ւ ւ ԲէՀԹւաՍ ՉԱ0Ո01ն\ ձ1^1Լք^1Լ1Տ|
ԼՆէՀ0Բ1։՛
Տյք111/17Շ11
" ՚ ՛ ՛ ^ "
1925,11.Շ.Տ. 376.2Տ6
17, քՀսք Օտաշտաշ ֊
֊ Ր^^լՏ (13՛) IVI^է^օ : 10Լ61;\€
Վեցաւ1ս. 1100 փյ,., Տա|լ. 2200, Արա. 3000 Փք՛
1)ւա&ււշհ6 23 1«ձՏՏ
։28րդ ՏԱՐԻ - 28^ >Աօշշ ք^օ 6720ւ.՚եււր շրջաքւ թ ի լ շւՅւ
ՄԵՐ
ԽՕԱքՎ
ե1ԼյՕՓբ–^.€^ԲՅքե 167&-63
1952 Կ1տ^^^կի1;3՜ՄԱ՜ՐՏ
^^Բ-^գէբ՝
է"
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
բքչ,
,սյնքան
՛լւ լ ալէ կբ գառնայ
սյագնասչէն
է.ո ֊
բոլթ-էաձւբ
՚.
Ր՚–Ս1՚< ՚ ՝ " Գ չ՚^ա՞ց
,
պիաէ
բսեն բանգէս,
.
՛նեբ, իմաստսւթեան
գոհարնեբ
թափելով
:
Ամէն հոգ իր
կարգին։
Իյօսի՚նք
Հայրենիքէ
աղասյոլթեան
եւ
Օ Ր Ա
Օ Ր Ի Ն
« հՈՐԼԻՄ
թէ... ՀԱՃԻՍ »
Րառերբ
ծամծմելու
սովորութիւն
չոլ
՚կՀմեբ^
4 ^ ^ ^ – – / ՛ – ^ / . ^ ^
մեգքերոՒս
քԱրեմն, կր Համարձակիմ
Հրապարակաւ
,ա,
քաւյման
, մե/ •Ր քաղաքական
պաՀանրեբո,
Զբաղի՛նք
աարաղիր
բազմութեան։
պա չապ։ ւն։ւլթեւ
•Բ
ւլ
՛մբ
,ղօրաւյնել
աս բոգ.
մասին :
3
ինքնա -
լով
եղած
կաղմակեբ֊
պութիւններր
: Փրկո՚-թեան
նոր ղօաիներ
փնառե.
չոփ,
որպէսւլի
կարենանք
աւելի երկաբ
գիմանալ։
Փառաբանե՛նք
աւլղային
մչակոյթբ
,
ալելի
չայն եւ գործնական։
յ՚կնձնառո
ւթիւննե
բ եւ զոՀո -
գո՛–թի ւննե ր
ս ա անձնե լո վ :
Աւելի
ազգու
միքոցներ
փնառենք, նոբ
բունզի՚հ
փւբկոլթեան
Համար։
Ր՚"յ9
1 չմոոնանք
ոբ...
Հայերէնէ
բառա բան անւրամ
չոլկւինք ;
իմացաք թէ ի՛նչ ենք ունեցեր
թ ա՛ց քին : Եւ էնչ կբ մնայ
այսօբ :
Անգամ մբ եւս յէչեցնենք
մէկ երկ
կաննե ր .
« Առձեռնէ բաոաբան»,
ապուած
1865/յՏ՛,
Վե -.
1։եաիկ : (Սպառած)
։
Ս .
Գավ,ս,մաճեան
\աին :
ԼՆոյնպէս)
• ^Հայոց Րան ու Բառ»,
Ամաաունի
Վարգա
.
