Հայկական
Ս ւ խ զ ա դ
Սսչանիոյ
վերքին
քսւղաքսւ ցիական
կռիւներու,
ժամանակ,
համայնավարներր
սլաչարահ
էին թ՝ո~
լեգոյի
Հինաւուրց
Ալքաղար
գղեակր։
Զ/ն ոլորա -
կան վարժարան էր այգ ամրոցր։
Շուրք
երկու
Հաղար
ղինուոր ել քաղաքացի
սչաչարուաձ՜
էին ;
Ուտելիք չկար, վերքացահ էր նաեւ ռաո -
մամթերքր։
Զկար
լոյս,
ք՛՛ւր ել Հաց։
Համայնա -
վարներր
գրաւահ
էին թ՚ոլեգօն
, անսասան կր մր–
նար Ալքաղարր։
Մարղիկ
կ՝ասլրէին
նկուղներու,
մէք։
Համայնավարներր
երկու
ամիս
պաչար ֊
ուահ պաՀեցին
Ալքաղարր;
Հերոսաբար կր պաշտ–
պանուէր
արհիւր
, յաճախ
ղ իրկրնղխառն
կռիւնե
րով։
Օրին մէկր
Ալքաղարի
Հրամանատարին
դր–
րասենեակին
մէք Հնչեց, երկար ժամանակ
լռահ ,
Հեռաիւօս
ի ղանղր ;
Հ ամ ա յ
՜1.
ավար
Հ րամ անատարր
կր Հեռախօսէր
Ալքաղարի
Հրամանատարին
, • իր
վերքին
խօսքն էր
10
վայբկեանէն
անձնատուր
րլ
լալ. Հակառակ
սլաբագային
անմիքապէս կր ՚1Ր^՜
գտկաՀարոլի
պաշարուահ
գգեակի
Հրամա՛նատա -
բին գեռատի՝
\
6
տարեկան
որգին
, որ գերի էր
Համայնավարներու
ձեռքր։
Ապա ցուց ա՛՛ւելու Համար
, որ ճիշգ էբ իր րսա
հր.
Հեռախօսի
րնկալուչր կր յանձնէ, Հակառա -
կորգ բանակի Հրամանատարի
տղուն։
Հայբիկ
գո՛՛՛ւն ես։
Այո գաւակս։
Ի՞նչ պատաՀահ է
քեղի։
Ոչ/՚նչ
կաբեւոր։
Անոնք կ՝րսեն, որ պիտի,
ղնգակաՀարեն
ղիս , եթէ գուն
չյաձձնես
Ալքա -
ղարր :
Լսէ՛ աղաս, յանձնէ
Հռղիղ. Ասահոյն եւ
Համար :
Ամերիկացիներոլ
կարհիքով,
ղէպքերր
ա -
րաղօբէն կբ ձեւափոիսուին
Մերձաւոր
Արեւելքի
մէք։
«Զենք կրնար թոյլատրել,
կ՝րսեն, որ չկզո՛
քոլթիւնր եւ Հակարեւմտեան
ղղացումներր
աւելի
իսոբանան : է ւ ոչ ալ թողուլ
, որ տյգ տրտմա–
ղրութիւններր
չաՀ ագորհուիէն
միքաղգային
Հա -
մ ա յնավա րութե ան կոգմէ ՝» :
իրենց
հրաղիրր,
քանի մր տողով,
Հետեւեա–
լրն է
Ամրացնել
կապերր
Միքին Արեւելքի ե ւ
Ա. ՆաՀանգնեբու
միքեւ, Բ
Զօրացնել արա -
բակա՛ն երկերնւերոլ եւ Իսրայէլի
ղիմաղրական
ո–
գին՝
րնղղէմ
իյ՛ Միութեան,
խաղաղութեան թէ
պ. ւերազմի մամանակ, գ. Աաեղհել
քագաքա
կան
կայունութիւն
ամբողք
Աիքին Արեւելքի
մէք,
*հ •
քս րախոլսել
ռբպէսղի
ղօ րացն Զն իւրենց պաշտ
պանողական
մ ի քոցներր ել ներքին
ապաՀովու -
թեան տղգակներր, ել Ե՛
Վերք տալ Հակամաբ–
ւթեւ
Լ"՚Ր ա ոուա հ
վիճակին
Ծրաղիրր
սքանչելի է անշուշտ
, եւ ամեբիկ -
եան առաաաձեոն
ութ ենէն օգտուիլ
ո ւղո ւթւեր ր ,
պիտի
խո ստանան տառաց իօրէն
գո րհաղբե լ ղա -
նոնւք է .
