Մշակ րաԱուա^
ՕՐՈՒԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄՒՆ
ՀԵՏ
Տարեքչարձներ
շաա
ունինք
մենք
ել.
ամէն
ս/,*^^,^,
նո/ևիս1լ ամէն մի մարգ
ունի իր աո^նական
**ՐՇք կը
""չասէ միշա այգ օրուան մաարերելու
իր
անցեալն
ու իւորՀելու
գալիքի
մասին :
Պարծանք
է հայ մողովուրգին
համար
ոձե -
նալ կուսակցութիւն
մր որ իր հիմ՛ն ագրո ւթ ե ան օ -
րէն ի վեր կր մտածէ եւ կր գործէ իր օգտին ,ել իր
ասլաղային
մասին;
Ոչ մէկ կուսակցութիւն
րացի
Հայ Տեղափո–
խական
Գաշնակցութենէն
, կրցած
է սլահել
իր
անիէախա հալաաքր
ել գաղափարականր
հայ ազ
գի փրկութեան
գործին
համար;
Ւնչ գառն
ու աաղնապալի
օրեր ապրեցաւ
ան,
Ր՚"յՅ
էԼՔ^Յ
երբեք իր առաքե լութ իլնր,
իբ կոէոլ -
մր^, իր երգում ր :
Ու ան իր անձնուէր թկերներով,
իր եաթ
ու
նենալով
հոծ զանգուած
մր
հաւատացեալներու
մնաց միշտ պատւնէշին
ւիլւայ, ամոլր
եւ ռւխտա
-
պահ,
արթուն
եւ իսրոթտ
, վստահ
իր յազթանա
-
կին,
որովհետեւ
ղիտէր
թէ այն մողովուրղր
որ
կար
իր թիկունքին
, կբ գնահատէր
դթ՚ՔԸ^
կը հե
տեւէր անոր րանած
ճամբուն
, .որ զինք կ^առաշ -
նո րղք, ր իր
երազ^ւ
երուն իրական ացմ ան է
Ահա
եւ իր ճամ րան ; Աւլատտգրո
ւթիւն ր գա
-
րերու
ստրոլկութենէն
, իբր ազգ ապրելու
իրա -
ւունքր
ուրիշ աղգերու
կ"ղքին
եւ
ոճն ենա
լ իր ես–
փական
հայրենիքր
ու
երկիրր;
Ո՞ ր Հա յոլ
սրաին
ու հողւո
յն չի խօս իր հաս
նիլ այն երքանիկ
իտէալին
, րԱալ իր
տան
մէ^
հանգիստ
, ապահով
:
Ա՛ն եղած է միշտ մշակին ու բանուորին
հետ ,
անոր ցաւերուն
կարեկից
ու
սպեղանի;
Ւր մէշ , իր երեք հիմնագի րներուն
վառած
կրակր անմար է, իր սէրբ անշէշ գէպի
իր Հայրե–
^ՒՔԸ. ՚՛
Ղ աղափարր
անն կոմն որուն
սիրո յն տբ -
լաւ այնքան նահատակներ
:
^
Օրն է այսօր ղանոնք րոլորր
ողեկոչելու
մի
մի,
որւէնք մէկ մէկ կարիպալտթեր
ու
ժան՝
տ՝Արքներ
եղան
մեզի Համար
;
՚
ձ
Պատմութիւնր
պիտի
րսէ այս րոլորր
, իսկ
մենք մշակ բանուորներս
նորողենք անղամ մր եւս
մեբ ուխտր
ու ե րղում ր, ԲԱալու
միշտ ամուր
եւ
անխաէստ
մեր հաւատքին
եւ գաղափարին,
հեա,
մտահոգ
Հայուն ճակատագրով,
մինչեւ
հասնիլբ
իր նպատակին։
ՄԷՆ - Աէ
ւոաււււււււէւււււււււււււււււււււււււււււււււււււււււււււււււ
"1ւււ
>ւ)>ււ"
ՄՒՏ-Ր ԵՒ ԱՐՈՒԵԱՏ
ՕՐԱԹՈՐՒՕ
« ՍԱՀԱԿ - ՄԵՍՐՈՊ
»
^՛Միացեալ
Նահանգներու
պետական
ձայն աս -
փիւռի
վարչութիւնբ
պաչտօնական
նամակով
մր
կր հրաւիրէ
Շաւարչ
Նարգունին
գրել
օբաթորիօ
մբ,
զոր պիտի եղանակաւորէ
երամիչտ
Ալան
Տովհաննէս
, նեկա յացուե
լու
համար
1952/5՛,
Հոկտեմ
բեր
ամսուան
մ էշ , նախ
Նիւ Եորքի
ձայ -
նասփիլռի
կա յանէն
, յետո
յ երկբին
մ իւս կա յան -
ներէն
է
՚Օբաթոբիօն
նուիրուած
պիտի
բլլա յ Ա ահակ -
Մ ես րոպին
, ել պիտի կրէ այգ
անունբ ;
Ամբողշ
գործր պիտի բաղկանա
յ երեք
մ ասէ
.
