ
ենւ Ոբ եւ(Վենետիկի)
եալտըգ
ոսկոյն
մէկ
եբեսն
կնգուղով
պատկերն
Անանիա
Օիբակացոլի
պատկերն է» :
Աաորեւ
աւանգութեան՝
Ալիչան
կ՛աւել
ցնէ . ֊ – Վենետն
թող երկու
ծիծաղի
,
Հայն
մէկ
ծիծաղի
, մէկ խբաաուի :
Ատոյղ է, սակայն
,թէ ԺԶ •
ղարուն
,
Ագրիականի
IIIյս ափերուն
վրա
յ կ՛ապ -
րէին
Հայ փոքբիկ
գագութնեբ
,
որոնց
Հա յրենա
ս ի ր ո ւթ ի ւե բ եւ կաղմ ակեբպչա -
կան ձեոնարկնեբր
կրնային
ամօթաՀարու–
թեան
մէչ ձգել մեգ՝
եթէ պբպաէինք
,
ուսումնասիրէինք
, երեւան
Հանէինք։ Աեծ
մասամ բ Ջուգա
յեցինեբ
էին անոնք , ոբ
բնակութիւն
Հաստատած
էին Ա՚ակուսա -
յէն
մինչեւ
Վենետիկ
, ու մինչեւ
Լէչչէ :
ԸնՀան րապէս կը ղբագէին
վաճառակտ
-
նութեամբ,
առանց
երբեք
մոռնալու աղ -
գա
յին
իբենց
պա բաաւո բութ իւննեբբ ,
Հայրենասիրական
գո Հ ո ղո ւթե ան ց սլա յ -
մաններբ : Վենետիկէ
գաղութբ
կը բաղ —
կ ա ՛եIIIլ։ ղլխաւոբաբար
Կիլիկեցէնեբէ
եւ
կեստբացինեբէ
;
Այս
գաղոլթները
տուած
են մեծ ղէմ -
քեր,
Իիակուսայէն՝
պէաք է յի չատա
կել Գէորգ
Հայկաղնը,
որ
յեղաչբչեց
բմշկոլթիւնր
: Վենետիկէն
պէտք է յի -
չատակել
Անառն
Աուրեանը, որյեղաշր
—
չեց
նաւային
ճաբտարարուեսաբ
, Լնշա —
նտլոր է իբ
ւռօլաս|Հ/,
գ"Ր^իք
մը
ծովուն/
եբեսր
բա րձ բ ա ցնե լո լ
Համ ար
լնկղմ
ած
նաւերը) ; Պէաք է տբձանաղբել
նաեւ, նը–
սլտստը, գոր մ՛եր տպաղբութեան
տուաւ
Հայ
Հանճարբ
օտարութեան
այս ափե —
րուն
վբայ։
Ալիչան կըգրէ թէ
Վենետիկ
քաղաքին
գփլաննեբը
լեցուն
են վկայոլ -
թիւններով
, որոնք
կը Հաստաաեն
Հա յ ի–
մ ացականութեան
աբգասաբեբոլթիւնը
,
III տակաւին
ի՛՛՛նչ Հում
նիւթեր
մեբ աղգ*
պատմ ութեան
Հ ամ աբ ։
Այս
ղաղոլթնեբր
ունէին
աղգային
կաղ–
մ ակե րպո ւթիւններ
, ոբոնք
կը
կոչուէին
€ Հայոց
Տուն », իոկ ղեկավարը՝
«Տնա -
պաՀ» : Հայոց
տունը, որ «Հ ո ղե տ ո ւն՝^
եւս
կբ կոչուէր
թերեւս
անոբ Համաբ
որ
մա
տուռ
մբ ունէր
իբբեւ
աղղային
կեանքի
նախապա
յմ ան ,կբ վայե լէր
՚"յնպիսի
ի-
րալոլն^^եր,
որոնք , եթէ
իեՀաՀայոց
կագմ ակերպո ւթեան
բաբգաւաճումբ եւ
Կչիո-ը
չո՚նէին,
անտարակոյս
կը Հաստա
տէին թէ Հին քաղաքակրթութեան
մբ ար
գէն տէր
Հայ մողոէէուրգբ,
փոքբամաս–
նութեան
մր պայմաններուն
մէչ անգտմ՛ ,
փորձեր կբ կատարէ
վսաՀմանաղբութիւն»
խմ րագբե լու
, իբ մ ատուռնեբուն
էսո բանին
՚էձ՚այ
աղղա
յին Հանգանա
կ
ղե տեղե լու ,
իաէա
լով
ել Հաւատքով
ապբե լու եւ ոչ թէ
չ ա բ չի
կամ
աիւ–ք1ւան–ճի.