Պիաի
յարղռլի
՚՚Յր
տրուահ
խոստումներր։
Արե
ւելքր
ճանչց ողներ ր իրաւունք
ունին
թերաՀալատ
ըլլալու ։
Միքին Արեւելքի ճակատին
վրայ
լալն եւ խո
րունկ ճեգք մը բացուահ է։ Միամտութիւն
պիտի
ՐԱար կարհել, թէ տոլարներր
կրնան
տյղ
ճեղքր
մեռիր Հեբոստբար,
բացաղան-չելռվ
«թող ապ
րի Ապանիան»։
Անաս բարեաւ որգեակս
, քեբմօ -
րէն կր Համբուրեմ
քեղ :
Անաս բարեաւ
Հայր, ես ալ ամուր կր Համ
բուրեմ
քեղ :
Ի՚^նչ է ձեր պատասխանր, մօտենալով
նո -
բէն
Հեռա խօս թ^ , կըՀա րցնէ
Համ այնավար
Հ բա -
մանատարը :
Ալքաղաբը
չի յանձնոլիր
, ի ղուր
կոբսուն–
ցոլցիք տասը վա յրկե ան ր։ Հե ռա խօս ր րնգ^ատուե–
ցալ
. . .
ԳնգակաՀարուեցալ
16
տարեկան պատանին :
Ի ղին գե րագո
յն ա յգ ղոՀա րե րութեան
Ալքագտրբ
չարունակեց
՛լ իմ ագրե
լ եւ յաղթա կա՛հ ե լաւ կռի -
ւէն : Տղեկր
մե ռա լ , տնմաՀ մնաց Ալքաղարի
Հե
րոսական
ղիմ ագրոլթիլնը ;
Ա/սոլէս է պատմութիւնր
գիլցաղուննե
ր ո ւն • • •
ինչ սրտաճմլիկ
ւլբուագ • • •
ի։. չ
նմ աէ՚ալթիւն
Հա լ մողովուրգի
ել Գաշ -
ն ակցութեան
պատմ ութեան Հետ :
Գարեր շարունակ
չրքապատոլահ
թնամ
ինե -
րէն,
Հայութիւնր
մնաց գե ր Լ։ օտարին : Հայաստա
նի
Հւղինւ վրա լ հնալ գիլցաւլնական
Գաչնակցու -
թիւնբ՝
Հայկական
Ալքաղարր :
Հաղարնեբր
իր ւլաւակներէն
ղոՀուեցան կո -
չելով
կեցցէ^
Հայաստան։
Գաչնակցու
թիւն.ր պա յքա րե ցաւ ու Հա յութ իւն
ր
ոլ). եցաւ իր Հա յրե՝. ի՛քր , ա.ւլաա երկիրր :
Հայոց
Ալք՚սղա
ր ր մնաց անմ "է Հ պաամ ութեան
մ էք :
Ա.
|1Ա111Ա||||||Ա||||Ա|||||||||Ա«|«|||||||||||1111|1ա111|11111|111|||111
Բ Ա Ց Ա Ս Տ Ա Ն
գոցել :
թ. Ա. թ.
ԵՐԵՒԱՆԻ ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒՆԵՐՈՒ պետ.
ման -
կավարմական
կաճաոր
Հի^մնռւահ է
1948 1949 -
ին : Նսլտաակն է
Հ՚սն րակր թարան
ղ սլր ոցն ե ր ո լ
Համ ար պս. ար՛ս սաե
լ անղլե րէն
, ֆրանսե
րէն եւ
ղերմ ա). ե րէն
լեղունե ր գաս աւան գող
բարձրորակ
ուսուցիչներ
: կաճառր
ունի
|0
ամբիոն,
մարք -
սիղմ - Լենինիղմ
ի ,
անգլե րէնի
,
ֆրանսերէնի
,
ղ ե ր՛ք II նե րէնի
, լե ւլո լա րան ո լ թեան , Հ ոգե րան
ու -
թեաՍ
մ
ա
՝1.