Առաշին
բամինր պիաի ներկա յացնէ նաիսա -
Աքեւե\քի
պաշտպաԱութիւնը.
գ—
ԹՈՒՐԲՒԱ
ԵՒ
ՅՈՒՆԱՍՏԱՆ
Ո՛աղմ ագիտական կարգ
մ ր հաբցեբու
չ՚"–ր2,
տարակարծիք
բլլա լով
հանգերձ
, Ա . Նահանղնւե -
բու
ել Անղլիոյ
ղինուորական
մասնագէտներր
հա
մաձայն
են , որ Միջւ՚ն
Արեւելքի
պաչտպանոլ
թեան
ողնասիւնր
կաղմէ թուրքիան
;
Րաղմաթիւ
պատճառներ
ում կուաան
այս
տե
սակէտին
:
Րացի
իբ ա չխա րհ ագր ական գիբքէն
, թուր
-
քիա կ՝իշիսէ Տարտանէլի
նեղուց՛ներուն
, եւ իր ներ
քին
լե ււ1։ ա գա շտ եր բ հիանալի խարիսխ
մ ր
կր
նե րկա յացնեն՝
հ ա րո լած ե լո ւ
համար
Ուբալի ՝
ճարտարագո բծական
կեգրոններր
:
Գալով
զինուորական
ումին,
նոյն
մասնա–
ղ ^ տնե բու կարծիքով
, Հակա կոմ ուն իստա կան
ճա
կատի
ամէնէն
Հզօբ րանակնեբէն
մէկն
է, ներկա
յի» ։
ր ա շա րմ ի
են թ ա ր կււ ւած
1 939/5՛ ,
ա յգ
^Բ՜
լական էն ասգին
անւլնղՀ տտ պատե բաղմ ական
վի՜
ճակի մէշ է պաՀուած
;
1942
1 9 4 7 ,
այս
բանակբ
թւտելացաւ
արղիակա՚ե
ղԼնքերոլ
գործածութեան
եւ. ռազմ՛ավարական
նո րաղո
յն
մ՛եթոտներուն
,
•"՜՛՛՛՛
ՂԼ1""Ա
1՛
"՚ԲՂԷ
է^՛՛ ^
Բ՛՛՛՛ն
շեո րՀ
իլ;
Յետագա
յի՛ն
Ամ ե բիկա ցիներր
անւցան ս. նոնց տեղր ,
եւ
3 5 0
ձ իլիոն
տո լար ծաիւսեցին
\
9 4 8 ք 5ւ
ասղին՝
արգիա–
կա,հ աց՚է, ելու
Համ ար
թ բքական
զէնքե րր եւ կազ
մածէն ե րր
:
Ե լմ տական
եւ ղինուորական
ա յս օմանգա կու–
իմեան ԱորՀիւ,
Անգարայի
կառավարութիւնր
600.000
Հ ոգին ոց րան ա կ մ՛բ զթեց՝
վերշի՛ն
կա
տարելու թեամր
: Պատե բաղմ ի մր պարագա
յին ,
կարե լի է գիւրութեամբ
մէկ
մ իլիոնի
րաբձրացնել
այս
թիւր
:
Անւգլօ - ս ա քս ոննե ր ո լ կողմ է թ՛ուրքիո
յ տրր–
ուած
կա բե ւո րութիւե ր կր շեշւռոլի,
զինուորա–
կ սոն սլեաե բու
շա ր ո ւնա կս։ կա ն շփ ո ւմն եր ով
; վեր–