ասլբելոլ
Համաբ
։
իտէալ եւ ոչ թէ չօգ^ութիւն
։ Հոգե -
տուն
, եւ ոչթէ \ո)^\.քնան.^է^ութիւն
,— ա–
Հա պայմ աննե բ բ ապբե լու Համ՛ աբ Հա
յրե–
նիքէն
գուբս
րա յց Հա յրենիքին
Համ աբ ;
՜Հին սեբունղնեբբ
մեղմէ
աւե լխ՛" խելա—
ցի էին , մեղմ է աւելի՛^
Հայբենասէ
բ , —-
ձեռնաբկներն
են ոբ պիտի Հաստատեն
ա—
սւի կ III :
ԱՀաւասիկ
մեղմէ
աւելի
Հայբենասէբ
,
այլ մանաւանգ
Հանճարեղ
Հայ մը, որ,
Ագրիականի
այս ափերուն
վրայ, կբ Հիմ
նէր Հոգետուն
մբ. Հոգեկան
առաչին
Հայ
րենիքը
, — ան բոնա բա բե լի ել
անկորնչե–
լփ Հայրենիք
մր։ Տաւիաենական
Հայաս
—
IIIIIւ՛ւI մ բ ։
Ա՝ խիթաբի
տունբ
, ի մխիթա
րութիւն
Հայոց ։
։
Այսպէս կր խոբՀրղածէի
, երբմեր չո–
գեկտռքբ
ճամբայ
կ՚ելչէբ
Ա՚եսթբէէն
ու
կբ սուրա
ր գէպի
Մ խիթաբի
աունբ,
դէպի
Վենետիկ
։
Ջուրերուն
վրայ
ձգուած
եբկաթուղփն
^
ալիներուն
մէչէն
սուրացող
մեր չողե -
կառքը
, վեբբ
երկինք եւ վարը ծով , վեր
չապէս
մեբ թո-իչքբ
«ի վեբայ
չուրց» ,
այս
ամէնը
ինծի
այն տպաւորութիւնր
կու
տային թէ էլ՚երաղեմ :
իբականութենէն
բոլորովին
կաբուած՝
ինձ՜ի այնպէս
կը
թուէբ թէ Հէքեաթային
բան մը աեգի
կունենաբ
արդէն
չուբչս
, դբախա
երթա
լու գգայութիւն
մը է
ՆԱՐԳՈՒՆԻ
.
ԴՈԿՏ– ԱՐՏԱՇԷՍ ԱԲեԴ-եԱՆ
(ԾՈւէւԴԵԱ՚ե 75ԱՄԵԱԿԻՆ ԱՌԻԹՈՎ)
Գոկտ. Աբաաչէս
Աբեղեան
ծնած է մէկ
Տուն ո ւա ո
1878^5՛,
Ասաապատ՝
Երասխի
ափը,
Այրարատի
ղաշտ :
Տարրական
ուսումը ստացած է իբ
Հայ
բենի
գիւգին
, երկբոբգականբ՝
Շուչփի
թեմական
ղպրոցին
մէչ,
ուր կբ գասա -
ւանդէր
իր Հօբեղբայբը,
մեծանուն Հա -
յագէտ
Աանուկ
Աբեղեանը
, որ ել ստանձ
նած էբ փոքբիկ
Արտաչէսի
դասաիաբա -
կութեան
Հոգբ։
ԱյնուՀեաեւ
յաճախած է
Թիֆլիղի
Ներսիսեան
դպրոցր եւ էչմ իա -
ծնի
Գէորգեան
ճեմաբանր եւ լսաբանա -
կան
րամին
ը աւարտած
1899/՚5՛ :
Աէկ """–
րի ուսուցչական
պաչաօն
վարելէ
եաք
էուշփի
թեմական
դպբոցի
մէչ.
Աբեղեան
անցած է Գեբմանիա
, յաճախած
է Մաբ–
բուբգի
, Լայպցիկի եւ Բեբլինի
Համալսա.