կավպրմո
լ
թեանւ ինչս/էս ել այլ առաբ -
կանե բու
ամ ^՚ ոնն եր : Գասա իսօս ական կաղմ ր բաղ–
կացահ է 64^Հոգիէ : Գ ասախօսներէն
19^
ղիտա -
կան կո չու՛է՛ կամ աստիճան
ունին : Ու" ան
ո
ղն ե ր ո լ
թ իւն է
499 :
Հտստաաութ
իւն՛ր ա րղէն։ տուահ է
300
չրքանտւտրտ,
որոնցմէ
\ \0ր
1950 - 51/.V ;
կա
ճ՛ս էւր
՚ււն
ի
5
աչիսատա
սեն ե ակներ
,
առանձի՛ն՛
ղրաղա րաննւե րով^։ Ունի
նաեւ
Հարուստ
ւլբաղա -
բան մը,
32
Հաղաբ կտոր ղիրքերով,
որ՛ոնց
11
Հա–
՚Լարր օտտր լեւլոլներով
: կր սասնայ
52
ամսա՚լիր
:
կաճառին
մէք կաղմակերպո,
ահ է նաեւ ուսանո -
ղական ղիտական
լ^։կե ր ութ
իւն։ , որ ւլասախօսու -
թիւնե
ր կուտա
յ % Ուսմ
՛է՛ն
չորս տարուան/
մ իքոցին
աշակերտէ, երբ չորս
անղամ
մանկաւԼարմական
փորձեր
կ՝բն։են
մ ա քբ ա քա ղա քիւ գպրոցնե
րւ։ւն
մ էք :
, ԳԵՐԱԱԱՆ ՎԱՀՐԱՄ ՓԱՓԱԶԵԱՆ որ
1915/–
ամ
առը
կր
։ք
տնուէ ր Երեւան։
, աուահ է
26
նեբ -
կտ յացումներ
,
արման
ա
՛հա
լոփ
մ
այրւսքաղա՚քի
թատերասէր
Հասարակութեան։
քերմ ւլնւաՀատան։ -
քին։
Բացի
Օթէլլոյէն–
ել
Համլէթէն,
ներկայա -
ցուցահ է Լե րմ ոնւ՚լ ոփի՝ «Գի՚ք սւկաՀան։ղ էսր » ;
ՎԵՐՋԵՐԱ ՀԱԳ միութեան
բան՛ս ռոե՜ղհնե
րու
բամնին
նիստին մէք իսօսահ են՛ Ն • Զաբեան եւ ու՛
րիչ^ե բ : Բո լո րն ալ նշահ են որ վերքին
տարիեբը
ն իւթ ի տեսակէտով
վճռական
չրքագարձ կատար
ուահ է ԱովետաՀայ
բանաստեղհութեան
մէք։
Բո
լորն
ալն
չահ
են որ կարղ մը րանաստե ղհութե
անց
մէք
111
II։
կալ
ին նկատե լի են վերացականութիւն
,
աղղ .սաՀմ՛անափակութեան
ե ապա
քաղաքականու
թեան։
ձղտում
Լասլո լի թիւրք ի
տենղենց) :
Որոշ
բանւաստեղհներու
վերքին
մողո՚խսհ ո ւնե բուն մէք
կա՛յ, ա յնւպիսի բանաս տե ւլհո ւթ իւննե բ , ուր սովե -
տական
Հա յաստանը ել սոցիալիստական
Հայբե -
՛՛՜իքր երղ ե լու փոխարէն կր խօսուի
րնղՀանրապէս
Հայաստանի , րնգՀանրապէս
Հայրենիքի
մասին
ել գմուար է որոշել, թէ Հեղինակի
խօսքր
ինչին
կր փերաբերի։
, նա խաս ո՚էե աական
, թէ՝ սաիետա -
կան. Հայաստանիև : Վ^երացական
են Ա. կապոլ -
տիկեսն։ի «Երգ ճանասլտրՀիֆ
, Վ.