պեաի , ապուած
էքմիածին՝
\9\2ին
(նոյնսլէս)
:
Ե՛– ամենոս վեր քինր՝ Աա. Մալիսասեանի
քառա^
Հաաոր
բաո արանբ , ապուած
Երեւան
, (Հազուա ֊
էլիւտ եւ անւմաաչելի) :
րէն
Լ,նպէս
անղլերկնէ
Հայերէն, եւ Հայ -
՚ ^ ։ 1 ն
^ւռ^րաննւերն
ալ ճրա։լ։.վ
՚ ^ ^ – ՞ ։ ՛ – ^ ^ ֊
կ Ձ չեն զոՀացներ
օրուան
սլաՀանրերր
-
Աոանձին կր խօսինք .այգ
մասին
աարարել թէ մերմայբենի
լեղուն, իր
Հոգեվաբ
քի օբերբ կ՝ապրէ՝
ԱմեբիկաՀայասաանի
մէք :
՛կցակ
Կ՚ամրասաանեմ
թէ գրաւո բ լեզո լն՝ել թէ
սե .
Հայերէն
ւրինւերոլ
բն^
քոլ
թուա -
սանոաԼ նբ։Հանգէպած
եմ մաա՚Լո
բակ՜սձն1ր՜ո՝՚լ,
"Ր-^Քինլի
չ՚սփ յոռեաես
չեն ել կբ պնգեն,
բնգ–
՛քաՀա, գա։լոլթբ
նոբ
Հակաո-ակն, թէ մեր
ամերիկահայ
բարբառ մբ սաեզծելոլ
վրայ
է ։
Անճարակ
աբգաբացում
մբ, ,որ ոչ միայն
Հիմ
չունի,
այլեւ կբ ջլաաէ
ամէն ճիգ, ոբ կո ձ։
չարիքբ
գաբմանելոլ
:
^
ճգաէ
յեբէնբ
վերածուած
է լաբէլրին
.
նու
՚՚այրենէքէն
՛լբ
ԼէԲ
բառա
Հյաա
ճեն
Նառա
րալ
Ամերիկ
թոսի :
Անգր աղ էա բազմ ոլթիւէւներր
գրական
բւս ր բառ չեն կրնար
սաեւլծել
իրենւց
գուբս : ԸնգՀակառակն
,
կ՝ա։լճա–աեն
ւՏ՚ա քրենի
լեզուին,
քե ր ա կանրո ւթիւե բ եւ
մթերքր՝
աղգուելով
աեղական։
լեւլուէն։ :
֊֊• «•« ,
շաա
ի րենք իրենց
գլխուն։ կր յօրինեն
թանապուր
լեղոլ
մբ. Որուն։ մէք աւքէն։ բան կայ՝
բացի սեփա
կան
լեզո
լ
ին յաականի
յնե րէն \
Մաաւորական
զանգուածն
է որ կբ մշակէ,
կլ^
տպոլյսծ
Պոլիս,
ոարզյսցնւէ
Հեդաւոր
աւիերէ նեոածա ած
«... ~~– ™
փերէ սռրաօ^ուաժ
բարբա
բ գուրգուրայ
անոր
վրայ
եւ
բազաաոլթիլնն
ո լ
աոՀմէկ
նկս։ .
Հ
րաաայւակենք
արւ^
՛ւբ,
էզայմանալ
պ՚ոՀԷ
անոր Հ,
բազիբբ :
չափ,աղանցնե^մ
եթէ ըոլ.մ ,ոբ Ամերիկա
.
՚^այասաանիքաիվտխչչ^մեծամարնր^.
Գկ
.լ^
ոոռն
,բ
Հասաաա՚աս
ւն զրոց - րրոցներ
,
որո1ւք
յն կուտան, ա յ ս Հա րց ո։ մին, եւ ի -
լու Հոդր
է
կ,
կան պաւոասխան
Ն տյս ֊.արց՛
րենց կողմէ
ցոյց տրուած
՚ ս յ գ
անՀոգութե՚^ս
պատճառաւ
է որ Հրապարսկր
ոգոգոլած
է Հե -
տեւեալ
բարբարսութիւննեբով
:
^ « Յակոբիկին
կանչեցե»,
կ՝ր"է Աքքերիկա -
՛այբ, երրբ
,ել կ՝ուզէ թէ Ցակորիկին
Հեոաձայ
բրած է, որովՀետեւ
բառացի
թարգմ՚ան։ած
է անւլ–
լեբէն
.ՕՅ11^ :
— ՀԻքորՀիմ թէ Արուսեակբ
Նիւ Ե ոբք
գացած
է» կ*բսէ , ւիոիւանտկ
րսելու
«.կարծեմ» , ,ոբովՀե -
տեւ
մ տաւո րական
Ամե րիկաՀա
քր բա ղատ րած
չէ
ոչ ~ մ տաւո րա կս,ն Ամե րիկաՀա
յուն թէ
անգլերէն
ամար
,քեն։ք ունինք կարծել,
խոբՀիլ,
մբ–
աածել
բաոե
րբ
. . .