րաններբ,
Հետեւած է պաամագիտական
,
աստուածաբանական
ել
փիլիսոփայական
դիաութեանց
; Աւարտական
Անութի՛ն
տուած է
1904։/՛^՛
Աարբոլրդի
Համալսա -
բանի
մէչ եւ ձեռք բերած
փիլիսոփայա
-
կան գոկաոբի
աստիճան։
1905 - 1919
թ*
ուսուցի
չ եւ փոիս աեսո։ չ Թիֆլէգի
Ներ -
սիսեան
դպբոցին
, ինչպէս
նաեւ գասա -
տոլ
այնտեղի պետական
ւչիմնաղիանեբուն
մէչ։
Այղ տարիներուն,
Թիֆլիզի
մէչ Ա–
բեղեան
անգամակցած
է շարք
մր աղղա
յին եւ Հանրային
միութեանց
եւ կազմ ա–
կեբսլութեանց
վարչական
մարմ իններուն
,
Հայ
Գրողներու
Ա՛իութեան
, Հրատա -
րակչա կան
Ընկի րութեան
, Ազգային
Բիւ–
բոյի
, Ուսուցչական
Ա՝իութեան
,
ժողովր
դական
Համալսարանի
,եւն . ;
Հայաստանի
անկախութեան
չրչան
հն ,
Աբեղեան
անդամ էբ Հայաստան
ի իքոբՀ բ–
դարանին :
1921 - 22
թուին
Պոլսոյ մէչ
ուսուցիչ
էսա յեան վաբմարանի
ւ Հքաբք մը
դասախօսութիւներ
տուած է կեդբ . վաբ
մա բանի ա չակերտներու
Համ ար եւս :
ք^ԻֆլԻգՒ
^Տառաչ»ի
դբադարան
մատե
նա շար ին մասնակցած
է երկու
դրուածք–
ներով։
1907 - 1920^5»,
առանձին
Հատռբ–
ներով
լո յս է ընծայած,
Թիֆլիզի մէչ ,
Հայաստանի
ել բնգՀանուր
աշխարՀա -
ղրռւթեան
չորս դաստգիբքեբ
եւ Հայաս
տանի քարտէս,
լնղաբձակ
ել
գունատիպ,
ոբոնք
բոլորն ալ ա րմանա ցած
են
կրկնակ
տպագբութեանց
, այլեւ
առանձին
Հատոր
մբ՝
«Հայբենադիտութեան
ուսուցումր» ,
իբբեւ
ուղեցո
յց Հա յ ուսուցի
^եբոլ Հա -
մ՛ար :
Ա՝ . Աբեղեանի եւՄ՛ Մատէնճեանի
Հետ՛
միասնաբար
լոյս է ընծայած
«Ուղղագբա–
կան Բառգրքո
յկ»
,քանի
մը տպագրռլ -
թիւններով
; Ընկ . Աբեղեան
գործօն աչ -
իսատա կցո ւթիւն է բերած
Թիֆլիղի
<Տ. Տ ա–
ււաչ»ին ել անոր
յաչո րգո գ թերթերուն
,
« Հո ր իզոն»
ին , «Աղդագր
.