Գաւթեանի
«Արարատեան
աշուն»
, «Երեւան»
, ՏոփՀ •
Հյիրազի
«Որպէս
վչտի
օրերն
Հայոց», Ա.Գբաչիի «Բա -
ղալտի
ձորում»,
«Յիչում ես
արգեօքՀայաստանր»
բանաստեւլհոլթիսԼ՚ները
եւ ուրիչ
գորհեր : Հ ա -
մայնտվարութիլն
կառուցող
մեր
մողովուրգի
ապրումներն ու ձղտ ոլմնե ր ը իրենց
արտա յայ -
տութիւնր
չեն գտահ ա յգ
բան՛ա ստե ղհո
ւթեանց
մէք։ Աո՚էետաՀայ
ղրողհեբոլ
խնղիրն է ամենավճ–
ռական։օրէն
սլայքարիլ
նման
ելո յթնե բու
ղէմ եւ
առաքնորգ
ունենալով
«Պրաւտայ »ի առա -
քագբան/քներր՝
անՀաշտ պա յքտր
մ գել
ղբականու–
թեահ
մէք ամէն
ղոյնի
իսոբթ աղղեցութ
իէններոլ
սողոսկման
դէմ՝
սո՚Լետական
դրականութեան
՛լա ։լս։։իա րական անաղւսրա
ո ւթ ե ան եւ ղեղա րուես
աա կտն ւիար պե տ ո լթ ե ան բարձրացմ ան՛՛ Համ աբ :
՜^Հ Գրականութեան
տեսութեան
մասնախում -
րին
նԼւստր տեղի
ունեց ահ է Յուլիս
20ին արձա -
/լա՛լ ի՚րնեբոլ
մասն։ ա կ ցո ւթ ե ամ ր
:
քՏօսահ է Ա • Ս"–
ւլոմոնեան
«Գրական՛ քննագաա։՛
ւթե ան խնգիրնե -
բու
մասին ել րսահ է որ քննագատութիւնը
ետ
մնացահ է ել չէ կւստարահ
ի՛ր դերը ղբականու -
թեա՛ն
թ ե ր ո ւթ ի ւնն։ եր ր վեբ Հանելու եւ ղրո ւլնե -
րունւ օւրնելուն
մէք։
ԱնՀրս՚մեչա է բարելաւել
քլն–
ն։տ։լատներ։։լ
մասնախում
բիւ
աչիսատանքներր ,
Հետեւիլ եւ ուղղութիւն տալ դբո ղնե բուն :
՝^ւՀ Հտյ Հեղինակներու
երկերու
ռուսերէն
թարւլմանոլթիլննեբոլ
որակի
մասին խօսահ է Տ՛
Հաիսոլմեան
: քիուսել՚էնի
թարգմանուահ
են։ ել կր
թար/լմանուիոն
Հայ ղասական եւ
մամանակակից
րաղմ աթիլ
Հեղինակներու
ղորհերր
: Աուս
թաբղ–
մ անիչն երբ
մ ի չտ չեն պաՀե բ բնաղ բի
ղ ե։լա րուես-
աականւ ման։ րամ ասնո ւթիւննե
ր բ : Յաճաիս թարդ -
մսնութեան
մէք կբ ղան։ուին բառեր
, նաիսաղա -
ս ո ւթի
ւնն եր որոն՛ք չքլան րնաղրին
մէք։
Երբեմն
թարւլմ անւի^երր
քմ աՀաճ
։ի։ովյո
խ ութի էննե ր
կ՝Ր՜
նէ ենէ բնւտ։լրին
մ էք , երբեմն ալ «լա լա ցն։ ե ԼՈ ւ» ցան–
կութեսէմբ
տարուահ
, կ՝ ս– ւլ ա ւա ղեն
բանաստեէլհի
քլամ արձակաղրի
յսաակ եւ որոշ նպատակով տրբ–
ուահ սլտկերը կամ արատ
յա յտ չական
ձեւը :
ԱՐԵՒԵԼ– ԳԵՐՄԱՆԻՈՅ արտ. գորհոց նախա–
բար Պ– Ժորմ Տք՚րթինկէր
յայատրարահ է թէ
կա
ւէ.ա ւիար ո լթ ի 1^1՛ր էէլատրաստ է մեհ եւ էուրք գԼ՚՜
քումներոլ