Գե ռ ուրիէ
Հարիւրաւոր
օրինակներ
:
Ոչ,
ււիրեքի ւքտալորականներ
, այս կարդի չո՛
չորթաբանութիւնւն/երով
նոր բարբառ չէ
չինոլիբ։
Եղածն
<ալ կր կորսուի եւ ասկէ քսան, ,
ե րէւ
է,
ուս
աարի վերք կբ սկսինք
իրարու
պատմել թէ «ա քսօո
աաք
շուն կերայ» : ... ՜
ԵՒՐՈՊԱՑԻ
Ամփւոփուելոփ « օրակարգէն
» փրայ,
•ուզէինք որ ուրիշներ, եւ մսւնաւանւգ
մասԴւադֆ
ներ
։ա լ արծարծէին։
տ յս ՀիւՈ,ականէ Հ
Հայերէնէ
Հայերէն։ բ
ագա՚Հան,քէ շարժում
ստեզծե
լ , ղոր
կացութեան
մբ յանէղելոլ
Համար
՝• դ
Այն աա
՚
՚՛
–եբ պէտի բացո
լ
պիտի
կա ։
Գարցբ
տոարանի
տագնապբ կբ
ծնական
եզրա ֊
են՜, ՛՛ոչ միայն չատ մր աչքեր ե^ միտ֊
էին,,
՛այլ եւ երեւան
պիտի
գային
նձնակ՚սն
ձեռներէցութեամբ
կատարու՛
աս
խատանքեե
ր
՛ձ -
՛Ոսա <֊
Ամէնքս ալ գիաենք որ Նարգոլնին Հեր
ն .աշխատանքի
մր լծուած է, տարիներէ ի.Լեր,
Հաւ1 ար :
մ
ոլտան
"՚
բ
յգ
բաղմ ա լե ղո լե ան բառարան
մ բ
յօրինելու
«,3տռաք»ի
մ է 9
Հ րատա բակուած
քանի
^մ ո յշն՚երբ շա-տ աղօտ դազափա
ր մբ կ
ասնՀնէէւր ին տքնութեան,
մ ասին, :
Միայն
կատ՛աբոլած
պբպաումներբ,
վեր
լու -
հ՜ումնեբբ
^ սաուգումնեբբ
, գիւաե բ բ ել անւսպտռ
Հում
նիւթե
րր պատրաստ
ատաղձ
մ բ կբ
կազմեն՝
քանի
մ ր տեսակ
բաո ա բանն եր յօրինելու
Հ ամար :
ՀԼնւձեռն թէ բնդարձակ
:
Անշուշտ
ուրիշներ ալ կ՝<աշխաաին
մ եսա
սաՀմ աններու
մ էք , քանի որ տակտւ
նինք ձեռնՀաս եւ տրամ ագրելի
ուժեր :
նգամ
յիչեցինւք
չորս վտնէքեբու ա՛ -
կնկալութեամ
բ թէ նոբ լո յս
մ բ
Մաաքի ԱոււթաԱը
Ւճթէսվաոււթքււճ կբ պաԽԱչԿ
Կիյ–
Մ աբոքի
Սոլլթանբ
նամակ մբ ուղղեց
Ֆրան֊
՛՛այի
Հանրապետութեան
նախագաՀիե
, սօր.