ջին քանւի մ ր ամ սուտ
յ բնթացքին
, Անգարա
այցե–
լե ցին Ա իշին Արե ւելքի
րրիտանական
ումերու
Բ՚֊գՀ
• Հրամ անատարր՝
ղօր • քիոպրբթսբն
, Եւրո
պա
յի ամ երիկեան
նաւաբա
մնւի
Հրամ անատարր՝
ծովակալ
ՇՅւոՔյ՛,
Մ • ՆաՀ ան. ղնւեր ո ւ օգայի/ն
նա
իսարարր՝
՚9 •
թոմաս
Յէէինլբթթէբ
, ել
նաիսաձցեալ
չաբաթ՝
Ամ երիկա
յի եւ
Անւղլիո յ
սպա յակո
յտի
րնղՀ . պետե րր
լնկե րակց ութ ե ամբ
ֆրանսացի
ղօբավա
րի
մ ր ;
մ ես րո պետն Հայ մ չակո յթր
, երկրո րգր
Մ ես րո պի
կատարած
Հ րա չքր
, երրո րգբ
^այ
Հանճարին
ծաղկա րձա կումր
«ոս կեգա ր» կռ չուած փառա պր -
սակ
քաղաքակբթոլթեամբ
; Ամբողշ
ղործին
ներ -
կա յացում ր պիտի տեւէ
մ է
կո
լկէ
ս մամ
;
Հայոց մչակո յթին պատմութեան
տրուած
այս
պատ
իւբ
, օաա րպա շտօնական
շրշանակնւեբոլ
կող -
մէ , իրապէս
Հպարտութիւն
կր սլատճառէ
մեղի
;
Յառաշիկա
յին
առիքմ
1լ^
ունեն անք
խօսելու
Նարգունիի
պատրաստելիք
գործին
ե.
ամերիկեան
պաշտօնական
մարմիններու
կատարելիք
Հանգի
-
սութեանց
մ ասին :
Այս բաբձրաստիճան
անձնաւո րութեանց
եւ
Ր՚ուրքիոյ
կառավաբո
ւթեան՝
անգամնե բուն
միշեւ
տեղի ունեցած
խօս ա կց
ո լթ
իւննե րբ
յանգեցան
՚թ
^բիական
Համաձայնութեան
, րստ
•ռբռւմ
թուր
քիա պիտի մասնակցի
Արեւմ ուտքի
պաշտպանու
թեան , որպէս Հաւասարազօր
անգամ
;
Իր Անգա րա ա յցե լոլթենէն
անմիշապէս
վերշ ,
Սրբ Պրիրե Ո՚ոպրրթսրն
յայտարարեց
թէ՝
թուր
քիա ա յմմ քառասուն
ղօրաբամին
ունի , ել իր զին
՛ուորական
արմէքով
ել սպառազփնութեամ
բ
Հա
մարմէք
պիտի
բլլայ
անղլօ-սաքսռն
լաւաղոյն
ղօ
րա րամ ինւն եր
ո
ւն ;
թրքական
բանակներու արագ
տեղափոխու
թեան
կա բե լի ռ ւթ իլննե րր եւս աւելցան
վերշերս
,
9 0 0 0
քմ • ռազմագիտական
ճամբաներու
շինու,–
թեամբ,
եւ երկաթոլղային
ցտ՛եցին
վեբանորոգոլ.