Գերմ անիո յ Ա իութիւձնր
իբադորհելու
Հսէմտր :
Ըէէա
իրեն, արեւե լեան եւ արեւմտ . Հ
աա՛
ուահնէերուհ
միքեւ
լս յնսլիսի
Հա՛րցեբ եւ բաղձանւք–
նեբ կան , ղորս կարելի է կարգագրել
գլուխ
գլխի
աեսակցոլթեամբ
:
Հ8ԱԱԱՋ»Ի
ԹԵՐՒՕՆԸ
(9)
ԴԱՐ
ՈբովՀետեւ
ամէնէն չիտակ
ու
ամէնէն
յաբմար
ճամբան է մեր մոդովոլբգին
հառայելու
,
մոգովուրգին
մէք խրուելու,
աղղելու
, անոր վէր
քերը մօտէն չօչտփելու ել բումելու
Համար։
Ա/, եթէ ձեր միտքր մողովուբդի
վէրքերը
չօշա՚փելն ու րոլմելն է, ես ձեւլփ ամէնէն
կարճ
ճամբան
ցոյց տամ, ճամբայ
մը ոբ
դիէոոլթիլննե–
րոլ
փրայէն
կ՚երթայ եւ ոչթէ մողովուբդի նա ~
խապաշարումներոլն
կբթնելով
: Ըսիք թէ բնական
գիտութիւննեբր
մասնաւորաբար
կը սիրէք,
վարժ
ալ ռուսերէն
կը խօսիք աՀա , դացէք քանէի մը աա– ՚
րի Լիուսաստան , սորվեցէք
բժշկութիւն
եւ գար -
^էք ձեր մողովուբղին
գիրկը եւ բմշկեցէք
ինչքան
վէրքեր որ
կ՝ուղէք։
• իմ խօսքս
Հիւսն՚ղի
վէրքերու
մասին չէր
նկատեց տղան
, միամտօրէն
ժպտելով :
Ժպաեցալ եւ աղքԼէկր :
Այգ
լ^՚փքԼ Կււ Հասկնամ
, բայց
միթէ դէ՛՛ ք
է ձեր րսահ
Հ իւանգո ւթիւններ
ուն
Հետ
նաեւ
մէսբմնական
Հիւանդո
ւթ իւննե ր րմչկելր,
ւէերքա -
սլէս բոլոր րարոյական
Հ իւանդո
ւթի ւննե րր
ֆիզի
քական ու տնտեսական
Հիւանդոլթիւններոլ
ղու -
գաՀեռներն
են միայն։ Եւ մի մւոււն՚աք որ բմԼէչկը
ան՛խտիր ամէն տեղյաբղ
ունի– մուտք ու դիրք եւ
մ անաւանգ րացարձակապէս
անկախ է թէ բաբո -
յական ելթէ գրամ ական տեսակէտէն :
Եթէ ա յդչափ
յափ չտա կուահ էք բմչկու -
թեամբ
, ինչո լ ինքնե բգ ուղղակի
ցմշկոլթեան
չէք
Հետեւիբ
, կարհեմ այդ ասպարէղը շաա աւելի
լա՛յն– պիտի րԼէայ
, քան ձեր լյնէտրահ մանկաբաբ -
ձութիւնր
Հարցուց
ե րիտասա րդր
,
դիտմ ամբ
խօսքին
ո ւզգո ւթիւն
ը հռե
լո վ ;
Ուբիչ են , պարոն իմ րնտանեկանէ
պայման
ներս
, ին՚ձմ է փոքր չոբո
քո յբ ոլ եղրա յր ունիմ ,
եւ երկու տաբի կայ , մեռաւ
Հայրս
, պէտք է
Հնա
ր եղահին չափ շո ւտ ո վ անկախ
դառնամ ,
մօրս
ւԼյ՚այէն րեռ մը պակսեցնելու
Համար
, պէտք
է ա յգ վւ ոքր ի կւ երր
մ եհցնել
կր թո լթիլն տալ
՚էիւրին՛ բան չէ ։
Ընգարձակ
հրագիրներ՚՚ւ
մասին մտահելոլ
ոչ
մամանակ
ունիմ, ոչ մ՛իքոց, թէ չէ՝ այդ հբագիր
ները ես ալ եմ ունեցահ
, իմ բախտէս
է.