եռմէ
միքոցաւ
-
՚ ՜ է
( ՚
է /
Աոլլթտնբ
կբ պաՀանքէ
վերաքննել թեւ
յէւ՚֊թեան
գաշնագիբբ
եւ Աաբոքեան
կ.
՝ւաէ1
ա
ր
թիւն մբ կազմել,
բանակցել
^
Հետ։ Այս նամակին մէկ պատճէնբ
զրկո7եց
՚ւավա բ,
Ֆրանսա
՛քին
լի Կբ
գոբծեբ
յի
ար.
նա–
նիմ,
՚ո–
մաս չի
սլաչտօՆատունբ
, ուր ղ
գանեն ոբ
նամակին
բո վան դա կութիւնբ
մ ամուլին
յայտնուել,
է , քննութիւնբ
Հազիւ ոկբ -
սած–,
Մ աբոքի
Ա
ոլլթանբ
անուանական
վեՀապեան
է երկրին,
բայց
1912/
։լաշնադրին
Համաձայն ,
Ֆբանսան կբ վարէ
նե րքին ե
1950/
աշնան ,
Աոլ
/թան
ծան
լ
արտաքին
գոբծեբբ
։
ւչՍաև , Աոլլթանբ
Փարիզ
այցելած
ատեն,
^անուցադիրներ
յանձնեց
Հանրապետութեան,
նտ
խագաՀին
եւ կա ււա վաբո լթե՛ան
, րա րեն ոբոդո
ւմներ
սլաՀանքելուէ,
որոնց Հետեւանքով
չեւլեալ
պիտի
Համարուէր
1912/
ւլաշնաւլիբբ : Նոր
յուշա՚էիրբ
կ՝՝ա ռա քա ր կէ աւե
լի լա յն բտ րենո բոգս ւմնե բ , ու-
բիշ էսօսքով՝
ինքնավա
բութ
իւն :
Մարոքի
աղւլայնականնեբբ,
ոբոնք կբ
գործեն
«Իսթէւքլալ»կոլսակցութեան
մէք ել մեծ
աղղեցու
թիւն,
ունին։ Աոլլթանին
՚Լբայ,
բացէ ի բաց
իսութ իւն կբ սլաՀանքեն :
Այս նոբ ձեռնարկին
առթիւ
նկա–
տեզական
թեր–
թեբբ
գիտել
կուտան թէ
|5
ամիս
վեբքն ՛ալ, ան–
վ".՚իո1ս
կբմնայ
Ա աբոքի
Աոլլթանէն
գիրքբ։ Այո
՚ոնդամ
աւելի, վճռակտն
լեղու մբ կբ
ղԳրծաԱ
Սոլլթտնբ,
շեշտելով թէ «կորսնցնելիք
ժամանակ
չունին»։
կարծոգնեբ
կան թէ Աէտէ
ՄոՀամմէտ
է Հարկին
Աղգաժոգովին
պիտի
.րիմէ, աքակցոլ
.
թեամ բ արաբական ե
՛յղեկն եր
ն
I
տ,, իական։ պւ
լթեան.