Հանդէս»ին ,
« Նոբ Գպբոց»
պարբերականին
եւն • ։
1921
թ. Պոլսոյ
մէչ
լոյս է բնծա
յած
իր
ա չէսա բՀաղրութեան
դասադի
րքե ր ր ա -
րեւմ IIIաՀ IIIյերէն
լեղուով
։
1922/՛^՛ ,
րնկեր
Աբեղեան
բնակութիւն
Հաստատեց
Բեբլինի
մ էչ
;
իր պատճառա
բանուած
դիմումով
1925^^ ,
յանուն
Պրուսիոյ
կրթական
նախարարի
,
վեբչինիս
կաբդադրութեամբ
Հայերէնի
ուսումբ
Հաստատուեցաւ
Բեր լէ՛ն ի
Համալսարանի
կից արեւելեան
լեզուաց
ճեմ արանի ծբ -
բադրին
մ էչ եւ Աբեղեան
նշանակուեցաւ
դասախօս
նոյն առարկայի
։
1936/՛՛՛ ,
յիշեալ
ճեմարանին
կից վեբա -
կազմ՛ ուեցաւ
աբտասաՀմ
անեան—գիաական
ֆակուլտետ
, որուն
Հայերէն
լեզուի ամ -
բիոնր
յանձնուեցաւ
լ^կեր
Աբեղեանին.յ
,
մինչեւ
1915
թ • : Ընկերոչ
չանքերով
Հա
յերէն
դրաբարի
ռւսուցումբ
1942
թ. մա–
ցուեցաւ
նաեւ Բե բ լինի Համալսարանի
փի–
լիսոփա յական
ֆակուլտետի
մ էչ՝
միչա
դասախօս
ունենալով
մեբ
սիրելի
բնկերբ։
Բագմ աթիւ
են բնկեր Աբեգեան
ի կաաա
բած
աչխատան^ւեբը
Գերմ՛ անիո
յ
մ էչ է
յ՛ր մէկ դիմ՛ումին
Հետեւանքով
Բեբլինի
փողոցներէն
մէկբ
«Հա յկական
փողոց »
անուանուեցաւ
: Երկաբ
տարիներ
եղաւ
նախադաՀ եւ կամ գոբծօն
անդամ Բեր —
I ի՛հ ի Հայ Գագոլթայէն
Միութեան։
Հայ–
Գերման
Ընկերութեան
մ չտա
կան փոխ -
նախադաՀ էբ եւ խմբագիր
,
դոկտորՊա–
ուլ քհորբախի Հետ, գերմաներէն
«Հա -
յաստան»
պարբերականի
;
Աչխատակցած
է դերման
մամուլի
չաբք
մը
օբդաննեբու
եւ պարբերականներու
ել
ստորադբած
բաղմ աթիւ
ուսումնասիբութիւննեբ
եւ
յօդուածներ
Հայ գրականութեան,
լե -
զուին ել առՀասարակ
Հայ
մ չակո յթին
յ
Կ Ա Ր Օ Տ
Ախ /ո՜՛րքան ես կ արօտցեբ ելք
Փոքրիկ այլջիկ՚ն սւղրինբին քով
Ջո ւ բին լուսեդ սահանքբ գով
ժայյ–Ր–երու–ն աակ խոժոոաւդէւք :
Եբեկոյեան ւքէջ ոսկեեատ
կ անգ երն ո՜րքան կաբօտցեր եԱ՛
Զ ո յ գ նոճեյաւն աեսքը վըսեՍ՛
Ռյբալանջքին դէւք սիրակաթ– :
Հռվիտներւուն վ ե բ ե ւ փթ ֊ թ ֊ ո դ
Արդ կ՚եբացեւք աստղ ու լուսին,
Տեսիլներուս ցոլքերն անգին՝
Հ ո գ ւ ո յ ս երկնին վ րր տ յ շէնշող
Ախ , ո՜րքան, ես կաբօտցեր ե մ
Պատանութիւնն իմ գան<յլւաեե,ր
Հին օրերու խոստումն ու սէր
Ախ , ո՜րքան ես կարօտցկբ ե մ :
Ա իլանօ
ԱՐԱՄԱՏԻԱ
ԱՐԱՊԵԱՆ
այլեւ
արեւելեան
Հտրցեբուն
նուիրուած
է
Հեզինակած
է քանի
մր
աչխատռւթիլններ
Հայերէն եւ գերմաներէն
լեղուներով
։
1939^5՛
այցելեց
Գոբպատ
,
ուսումնասի^
բելու
վաւեբաղրեբ
իբ «Գորպատեան աշ–
իսաաութիւններ»
շարքէ՛ն
Համար
Խ .Ա–
բովեան
, Ա.Նագաբեան
, ՝Բ • Պատկան -
եան, գ. Գոգոխեան
, որոնց մէկ
մասը
լո յս տեսած է արղէն
։
1951^^^՛
ի վեբ լ^կեր
Աբեղեան
Աիւնիսէն
Հաստաաուած