մովր; Ասկէ ղատ,
բանակր
մօաերս պիտի ստտ–
՚ե"*յ
բաղմաՀազար
ինքնաշարմ
կառքեր՝
տասնւեակ
մրմ եքենա շա րմ
ղօ րա բամ ին կազմ ելու
Համ ար ;
թուրքիո
յ նաւա յին ումե րբ , Համեստ
րլլալով
Հանղերձ
, րալարար
կբ Համարուին;
Նաւատոբ
-
մ ին ղլխաւոր
գերր պիտի
րլլայ
նեղոլցներբ
Հա ^
կակշռե
լ ;
« Եավուզ
» ,
իր
2805քոյ
տասր
թնղս/նօթնե
-
բով,
սքանչելի
ծվւուն ամրոց
մ լն է; Ա՛
ՆաՀանգ
ներու
կողմէ
նուիրուած
էորո արղիական
թորփի–
լա Հ ա լածնե րր , զգալապէս
կր զօրացնեն
գո յու -
թիէձ1ւ ուն եցոզ
ութր
թ ոբ վւի լանա ւե բր ,
••ո րոնցմ է
չո բս բ չինուած
են վե բշին սլատերաղմ
ի լնթաց
-
քին
, Վիքբբ"
՜ Արմսթրռնկ
նաւաչինարաններոլե
Ընղծովեայ
տո բմ իղր կր բաղկանայ
ութր
ար
ղիական
սո ւղանա լեր է ; Ջո րսր
գերմ անա կսւն
( Հա
ղարական
թոն),
իսկ միւս
չ ՚ ՚ Բ " Բ
անգլիակս^
Հաական
թոն)
;
Աօաերս
, Ա . ՆաՀանւգներէն
պիտի
ստանա՛յ
քանի
մ ր Հետեւո րգ
թո բւի իլաՀա լածնե ր ել թոր -
փիլարձակ
Վ
|111ւէ
՜թ–Տ»էՀւ
եւս; թրքական
նալատոբմբ
կր
Հաչուէ
20.000
ն՝աւազ ;
Օղա յին
ում՜բ շօշափելի
արմէք
մր չի ներկա
յացներ % վերշերս
որո չուեցաւ
բանակին
օմս/նգակ
տոբմիղ
մբ ստեղծել;
Այս նպատակով,
Ա • Նա -
Հ անղներր
ւլրկուած
են թուրք
օգանաւյորգներ
ի՛
րենց
մ ասն ագի տութիւնր
լրացնելու
Համ ար ;
թրքական
բանակբ
, իրեն վիճակուած
ծանր
ղ երբ կատարած
պա Հ ո ւնւ , թանկագին
օմաՏւգակու–
թիւնր պիտի վայելէ
Հելլենական
րանակին % Հա -
կառաէլ
ՀամաշխարՀային
եւ
քաղաքացիականտաս–
նամեայ
պատերաղմի
մր, Յունաստա1ն
ունի
125
Հազար
Հոգինոց
սքանչելի բանակ
մր Հ Իր նաւա -
տորմ ր , վ՚ոքր
րա յց արգիական
, րաբձրո բակ
կրբ–
թութիւէւ ստացած
է ;
Օգանաւա
յին
ումր կր բաղկանայ
Հարիլր
եակ
մր որսորգ օգանաւերէ
, ոբ անուրանալի
արմէք
մբ
ի յա յտ բերաւ
քա ղաքա ցիա կան պատերազմ
ի րն. -
թացքին
:
Յ՛ունական
րանակինւ գործածած
ղէնքերր
մեծ
մասով ամերիկեան
են ; ՇնորՀիւ
Ա . ՆաՀանգներու
ելմ տական
օմանգակութեան
4 0 0 ՚՛*
իլիոն տո -
լար
, երկրին երկա թուզին երբ ել
խճուղիները
Հիմնովին
ն՛ոբ ոգո լեց ան ; Ա լն պէ ս որ,
յետագա
յ
ղինուորական
ղռրծողութեան
մբ
պարագային
,
Յունաստսւէւ
կլոնտյ խարիսխ
ծառայելԱբ
եւմ
ուտքի
րանակներուն
։
թ. Ա. թ.