Իրազեկներ
կբ Հաւաստեն թէ Ֆրանսա չի կր -
բ անսլատասէս՚անի
ձղել այս նամակբ : Այո առ–
իժիւ դի.ոել
կո։..ոան թէ Աոլլթտնբ
չրքասլատոլած
է խոբ ծեբոլթե.սն
Հասած
նախարարներով։
Աեծ
եսլարքոսբ,
Մոխբի,
107 (>)
տարեկան է, գաաա֊
կան նախարտրբ՝
80 ,
ուրիշ նաիստբաբ
մ
եալ
80 :
Փարէղէ մէք կբ ս պտ ս են
նե
ձ–
բ գար
Ր
^ բ է ՚""" " ա ր։է–
թեան
սլիտէ
յան,լէն : Աէեւնոյն
ատեն կբ
յարդէ
գէ ւան՛ա ղ իտական
բոլո բ օ.եւերբ :
X
Պաշտօնական
շբքանակներու
մէք կբ կ՛ար
ծեն, թէ Մ արոքի
անկաիսութիւնբ
էիվՀճելի
պիտի
դարձնէ
ամերիկեան
զինա ո րակտն
ի,ա բ ի ս խնե
բու
։լո յու թիւնբ,
քանւի •որ այգ մասին
բս-ն տ կցո
ւթիւն
նե բբ կատարուա՛ծ
են ուգզակի
Ֆրանսայի
եւ Մ -
Ն ՚" Հ ո՛ն ւլն։ ե բ ո ւն, միքե
լ ՝,
ԹՈՒՆՈՒԶԻ
ԽՆԳԻՐԸ
կառավարութիւնբ
միեւնոյն
տտեն կբ
զբագի
Թունէուզի
Հաբցով : կ՝բսոլ^ք
թէ ինքնաւէա
րո լթե՛ան
)
նոր
ծրաղիբ մբ ՛մշակուած է, որ կր նախատեսէ
էոոբՀբգաբան
մբ կտւլմել
երկու
ժողովներով. Այս
ժոզովնւերէն
մէկբ
պիտի
բլլայ
քաղաքական
եւ
պիտի
բազկանայ
՝Ա
–մբոզքովին
Թունուղցէւներէ
.
Ի՛՛Կ
՛Ա
՛լ
՛՛բ
ոլի՚ոի
զբաղի
ե լե
ւէքո ւէո
քո ւէ ել
ուբիք
տնտե սա կտն,
խնւդիբներոէէ
,
մասնակցութեամբ
Ֆրանսացիներու
եւ Թ" ւնոլղց
ինե
րո լ
: Ազզա յնա -
(Լ«ւ–քերա֊ շարու նա1|ռւթիննր կարդալ Գ - I
ելի
ին
Հա–
Ոլ -
ինչպէս
գբո՚ք^ էի^Ք
" ՚ ՚ ՚ ճ ^ ձ
՚ ՚ ^ ^ ծ " ՛ ՛ ՛ ^
Եբկո
նուննեբբ
, ա՛յն
կբ ծաւլի :
Ամէն սլարադայի
մէք, պատաՀաբաբ
չէ որ կբ
յուզենւք այս խնղիբբ։
Նո քն իսկ
" ՚ ձ
մնացած ենք •
ԱնՀրաժեչտ
է Հրապարակա
յին
խորՀրդակցոլ–
թիւն մր, տագնապին
բոլոբ
երեսնեբր
պարզելոլ
եւ խօսքէն
ղործի
անցնելու
Համար :
Երբ
Ի՚ն՚էի
ր բ ամբոզքութեամ
բ
լուսաբանուի
եւ Հբապտբակ
ղբոլին։
աբզէն կատարու ած կամ
ծբազրուած
ս,շխատանւք^էեբբ
, անշուշտ
կաբգբ
պի
տի գ՛ա I նիւթական
մ ի քո ցնե
րոլ :
Այն ատեն •այգ Հարցն ալ կբ քննենք : Այն
վստաՀոլթեամբ
թէ տր՚՚՚մաղրելի
աղբիլրնւեր
չեն
պակ" իր ՝•
Եթէ
Հայրեն,ի
ռբ քաքերով կբ չինո
լի ,
մայր
նիքն ալ բառերով
բառարանով
կբ
փրկուի
է՛
Նազբ
րապ
ւմա՛րա՛
պախ
Լօքալի
ա րակեց
ին
ե.