է եւ դասախօս է
Հայերէ
նի՝ տեգւո
յն
Համ ալսա րանին
մ էչ
յ
Երբ
ա
^ին Հիթլէր
իշխանութեան
ղեկը
իբ ձեռ^ առաւ եւ Հա յեբը ոչ
–աբիացի
յայտարարեց
, լնկեբ
Աբեղեան
խմրադբեց
եւ. Հրատարակեց
«Արմ ենիէ րտոլմ
Աբիէբ–^
տում»
գիբքր
, Հաստատելով
, որ
Հայեբը
աբիացի
են , չէզոքացնելու
Համաբ
Հայու
թեան գէմ սկսած
պտ յքարը :
Պատերազմի
րնթացքին
Աբեգեան
նա–
իսադաՀեց
«Հայ
Աղղային
ք)/որՀուրդ»ին ,
Հա յ գերիներու
օգնելու ել
Հա
յութեան
՚սզգային
չաՀեբու
պաչապանութեան
ա -
ռաչադբանքով;
Հայութեան
դէմ
սկսած
Հալածանքբ
աւելի սաստկացած
էր , Հայ
կական
ծագում
ուն՛եցող
նաեւ
դերմ անա–
Հպաաա1լները կբ սլաչտօնազրկէին
։ «Ագ -
գային
յցորՀոլրգ»ի
պնդումով
՚ մոգով
մը
տեղի
ունեցաւ
Բերլինի
մէչ,
որուն կը
մասնակցէին
բոլոր
նախարարո
ւթիւննե -
րոլ ներկա յացուց
ի շներ ր ։
Այդ
նոյն
օրերուն, երբոչ ոք կր Հա -
մ ա րձակէ ր քենագատե
լ նացէներբ
, ք^կ •
Աբեղեանի
ել"
յթը
երբեք
մուրալու
չէ :
յ՚բրել
պաչտօնեա
յ - գասաէսօս
Համ ալսա
րանի , լ^կե բ ր չվաբանեցալ
իսստիլ գա -
տա պարտ ել Նաց ինե ր բ եւ Հարցում
ուղ -
ղեց
նեբկանեբուն
. «ի՞նչսլէս
1լ բչլայ, ռր
գուք
մ եզ՝
Հայե րս կբ Հալածէք
իբրեւ
ոչ
արիականներ եւ միեւնոյն
մամանակ
կբ
գուրգուրաք
Տաճիկներուն
վրայ
ել գաչ -
նակցած էք ճավանացինեբու
Հետ , որոնց
ոչ—արիական
բլլալբ կասկածէ
գուբս է» ։
Ընկերոչ
այս յայտա րա բութ
իւն բ մեծ տր—
սլտւոբութիւն
թ՚՚ՂՐ՚֊ց
՝•
Ընկեր
Աբեղեանի
վեբչին
30
տարինե -
բուն
անդուլ,
նիւթապէս
ծանր
պայման -
ներու
մէչ կաաաբած
աչիսատանքը
մէկ
նպատակ
ունեցած է միայն՝
ծանօթացնել
Գերմանացիները
Հայ
մ շակո յթին
ել մի -
եւնո
յն մամանակ
Հաղորգակից
լնե
լ մեգ
գերման
գբականո՚.թեան
;
Այգ աշխատան^եբը
ան կը
շարունակէ
նաեւ
այսօր , Հակառակ
իր
յառաչացած
տարիքին եւ Հիւանդոտ
աչքերուն
. գր–
բեթէ
կորսնցուցած
է իր
աչքի
լոյսբ
։
Վերչին
տարիներուն
թաբղմանած
է Գէօ–
թէի
րնտիր
երկերէն
Հինգ Հատոր ։ Առա -
չինբ
տպադբոլելոլ
վրայ է
ԳաՀիրէ ,
«Տուսաբեբ»ի
տպարանին
մէչ :
Վերչերս
իր Հրատարակած
«Գէօթէ
, իր կեանքր
ել
ղոբծերր»
դրքի
վերչաբանին
մէչ կը ղրէ
մեբ
լ^կեբր.
«Աենք
կաաարել
ենք
մեբ
պարտականութիւնը
Հանղէպ
Հայ գրակա
նութեան
։ Այս վերչինբ
իրաւունք
ունէ
սպասելու
, կարծում
ենք, որ
գտնուեն
գիաակից
անՀատներ կամ
Հիմնարկու -
թիւններ եւ աչակցեն
Գէօթէի
արձակ եբ–
կերի Հրատարակութեան
դոբծին , րս
տանձնելով մէկ կամ աւելի
Հատոբների
տպադբութեան
Հոգը,
ոբպէս
մեկենաս
Հ
Մենք
ունենք դրա վստաՀութիւնր
» :
՚ ՝*>Մ՚ենք եւս ունինք այգ
վսաաՀութիւնըէ
գ.
Գ՛
Fonds A.R.A.M