Հ6ԱՌԱՋ7>Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(8)
Գ Ա Ր
Զ Ը
Րայց տղան Հանգարտ
ու մաքուր
զուտ ռու -
սական արտասանութեամր
պատասխանեց
ինքն
ալ ռուսերէն
Հ
–
կբ զարմանամ
Օրիոբղ,
թնչպէս
կրնաք
այգպէս
աբՀամարՀանքով
խօսիլ
ուրիչի
մր գոր–
ե՜ի մասին,
որ
մ անկա րա րձո
լՀիի
մբ Համաբ
մի -
այն
այնքան ծանօթ
է , ոբքան վաբգապետի
մ բ՝
Համաբ
«ծննգտբե
րութեան
օգնութ իւնն երբ»
;
Այս
Համարձակ
եւ արգար
բողոքր
աղշկան
վբայ
տարօբինակ
տպաւորութիւն
մր րրալ.
ել
մանաւանղ
այգ վարմ ռուսերէն
ր, տղան
յանկարծ
կարծես
ուբիչ
գոյն
մբ առաւ
իր այգ ռուսերէ
-
նովր ։
Ու ալ
խօսակցութիւնբ
չարունակռւեցաւ
ււո ւսե րէն
1
Աեր
Համեմատութիւնբ
շիտակ
չէ •
պա
-
տաս խանեց
աղշիկր
•
ես եկեղեցի
չատ
եմ ե -
ղած
, գոնէ
մ անկութեանս
եւ վերշապէս
գուրսն
ալ Հողեւռրականներ
միչտ կարելի
է տեսնել
ու
անոնց մասին
լսել
; Մինչգեռ
գուք ոչ թէ իմ ա ր–
Հեսաիս % այլ նո յն իսկ
մ արգու
ու իր
ֆիզիքական
կազմի
մասին չնորՀքով
տեղեկութիւն
չէք
կրնար
ունենա
լ , երբ ամբողք
ձեբ կրթութիւձնբ
տա
րինե–
քվ
վերացական
իքևգիրներու
եւ կրօնական
գա
-
սերու
չուրշ գարձեր
է ;
Կր տեսնէ՞ ք Օրիորգ
, Ի՚^չ (Լ՚*ե է է առանց
գործին
ծանօթ
րլլալու
իսօսիլբ։
Նախ
Գ՚՚էՐ՚՚ՅԸ.
կրօնի գասերր
միա յն քանի
մ բ մամ է , ել ո րոնք
վւակագծի
մէշ րսած
, ինծի ոչ Հետաքրքբած
են , ոչ
ալ
մ ասնաւորապէս
զբաղեցուցած
, իսկ
թ՚գՀ ակա–
ռակր բնակաւն գիտո ւթ իւննե բբ ես միչտ սիրած
եմ
ու ձեր կա բծածէն
ալ քիչ ձ՛բ աւելի ծա\նօթ , մաս
նաւորապէս
կեն գան ա րան ո ւթ ի ւն ր ու
րիո լոմին
;
Մի կարծէք
, թէ միա յ՛ե ձեզի են ծանօթ
Գարուի–
^ի Ապենսէբի
ու Հի՚-քոլէյի
երկերր
•.