բանկս։րնւեր
Հրատարակած
Աւն թուրքիոյ
գէմ
նկտր
մբ իչու կբ նմանցնէր
Թուրքիոյ
Հան–
...քեաութեան նա խազ աՀբ :
Պոլրոյ
փերքին
թզթարերէն
կ՚՝իմ<անանք թէ այս
Հբատաբակոլթիւէւներր
մեծ գայրոյթ
ւ,լատճառած
ենւ թուրքիոյ
մէք։
Մաբ՛ր
13/5՛
եր իտասա
րգութ
լ–
նբ բուլոքի
ժողոփ մբ սարքեց Մաբ
մէք եւ բաւլմաթիւ
ճաււաքսօսներ
Իրանի
ձաիստկուլմեան
թեբթեբու^
այդ
անկիրթ
բնթացքբ : Հաւաքոյթբ
բախուեցաւ
թեան
քայլերղով
, որմէ վերք
իօսք
լսաբանւական
Մ իութե
Աէաէրյ ել բսաւ ի մէք այլոց
րբ
ամէն
իսոբամանկութեան
կբ դիմեն,
քանւգելու
Համար
ամէն։
ին։չ ,
բնտանիք
,
սեվ,ական։ոլթի–՛^
կրօնք
, բարո լական , ազատութիւն
,
ոլ ՜
բաբեկամական
յա բաբե րութիւննե
ր , եւն.։
ԱՀ
՛յն
նա խազէ
Անկա խու ՝^
առաւ
Համ
՚ս՝–
Հ
Թուբկուա
նե–
.
Հ՛ամ ա յնաւիար
.կ; ն
մեր
երկիրբ
աղա րտե
լ : Մեր նոզկանւքբ կբ յա յտ -
նենք ել կր ն.զովենւք ւլանոնք :
ճաււ ա խօս ր բսալ թէ կարմիրնե բու
նպատակն
է պտռա կտե լ ե րկոլ բարեկամ
ե բկի րներ բ ,
բա
յց
թքււբք
ե բ իտասա բդո
լ
թիւնբ
ամբոցի
մ ր
՚ զ է ս
^ԲՅ՜,
ուած է անոնց աոքեւ ել գբօչբ
պիտի
ծածանի
միչտ , այգ բերդին
վրտյ :
Ուրիչ ճաո ա խօսներ ալ
Տւ՛"
յնիմ աստ
բառե
բով
այպանեւյին
զՀպքբ։
ԱբՀան
Ֆէրսօյ
բսաւ.
Մենք
աէ
^ուական
ազդ մլձւ ենք, բայց կաբ–
միբնեբբ
չեն մ
ա
բսե ր
ա
յս պա րադան, : Եթէ
կո* է
^ ԲԿԻՐ ՚^Ր ^ գոր չեն կրնար
սլա րաութեան
մ ատնեէ
քիղե րոլ պատե րաւլմ ով
, ա յն ալ Թուրքիան է :
ԻլՀ՚ան
էնկին ալ բսալ .
Թոլր ք երիտասաբգութետն
երակներուն
մէք ազնուական
արիւն
մբն է •որ կբ շրքի եւ Հա -
մ այն,ս։վաբո
ւթիւն, բ անզօր է տ ե ղա ւո ր ո ւե լ
արիւնին
մէք : Գատապա րտուած է խեղգուԵ
լ
մէն
վայրկեան
։ Մեր Հ՚ոլտտքր
խ՛՛բ Լ ՛՛լ
թեան։ առքեւ;
Թ-ո՚ււ^ք ե ր իտասա րգու
թ իւն բ մէկ
սիրտ եւ մէկ մարմին է միչտ այգ
յալիաենական
թչնամիին
աոքեւ :
՝-•••՝:
Ամէնէն
վերք խօսեցաւ
ԹէՀրանի
«Ըթթբ -
լ;։աթ»
թերթի
թուրքիոյ
նե բկա յացու ց ի չ բ ել դա.,
տապտրտելով
ւլէսլքբ
րսաւ թէ Թուբքիո
յ
պարսիկ
ււա՚ւո
,քԺր
Հեոտոէեց
իոտն, պաՀանւքելով որ փակ–
ոլ այգ
եքոլ ա,
1111,1
տմ ու -
ւա՛սիկ
անոնց նորմէկ ե լո ,թր
֊.ի րանի
երկու
քոլբ–
քի կԼրներբ,շ՚.ւրի"
ձ՚^՚քլէ^վկլկ՛՛
ւ՚-^-ՅԻ^
լին
թրքութեան
գէմ
Հ՚այՀոյոգ
թեբբ ^
՛յդ ^բկ թ^Բ
Fonds A.R.A.M