Հայրս
մեռնե լու
չէր։ Հապա
, աչխարՀի
կեանքը
փա՛նքի
չորս պատեր
ո ւն՛ չի նմանիբ
, Հոս ո չին չ կայ պատ
րաստ ու ձրի , նո յն իսկ ապրուստի
տարրական
պէտքերունէ
Համ՛ար պիտի կռուիս
շարունակ հր–
րադիրներ ու բաղձանքներ
բոլորր
մէկդի
գնելով։
Տէլան ա՛նթարթ խօսակցի
շարմուն
գԼ՚մաւլհե -
բուն կը նայէր
, մի՛ն՛չղեռ տարօրինակ
ղղացում
մր
իր
մ էքն էր սպրղե ր , կա րհես սկսալ
ամ՛ չնա լ :
«ԱՀա ուր է իսկական
անձն։ աղո Հութ իւն։ ր» կը
մ աահէր ակամ այ :
Ոայց րսէք, խնդրեմ
, թնչպէս է որ դուք
I"
յգքան
մ աքուր ռուսե րէն
կը խօսիք
, կրօնաւոր -
ներու մէք խիստ Հաղուաէէիւտ րան է ատիկա
,
Հա րց ուց
յան՛կարհ
ա՛ղքիկր
, իր Հետտքրքբ
ութիւ–
նր այլեւս
ղսսլել չկարողանալով ;
Ես Ւ)րիմց ի եմ , Օրիոբղ
, ատկէ զատ գըպ–
բոցր ռուսերէն չատ եմ կարղացահ
,
ռուսակա՛ն
գրտ կան
էէ
ւթե ան գբեթէ
բ"էոր
յա յտն
ի
^բԿ^ԲԲ
եւ թարւլմ ան ո ւթ ի էննե ր ր , ինքնին
Հասկնալի է
յ
Եւ բանաստեէլհութիւննե"՛ր
եւ ռոմա՛՛ն
Հարցուց
աղքիկր կանացի, փորփբող
Հեաաքրքրու -
թեամբ :
Այո
, էսնոնք , որոն՛ք դրական
արժէք ու -
նին
:
կամ վա րգա պե տնե ր ո լ մ ասին ես չափա -
ղանց սիսալ դազափար
ունիմ
, կամ դուք շատ
տարօրինա1լ
փարգաւէլետցու էք՛
պատասխանեց
՚^՚մ–Իհ.Բ վա րէԱՀ^՚ո տ շեշտով
մ ր :
Զգիտեմ
, ինչպէս որ կ^ուղէք :
Ու ե բիտասարդր
դլխա րկր ուղղեց
ինքնտբա -
լական
,
ա1լնթաբթ
մր լռութիւն
, վերքր
աւել -
Յ ՚ ՚ ՚ - Ց •
Բայց ներեցէք,
ձեր րնթերցումր
խանգա -
րեցի
, ցտեսութիւն :
ԸնգՀակէսռակր, ես չատ ուրախ եմ այգ
խանգարումէն
: Ցր •
Ու ձեռքր մեկնեց
տւլուն։ Եբիտասարդր
թոթ
ուեց ու գէպի վանք
ուղղուեցաւ
Լ– ՇԱՆԹ
(Շար.)
ԿԱՐԳԱՑԷԲ ԵՒ
ՏԱՐԱԾԵՑԷԲ
« 8 Ա Ռ Ա Ջ » Ը
Fonds A.R.A.M