Աղ^իկբ
սեղմ ուած
չրթունքնեբով
ու ա չքե բ ր
լայն բացած
խօսակցին
կր նայէր
բոլորովին
զար
մացած;
Հիւքսլէյէն
միայն
փոքր
ԳՐՔ" մԿ
Ը
կարղացած
էր^ Ասլեէնսէրի աչխատութեան
բովան–
ղակութիւնր
լոկ
յա յանւի էր իրեն ամսաղբի
մր
դրաիսօսականկն
, իսկ Գարուինի
անունր
,
թ է ե ւ
չատ
լալ ղիտէր
բայց րնալ ծանօթ
չէբ մօտէն
է
Ու կարճ լռոլթիլնւ
մր ոբ րնգՀատողբ
աղշի -
կր եղաւ
;
Այն ատեն ես րոլորռվփն
կր զարմանամ
,
ուրեմն
ի՞նչպէս
կբնաք
ղուք այգ
բոլորին
Հետ
Հ ա չտե ցն ե լ կրօնական
մանր ու մեծ նա խասլա չա -
րումներր
,
սն ո տ ի ա պա չտ ո ւթ ի ւնն ե րբ , ծիսակա
-
տար
ութի ւննե րր
, պաՀե րր, գեւեթս
ու սաաանա
՜–
ներր , թնչպէս
կրանք Հաւատալ
այղ րո լո րինւ ;
Եւ ^եզի ո՞վ րսաւ որ ես կր Հաւատամ
" ՛ յ գ
ամէնուն
։
Րայց
չէ՛^ ռր վարգապետ
գառնալ
կ^ռլղէք,
չէ՞
որ ամ էն օր պիտի կրկ՛՛– էք
նռ յն աղօթքներր
,
նոյն
աբաբողոլթէւննեբը,
նոյն
Հաւատալփքերբ
եւ ալ ի՛՛՛նչ գիտնամ ։
Տղան
թ ե թ ե ւ մբ գլուխր կախեց՛
գիմացթբ
ամ է՛նէն
Հ ի լանգո տ տեղին
վ րա յ էբ գրեր
մ ատր
է
Եւ պատասխանեց
կարծես տեսակ
մը իր մտա
ծումներուն
մէշէն ։
Ւրալ
է, մամանակներբ
իրենց Հետ
բերած
են բաւական
րաներ,
որոնք մեր արգի
բմբոնում–
նեբռւն
լալ չեն յարմարիր,
պիաանին
ու աւելոր
-
գր , գլխաւորն
ու երկրորղականր
խաունոլած
են
սերտօրէն
կրօնական
րմրոնումներուն,
այգ
ամէնր
իբարմ է ղատե լ ու մ աղել ղեռ կարե լփ չէ , մողո -
վբգական
մ աքի Հասունաց
ում
կր պաՀանշէ ; Այն
պէս
որ գո րծի
րարձր
ու կա րեւո ր մ ասերոլ
սի -
բուն ստիպուած
ենք յարմ արուե լու ա յգ
Հ ինցած
ու անախորմ
կողմերուճւ
I
Րայց, պաբոն՛
առարկեց
ազշփկր.
ա–
մէն օր եւ աՀագին
րազմռւթիւեներոլառաշ
ու կա
տարեալ
Հ անղիսաւոբ
ո ւթեամբ
բսել խօսքեր
ու ա–
ղօթքներ
, որռնց չէք Հաւատար
, կատարել
ծէսեր
ու արարողութիւններ
, որոնց կարեւորութիւն
չէք
տար
,չէ՞ որ ատիկա
կր ղառնայ խարէութեան
պէս
րան
մ ր;
Աղն իւ բան չէ ձեր լնել ուղածբ
, սիրելփ
Պաբոն
;
- Գմբաիստարար
իմ կամքէս կախուած
չէ ու
ղած մասերս
րնւտրել եւ չուղած
մասեբս
ս^գին
նետել
, ան րաման
ամ բոզշո
լ
թիւն
մ լն է , կամ
պէ՜
տի
յանձն առնես
ամրողշր
կամ Հեռանաս
;
Հեռացէք,
դո՞րծ
է պակաս
, ի՞նչու
ան -
պաաճառ
Հ ոգեւորական
:
Լ՛ ՇԱՆԹ
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
